Morgunblaðið - 15.12.1990, Side 1

96 SIÐUR B
286. tbl. 78. árg._______________________________LAUGARDAGUR 15. DESEMBER 1990_______________________________Prentsmiðja Morgunblaðsins
Leiðtogar EB sam-
þykkja neyðaraðstoð
handa Sovétmönnum
Rómarborg. Reuter.
LEIÐTOGAR Evrópubandalagsríkjanna 12 (EB) ákváðu á fundi sínum
í Rómarborg í gær að veita Sovétmönnum matvæli og lyf fyrir jafn-
virði eins milljarðs dollara, 55 milljarða ÍSK, til þess að koma í veg
fyrir hungursneyð í Sovétríkjunum og til þess að styrkja stöðu Míkhaíls
Gorbatsjovs forseta gegn harðlínumönnum sem EB-leiðtogarnir óttast
að reyni að grafa undan stjórn hans með því að hindra framboð á
neysluvarningi.
Jafnframt ákváðu leiðtogarnir að
veita Sovétmönnum 1,4 milljarða
doliara aðstoð á næstu tveimur
árum til þess að endurskipuleggja
efnahagslíf landsins, þjálfa emb-
ættismenn og stjórnendur fyrir-
tækja og til þess að nýta orkulindir
meí nútíma aðferðum. Helmut Kohl
karfslari Þýskalands sagði á fundin-
um að ríki' Vestur-Evrópu væru
skyldug að koma Gorbatsjov til
hjálpar þar sem það væri honum
að þakka að þau gætu nú sparað
himinháar fjárhæðir sem ella hefðu
runnið til varnarmála. „Það gæti
orðið þjóðum Evrópu afar dýrkeypt
nái Gorbatsjov ekki árangri. Vest-
urlönd eiga enga aðra valkosti en
styðja við bakið á honum. Það er
augljóst að harðlínumenn reyna
vísvitandi að hindra framfarir og
grafa undan stjórn hans með
skemmdarverkum,“ sagði Kohl.
Friðarvið-
leitni Bush
í hættu
Washington. Iteuter.
GEORGE Bush Bandaríkjafor-
seti sakaði Saddam Hussein
íraksforseta í gær um tilraunir
til að sniðganga samþykktir
Öryggisráðs _ Sameinuðu þjóð-
anna um að Irakar hverfi með
innrásarheri sína frá Kúvæt í
síðasta lagi 15. janúar nk. með
því að segjast ekki geta tekið
móti James Bakcr utanríkis-
ráðherra Bandaríkjanna fyrr
en 12. janúar.
Áhrifamiklir þingmenn repú-
blikana segja að Bush sé svo
óánægður með hversu illa gangi
að semja um beinar viðræður við
íraka að hann íhugi að hætta við
slíka friðai-viðleitni. Þeir sögðust
samt telja að Tareq Aziz, utan-
ríkisráðherra íraks, ætti eftir að
koma til Washington og Baker
færi til Bagdad.
John Major forsætisráðherra
Bretlands sat nú sinn fyrsta leið-
togafund og sagði Breta vilja taka
fullan þátt í mótun nýrrar Evrópu.
Þóttu jákvæð ummæli Majors benda
til að hann yrði sveigjanlegri en
Margaret Thatcher forveri hans i
Evrópumálunum. Major sagði þó
að í grundvallar atriðum hefði eng-
in breyting orðið á afstöðu bresku
stjórnarinnar til sameiginlegs gjald-
miðils og pólitísks samruna EB.
í gær var nánast tilbúið uppkast
að sáttmála um myntkerfi EB og
samkvæmt því gætu Bretar ekki
komið í veg fyrir sameiginlegan
gjaldmiðil með neitunarvaldi.
Reuter
Hópur ítala safnaðist saman fyrir utan fundarstað leiðtoga EB-ríkjanna og hélt þar á skiltum þar sem
m.a. var krafist aukins valds þings EB og sameigjnlegs gjaldmiðils.
Skriðdrekar sendir gegn mótmælafólki í helstu iðnaðarborg Albaníu:
Alia segir óeirðir stofna
lýðræðisþróun í hættu
Tirana, Vínarborg. Daily Telegraph. Reuter,
SKRIÐDREKAR voru sendir
inn í Elbasan, helstu iðnaðar-
borg Albaníu, í gær vegna
óeirða verkamanna sem nú
breiðast um landið eins og sinu-
eldur. Ramiz Alia forseti hvatti
þjóðina til að sýna stillingu því
ella væri hætta á að vaxandi
spenna leiddi til borgarastyij-
aldar í landinu.
Stjórnai-andstæðingar kveiktu í
strætisvögnum og vörubifreiðum
í Elbasan, sem er 50 km frá Tir-
ana, rændu verslanir og unnu
skemmdarverk á opinberum bygg-
ingum en úr aðgerðum dró þegar
fjöldi skriðdreka brunaði inn í mið-
borgina. Einnig brutust óeirðir út
í borgunum Kavaja og Durres og
óstaðfestar fregnir hermdu að
einnig hefði komið til átaka í hafn-
arborginni Saranda. Þá var mikil
spenna sögð í Tirana þar sem her-
menn gráir fyrir járnum standa
vörð við opinberar byggingar eftir
uppþot og mótmæli stúdenta uni
síðustu helgi.
Leiðtogar Lýðræðisflokksins,
fyrsta flokks stjórnarandstæðinga
sem stofnaður var sl. miðvikudag,
fordæmdu ofbeldisaðgerðir
síðustu daga og sögðu þær stofna
lýðræðisþróuninni í voða. Alia for-
seti er sagður binda vonir við að
Lýðræðisflokkurinn nái fótfestu í
þeirri von að sjónarmið mennta-
manna um friðsamlegar breyting-
ar nái eyrum almennings og haldi
aftur af óeirðum verkamanna. Er
hann sagður óttast að harðlínu-
menn í kommúnístaflokknum not-
færi sér frekari óróleika til þess
að aflýsa lýðræðistilraun hans og
eru þeir sagðir eiga stuðning vísan
innan hers og öryggislögreglu
landsins. í Albaníu býr þjóð mik-
illa andstæðna í trúarlegu, hag-
rænu og menningarlegu tilliti séð
og togstreita ríkir milli mennta-
manna og faglærðs iðnverkafólks
í höfuðborginni annars vegar og
fátækra landbúnaðarverkamanna
og starfsmanna í þungaiðnaði sem
staðsettur er á landsbyggðinni
hins vegar.
Oliver Tambo, forseti Afríska þjóðarráðsins:
Tímabært að endurmeta
afstöðu til refsiaðgerða
Jóhannesarborg. Rcutcr.
FORSETI Afríska þjóðarráðsins (ANC), Oliver Tambo, sagði í gær
að tími væri kominn til að hreyfingin, er berst gegn aðskilnaðar-
stefnu stjórnvalda í Suður-Afríku, endurskoðaði afstöðu sína til refsi-
aðgerða þeirra sem landið væri beitt.
Tambo sneri til Suður-Afríku úr
þriggja áratuga útlegð á fimmtu-
dag. í gær ávarpaði hann fyrsta
allsherjarfund ANC, sem haldinn
er í Suður-Afríku sjálfri í meira en
30 ár og sagði að viðskiptabann
hefði verið mikilvægt vopn í baráttu
ANC fyrir því að einangra stjórn
hvíta minnihlutans á alþjóðavett-
vangi. Tambo sagði að herða-þyrfti
baráttuna gegn ofríki hvítra á öllum
sviðum en jafnframt að taka tillit
til breyttra aðstæðna, bæði í
Suður-Afríku og erlendis. „Það
nægir ekki lengur að endurtaka
útslitin slagorð," sagði hann og
bætti við að tímabært væri að met-
ið yrði á ný hvort áfram skyldi
hvatt til þess að refsiaðgerðum yrði
viðhaldið. ANC hefur ítrekað haldið
því fram að ekki skuli aflétta refsi-
aðgerðum fyrr en F.W. de Klerk
forseti hefur afnumið aðskilnaðar-
stefnuna að fullu og tryggt að hún
verði aldrei tekin upp aftur.
Fyrr í þessum mánuði birtu hins
vegar suður-afrísk dagblöð fréttir
af hugmyndum sem sagt var að
ræddar hefðu verið á vettvangi
ANC. Ráð væri fyrir því gert að
refsiaðgerðum yrði smám saman
aflétt frá og með næsta ári og byij-
að yrði á sviði viðskipta, menningar
og íþrótta. í trúnaðarskjali því sem
blöðin birtu sagði að mikilvægt
væri að bann við viðskiptum á, sviði
olíu, vígbúnaðar og fjármagns yrði
áfram í gildi.
Umræður um fyrirhugaðar
breytingar á stjórnarskránni, sem
veita blökkumönnum kosningarétt,
eru á byrjunarstigi og De Klerk
hefur í hyggju af afnema ekki lög
um m.a. aðskilnað í íbúðarhverfum
fyrr en þing kemur saman í febrúar.
Nelson Mandela, varaforseti
ANC, bað ríki Evrópubandalagsins
(EB) að fresta öllum breytingum á
refsiaðgerðum ' gegn S-Afríku þar
til í mars á næsta ári þegar ANC
hefur ráðfært sig við m.a. kirkju-
deildir og verkalýðsfélög. Til stóð
að ræða málefni S-Afríku á fundi
utanríkisráðherra EB í Róm í gær.