Morgunblaðið - 22.03.1991, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ FOSTUDAGUR 22. MARZ 1991
45
hún mikið veik. En kom þó fljótt
af sjúkrahúsinu til hans aftur. Var
þó mikill sjúklingur, en klæddist
alltaf. Hann hefur verið heilsugóður
að kalla síðan.
Hann eldaði matinn sjálfur fyrir
þau og reyndi að hafa það sem hún
gæti haft lyst á. Einhvern tíma
fyrir nokkuð löngu sagði hann við
mig: „Hún hefur alltaf staðið örugg
við hlið mér og mest ef á móti blés.
Ég vil launa henni það á meðan ég
get.“ Heimili þeirra á Dalbraut er
sérstakt. Allir hlutir eru þar sérlega
fallegir og minna á fyrri tíð, þótt
flest sé nú af hendi látið sem var ,
áður á heimili þeirra í einbýlishúsi.
En píanó húsmóðurinnar setur enn
svip á stofuna á Dalbraut 21.
Eins og gengur þá var honum
stundum ráðlagt að láta konu sína
á sjúkrahús af ótta við að hann
þyldi ekki þá áreynslu og svefntrufl-
anir sem oft voru samfara því, að
hann varð að snúa henni í rúminu
á nóttunni í seinni tíð. Hann vildi
aldrei heyra það nefnt að hún færi
frá sér. Fremur mun það sjaldgæft
að karlmenn og það á níræðisaldri,
séu svo sjálfbjarga í slíkri þjónustu.
Hann sagði að hún brosti til sín,
þegar hann hjálpaði henni, alltaf
jafn þakklát og ef hann spyrði hvað
hún vildi, þá segði hún: „Ég geri
eins og þú vilt.“ Þessi síðustu þrjú
ár hallaði verulega undan fæti. Og
þar við bættist að í október síðast-
liðnum varð að leggja hana inn á
sjúkrahús og nema annað bijóstið
í burtu. Hún kom aftur heim til
manns síns síðasta október eftir
hálfan mánuð frá aðgerð. Hún
hresstist ótrúlega fljótt eftir að-
gerðina en var þó miklu máttfarn-
ari en áður. Hún 'naut allrar umönn-
unar hjá Karli manni sínum, nema
hvað hjúkrunarkona hjálpaði við að
þvo henni og klæða hana á morgn-
ana.
I marsbyrjun í vetur missti hún
allt í einu alveg máttinn og við að
hjálpa henni, þegar þannig var
komið, varð hann sjálfur veikur.
Þau voru fjórða mars flutt sitt í
hvort sjúkrahúsið. Hún yfir götuna
á sjúkradeild Dalbrautar 27 en hann
á hjartadeild Borgarspítalans.
Hann kom heim aftur eftir fáa
daga og sat löngum hjá rúmi konu
sinnar þar á sjúkradeildinni. Hann
er öllu hjúkrunarfólki þakklátur
fyrir einstæða umhyggju. Hann
sendir einnig þakkir til vinkonu
konu sinnar, sem kom í heimsókn
á tveimur hækjum, Ragnheiðar
Guðbrandsdóttur. Eins vill hann
þakka sonum sínum ogtengdadætr-
um, Gerði Guðjónsdóttur og
Dagnýju Karlsdóttur, fyrir að þær
tóku að sér að vaka yfir konunni á
móti honum á sjúkradeild. Eins vill
hann þakka allar þær helgar og
hátíðir, sem þær buðu þeim hjónum
til skiptis, og var alltaf fast.
Karl sagði að þakka mætti það
að kona hans virtist ekki hafa verið
þjáð,- hún hefði brosað veikt og
hvíslað „ágætlega" þegar hún var
spurðum líðan sína.
Frú Guðríður G. Bang kom mér
fyrir sjónir sem sérlega ljúf og elsk-
uleg kona. Jón Gunnlaugsson lækn-
ir, mágur Karls, sagði mér að þann-
ig hefði hún alltaf verið, einstaklega
prúð og grandvör.
Frú Guðríður var síðast flutt á
Landspítalann. Hún andaðist þar
að kveldi hins 16. mars. Þann dag
sat eiginmaður hennar hjá henni frá
því kl. 9 um morguninn. Sonur
þeirra og tengdadóttir voru nýkom-
in þangað þegar hún dó.
Karl ÓluL veittist að ná þeirri
ákvörðun sinni, að halda í hönd
konu sinnar til hinstu stundar. Hún
fékk sakramenti og smurningu
hinnar kaþólsku kirkju um hádegi
á dánardegi sínum.
Von mín er sú, að nú hafí hún
mætt Kristi sjálfum og þeirri hugg-
un, sem hann einn hefur lofað syrgj-
endum, „að blómstrið eina, sem lit
og blöð niður lagði“, hafi nú verið
fengið henni með lífsins lit og feg-
urð eilífs lífs.
Meiri gleði getur tæpast verið
til, en að fá aftur á lífi þann ástvin
sem dáinn var. Þar sem harmur né
vein er ekki framar til.
Með kveðju frá húsi mínu til að-
standenda. Og sér í lagi til okkar
kæra vinar, Karls Ó. Bang.
Rósa B. Blöndals
Skarphéðinn Jónas
son - Kveðjuorð
Hinn 5. janúar sl. var Skarphéðinn
Jónasson til moldar borinn frá
Húsavíkurkirkju að viðstöddu fjöl-
menni, enda þá kvaddur óvanalegur
maður, sem nánast var þjóðsagna-
persóna í lifenda lífi. Eigi hafði hann
gengið heill til skógar upp á síðkast-
ið og bar andlát hans brátt að. Hann
var einn þeirra sem svo sannarlega
hafði gleymt sér í dagsins önn, enda
ósérhlífínn að eðlisfari og virtist
kunna þvi best að vera þar, sem
mest á mæddi, því elja og dugnaður
voru honum í blóð borin.
Skarphéðinn var maður eyfirskra
ætta og einn af níu börnum þeirra
Kristjönu Þorsteinsdóttur og Jónasar
Bjarnasonar sem lengi var vegaverk-
stjóri og landpóstur um Þingeyjar-
sýslur. Þau hjónin hófu búskap í
Bakkaseli í Öxnadal og munu hafa
búið á fleiri jörðum þar í dalnum
áður en þau fluttust til Húsavíkur,
en þar fæddist Skarphéðinn 11. jan-
úar 1917. Skarphéðinn mun ekki
hafa notið skólagöngu umfram það,
sem skyldan bauð í ungdæmi hans,
en mikil náttúrugreind, óvanaleg at-
hyglisgáfa, óbilandi kjarkur og ró-
lyndi reyndust honum haldgott vega-
nesti á lífsins leið.
Hann var ekki borinn til veraldar-
auðs og hafði ekki mikið meðlæti í
æsku, því sú lífsbarátta, sem hann
snemma tók þátt í, var rammasta
alvara svo ekki sé meira sagt. Aðeins
15 ára fór hann úr foreldrahúsum
við erfiðar aðstæður og aðeins ári
síðar, er foreldrar hans slitu samvist-
um, gerðist hann fyrirvinna og for-
svarsmaður móður sinnar og þriggja
systra sinna, sem yngri voru honum.
Sú skipan hélst þar til hann stofnaði
sitt eigið heimili og raunar lengur,
enda mun móðir hans lengst af hafa
staðið í skjóli hans meðan hún lifði.
Aðeins 16 ára að aldri tók hann
bílpróf og þurfti til þess sérstakt leyfi
sakir æsku sinnar. Strax að því loknu
hóf hann sitt ævistarf sem at-
vinnubílstjóri og varð starfið fjöl-
breytt í höndum hans, m.a. var hann
með öðru bæði mjólkurbílstjóri og
sérleyfishafí á fleiri en einni leið í
Þingeyjarsýslum. Segja má að
Skarphéðinn væri bílstjóri af lífi og
sál, enda aksturinn oft fast sóttur,
en ævinlega með forsjá svo ekki var
öðrum betur treyst. Eigi var um það
deilt að hann fór þær ferðir sem
aðrir töldu eigi færar og ægði honum
þá hvorki veður né ófærð, ef hann
taldi nauðsyn til bera, auk þess sem
hann gart aldrei neitað nokkurs
manns bón. Slíkar ferðir voru oft
svaðilfarir og ósjaldan á tvísýnu
teflt, sjálfsagt oftar en nokkur veit,
og lánið virtist alltaf vera með honum
í þeim tilfellum. Nokkrum sinnum
sá ég hann koma örþreyttan úr
slíkum ferðum og þá jafnan með
bros á vör og jafnvel með spaug á
takteinum. Það út af fyrir sig segir
nokkuð um skaplyndi hans og svo
hitt, að hann kom alltaf sem sigur-
vegari.
Ég var einn þeirra fjölmörgu sem
hann kenndi á bíl og bjó undir bílpróf,
og er ég hef verið einn á ferð við
erfíðar aðstæður hefur mér oft kom-
ið í hug sem hann sagði þá við mig,
en það var þetta: „Það er um að
gera að flýta sér ekki of mikið, því
þá kemst maður ekki langt, en hins
vegar fer maður allt á rólegheitun-
um.“
Snar þáttur í lífi Skarphéðins var
hestamennskan, sem hann þó stund-
aði mest sér til gamans á seinni
árum. Hann var glöggur á hesta og
óragur að temja þá þótt baldnir
væru og hafði gaman af að standa
í hestakaupum. Hestar hans voru
ævinlega stríðaldir og var það ekki
út í bláinn, því oft stóð hann í erfið-
um vetrarferðum, sem oftast voru
póstferðir um langvegu og lét þá
hvorki veður né færð breyta áætlun-
um sínum.
Þótt hestamennskan væri snar
þáttur í lífi Skarphéðins, þá var þó
annar snarari og það voru bílavið-
skiptin, sem voru með hreinum ólík-
indum, og langmest í formi skipta-
kaupa. Sjálfur mun hann alls ekki
hafa vitað, hversu marga bila hann
eignaðist um dagana, enda dæmi
þess að hann skipti fimm sinnum um
bíl sama daginn. Þeir, sem best mega
vita, telja að hann hafi hlotið að eign-
ast a.m.k. 700 stykki, ef ekki tals-
vert fleiri. Hvort hann hefur grætt
á öllum sínum bílakaupum skal ósagt
látið, e.t.v. stundum og stundum
ekki. Það hefur sjálfsagt gengið á
ýmsu og smámunum stundum sleppt
á báða bóga. Hann var aldrei skaða-
sár, og laus við smámunasemi og
ágirnd í viðskiptum. Aðalatriðið hjá
honum var að hlutirnir gengju upp
og allt flyti áfram.
26. júlí 1942 steig Skarphéðinn
tvímælalaust sitt mesta gæfuspor-í
lífinu, en þá gekk hann að eiga konu
sína, Hólmfríði Aðalsteinsdóttur frá
Hvammi í Þistilfirði, sem var glæsi-
leg kona, harðdugleg og miklum
mannkostum búin. Þau ungu hjónin
stofnuðu þá þegar sitt eigið heimili
og var sama hvar það stóð síðan,
hvort heldur var í Skálabrekku, Vall-
holti eða við Garðarsbraut, þá var
það jafnan sem skáli um þjóðbraut
þvera. Heimilishald þein-a hjóna varð
brátt umfangsmikið og það svo mjög
er fram í sótti að með fádæmum
var. Eins og áður segir var móðir
Skarphéðins löngum á heimilinu
meðan hún lifði, þá tóku þau á fyrstu
búskaparárum Sigríði systur Skarp-
héðins með tvær ungar dætur sínar
inn á heimilið, en hún hafíð misst
mann sinn hastarlega. Þær mæð-
gurnar dvöldu hjá þeim hjónum í
einhver ár og nutu meiri og minni
forsjár þeirra.
Einnig tóku þau að sér 12 eða 13
ára systurdóttur Hólmfríðar, Jennýju
Ólafsdóttur, og var hún hjá þeim til
fullorðinsára og mun hún hafa borið
hug til þeirra sem foreldrar væru.
Börnunum fjölgaði líka ört og urðu
þau tíu að lokum. Það var þétt setinn
bekkurinn þar á bæ, en hjartarúmið
hafði engin takmörk. Auk alls þessa
var geysimikill gestagangur á heimil-
inu og dvaldi þar oft hið ólíklegasta
fólk til lengri eða skemmri tíma.
Þegar svo barnabörnin komu til sög-
unnar, sem nú eru 27, þá sóttu þau
mjög til afa og ömmu, því bæði voru
í meira lagi barngóð, og báru mikla
umhyggju fyrir ijölskyldunni. Það sló
eitthvað í bijóstum þeirra beggja,
Hólmfríðar og S.karphéðins, fyrir þá,
sem lítils máttu sín í lífínu.
Heimilið líktist stundum hóteli að
öðru en því, að enginn þurfti að borga
fyrir sig. Nærri má geta hver verka-
hringur húsfreyjunnar hefur verið á
slíku heimili, en samt missti hún aldr-
ei brosið og sitt hlýja viðmót. Þess
má nærri geta að það var ærið verk-
efni einum manni, að sjá þvílíku
heimili farborða. En Skarphéðinn var
bjartsýnismaður, sem ekki taldi eftir
sér að leggja nótt við dag, enda hafði
hann mörg járn í eldinum, og það
skrýtna var að ekkert þeirra brann
svo illa færi. Hann hafði löngum
skepnuhald og viðskiptavinir voru í
öllum áttum bæði nær og íjær og
svo var kannski skroppið á sjó til
aðdrátta.
Það var auðvitað ekkert undr-
unarefni þótt Skarphéðinn þyrfti
stundum að slá víxla til að redda sér
fyrir horn eins og hann sagði. Ekki
hef ég hugmynd um, hvað ég skrif-
aði upp á marga víxla fyrir hann,
en eitt er víst og það er það, að aldr-
ei hafði ég hin minnstu óþægindi af.
Það var gaman að skipta við Skarp-
héðin og bar margt til, en í minning-
unni ber það hæst að greiðasemi
hans gekk eins og rauður þráður í
gegnum allt. Ég sá þann aldrei skrifa
neitt niður í sambandi við viðskipti
og aldrei minnist ég þess að hafa
borgað honum samkvæmt reikningi.
Hann bara virtist muna allt, sem
máli skipti og það var allt í lagi.
Dæmigert um viðskiptahætti
Skarphéðins þótti mér, er faðir minn
eitt sinn bað hann að útvega sér
hest, sem hann og gerði. Faðir minn
ætlaði að sjálfsögðu að borga hestinn
út í hönd eins og sagt er, en þá sagði
Skarphéðinn: „Blessaður, hafðu ekki
áhyggjur af þessu. Þú áttir hann hjá
mér.“
„Heldurðu að það geti verið?“
sagði þá pabbi.
„Já, það er ábyggilegt Jón minn,“
svaraði Skarphéðinn og þar með var
það klappað og klárt.
Að sjálfsögðu var Skarphéðinn
maður án tómstunda þar til á seinni
árum og voru þó ekki margar, en
þær voru notaðar því hann lét tímann
aldrei fara til einskis. Hann hafði
gaman af að dunda við hestana sína,
grípa í spil og koma innan um fólk
og naut sín þá vel, því bæði var
hann spaugsamur og skopskyggn í
besta íagi. Algjör hófsmaður var
hann á áfenga drykki, en hafði gam-
an af að veita þá öðrum.
Er fram í sótti þá gaf hann sig
að félagsmálum bílstjóra og var
ýmis trúnaður falinn í því sambandi.
Allt frá því um 1970 og til dauða-
dags veitti hann Bifreiðastöð
Húsavíkur forstöðu og gerði það af
trúmennsku. Sé litið yfir lífsslóð
Skarphéðins þá er hún sérstæð og
auðvitað hafa þar skipst á skin og
skúrir eins og hjá svo mörgum öðrum
en eitt ber þó hæst, hvílíkur gæfu-
maður hann var í fjölskyldulífi sínu.
Kona hans var honum allt í senn,
góður félagi, vinur og óbrigðull föru-
nautur sem öllu deildi með honum,
hvort heldur sem var sorg eða gleði,
meðlæti eða mótlæti. Barnalán þeirra
var mikið að öðru en því að eitt bama
þeirra fæddist vanheilt og lést í
æsku. Hann hét Gunnareins ogyngri
bróðir hans. Börn þeirra sem upp
komust em flest búsett á Húsavík,
allt vel gefíð dugnaðar- og mann-
kostafólk, en þau era sem hér segir:
Jónasína Sigrún, gift Garðari Þórðar-
syni, Aðalsteinn Jóhann, giftur In-
giríði Þórisdóttur, Hulda Ósk, gift
Ömari Vagnssyni, Kristjana Guð-
björg, gift Víglundi Þorsteinssyni,’
Pétur Oskar, giftur Sólveigu Jóns-
dóttur, Lilja, gift Eymundi Kristjáns-
syni, Asdís, gift Stefáni Helgasyni,
Hólmfríður Lára, gift Ólafi Inga Ól-
afssyni, og Gunnar, ókvæntur, við
nám. Auk þess átti Skarphéðinn tvö
böm utan hjónabands, en á þeim
kann ég ekki skil.
Fyrir rúmu ári varð Skarphéðinn
fyrir þeirri sorg að missa konu sína
eftir átakanleg veikindi. Það var fjöl-
skyldunni állri þungt áfall, en þó
einkum Skarphéðni, sem vart mun
hafa litið fullglaðan dag eftir það og
tapaði hann þá mjög allri lífslöngun
eða svo fannst mér.
Reyndar gat hann verið dulur og
bar tilfinningar sínar ekki á torg og
ógjörla vissi ég um trúarskoðanir
hans, en hitt vissi ég, að honum
fannst hann aldrei vera einn á ferð
og svo berdreyminn að oft gat hann
sagt fyrir óorðna hluti, en slíkt segir
nokkuð um sálarlíf hans.
Ég ætlaði nú reyndar aldrei að
skrifa ævisögu Skarphéðins enda
slíkt ekki fært með einni stuttri
blaðagrein. Meiningin með þessum
fáu orðum var fyrst og fremst sú
að þakka honum langa og minnis-
stæða samfylgd og margan góðan
greiða, einnig kærar stundir og kynni
góð.
Nú er hann farinn í sína hinstu
för, og rétt eins og hann kom úr
sínum svaðilförum þessa heims sem
sigurvegari, þá finnst mér hann hafi
farið sem slíkur. Og ég óttast ekkert
um hann, því fararefnin voru góð.
Hann lifði þeim sem hann unni og
skilaði öllu heilu í höfn.
Hvar sem farviðu hans ber að landi
á ókunnri strönd hygg ég, að honum
verði vel tekið.
Að lokum sendi ég öllum aðstand-
endum hans síðbúnar samúðarkveðj-
ur.
Vigfús B. Jónsson
t
Elskuleg systir okkar,
PETRÍNA MAGNÚSDÓTTIR,
Birkimel 8,
lést í Landakotsspítala 20. mars sl.
Borghildur Magnúsdóttir,
Guðbrandur Magnússon.
t
Sambýlismaður minn,
SVAVMUNDUR JÓNSSON
frá Skagnesi, Mýrdal,
Eyrarvegi 24, Selfossi,
verður jarðsunginn frá Víkurkirkju laugardaginn 23. mars
kl. 14.00.
Sesselja Þorkelsdóttir.
t
Hjartans þakkir til allra þeirra, er sýndu okkur samúð og vinarhug
við andlát og útför eiginkonu minnar, móður okkar, tegndamóður
og ömmu,
ÁSTU VALDIMARSDÓTTUR,
Grænukinn 28,
Hafnarfirði.
Sérstakar þakkir færum við læknum, hjúkrunarfræðingum og
öðru starfsfólki á deild 2-A, Landakotsspítala.
ReynirV. Dagbjartsson,
börn, tengdabörn og barnabörn.
t
Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð, vináttu og hlýhug við and-
lát og útför eiginkonu minnar, móður okkar, tengdamóður, ömmu
og langömmu,
HÓLMFRÍÐAR JÓNSDÓTTUR,
Skipasundi 21,
Reykjavik.
Dagur Óskarsson,
Hildur Dagsdóttir,
Snjólaug Dagsdóttir, Þorsteinn Þorleifsson,
Óskar Dagsson, íris Artúrsdóttir,
Jón Dagsson, Víðir Þorgeirsson
og barnabarnabörn.