Morgunblaðið - 05.04.1991, Blaðsíða 38

38
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 5. APRÍL 1991
Minning:
Hörður Svavarsson
jarðfræðingur
Fæddur 9. maí 1951
Dáinn 26. mars 1991
Kveðja frá Félagi íslenskra
náttúrufræðinga
Hörður Svavarsson, jarðfræðing-
ur, er látinn, aðeins 39 ára að aldri.
Hörður útskrifaðist í jarðfræði frá
Háskóla íslands haustið 1977, hóf
störf á Orkustofnun í desember
sama ár og var félagsmaður í Fé-
lagi íslenskra náttúrufræðinga frá
þeim tíma. Hörður tók dijúgan þátt
í starfi félagsins, átti sæti í kjara-
ráði þess frá 1985 til 1987 og var
trúnaðarmaður náttúrufræðinga á
vatnsorkudeild Orkustofnunar frá
1986 og fram í febrúar á þessu ári.
Fyrstu' trúnaðarmenn félagsins
voru kosnir til starfa í árslok 1986
og var Hörður einn þeirra. Á þess-
um tíma var félagið að stíga sín
fyrstu spor sem sjálfstætt stéttarfé-
lag. Var því mikið starf fyrir hönd-
um við skipulagningu félagsstarfs-
ins. Lögðu trúnaðarmenn þar hönd
á plóg og unnu á margan hátt mik-
ið og gott brautryðjendastarf. Starf
trúnaðarmanns er tvíþætt. Auk
þess að gæta réttinda samstarfs-
manna sinna, starfar hann sem
tengiliður félagsmanna við félags-
forystuna. Hörður hafði þá eigin-
leika, sem nauðsynlegir eru til slíkra
starfa, duglegur, hreinskiptinn,
með ákveðnar skoðanir en þó tilbú-
inn að hlusta á skoðanir annarra.
Þessir kostir Harðar komu ekki
hvað síst í ljós í 6 vikna löngu verk-
falli vorið 1989, þegar hann, ásamt
þorra annarra trúnaðarmanna fé-
lagsins, mætti daglega til margvís-
legrar vinnu tengdri verkfallinu.
Þátttaka Harðar í starfi félagsins
var félaginu mikill fengur.
Eiginkonu, börnum og öðrum
aðstandendum sendum við einlægar
samúðarkveðjur.
Auður Antonsdóttir for-
maður, Unnur Steingríms-
dóttir fv. formaður.
Menn setur hljóða þegar einstakl-
ingar í blóma lífsins falla óvænt
frá. Menn sem standa á hátindi
starfsgetu og með erfiðleika frum-
býlingsáranna að baki eru skyndi-
lega kvaddir brott. Eftir standa
samferðamenn 'og aðstandendur og
spyija spurninga sem brenna á og
engin svör eru við: Af hveiju? Hvers
vegna nú? Hver er næstur?
Við áttum þess kost að kynnast
Herði í starfí og leik undanfarin
tólf ár og viljum minnast hans eins
og hann kom okkur fyrir sjónir.
Fyrst tókum við eftir Herði á
fundi starfsmanna á Orkqstofnun,
vorið 1978, líklega í aprílmánuði.
Þá höfðu nokkrir starfsmenn ekki
fengið launin sín greidd á réttum
tíma og var umræðuefnið á fundin-
um það öryggisleysi í ráðningarmál-
um sem allmargir starfsmenn stofn-
unarinnar bjuggu þá við. Á þeim
fundi féllu mörg orð og stór. Hörð-
ur sagði fremur fátt, en orðum
hans fylgdi festa og ábendingar um
að orð og gerðir þurfa að fylgjast
að — orð skulu standa. Þetta lífsvið-
horf — orð skulu standa — virðist
því miður ekki vera í hávegum haft
nú á tímum, en Herði var það eðlis-
lægt og því var honum treyst.
Hörður Iærði til jarðfræði við
Háskóla íslands, en störf hans voru
að mestu bundin forritun og áætl-
anagerð og tengdust því fremur
lauslega jarðfræðinni. Hörður vann
lengst af að frumáætlanagerð um
nýjar vatnsaflsvirkjanir á Vatns-
orkudeild O.rkustofnunar. Hann
hafði ekki unnið langan tíma á
Vatnsorkudeildinni áður en hann
hafði sýnt og sannað að hann réð
yfir þeirri fæmi sem þurfti til
starfsins. Við frumáætlanirnar eru
notuð umfangsmikil tölvuforrit og
gögn um rennsli, landslag og fleira.
Nákvæm og skipuleg vinnubrögð
eru því nauðsynleg til að raunhæfar
virkjanaáætlanir fáist. Hörður hafði
hvort tveggja til að bera og einnig
kom grunnnám hans, jarðfræðin,
oft að góðum notum. Jafnframt hóf
hann strax að einfalda forritin sem
notuð voru og skjóta inn skýringum
til að auðvelda öðrum að nýta þau.
Hörður óx jafnt og þétt í þessu
starfi og naut stöðugt vaxandi virð-
ingar og trausts.
Auk þess að gera frumáætlanir
um virkjanir sinnti Hörður ýmsum
öðrum störfum á Vatnsorkudeild-
inni. Það var oft til hans leitað þeg-
ar farið var í mælingarleiðangra
og rannsóknaferðir.
Minnisstæð er ferð sem farin var
sumarið 1982. Fimm manna hópur
fór að Tungnaá austan við Snjóöldu
— við „Stórasjó" — til að rannsaka
lekt jarðlaga á stífiustæði vegna
hugmynda um miðlunarlón. Þetta
var erfiður leiðangur, allar aðstæð-
ur voru frumstæðar og langt til
byggða. Hópurinn var að reyna
aðferðir sem ekki var hægt að segja
fyrirfram að skila mundu árangri.
Vinnan var erfið og má segja að
borað hafi verið með höndum niður
á 20 metra dýpi. Vinnudagurinn
var langur og lítið farið eftir klukk-
unni, matmálstímar óreglulegir,
matast þegar það hentaði því sem
unnið var að hveiju sinni. Veðrið
vaf fremur leiðinlegt og gjarnan var
frosið í vatnsbrúsunum á morgnana
og því hálf nöturlegt að koma út.
Við slíkar aðstæður er mikilvægt
að hafa rólegt fólk sem tekur mið
af aðstæðum, en það þarf fleiri eig-
inleika, einkum þrautseigju, og góð-
ur andi verður líka að ríkja í hópn-
um. Við þessar aðstæður naut
Hörður sín vei. Ógleymanleg eru
kvöldin sem við sátum öll fimm við
gasluktina og fórum yfir dagsverk-
in, sem oftar en ekkí skiluðu meira
erfiði en árangri. Hörður sá skop-
legu hliðina bæði á stritinu og
umræðunni, við gengum því léttari
til náða, staðráðin í að gera betur
að morgni. Fullyrða má að æðru-
leysí Harðar hafi hjálpað til að leysa
hin erfiðu úrlausnarefni. Það voru
heldur hreyknir menn sem héldu til
byggða á 12. degi. Þá höfðum við,
auk þess að Ijúka ætlunarverkinu,
eignast meira hvert í öðru, því auð-
vitað var oft rætt um fjölskyldum-
ar, og verkefnin sem biðu heima,
einkum að koma sér þaki yfír höfuð-
ið.
Nú hin síðari ár hafa störf okkar
ekki verið eins nátengd og áður,
Tiutcuicb
Heílsuvörur
nútímafólks
við höfum þó hist reglulega m.a. í
sameiginlegu áhugamáli, innan-
hússfótbolta. Það duldist engum
sem spilaði fótbolta með Herði að
þar var hæfileikamaður á ferð.
Hann hefði trúlega getað náð langt
ef hann hefði ræktað þá hæfileika
betur fýrr á ævinni.
Það var gaman að fylgjast með
Herði hvernig hann óx í starfí sínu.
Hann gumaði ekki af árangri eða
hæfileikum. Verkin sýndu einfald-
lega að þar fór saman vinnusemi,
natni og útsjónarsemi. Honum voru
því stöðugt falin stærri og flóknari
verkefni og aukin ábyrgð. Hann
virtist finna sig enn betur í starfinu
síðari árin, eftir að hann stýrði verk-
efnunum sjálfur.
Þegar menn eru kallaðir svo
ótímabært og skyndilega sem Hörð-
ur leita ýmsar spurningar á hugann
fyrir þá sem eftir standa. Menn
hljóta að endurmeta eigið líf í ljósi
svo alvarlegra atburða. Við sumum
spurninganna fást aldrei svör, öðr-
um ræður hver fyrir sig. Það sem
við þekktum til virtist okkur Hörður
reyna að deila tímanum eins vel og
hann gat milli fjölskyldu og vinnu.
En hvað með okkur sjálf: Hvernig
förum við með þann tíma sem okk-
ur er skammtaður? Nýtum við hann
í þágu okkar nánustu og samfélags-
ins?
í daglegum samskiptum á vinnu-
stað verður fjölskyldan í bak-
grunni. Þegar hana bar á góma var
ljóst að honum var mjög umhugað
um börnin og um konu sína talaði
hann af mikilli umhyggju og virð-
ingu.
Við sendum eiginkonu, börnum
og öðrum aðstandendum samúðar-
kveðjur. Megi minning um góðan
dreng styrkja ykkur á þessum erf-
iðu tímum.
Davíð og Jón
Ennþá einu sinni erum við minnt
á, hversu stutt er á milli lífs og
dauða. Maður í blóma lífsins, fullur
af lífsorku, verður fyrir manninum
með ljáinn og er okkur horfinn fyr-
ir fullt og allt. Þegar mér var til-
kynnt þetta fyrir rúmri viku þurfti
að endurtaka fregnina svo að ég
skildi nokkurnveginn.
Hörður Svavarsson hefur unnið
á Orkustofnun nokkuð á annan ára-
tug. Hann byijaði starf á Jarðhita-
deild en fluttist fyrir um áratug
yfir á Vatnsorkudeild og hefur
starfað þar síðan. í háskóla lærði
hann jarðfræði, en starf hans á
Orkustofnun byggðist þó fyrst og
fremst á því, hversu fljótur hann
var að tileinka sér tölvur og tölvu-
mál. Hann var einn af leiðandi
mönnum stofnunarinnar á því sviði.
Hann vann við forathuganir virkj-
anakosta og að gerð gagnabanka
um virkjanir. 1 þessu starfi þurfti
hann að kenna uppteknum yfir-
manni að nota forrit og taka með
honum nauðsynlegar ákvarðanir til
þess að virkjunarbanki Orkustofn-
unar gæti litið dagsins ljós. Þetta
var erfítt verk og vanmannað og
vanþekking yfirmanna í tölvumál-
um tafði verkið.
Eg minnist þess þegar við, ásamt
fleirum, fórum síðastliðið sumar í
skoðunarferð á nýlega skilgreindan
virkjunarstað á Áusturlandi. Stað-
urinn er mjög óaðgengilegur og var
ætlunin að nota þyrlu til vissra
ákvörðunarstaða og ganga þar á
milli. Þyrlunotkunin brást þegar
mest lá við vegna þoku og bilana.
Við gengum því miklu meiri göngur
en áætlað var, allt upp í sólarhring.
Sá eini sem óhaltur gekk allan tím-
ann' var Hörður.
Vínnan þróaðist og stefndi í rétta
átt. Nú áttí að ráða nýjan mann til
þessarar starfsemi. Á síðasta vinnu-
degi kom hann nærri verkalokum
inn til mín með tillögu að dálki í
gagnasafn virkjana bankans. Það
lá vel á honuin því að það hillti
undir að virkjanabankinn yrði not-
hæfur. Við ræddum starfið, viðbót-
ar starfskraft og hann sagði mér
frá fyrirhugaðri orlofsferð þeirra
(Doturica)
V HRUKKUBANINN V
Heilsuval, Bárónsslíg 20, S 626275 oa 11275
hjóna í tilefni 40 ára afmæla þeirra
í maí. Fjórum stundum síðar var
hann allur. Hann skilur eftir sig
mikið tómarúm.
Eiginkonu, börnum, foreldrum
og öðrum nánum venslamönnum
vil ég tjá innilegustu samhryggð
mína. Þau hafa mikið misst og
skarð er þar sem aldrei verður fýllt.
En huggun er þar harmi gegn að
eftir lifir minning um góðan dreng.
Haukur Tómasson
Að morgni miðvikudagsins 27.
mars barst mér sú sorgarfrétt að
Hörður Svavarsson hefði látist
kvöldið áður er hann var að leika
knattspymu í íþróttahúsi Vörðu-
skóla. Við Hörður höfum í um ára-
tug spilað saman innanhússbolta
einu sinni til tvisvar í viku yfir vet-
urinn okkur til mikillar ánægju.
Fyrst var það í íþróttatímum Orku-
stofnunar. Fyrir um átta árum vant-
aði menn í fótboltatíma sem ég
hafði verið með í Hlíðaskóla. Þá
kom Hörður strax upp í hugann og
á hveijum vetri síðan höfum við
spilað þar saman fótbolta, fyrst um
miðjan dag en síðan á sunnudags-
morgnum. Menn hafa mætt misvel
í þennan tíma og nokkuð verið um
mannaskipti en alltaf var hægt að
treysta því að Hörður mætti.
Upphaflega lágu leiðir okkar
Harðar saman á Orkustofnun er ég
hóf störf þar fýrir um áratug. Fljót-
lega fékk ég skrifstofu rétt hjá
Herði sem þá vann að gerð áætlana
um vatnsaflsvirkjanir. Hann vann
starf sitt af mikilli samviskusemi.
Oft þurfti ég að leita til hans eftir
upplýsingum um virkjunarkosti og
fengust þá ætíð skjót og greið svör.
Báðir notuðum við tölvu stofnunar-
innar mikið við störf okkar og höfð-
um einnig af þeim sökum nokkur
samskipti. Sem deildarstjóri Orku-
búskapardeildar kannaði ég einu
sinni áhuga Harðar á að starfa á
þeirri deild en hann vildi fremur
starfa áfram á Vatnsorkudeild þar
sem þau störf tengdust meira jarð-
fræðimenntun hans en vinna á
Orkubúskapardeild hefði gert. Eftir
að ég hætti störfum hjá Orkustofn-
un hef ég stundum þurft að leita
til Harðar og þá fengið sömu góðu
svörin og áður.
Ég vil votta fjölskyldu Harðar
samúð mína. Hans verður sárt
saknað í Hlíðaskólanum á sunnu-
dögum.
Jón Vilhjálmsson
Fyrir 17 árum stækkaði fjöl-
skylda okkar þegar Þorgerður Sig-
urgeirsdóttir og faðir okkar, Stefán
Friðbjamarson, gengu ídijónaband.
J>á kynntumst við sonum hennar,
Herði og Gunnari, en þeir voru á
líku reki og við systkinin, öll um
og yfir tvítugt. Nú eru barnabörn
Stefáns og Gerðu á annan tuginn
og því fjölmenni er fjölskyldan kem-
ur öll saman. Á einu augnabliki og
án nokkurs fyrirboða er einn úr
hópnum, Hörður Svavarsson, allur.
Komið er ótímabært kall dauðans
og sorgin grúfír yfir. Minningar um
samverustundir í Drápuhlíðinni, í
sumarbústaðnum í Kjósinni og á
heimilum okkar birtast ljóslifandi
fyrir hugskotssjónum, ljúfar minn-
ingar sem nú eru blendnar trega
og söknuði.
Fregnin um andlát Harðar Svav-
arssonar var þungbær. Lífið er ekki
alltaf sanngjarnt og réttlátt og svo
er nú þegar maður í blóma lífsins
er burt kallaður frá eiginkonu og
bömum. En við mennirnir ráðum
hér engu um og verðum að sætta
okkur við það sem að höndum ber
hversu sárt sem okkur kann að
þykja.
Hörður lét ekki mikið yfir sér.
Hægur og þægilegur í viðmóti og
ræddi lítt um eigin hagi og tilfinn-
ingar en hafði gaman af að spjalla
um heima og geima. Þar kom
glöggt fram hversu vel hann fylgd-
ist með því sem efst var á baugi
hveiju sinni og í málflutningi var
hann bæði rökvís og fastur fyrir.
Hann var alvörugefinn en átti þó
auðvelt með að bregða fyrir sig
góðlátlegri glettni og stríðni, sem
ósjaldan kom fyrir þegar hann
ræddi stjórnmál við föður okkar en
í þeim efnum greindi þá nokkuð á.
Auk traustrar greindar og yfir-
vegunar bjó Hörður yfir miklum
dugnaði og þrautseigju. Nánast
með eigin höndum byggði hann fjöl-
skyldu sinni myndarleg húsakynni
samhliða löngum vinnudegi við
jarðfræðistörf hjá Orkustofnun.
Heimilið bar því vitni góðu hand-
bragði húsbóndans og í nýliðnu
páskafríi hafði hann ætlað sér þar
verk að vinna en örlögin höfðu
ákveðið annað.
Ungur að árum kynntist Hörður
elskulegri og fallegri stúlku, Ellen
Ámadóttur, sem síðar varð eigin-
kona hans. Eignuðust þau þijú
böm, Hinrik, 17 ára, Árna Má, 12
ára, og Gerði Björku, 9 ára.
Snemma á hjúskaparárum þeirra
missti Ellen föður sinn á besta aldri.
Og aftur er lögð á hana þung byrði.
Milli Ellenar og annarra tengda-
dætra föður okkar og Gerðu hefur
verið náið samband og er hugur
þeirra snortinn djúpri samúð.
Líf Harðar snerist fýrst og fremst
um að hlúa að heimilinu og annast
velferð eiginkonu og barna. Hann
var og móður sinni mikil stoð, bæði
þegar hún bjó ein með synina tvo
og alla tíð síðan. Hennar missir er
því sár á erfiðum veikindatímum
en dugnaður hennar og sálarstyrk-
ur er aðdáunarverður.
Margs er að minnast og margt
að þakka eftir áralöng samskipti
við góðan dreng. Það er óraunveru-
leikablær yfir þeirri tilhugsun að
eiga ekki eftir að hitta Hörð áftur
hvort heldur sem er við spilaborðið
þar sem við bræður áttum síðustu
samverustundirnar með honum,
heima hjá móður hans þar sem
fundum bar hvað oftast saman eða
við Móskóga þar sem ómar af ærsl-
um bamanna og ilmur gróðurs og
góðrar máltíðar á grillinu berst að
vitum.
I dag er kveðju- og minningar-
stund um Hörð Svavarsson. Við
kveðjum hann hinstu kveðju, þökk-
um samfylgdina og biðjum honum
blessunar. Ellen og bömunum,
Gerðu og Gunnari svo og ástvinum
öllum vottum við okkar dýpstu sam-
úð.
Simmi, Kjartan og Sigga.
Allt er í heiminum hverfult.
Við erum á stundum minnt á það
að manneskjan á í raun ekkert hér
á jörðu, utan augnablikið sem hún
lifir. Á örskotsstundu kemur kallið,
sem allir verða að gegna fyrr eða
síðar, stundum langt um aldur
fram. Þannig var það með kæran
frænda og vin, Hörð Svavarsson
jarðfræðing, sem varð bráðkvaddur
að kvöldi 26. mars sl. tæplega fer-
tugur að aidri.
Hörður Svavarsson fæddist 8.
maí 1951. Hann ólst upp í Kópa-
vogi og þar átti hann heima, nær
óslitið, allt til hinstu stundar. For-
eldrar hans eru Þorgerður Sigur-
geirsdóttir frá ísafirði, fulltrúi á
Raunvísindastofnun Háskólans, og
fyrri maður hennar, Svavar Sig-
urðsson, vélvirki. Albróðir Harðar
er Gunnar Svavarsson, garðyrkju-
fræðingur og verslunarmaður.
Hálfbróðir hans er Örn Svavarsson,
nemi við Fjölbrautaskólann í Breið-
holti.
Hörður varð stúdent frá Kenn-
araskólanum árið 1972 og jarð-
fræðingur frá Háskóla Islands
1977. Með námi vann hann ýmis