Morgunblaðið - 28.07.1991, Qupperneq 10

xeei Liöi .82 íí'JDAauM'/iue araAjanuoíioM
---MOKGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUK 28. JÚLÍ1991
22JA ARA ISLENDINGUR REKUR FYRIRTÆKI I MOSKVU
HÉRNA LIGGJA
MOGULEIKARNIR
Eftir Ara Gísla Bragason
HEIMA á íslandi hafði mér verið sagt frá ungum athafna-
manni, Gunnari Stefáni Möller, sem starfrækti fyrirtæki í
Moskvu sem héti Bisnost. Það fylgdi sögunni að Gunnar
Stefán væri að vinna að lokaritgerð við hinn þekkta Har-
vard-háskóla í Sovétfræðum. Þegar ég hafði komið mér
fyrir í Moskvu hringdi ég í Gunnar Stefán og um kvöldið
áttum við kvöldstund á veitingahúsi. Eftir málsverðinn
löbbuðum við um Rauðatorgið og ræddum málin. Gunnar
Stefán Möller, 22 ára gamall, sonur Þórunnar Wathne og
Jakobs Möller, hefur í mörgu að snúast. Við hittumst þó
tveimur dögum síðar, nú í kaffistofu og matsal sem hann
starfrækir fyrir ameríska stúdenta sem eru við rússn-
eskunám í Moskvu á hans vegum. Eftir að okkur hafði
verið skenkt kaffi bað ég hann að segja mér hvernig þetta
ævintýri hefði hafist.
Það má segja að
upphafíð að
þessu öllu
saman hafí
verið för mín
til Kína 1985.
Þangað fór ég
til að læra
kínversku og hafði mikinn áhuga
á landi og þjóð. Það er skemmst
frá því að segja að ég varð fyrir
vonbrigðum. Bæði var tungumálið
erfítt og Kína var svona einum
of mikið fyrir mig en ég dvaldi
þar í fjóra mánuði. Síðan þegar
ég kom heim til foreldra minna í
New York var ég spurður hvað
ég ætlaði að taka mér næst fyrir
hendur eftir að ég hafði lýst von-
brigðum mínum með Kína. Ég
hugsaði mig um og sagði svo:
„Ætli ég fari ekki bara að Iæra
rússnesku.“ Þetta var 1985 og
Gorbatsjov var að komast til
valda. Svo ég keypti mér kennslu-
bók í rússnesku og fór að læra
málið.“
Hafðirðu komið áður til Sov-
étríkjanna?
„Eg hafði komið hingað 1980
í stutta heimsókn en kom svo aft-
ur núna fyrir fjórum árum og
dvaldi þá í mánuð að læra rúss-
neskuna. Ef ég tek allt saman þá
hef ég verið hérna núna í tvö ár
samhliða námi mínu í Harvard."
En af hverju þessi áhugi á Sov-
étríkjunum?
„Eg vildi hreinlega prófa eitt-
hvað nýtt. Kína og Sovétríkin
voru staðir sem heilluðu mig. Mér
fannst ég skynja einhveija mögu-
leika. Mig langaði til að prófa.“
Og þú stofnar fyrirtæki?
„Já, það var svo fyrir ári síðan
að ég stofna fyrirtæki mitt héma,
Bisnost. Ég er með ferðaskrif-
stofu sem setur saman túra fyrir
ferðamenn sem koma hingað. Hér
í Sovét er ríkisferðaskrifstofa sem
heitir Intourist og ég hef getað
boðið ódýrari þjónustu en þeir.
Svo er ég með ferðaþjónustu fyrir
fólk sem kemur hingað í við-
skiptaerindum. Þá sé ég um að
útvega alla þá þjónustu sem þörf
er á svo sem húsnæði, starfsfólk
og í rauninni alla þjónustu. Svo
er ég með stúdenta hérna hjá mér
núna frá Ameríku og það fyrir-
tæki mitt heitir „Russia“ og ég
stefni á í framtíðinni að fá stúd-
enta frá Evrópu og vonandi Norð-
urlöndunum. Það var í marz á
þessu ári sem ég setti saman
bækling og sendi til skóla víðs
vegar um heiminn. Um miðjan
apríl var svo skilafrestur þannig
að þetta var svona á síðustu
stundu hjá mér. Samt tókst mér
að fá stúdenta frá mörgum helstu
háskólum Ameríku. Það eru 19
nemar hjá mér núna frá Harvard,
Stanford og fleiri skólum. Þó að
megináherslan sé lögð á rússn-
eskunámið þá gefst stúdentunum
kostur á að hlýða á fyrirlestra hjá
aðilum í pólitíkinni og listafólki
sem stendur framarlega í menn-
ingarlífínu. Þetta er búinn að vera
sérlega ánægjulegur tími.“
Hvað eru margir starfsmenn
hjá þér, Gunnar?
„Það er voða erfítt ;■<: segja.
Margir eru í hlutastarfí og ef ég
teldi t.d. lögguna sem gætir stúd-
entanna hérna uppi á næstu hæð
og ræstingarkonurnar þá eru
þetta yfír hundrað manns.“
Rakstu þig á margar dyr. Nú
hefur maður heyrt svo mikið um
skriffínnskuna í Sovét?
„Já, blessaður vertu, en maður
vann sig bara í gegnum þetta.
Stundum er skriffínnskan svo
mikil að maður hreinlega sleppir
henni. Sumt af þessu er líka svo
út í hött. Þegar ég var að byija
og fyrirtækið var í fæðingu rak
ég mig á margar lokaðar dyr en
þegar ég var kominn yfír þann
þröskuld þá var eftirleikurinn auð-
veldari. Það er jú staðreynd að
allt er að opnast í Sovét núna.
Hérna eru möguleikarnir. Ég ætla
að halda áfram með mitt fyrir-
tæki vegna þess að ég er viss um
segir Gunnar Stefán Möller
sem jafnframt fyrirtækja-
rekstrinum stundar nám
við Harvard
að eftir svona eitt ár þá verður
sprenging hérna og allt opnast.
Maður er líka alltaf að kynnast
nýjum hliðum á kerfínu. Veistu
ég var að hugsa það um daginn
að það gæti komið hingað fjár-
málasnillingur og ekki vitað neitt
í sinn haus.“
Heldurðu þá í framhaldi af
þessu að valdatími kommúnista
sé að líða undir lok?
„Ég held það. Það hefur allt
breyst. Mér fannst þetta ekki fyr-
ir ári síðan en það er of seint
núna að snúa aftur. Kommarnir
sitja eingöngu við stjórn núna af
því að þeir náðu kosningu á þing-
ið. Þegar kosningarnar verða eftir
rúm tvö ár þá missa þeir allt sitt
fylgi. Kommúnisminn deyr út á
næstu þremur árum.“
Hvernig er hljóðið í mönnum
sem koma hingað í viðskiptaerind-
um?
„Það er mjög mismunandi.
Sumir eru yfír sig hrifnir og vilja
fara út í rekstur strax. Öðrum lízt
ekkert á þetta og vilja koma sér
heim hið fyrsta, segir Gunnar og
hlær. Hvað mig varðar þá ætla
ég a.m.k. að starfa hérna í eitt ár
í viðbót en auðvitað ríkir mikil
óvissa í landinu. En við vonum
það besta.“
Er ekki KGB að fylgjast með
þér?
„Alveg örugglega. Þeir eru ör-
ugglega með margar möppur um
íslendinginn sem er að læra í
Ameríku og rekur Bisnost í
Moskvu. FBI kom að heimsækja
mig út í New York. Þeir vildu
endilega fá að vita hvaða starf-
semi væri í gangi.“
Er ekki mikil ásókn og áhugi
hér í Sovétríkjunum fyrir öllu
vestrænu?
„Jú, alveg gífurleg. Svo er svo
mikið snobb fyrir ákveðnum vöru-
tegundum. Ef þú átt t.d. IBM
tölvu þá ertu alveg rosalegur.
Síðan er annað sem ég hef rekið
mig á í sambandi við mitt fyrir-
tæki og það er mikilvægi þess að
vera með fín nafnspjöld og annað
þvíumlíkt. Það spyija allir „Hvaða
fyrirtæki ertu með og hvar vinn-
urðu.“ Þetta er alveg sér-rúss-
neskt.“
Nú varstu í Ameríku síðastlið-
inn vetur í Harvard og samhliða
því varstu að reka fyrirtækið hér
í Moskvu. Var ekki mikið að gera?
„Þetta var mikið stress. Þá
gerði maður sér grein fyrir mikil-
'vægi þess að hafa gott starfsfólk.
Ég flaug fjórum sinnum til
Moskvu í vetur og samtímis því
var ég að reyna að standa mig vel
í skólanum. En þetta skilaði sér.
Fyrirtækið fór að skila hagnaði á
síðasta ári.“
Svo eru að skrifa bók?
„Já, ég fékk þá hugmynd að
senda spumingalista til 400 Rússa
og spyr þá hina ólíkustu spurn-
inga. Viðhorf til lífsins, viðhorf
til stjórnvalda o.s.frv. Ég veit ekki
hvar þetta endar því bókin stefnir
í að verða um 20 þúsund síður.
Ég stend í samningaviðræðum við
amerískt útgáfufyrirtæki um að
gefa þetta út í Ameríku og auðvit-
að er þetta spennandi. Ég hef
verið að skrifa greinar í blöð hér
í Moskvu um lífið hér og svo aft-
ur lífið í Ameríku. Hef gert dálít-
ið af því að gera samanburð á
löndunum og fjallað um viðhorf
mín til ólíkra hluta í iandinu.“
Gunnar Stefán. Mig langar til
að spyija þig dæmigerðrar spurn-
ingar. Þú ert ekkert á leiðinni
heim til íslands?
Gunnar hlær. „Véistu, ég hugsa
mikið heim og oft Iangar mig til
að flytjast heim en það er bara
svo mikið að gera. Einu sinni
spurði vinur minn sem var í heim-
sókn hjá mér hvað ég gerði til
að skemmta mér. Ég sagði bara:
„Vinn meira,“ segir Gunnar Ste-
fán Möller að lokum og skellihlær.