Morgunblaðið - 28.07.1991, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ 'SUNNUDAGUE 28. JÚLÍ 1991
pnnsessa, sem steypir biðlum sínum
óhikað í dauðann. Grace Bumbry
hefur sungið alls staðar á móti öll-
um, sem eitthvert nafn hafa innan
söngsins. Það er þó ekkert jökulkalt
við bandarísku blökkukonuna, þegar
hún sest undir söngnum, brosir og
kyssir í allar áttir. Á eftir henni
fylgja tveir blökkumenn, landar
hennar, eldri maður og svo ungur
undirleikari hennar í opinni galla-
skyrtu, síðbuxum og kúrekastígvél-
um með stáltá, sem stingur í stúf
við léttan sumarklæðnað annarra.
Nú bætist rödd hennar við og þá fer
nú að syngja og kveða við, þegar
þessar miklu raddir, sem eiga eftir
að fylla hlustir sautján þúsund
áhorfenda af sviði hringleikahússins,
hljóma í litlum salnum og hreinsa
úr hveiju skúmaskoti hans. Píanóið
er rétt eins og daufur gítar undir
söngnum og reyndar kvartar
Bumbry yfir að heyra illa í píanóinu.
Þegar kemur að einni aríu hennar,
stendur hún upp og syngur við
píanóið.
Það dregur að lokum æfingarinn-
ar, Bumbry er búin með sinn skammt
þennan morguninn og býr sig til að
fara, þegar stjórnandinn mælist til
að Kalaf taki aríuna sína. Þá hættir
Bumbry við við að fara, en sest til
að heyra þennan væntanlega ofjarl
sinn syngja. Kristján tekur sér stöðu
við píanóið og rennir glæsilega í
gegnum aríuna. Bumbry kinkar við-
urkennandi kolli til fylgdarmanna
sinna undir söngnum og á eftir arí-
unni fylgja viðurkenningarhróp og
köll meðsöngvara Kristjáns.
„Það eru til söngvarar, sem
stinga sér alltaf á kaf“
Klukkan er orðin 13, listamennim-
ir fara hver í sína áttina til að hitt-
ast aftur á æfingu með leikstjóranum
og fleirum kl. 15.30. Þá er æft í
aflöngum sal, sem venjulega er not-
aður sem æfingasalur ballettsins, svo
gólfið er gúmmíklætt og annar lang-
veggurinn er klæddur speglum. Á
hinum em gluggar með ógegnsæju
gleri. Einsöngvararnir sitja í kringum
borð, ásamt leikstjóranum Giuseppe
Montaldo. í kring em aðstoðarleik-
stjórarnir tveir, ung stúlka og eldri
maður, fylgdarmenn Bumbry og
nokkrir ungir, hávaxnir og vasklegir
menn úr kómum, sem eiga að hand-
taka Líu, ambáttina, sem bjargar
Kalaf úr klípu með lífi sínu. Þeir eiga
að læra að handtaka hana í anda
leikstjórans og sýningarinnar í heild.
Leikstjórinn útskýrir tilfinningar
persónanna hverrar til annarrar,
samband þeirra og hvemig eigi að
túlka þessi atriði. Síðan taka söngv-
ararnir stólana og færa sig út á gólf-
ið, fyrir framan myndbandstæki. Þar
er brugðið upp myndum úr sýningu
á Turandot, sem Montaldo leikstýrði
fyrir nokkrum árum. Athyglin beinist
að upphafi 3. þáttar. Montaldo skýr-
ir og útskýrir hvað heppnist söngvur-
unum vel í túlkun sinni og hvað
megi betur fara. „Beinið höndunum
upp. Það em til söngvarar sem stinga
sér alltaf á kaf.“ Montaldo hristir
höfuðið, það verkar illa. Og svo Líu
... „Puccini er ástafanginn af henni.
Hann hefur nostrað við hlutverk
hennar, gætt það fegurð. Réttu hend-
urnar fram, dragðu þær upp að and-
litinu, ekki upp og til hliðar. Það
verkar ekki rétt.“
Eftir þessa sýnikennslu er gert
stutt hlé, sem þátttakendur nota
ýmist til að sækja sér vatn eða slaka
á. Svo hefst æfingin aftur og að
þessu sinni fara söngvararnir út á
gólfið og æfa staðsetningar og hreyf-
ingar, en aðeins sungið til mála-
mynda. Bumbry, sem hefur Turandot
sem einn af sínum meginrullum, fær
að sitja og horfa á, en þarf ekki að
sprikla með. Ping, Parig og Pong
tipla fram hvað eftir annað til að
krefja Kalaf nafns, sem spyr hvað
eftir annað hvað þeir vilji sér. Líu
er líka dregin óspart inn af hávöxnu
mönnunum, neitar að segja til nafns
Kalafs, syngur um ástina, þrífur
sverð úr slíðrum eins varðmannsins
og rekur sig í gegn, Kalaf til undrun-
ar og skelfingar. Og allt þetta er
endurtekið aftur og aftur, því alltaf
sér Montaldo eitthvað, sem má fara
betur.
Að lokum þykir honum þó nóg að
gert í þessari lotu, klukkan orðin
hálf sex og kominn tími til að gera
hlé, áður en kvöldæfingin á sviði
hringleikahússins hefst. Öllum er
sagt að mæta kl. 18, svo hléð ætlar
ekki að verða langt. Þegar einsöngv-
ararnir tínast að á tilsettum tíma,
hefur áætlunin breyst. Æfingin á
ekki að hefjast fyrr en kl. 19, það
þykir enn of heitt til að æða um
sviðinu. Hitinn er enn rúmlega 30
gráður, en sólin er um það bil að
hverfa bak við stóra og hvíta skýja-
bólstra. Kristján hvílir sig á nálægum
bar ásamt Giuseppe Riva, ítölskum
barítónsöngvara, sem syngur hlut-
verk mandarínsins. Umræðuefnið er
meðal annars Ítalía og fjölbreytileiki
landsins. Svo verður kiukkan 19 og
æfingin kallar.
„Hvílíkt pútnahús“
í hringleikahúsinu er múgur og
margmenni, rúmlega 200 manns,
einsöngvarar, kór, dansarar, tækni-
menn og aðstoðarfólk. Á miðju áhorf-
endasvæðinu er borð með hátalara
fyrir Montaldo. Við hljómsveitar-
gryfjuna er píanóið og við hlið píanó-
leikarans situr kórstjórinn og annar
aðstoðarleikstjórinn. Montaldo geng-
ur um sviðið og talar við einstaka
hópa úr kómum. Dansararnir sitja á
áhorfendasvæðinu, tala saman og
teygja úr sér. Að lokum gengur leik-
stjórinn ti! sætis. Annar aðstoðarleik-
stjórinn kallar kórhópana saman á
sviðið í hátalara. Hinn aðstoðarleik-
stjórinn er þama einnig og bæði reka
þau kórinn fram og til baka á svið-
inu, baðandi út höndum eins og þeg-
ar fé er rekið saman.
Ping, Pong og Pang koma tiplandi
yfir sviðið að Kristjáni. Það er ekki.
sungið, en einsöngvararnir reka upp
lauslegar rokur til að koma textanum
áfram. Kristján prófar þó aðeins
nokkra tóna í þetta fyrsta skipti sitt
á sviðinu í Verónu. Áðaláherslan er
lögð á að ná hreyfingum og staðsetn-
ingum réttum. Svo kemur að inn-
göngu Turandot, sem stígur niður
af himnesku hásæti sínu. Bumbry
brá reyndar fyrir baksviðs, en hún
þarf ekki að feta upp og niður háar
tröppurnar í hitanum. Staðgengill sér
um það. „Principessa divina" syngur
Ping — og niður kemur rauðhærður
og skeggjaður karlmaður. Kristján
kippir sér ekki upp við það frekar
en aðrir og allir tipla um stjarfir af
hrifningu yfír guðdómlegri fegurð
Turandot. Svona gengur þetta fram
og aftur, kórinn er hrakinn til og frá
og loksins fer að eygja í samræmi í
þeim tveimur hópum, sem eiga að
birtast samtímis beggja vegna
himnastigans, þar sem Turandot
kemur niður.
Kl. 21 kallar Montaldo að æfíng-
unni sé lokið. „Þvílíkt pútnahús,"
segir hann og á við að allt hafi verið
í óreiðu, en sökin sé ekki hans, allt
stefni í rétta átt og hann þakkar
fyrir æfínguna. Dansaramir taka
pjönkur sínar saman, og það kom
aldrei að þeim í þetta skiptið. Kórinn
tínist út, menn kveðjast en aðrir
tínast inn. Nú er að hefjast hljóm-
sveitaræfingin, sem á að standa til
miðnættis. Þá æfír hljómsveitin með
á sjálfu hringleikasviðinu.
Eftir að hafa hlustað á hljómsveit-
arstjórann segja söngvurunum til um
meira hér og minna þar, horft á leik-
stjórann segja til um hendur upp og
niður og þennan og hinn svipinn, séð
hlaupin út og suður á sviðinu og
kórinn liðast um, er erfitt að ímynda
sér að eftir 2Vi viku verði allir búnir
að leggja á minnið allt, sem þeim.
hefur verið sagt þennan daginn og.
verður sagt næstu dagana. Og heill
dagur í byijun 3. þáttar. Hvað þá.
með allt hitt! Kórinn þarf að komasti
í takt, bæði í tónlist og hreyfingum, •
einsöngvarar að fínna sinn stað og
sinn tón, einhvem veginn þarf hljóm-i
sveitin að renna inn í þetta allt og;
hljómsveitarstjórinn að ná til allsi
þessa fólks. Baka til og í kring hreyf-i
ast ósýnilegir tæknimenn. Um 350i
manns á og við sviðið þurfa að finna
þann samhljóm, sem Puccini setti á.
blað.
Svo kemur að sýningunni ... Fyrir;
sjónum áhorfandans rennur allt-
áfram fyrirhafnarlaust og himnesk
tónlistin ber hann í annan heim. Þá’
hvarflar ekki að honum að fyrirhafn-
arleysið hefur orðið til með ærinni
fyrirhöfn ...
ÚTSALAN

FYRRAMÁLIÐ
í KRINGLUNNI
SÍMI 68 90 17
EINNIG
ÚTSÖLU-
MARKAÐURí
VERSLUNINNI
Á LAUGA-
VEGINUM