Morgunblaðið - 28.07.1991, Blaðsíða 15

leikana á sviði með nýju sniði.
Sýningin eins og hún blasir við
áhorfendum er aðeins toppurinn á
ísjakanum. Það sem áhorfendur sjá
ekki, er allt þetta sem ég hef nefnt
og miklu fleira til. Hingað til hafa
uppsetningamar á hringieikasviðinu
verið með afar hefðbundnu sniði og
það er engin tilviljun að svo er. Það
er ekki eingöngu vegna þess að það
hefur verið lögð rækt við íhaldssemi
í þessum efnum, heldur emm við
niðurnjörvaðir af þeim aðstæðum,
sem við búum við. Aðstæðum, sem
vonandi er hægt að breyta í ýmsu,
með góðum vilja og útsjónarsemi.
Fyrir mér er það ekki aðalatriðið að
Nabucco Assýríukóngur spígspori
um sviðið klæddur eins og fornkóng-
ur eða eins og Saddam Hussein.
Sýningarnar í Veróna verða ekki
nútímalegar með svo einföldum brell-
um. Það þarf að færa allt þetta, sem
ekki sést, í nútímalegra horf. Þá fyrst
er hægt að fara að hugsa til þess
að setja annan svip á sjálfa sýning-
una og freista nýrra leiða í uppsetn-
ingum á hringleikasviðinu."
Sæti fyrir sautján
þúsund áhorfendur
Hvernig gengur að koma sjálfri
tónlistinni til skila af sviði hringleika-
hússins og til sautján þúsund áhorf-
enda?
„Hljómburðurinn af sviðinu er
góður, raunar ótrúlega góður, enda
era hringleikahúsin fræg fyrir góðan
hljómburð af sviðinu. Rómvetjar
höfðu þá hönnun fullkomlega á valdi
sínu. Hins vegar hugsuðu þeir ekki
fyrir hljómsveitargryfjunni, sem
veldur reyndar ýmsum vandamálum.
Gryfjan er nógu stór, en við vildum
geta hagrætt henni öðruvísi til að
bæta hljóminn. Næst áhorfenda-
svæðinu er hún afmörkuð með stein-
steyptum múr, sem við vildum losna
við. Múrinn er augljóslega ekki frá
tímum Rómveija, heldur síðari tíma
viðbót og því ætti að mega rífa hann.
Það er því miður ekki hægt, því þá
skemmast rómverskar leifar, sem
múrinn er steyptur á. Þar með er
útséð um að múrinn verður ekki
hreyfður. Við höfum reynt að bæta
gryfjuna með öðrum ráðum. Það er
nýbúið að setja harðar plötur á vegg
gryfjunnar, sem snýr að áhorfendum,
svo hann varpi hljómnum betur frá
sér. í gryfjunni er tvöfalt trégólf, sem
á að gefa betri hljóm fyrir lágu tón-
ana. Þetta er það sem við sjáum að
við getum gert í bili til að bæta hljóm-
sveitarhljóminn.
kom mér á óvart, hve auðvelt það
reyndist. En mér er sagt að vanda-
málið sé helst veðrið, til dæmis ef
það er rigningarúði í loftinu eða
mjög rakt. Og svo eru flugur á
sveimi og þær geta truflað." Og
Kristján kann vel við hitann og
kvartar ekki yfir að svitna. „Maður
atast þá bara minna utan í fólk,
þegar allir eru rennsveittir ...“
I sumarhitanum þennan dag í
Verónu virðist veturinn langt und-
an, en Kristján veit auðvitað þegar
hvað þá verður við að glíma. Hann
syngur í Verónu næsta vetur, fer
með óperunni þar í söngferðalag til
Tókýó og syngur aftur í hringleika-
húsinu næsta sumar. Einnijg syngur
hann í Flórens og Tórínó. A útisvið-
inu í rómversku rústunum í Terme
di Caracalla í Róm syngur hann
næsta sumar. Af öðrum stöðum,
utan Ítalíu, má nefna að hann syng-
ur einnig í Madrid, Bordeaux og
Washington. En tvennt gleður hann
kannski mest. „Ég á að syngja í
Genóva í haust, þegar óperuhúsið
þar verður opnað með sýningu á
II Trovatore, eftir að hafa verið
gert upp. Það er mikill heiður fyrir
mig sem útlending að fá að syngja
við þetta tækifæri. Einnig á ég að
syngja í Luisa Miller á fyrstu sýn-
ingu starfsársins í Parma, sem er
sömuleiðis sérstakt fyrir mig sem
útlending. Ég veit ekki um neinn
annan útlending, sem syngur jafn
víða hér og ég geri nú næsta vet-
ur.“ Og Kristján hefur þegar tekið
fram dagbókina fyrir 1995, þegar
hann á að syngja bæði í Chicago
Lyric Opera og í óperunni í San
Francisico. En þessa dagana er það
Veróna...
^QRGlfflgLAHH), SUþjNUDAGUR JRLÍ
Fyrir hljómsveitarstjórann krefst
það heilmikillar samhæfíngar að
koma tónlistinni áheyrilega til skila.
Sviðið er svo stórt að kórinn kemur
alltaf of seint inn í sönginn, án þess
að það sé honum að kenna. Það eyk-
ur enn á að kórinn er ekki alltaf all-
ur á sama stað, heldur er honum oft
skipt upp í tvo eða fleiri hópa, sem
standa sinn á hveijum staðnum á
sviðinu. Stjómandinn verður að hafa
næma tilfínningu fyrir þessu, gefa
kómum merki um að syngja töluvert
fyrr en hann á að byija og svo fram-
vegis. Með fimmtíu strengjaleikara
dugir ekki að þeir hljómi fallega á
æfingum innan dyra. Staccatoið,
hoppandi og vel aðskildir tónar, verð-
ur að vera rækikga ýkt, til að það
komist til skila út til áhorfenda sem
staccato, en ekki sem fimmtíu tónar
í hrærigraut. Þetta og margt fleira
verður stjórnandinn að vera meðvit-
aður um.
Hvað varðar listrænt gildi sýning-
arinnar í hringleikahúsinu, þá geri
ég mér grein fyrir að hingað koma
ekki tónlistarsérfræðingar til að
hlusta eftir einstökum smáatriðum í
tónlistinni. Sérhvert óperuhús hefur
sinn sérstaka karakter, sín sérstöku
einkenni og sína köllun. Ég ímynda
mér ekki að nokkur beri okkur sam-
an við stað eins og Glyndebourne.
Hringleikahúsið hér er víðfrægt og
dregur að sér ferðamenn, sem marg-
ir hveijir hafa ekki neinn sérstakan
áhuga á óperam, en koma á sumar-
sýningu í Veróna til að upplifa það
I Það er margt
sem áhorf-
endurekki
órar fyrir,
segir Lor-
enzo Ferr-
ero, listrænn
stjórnandi
óperunnar í
Verónu
sem þeir hafa heyrt af. Fyrir marga
áhorfendur eru sýningamar fyrstu
kynnin af óperum. Ég væri ánægður
ef 10 eða 20% þeirra fengju varanleg-
an óperuáhuga. Með því móti stuðl-
um við að því að útbreiða óperuá-
huga og það er meðal annars okkar
köllun hér á hringleikasviðinu í Ver-
ónu.
Svo má ekki gleyma að sviðið
hentar sumum óperam betur en öðr-
um. Puccini lifði að sjá óperar fluttar
hér og gat haft sviðið í huga í síðustu
óperam sínum eins og Turandot.
Óperar, sem voru skrifaðar með stór
hús eins og Parísaróperuna og óper-
una í Sankti Pétursborg hæfa sviðinu
hér, óperar eins og Aida og Nabucco.
Svo era sumar óperar, sem henta
sviðinu, eins og óperar Meinu, en
ekki áhorfendum, eins og óperar
Meyerbeers. Við verðum að taka til-
lit til að í hringleikahúsinu era sæti
fyrir sautján þúsund manns, sem
helst þurfa að vera setin í hverri
sýningu. Það eru ekki allar stóróper-
ur, sem hafa slíkt aðdráttarafl."
Tónskáld í læri við óperuhúsið
Nú ert þú svo nýtekinn við að
verkefni þessa starfsárs og þess
næsta era þegar ákveðin. En hver
eru þín óskaverkefni — og hvað með
samtímatónlist við óperana í Verónu?
„Ein af þeim óperam, sem ég vildi
sjá setta upp hér er Norma, eftir
Bellini. Hún var oft flutt hér áður
fyrr og var mjög vinsæl. Norma var
eitt af stjörnuhlutverkum Mariu Call-
as og eftir að hún leið, fannst víst
mörgum að engin gæti komið í henn-
ar stað. En þetta er af og frá. Með
allri virðingu fyrir Callas, þá hefur
óperan verið flutt bæði fyrir og eftir
hennar tíma. Mig langar að setja
Normu upp sumarið 1993. Þá ætla
ég að fínna þijár eða fleiri söngkon-
ur og láta þær spreyta sig á hlutverk-
inu. Norma býður líka upp á marg-
víslega sviðsetningu. Ég hef leik-
stjóra í huga, en það mál er ófrá-
gengið.
A veturna er lögð rækt við sam-
tímatónlist, bæði á hausttónleikum
og eins hefur yfírleitt verið flutt óp-
era eftir samtímatónskáld annað
hvert ár. Ég hef áhuga á að beita
mér fyrir að fá að ráða tónskáld að
húsinu til ákveðins tíma í senn og
þá með samningu ópera í huga. Þetta
tíðkast víða og mér fínnst hugmynd-
in góð. Þetta getur vonandi orðið frá
og með 1993. Ég vildi að tónskáldið
fylgdist með öllu starfi óperannar,
bæði því listræna og eins tæknilegu
hliðinni, svo hann kynntist rækilega
öllum innviðum óperaflutnings. Tón-
skáld eins og Verdi, Donizetti og
Puccini þekktu allt varðandi rekstur
óperahúsa og það gerði þeim kleift
að velja bestu leiðimar, þegar þeir
sömdu óperur sínar. Fæst nútímatón-
skáld þekkja til þessara mála og virð-
ast oft velja verstu leiðimar.
Samtímaóperur eru oftast skrifaðar
fyrir stórar hljómsveitir, svo orðin
drukkna í flutningi. Þær era sýndar
með brambolti og blaðaskrifum, en
síðan ekki söguna meir. Það eru
undantekningar, en þær eru ekki
margar.“
Þú hefur varla mikinn tíma til
tónsmíða sem stendur. Hvað er það
sem fékk þig til að taka við þessu
starfi?
„Ég vona að eftir nokkra mánuði
verði ég búinn að ná nógu góðum
tökum á starfinu, til að ég geti sinnt
tónsmíðum meðfram. Eins og ég
nefndi áðan, þá er það óhemju lær-
dómsríkt fyrir óperatónskáld að
starfa við rekstur óperahúss. Fyrir
mig sem tónskáld er það sannarlega
ekki tímasóun að vinna hér. Ég læri
á allt kerfíð í kringum óperuupp-
færslur. Þess vegna er starfíð hér
mér líka kennsla í tónsmíðum."
Hjá BMW er allt lagt í sölurnar til að
fullnægja kröfum þeirra sem ekkert láta
sér nægja nema þaö fullkomnasta á
markaönum_hverju sinni.
Viö látum aöra hafa oröiö:
SH DV 18/11 "89: "Þar sem Benz 200-300E
var í fyrra situr 5 lína BMW í ár meö
yfirgnæfandi meirihluta, eöa 62% allra
þátttakenda" (könnun Auto Motor und sport).
ÞJ Mbl. 20/1 "90: "Fimman, einn best heppnaöi
bíll síöari ára".
GS Mbl. 5/5 "90: "Aksturseiginleikar þessa
bíls eru stórkostlegir. Þaö er tilfinning, sem
verður að telja sér á parti aö aka honum".
SH DV 30/6 "90: "Bíll í háum gæðaflokki; þetta
er einn af þeim bílum sem hafa persónuleika og
viröuleika. Góö og notaleg öryggiskennd aö
sitja í bílnum".
Þyngdarhlutfall er jafnt á fram- og afturás,
semskilar betri aksturseiginleikum viö íslenskar
aöstæöur.
Reynsluakstur færir þig í allan
sannleikann um þaö sem þig
hefur alltaf grunaö:
BMW er engum líkur.
BMW 520i er með
6 strokka, 24 ventla,
150 hestafla vél sem
húin er tölvustýringu
Bílaumboðið hf 75 ára
Krókhálsi I - 110 Reykjavík - Sími: 686633 1 9 1 6-1991
Fyrir þá sem eiga BMW
er sérhver bílferð tilhlökkunarefni
BMW 5 línan
er fyrir kröfuharða