Morgunblaðið - 18.10.1991, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAG'UR 18. OKTÓBER 1991
LANDSSAMTOK ÞROSKAHJALPAR FIMMTAN ARA
Allur aðbúnaður
fatlaðra betri
- segja Eggert Jóhannesson og Jón
Sævar Alfonsson, tveir af upphafs-
mönnum Þroskahjálpar
Morgunblaðið/Ami Sæberg
Ásta B. Þorsteinsdóttir, Lára Björnsdóttur, Jón Sævar Alfonsson og Eggert Jóhannesson í húsa-
kynnum Þroskahjálpar.
LANDSSAMTOKIN Þroska-
hjálp voru stofnuð haustið 1976
og eiga því fimmtán ára af-
mæli. Þau voru stofnuð í því
skyni að sameina félög sem
unnu að málefnum þroska-
heftra, einkum barna og þeirra
sem ekki geta talað máli sínu
sjálfir. Markmið samtakanna
er að tryggja fötluðum fullt
jafnrétti á við aðra þjóðfélags-
þegna.
Tveir af upphafsmönnum
Þroskahjálpar eru Eggert Jóhann-
Mannbætandi að kynnast
margbreytileika lífsins
— segir Asta B. Þorsteinsdóttir, formaður Þroskahjálpar
FORMAÐUR Landssamtaka
Þroskahjálpar er Ásta B. Þor-
steinsdóttir. Hún segir Lands-
samtökin fyrst og fremst vera
foreldrasamtök fatlaðra barna
og þroskaheftra sem beiti sér
fyrir bættum kjörum þeirra.
Helstu mál samtakanna nú eru
húsnæðismál, menntamál og at-
vinnumál auk þess sein þau
styðja þátttöku fatlaðra í þjóð-
félaginu og reyna að gera þeim
kleift að lifa sjálfstæðu lífi .
„Forseti íslands, Vigdís Finn-
bogadóttir, gaf samtökunum góð-
fúslega leyfí til að hafa minningar-
pening hennar í einkasölu til ágóða
fyrir húsbyggingasjóð og hefur það
verið ómetanlegt fyrir Þroskahjálp
og hafa nú þegar verið keyptar,
fyrir ágóða sölunnar, tvær íbúðir
fyrir fatlaða,” segir Ásta.
Fötluðum tryggð skólaganga
Menntamál er annað mikilvægt
mál hjá samtökunum og verður
einmitt efni málþingsins um þelg-
ina. „I nýjum grunnskóla- og fram-
haldsskólalögum er fötluðum í
fyrsta sinn tryggð skólaganga á
öllum skólastigum, og samkvæmt
grunnskólalögum er gert ráð fyrir
einum skóla fyrir alla, og breytir
það óhjákvæmilega hlutverki sér-
skólanna,” segir Ásta. Hún segir
þessi lög vera mjög stórt framfara-
spor fyrir alla fatlaða og eitt helsta
baráttumál samtakanna á síðustu
árum. Málþingið um helgina sé
aðeins upphafíð að fleiri slíkum
sem samtökin ætla að standa fyr-
ir. „Við höfum fengið skýr lög og
nú þarf að vinna að því að koma
markmiðum þessara laga í fram-
kvæmd.” Ásta segir að enn séu
skiptar skoðanir á því hvort raun-
hæft sé að skapa eitt skólastig
fyrir alla. „En við þekkjum svo
mörg dæmi um mikið fatlað fólk,
bæði andlega og líkamlega, sem
sýna að blöndun fatlaðra og ófatl-
aðra barna í skóla getur gengið
mjög vel, en auðvitað verður að
vera vel að því staðið. Nú þarf
með skipulögðum hætti að aðlaga
almenna skólann svo að skóla-
ganga fatlaðs barns geti einnig
verið raunhæfur valkostur .”
Sérlögin aðeins
tímabundin lausn
Ásta segir að samtökin vilji
Ásta B. Þorsteinsdóttir formaður og Lára Björnsdóttir framkvæmdastjóri Landssamtaka Þroska-
hjálpar afhenda forseta íslands, Vigdísi Finnbogadóttur, minnispening.
stefna að því að ábyrgð á þjónustu
fatlaðra verði hluti af þeirri þjón-
ustu sem öðrum býðst, þ.e. að
sveitarfélögin æxli ábyrgð á þjón-
ustu við þá eins og aðra. Hún seg-
ir jafnframt að til þess þurfi sveit-
arfélögin að stækka. Sérlögin séu
sett til að jafna stöðu fatlaðra í
þjóðfélaginu en þau séu aðeins
timabundin lög þar til að marki
þeirra hafí verið náð og stefna eigi
að því að gera þau óþörf og skyld-
ur þjóðfélagsins gagnvart fötluð-
um verði fest í almennum landslög-
Skortur á umburðarlyndi
Aðspurð um umræðuna sem átt
hefur sér stað um einhverfa og
geðfatlaða segir Ásta að hún end-
urspegli þekkingarleysi og for-
dóma í þeirra garð. „Samtökin
hafa unnið ötullega að því að
breyta viðhorfí almennings gagn-
vart fötluðum. Ófötluð börn sem
ganga í skóla með fötluðum fá
tækifæri á að kynnast þeim án
fordóma. Það er hollt og mannbæt-
andi að kynnast margbreytileika
lífsins. Sú umræða sem hefur ver-
ið svo áberandi í þjóðfélaginu síð-
asta árið hefur valdið okkur sem
Minnispeningurinn sem Landssamtök Þroskahjálpar hafa í einka-
sölu til ágóða fyrir húsbyggingasjóð sinn.
foreldrum miklum áhyggjum.
Þetta sýnir ákveðinn skort á um-
burðarlyndi, og við hljótum að
velta því alvarlega fyrir okkur
hvað veldur þessu. Málshöfðun
nágranna Meðferðisheimilisins
fyrir einhverfa á Seltjarnamesi á
hendur félagsmálaráðherra er
mikið áfall fyrir alla aðstandendur
fatlaðra. Því hefur stjóm Lands-
samtaka Þroskahjálpar tekið þá
ákvörðun að láta stefna samtök-
unum inn í þetta mál. Með þessu
erum við vakin til vitundar um
að efla þarf alla umræðu um
málefni fatlaðra svo að þeim séu
sköpuð skilyrði til þess að þeir fái
að lifa í sátt og samlyndi við
umhverfi sitt og njóta þess sem
þjóðfélagið býður upp á,” segir
Ásta B. Þorsteinsdóttir formaður
Þroskahjálpar.
esson, fyrrverandi formaður sam-
takanna, og Jón Sævar Alfonsson,
sem nú á sæti í stjórn samtak-
anna. „Eina þjónusta hins opin-
bera við þroskahefta áður fyrr var
tilboð um vist á svokölluðum sól-
arhringsstofnunum og þar var
aðbúnaður oft ófullnægjandi en
það hefur breytst mikið til batnað-
ar á síðustu árum. Þessar stofnan-
ir voru yfírleitt staðsettar út úr
alfaraleið,” segir Jón Sævar. „Ný
viðhorf tií fatlaðra kröfðust ann-
ars konar úrræða sem gerðu
þroskaheftum og öðrum fötluðum
kleift að lifa sambærilegu lífi og
aðrir þjóðfélagsþegnar. Menn
vildu breyta þjóðfélaginu svo að
það viðurkenndi rétt fatlaðra.”
„Það voru nokkrir foreldrahóp-
ar sem stóðu að stofnun samtak-
anna, en einnig, einmitt um þetta
leyti, var margt ungt fólk að koma
heim úr námi þar sem það hafði
kynnst nýjum hugmyndum og
stefnum um fatlaða og aðbúnað
þeirra. Þetta fólk studdi foreldra
í þeirra baráttu fyrir bættum kjör-
um fatlaðra,” segir Eggert um
upphaf samtakanna.
Bæði Jón Sævar og Eggert
segja að þó enn sé mikið verk
fyrir höndum sé mikið vatn runn-
ið til sjávar síðan á upphafsárum
Þroskahjálpar. „Allur aðbúnaður
fyrir fatlaða er miklu betri í alla
staði miðað við það sem áður var
en það má ekki láta þar við sitja”,
sagði Jón Sævar Alfonsson að
lokum.
Landsþing
og málþing
í tilefni af-
mælisins
LANDSÞING Landssamtaka
Þroskahjálpar hefst í kvöld,
18. október, og stendur til
sunnudags, 20. október, á
Holiday Inn. Um þessar mund-
ir eru liðin fimmtán ár frá
stofnun Þroskahjálpar og
verður þess margvíslega
minnst á landsþinginu. í
tengslum við landsþingið
gengst Þroskahjálp fyrir mál-
þingi sem ber nafnið „Mennt-
un fyrir alla” og fer það einn-
ig fram á Holiday Inn í dag,
18. október.
Á málþinginu, sem öllum er
opið, verður fjallað um náms-
og menntunarmöguleika fatl-
aðra, m.a. út frá hugmyndum
og reynslu af blönduðum skólum.
Gestafyrirlesari er Ole Hansen,
>firskólasálfræðingur frá Dan-
mörku, en auk hans verða for-
eldrar, skólafólk og embættis-
menn með fyrirlestra um málefn-
ið.
Ásta B. Þorsteinsdóttir, for-
maður Þroskahjálpar, setur
landsþingið en að því búnu
ávarpar félagsmálaráðherra, Jó-
hanna Sigurðardóttir, þinggesti.
Hátíðarræðu kvöldsins flytur Sr.
Baldur Kristjánsson. Auk þess
verða önnur atriði á dagskrá.
Hefðbundin þingstörf standa
fram á sunnudag og er meginvið-
fangsefni þingsins endurskoðun
stefnuskrár og laga samtakanna.