Morgunblaðið - 18.10.1991, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 18. OKTÓBER 1991
Halldór Ásgrímsson fyrrum sjávarútvegsráðherra:
Kannast ekki við miðstýr-
ingu og forsjárhyggu
Utandagskrárumræðu um sjávarútvegsmál var fram haldið á Alþingi
í gær. Þetta mál var til umræðu utandagskrár í þinginu 7. október en
framsóknarmenn fóru fram á að þeirri umræðu yrði frestað að sinni
svo Halldór Asgrímsson fyrrum sjávarútvegsráðherra gæti verið við-
staddur.
Jóna Valgerður Krisljánsdóttir
(SK-Rv) var fyrst á mælendáskrá.
Þingmaðurinn átaldi harðlega að þeg-
ar veiðiheimildir væru skertar, og því
mun meiri þörf á að nýta aflann sem
best, væri framlagtil rannsókna skert ,
um 51% frá síðustu fjárlögum og
_> atvinnufyrirtækjunum ætlað að
greiða þjónustugjöld. Henni þótti illt
að á þessum samdráttartímum væri
síst sparað í nefndahaldi og aðalskrif-
stofa sjávarútvegsráðuneytis hefði
fengið 11% hækkun.
Kristinn H. Gunnarsson (Ab-Vf)
vildi kenna Þorsteini Pálssyni um
„fortíðarvanda” sem hefði skapast
vegna aðgerða og aðgerðaleysis á
árunum 1987-88 í stjórnartíð hans
sem forsætisráðherra. Hann og sjáv-
arútvegsráðherra deildu um þær að-
gerðir sem þá var gripið til. Ólafur
Þ. Þórðarson (F-Vf) átaldi núver-
andi og fyrrverandi ríkisstjórnir fyrir
„kommúnisma” og það í stíl Stalíns,
„fjöldaaftökur manna í atvinnulífi”
og verið væri að þjóðnýta íslenskan
* sjávarútveg án þess að borga bætur.
Halldór Asgrímsson (F-Al) tók
undir þau orð sem núverandi sjávar-
útvegsráðherra lét falla í fyrri um-
ræðu um að brýnt væri að stilla sam-
an kraftana til að styrkja undirstöður
þessa atvinnuvegs sem væri grund-
völlur verðmætasköpunar og velferð-
ar landsmanna. Halldór taldi hins
vegar að sumum, sem að núverandi
ríkisstjórn stæðu, væri ekki ljós nauð-
syn þessarar samstöðu. Hann nefndi
„fúkyrði” forsætisráðherra um ráð-
stafanir fyrri ríkisstjórnar. Núverandi
* sjávarútvegsráðherra hefði haft orð
á að fyrri stjórn hefði frestað vandan-
um og lánasjóðir reynst haldlitlir og
lítið ti! að grípa í þegar gæfi á bát-
inn. Halldór Ásgrímsson benti á í
sinni ræðu að í Verðjöfnunarsjóði
væru nú 2,6 milljarðar.
Fyrrum sjávarútvegsráðherra
svaraði nokkru þeirri gagnrýni að
lögin um stjóm fiskveiða væru kerfi
miðstýringar og forsjárhyggju í at-
vinnumálum. Hann kannaðist ekki
við að hafa búið í slíku samfélagi.
Landsmenn hefðu áttað sig á að þeir
gætu ekki sótt endalaust sjóinn. Því
hefðu m.a. lög um stjóm fiskveiða
verið sett. Þessi löggjöf væri mikið
grundvallaratriði; hún opnaði mögu-
^ leika til að hagræða í sjávarútvegin-
um, sameina veiðiheimildir, og opnaði
m.a. möguleika til þess að markaðs-
kraftarnir fengju að njóta sín.
x Halldór sagði ríkisstjórnina og yfir-
lýsingar sem gengju sitt á hvað frá
Alþýðuflokki og Sjálfstæðisflokki
hafaskapað óvissu. Hann tók þó fram
að eftgmaður sinn í embætti hefði
gert hvað hann gæti til að eyða þess-
ari óvissu og 'mótmælti ýmsum yfír-
lýsingum vegna þess að hann vissi
að þessi óvissa tefði fyrir framþróun
í sjávarútvegi.
Halldór deildi á áform um að gjör-
breyta lögum um Hagræðingarsjóð
og nota heimildir hans til að fjár-
magna ríkissjóð. Sjávarútvegurinn
væri ekki þannig staddur að hann
gæti lagt mikið af mörkum. Hann
boðaði harða andstöðu gegn því máli.
Halldór sagði menn spyija hvað
ríkisstjórnin ætlaði að gera í málefn-
um sjávarútvegsins. Hann taldimikil-
vægast að sjávarútvegurinn fengi að
vera í friði fyrir ríkisstjórninni, Þar
á bæ hugsuðu menn helst um hvern-
ig þeir gætu skattlagt atvinnugrein-
ina.
Jóhann Ársælsson (Ab- VI) ítrek-
aði málflutning sinn frá umræðunni
fyrr í mánuðinum, m.a. lagði hann
sérstaka áherslu á að stórbæta yrði
meðferð afla óg framleiða gæðavöru.
Hann taldi furðulegt að sumir sjálf-
stæðismenn vildu halda í kvótakerfíð,
þar sem aflareynsla þriggja ára væri
látin ráða því hveijir ættu fískinn í
sjónum. Hann hvatti til þess að físk-
veiðistefnan væri endurskoðuð sem
fyrst áður en hún næði að grafa um
sig.
Guðjón Kristjánsson (S-Vf) sagði
m.a. að Vestfírðir nytu ekki góðrar
legu sinnar til nýtingar sjávarfangs
vegna aflatakmarkana, miðstýrðs
fískveiðikerfís, höftum á framtaki og
athafnafrelsi einstaklingsins. Ræðu-
maður kallaði kvótakerfíð gjöf þjóð-
arinnar til útgerðarmanna. Kerfi sem
hefði reynst okkur illa; „byggðarösk-
un, atvinnuleysi, kvótabrask”. Guðjón
taldi að sóknarmarkskerfí með há-
marksbremsu myndi reynast betur
en kvótakerfíð bæði með tilliti til
nýtingar auðlindarinnar og einnig
kostnaðarlega. Hann vonaði að það
nefndastarf sem væri farið í gang til
endurskoðunar á lögum um fískveiði-
stjórnun leiddi það af sér að menn
öðluðust hugrekki til að komast út
úr því kerfí sem við værum að fest-
ast í, ella myndum við sigla inn í
auðlindaskatt sem ekki yrði lands-
byggðinni til góðs.
*
meðal annars: Ekta breskur
kallari, postulínsmálun,
galdrar. Tískusýningar:
Kl. 14: Sérsýning
breskra hönnuða.
Kl. 16: Hagkaup.
Kl. 16.30: Kókó.
Kl. 17: R.R.-Skór.
KRINGIÓN

Íþjónusíu
hennar hátignar
Deilt um þyrlukaup og
samstarf við vamarliðið
Nauðsyn þess að kaupa björgunarþyrlu er óumdeild en hvernig
staðið skal að þessum innkaupum hefur reynst mjög umdeilanlegt.
Á 113. löggjafarþinginu urðu harðvítugar deilur um sjóðshapp-
drætti sem var á tímabili ætlað að fjármagna þyrlukaup. I gær var
deilt um nýlega skýrslu þyrlunefndar og hugsanlegt samstarf við
björgunarsveit varnarliðsins á Keflavíkurflugvelli.
Guðrún Helgadóttir (Ab-Rv)
kvaddi sér hljóðs í fyrirspurnartíma
Alþingis í gærmorgun. Hún minnti
á að hinn 12. mars í vor hefði Al-
þingi samþykkt þingsályktunartil-
lögu Inga Björns Albertssonar
(S-Rv) um að ríkisstjóminni yrði
falið að gera á þessu ári samning
um kaup á þyrlu fyrir landhelgis-
gæsluna. Menn hefðu metið nauð-
synina-slíka að ekki yrði hjá þessu
komist þótt öllum hefði verið full-
ljóst að miklum íjármunum yrði til
að kosta. Guðrúnu kom á óvart að
sjá engin merki þessara kaupa í
frumvarpi til fjárlaga fyrir næsta
ár og eiiinig hefði viðtal við þing-
manninn Björn Bjamason (S-Rv),
sem væri formaður nefndar til að
kanna þyrlukaupin, í Dagblaðinu
6. október vakið henni furðu. Björn
hefði talað um öflugt samstarf við
varnarliðið á sviði björgunarmála
en ekkert annað viljað segja og
boðað niðurstöður nefndarinnar
innan tíðar. Þær hefði hún enn ekki
séð og legði því fram fyrirspurn um
hvað liði undirbúningi á kaupum
björgunarþyrlunnar.
Þorsteinn Pálsson dómsmála-
ráðherra greindi frá því að hann
hefði skipað nefnd í maímánuði til
að kanna og undirbúa málið. Nefnd-
inni var einnig ætlað að gera úttekt
á flugrekstri Landhelgisgæslunnar,
bæði eftirlits- og björgunarflugi, og
gera tillögur um samstarf við aðra
björgunaraðila, þar á meðal varn-
arliðið á Keflavíkurflugvelli. Nefnd-
in hefði unnið hratt og vel og hefði
nú skilað skýrslu. Þar kom m.a.
fram að í greinargerð frá Albert
Jónssyni framkvæmdastjóra Ör-
yggismálanefndar að bráðabirgða-
könnun hefði ekki leitt neitt í ljós
sem fyrirfram ætti að hindra aukinn
hlut Islendinga í starfi björgunar-
sveitar varnarliðsins, sem væri nú
alfarið á vegum liðsins. Hann benti
á tvo kosti, annars vegar að íslend-
ingar annist björgunarþjónustuna
fyrir varnarliðið og hins vegar að
stofnað verði til samstarfs um
rekstur björgunarþyrlna. Yrði ann-
ar hvor þessara kosta valinn hefði
það í för með sér að ákvörðun um
kaup á þyrlu eða þyrlum fyrir Land-
helgisgæsluna hlyti að miðast við
samskonar vélar og varnarliðið not-
ar. Nefndin benti á að ekki hefði
verið rætt á stjórnmálalegum for-
sendum við fulltrúa Bandaríkja-
stjórnar um samstarf við varnarlið-
ið. Hún teldi nauðsynlegt að það
yrði gert ef það væri vilji stjórn-
valda að kanna þá kosti sem Albert
Jónsson benti á. Á meðan ekki lægi
fyrir afstaða stjórnvalda hvort vilji
væri til samstarfs við varnarliðið,
teldi nefndin sér ekki fært að taka
ákvarðanir um einstakar tegundir
á þyrlum. I álitsgerð nefndarinnar
kom einnig fram að vegna þess hve
AIÞMKa
Stuttar þingfréttir
Skólatnál utan dagskrár
Skólamál verða væntanlega rædd
utan dagskrár næstkomandi mánu-
dag. Vitað er að mörgum þing-
mönnum eru þau málefni ofarlega
í huga og nærri hjarta.
ÁTVR
Ingi Björn Albertsson (S-Rv)
hefur lagt fram fyrirspurn til fjár-
málaráðherra. Hyggst ráðherra
beita sér fyrir breytingu á reglum
varðandi áfengiskaup opinberra
aðila hjá ÁTVR? Ef svo er, á hvern
hátt og hvenær?
Tólf varaþingmenn á þingi
Óvenju margir varaþingmenn eða
alls tólf hafa nú tekið sæti á Al-
þingi en þrír þingmenn sitja alls-
heijarþing Sameinuðu þjóðanna,
fjórir þingmenn eru á vegum þing-
mannanefndar í Chile og nokkrir
þingmenn taka þátt í fundum og
ráðstefnum í Evrópulöndum.
Þeir varaþingmenn sem hafa tek-
ið sæti á Alþingi eru Þuríður Páls-
dóttir fyrir Geir H. Haarde, Elín-
björg Magnúsdóttir fyrir Guðjón
Guðmundsson, Jónas Hallgrímsson
fyrir Jón Kristjánsson, Einar Már
Sigurðsson fyrir Hjörleif Guttorms-
son, Kristín Sigurðardóttir fyrir
Önnu Ólafsdóttur Bjömsson, Stef-
anía Traustadóttir fyrir Steingrím
J. Sigfússon, Hjálmar Jónsson fyrir
Vilhjálm Egilsson, Hermann Níels-
son fyrir Gunnlaug Stefánsson,
Anna Kristín Sigurðardóttir fyrir
Margréti Frímannsdóttur, Guðjón
A. Kristjánsson fyrir Einar K. Guð-
fínsson, María E. Ingvadóttir fyrir
Ólaf G. Einarsson og Guðmundur
Árni Stefánsson fyrir Jón Sigurðs-
son. Af varaþingmönnunum tólf eru
tíu sem eru að taka sæti á Alþingi
í fyrsta sinn.
mikið værirí húfi bæði íjárhagslega
og að öðru leyti yrðu stjórnvöld að
gefa sér tóm til að skoða alla kosti
gaumgæfilega. Þar vægju þyngst
endurmat á hlutverki Landhelgis-
gæslunnar og ákvörðun um hvort
unnt væri að taka upp skipulags-
bundið samstarf við varnarliðið með
einum eða öðrum hætti.
Ráðherra sagði dómsmálaráðu-
neytið nú taka þessa skýrslu til
athugunar og undirbúa næsta skref
í þessu mikilvæga hagsmunamáli.
Olafur Ragnar Grímssoni (Ab-
Rn) sagði að ljóst hefði legið fyrir
að Alþingi hefði samþykkt að festa
kaup á þyrlu og á lánsfjárlögum
hefði verið gert ráð fyrir heimild
fyrir 100 milljónum. Hann og þáver-
andi dómsmálaráðherra hefðu falið
Landhelgisgæslunni að meta hvaða
þyrlutegundir kæmu til greina. Ól-
afur taldi að farið hefði verið gegn
vilja Alþingis með því að skipa þessa
nefnd sem hefði haft þann tilgang
að koma málinu í þann farveg að
nú ættu að hefjast langvarandi við-
ræður við Bandaríkjaher. Alþingi
hefði ályktað að íslendlngar ættu
að annast björgunina sjálfír. Guð-
rún Helgadóttir (Ab-Rv) tók undir
mótmæli Ólafs Ragnars. Hún og
Guðmundur Hallvarðsson (S-Rv)
skiptust á nokkrum orðskeytum um
meint afskiptaleysi forystumanna
sjómanna og hvort þeir hefðu feng-
ið eða leitað álits eins og fyrri dóms-
málaráðherra og fjármálaráðherra
hefðu farið fram á.
Þorsteinn Pálsson dómsmála-
ráðherra taldi Alþýðubandalags-
menn vera með útúrsnúninga. Það
hefði verið þannig tekið á þessu
máli þegar núverandi ríkisstjórn tók
við að undirbúa þessa ákvörðun sem
vandlegast. Um það væri ekki
ágreiningur að styrkja Landhelgis-
gæsluna með öflugri þyrlu. En
nefndin hefði líka athugað samstarf
við aðra aðila og hvernig það yrði
með sem hagkvæmustum hætti.
Heimildin á lánsfjárlögum hefði
verið fyrir 100 milljóna króna láni
en þyrla kostaði allmiklu meira eða
500-800 milljónir. Það ætti að vera
ljóst að ákvörðun um þessi mál yrði
að vanda vel. Ráðherra minnti einn-
ig á að alþjóðleg samvinna á sviði
björgunarmála væri vaxandi og
andstaða við samvinnu væri óskilj-
anleg, því hún væri til hagsbóta
þeim sem í háska lentu.
Björn Bjarnason (S-Rv) sagði
eðlilegt að menn kynntu sér nefnd-
arálitið áður en þeir færu að fella
dóma um störf nefndarinnar. Það
væri alrangt að draga þá ályktun
að það væri álit og markmið nefnd-
arinnar að varnarliðið tæki að sér
björgunarstörf í landinu. Þvert á
móti gengu hugmyndir nefndarinn-
ar þann veg að Islendingar fari með
björgunarstörfin og taki við þessum
störfum af björgunarsveit varnarl-
iðsins alfarið eða með samstarfi ef
þannig vildi verkast.