Morgunblaðið - 09.01.1992, Side 15

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 9. JANÚAR 1992
15

Þórður Ásgeirsson
höfðu þeir þar sín áhrif þótt fram-
koma sumra þeirra hafi nú ekki
alltaf verið til fyrirmyndar. Og það
var líka ljóst frá upphafi að marg-
ir þessara aðila gerðu sig ekkert
ánægða með virka og ábyrga
stjórn IWC á hvalveiðum á nýjum
vísindalegum grunni. Algert og
allsheijar bann við hvalveiðum al-
veg án tillits til ástands einstakra
hvalastofna var markmið þeirra
og ófrávíkjanleg krafa. Því miður
varð þetta smám saman einnig
stefna meirihluta aðildarríkja
IWC. Og ekki nóg með það heldur
tóku mörg ríki upp á því að ganga
í IWC eingöngu til þess að leggja
þessari stefnu lið. Þessi ríki höfðu
flest ekkert til málanna að leggja
í vísindalegri umfjöllun um ástand
hvalastofna enda kom þeim það
ekkert við. Hvalveiðar voru að
þeirra áliti óafsakanlegar frá sið-
ferðilegu sjónarmiði. Þessi ríki
sigldu þannig inn i IWC undir
fölsku flaggi þar sem markmið
þeirra var og er að vinna gegn
stofnskrá ráðsins, sem þau sam-
þykktu með inngöngu sinni.
Kanada er eitt þeirra ríkja sem
hvað mest iagði af mörkum við
þróun og gildistöku nýrra og
ábyrgra vinnureglna IWC.
Kanadamenn voru hættir hval-
veiðum, en þeir höfðu á að skipa
mörgum mjög hæfum vísinda-
mönnum á þessu sviði og vildu
leggja sitt af mörkum við alþjóð-
lega stjórnun á nýtingu þessarar
náttúruauðlindar í anda hafréttar-
sáttmála SÞ og stofnskrár IWC.
Strax árið 1979 þótti Kanada-
mönnum hins vegar sýnt að hinar
nýju aðildarþjóðir IWC og sumar
hinar eldri, fylgdu stefnu sem til
frambúðar myndi gera ráðinu
ókleift að starfa í samræmi við
eigin stofnsamning. Og Kanada-
menn ákváðu þá þegar að ganga
úr IWC. Ég var þá formaður ráðs-
ins en kanadíski fulltrúinn var
varaformaður þess og minn nán-
asti samstarfsmaður í því að reyna
að forða ráðinu frá því að færast
öfganna á milli og breytast úr
hvalveiðiráði í hvalfriðunarráð. Ég
vildi þá að Island og aðrar ábyrg-
ar hvalveiðiþjóir og fyrrverandi
hvalveiðiþjóðir fylgdu í fótspor
Kanada og stofnuðu svo ný sam-
tök sem fylgt gætu eftir hinni
nýju veiðistjórnunarstefnu, sem
svo mikil vinna hafði verið lögð í
að þróa. Því miður fékkst ekki
hljómgrunnur fyrir þessu. Hval-
veiðiþjóðirnar vildu freista þess að
vinna málstað sínum fylgis innan
IWC þannig að alfriðunarsinnar
breyttu afstöðu sinni. Það hefur
þó ekki gengið betur en svo að
árið 1982 var hið fyrirsjáanlega
hvalveiðibann samþykkt af IWC
og það er ekkert sem bendir til
þess að 3 aðildarríkjanna muni
nokkurn tíma samþykkja að heim-
ila veiðar að nýju. Þeirra stefna
er óbreytt og þá ekki síður stefna
friðunarsamtakanna sem svo mikil
áhrif hafa. Þau hafa nú sum hver
byijað að tala um að það verði að
friða heilu hafsvæðin fyrir öllum
fiskveiðum til þess að hvalir geti
haft nóg að éta og ekki sé hætta
á að þeir festi sig í fiskinetum,
nótum eða trollum.
Úrsögn úr IWC var eins og fyrr
segir til umræðu í sjávarútvegs-
ráðuneytinu þegar árið 1979. Ekki
veit ég hve mikið þetta hefur ver-
ið rætt þar, eftir að ég hætti störf-
um árið 1981 en ég held að óhætt
sé að segja að það sé út í hött hjá
leiðarahöfundi Morgunblaðsins að
halda því fram að úrsögnin nú sé
fljótfærnisleg og vanhugsuð. Og
ég gef álíka mikið fyrir rök Morg-
unblaðsins gegn úrsögn. Það er
ekkert sem bendir til þess að hún
sem slík leiði af sér truflun á út-
flutningsmörkuðum okkar. Það
eru hvalveiðarnar sjálfar sem
gætu leitt af sér slíkar truflanir
og þá alveg burtséð frá því hvort
þær væru stundaðar með sam-
þykkt IWC eða ekki. Morgunblað-
ið telur það rök gegn úrsögn að
við erum einir um slíka ákvörðun
nú. Telur Morgunblaðið þá að
ákvarðanir um útfærslu fiskveiði-
landhelginnar í 12, 50 og 200
mílur hafi verið rangar af því að
við vorum einir á báti meðal þjóða
í okkar heimshluta? Síðasta rök-
semd Morgunblaðsins er sú að
möguleikar séu á því að vinna
bandarísk stjórnvöld til fylgis við
okkar stefnu í hvalveiðimálum.
Ritstjórar Morgunblaðsins byggja
þetta á einu hálmstrái sem er við-
tal þeirra við bandarískan embætt-
ismann sem sagði Bandaríkja-
menn alltaf hafa starfað af ábyrgð
í IWC. Sagan segir nú annað en
jafnvel þótt hið ótrúlega gerðist,
að Bandaríkjamenn breyttu sinni
stefnu frá því sem hún hefur verið
sl. 15—20 ár þá dugar það nú
skammt. Fjöldi ríkja yrði að fylgja
í kjölfarið og kúvenda einnig sinni
stefnu. Slík óskhyggja er ekki
raunhæfur grundvöllur ákvarð-
anatöku í þessu máli, en ef eitt-
hvað er tel ég að úrsögn íslands
sé frekar en nokkuð annað til þess
fallin að breyta stefnu þessarra
ríkja. Ef þau hafa einhvern áhuga
á því að halda IWC saman sem
virkri stjórnarstofnun þar sem
hvalveiðar eru leyfðar skv. ströng-
um reglum, sem hafa uppbygg-
ingu og viðhald einstakra hvala-
stofna sem útgangspunkt, hafa
þessi ríki það í hendi sér að gera
það aðgengilegt fyrir ísland að
draga úrsögn sína til baka eða
ganga inn á ný. Þetta myndi ég
gjarna vilja sjá gerast og vildi feg-
inn geta lagt eitthvað af mörkum
til að finna á þessu máli lausn sem
gerði hvalveiðiþjóðum og hvaifrið-
unarþjóðum kleift að starfa saman
innan IWC. En eins og staðan er
í dag tel ég stefnu Þorsteins Páls-
sonar, sjávarútvegsráðherra, og
ríkisstjórnarinnar rétta en stefnu
ritstjóra Morgunblaðsins ranga.
Höfundur er framkvæmdastjóri
Baulu hf.
O
o
o
ukavinningar á kr. 250.000. 192 aukavinningar á kr. 50.00 0. Samtals 75.000 vinningar á kr. 2.721 .600.000.
gar á kr. 1 0.000.000, 24 vinningar á kr 2.000.000. 1 7 vinningar á kr. 5.000.000, 68 vinningar á kr. 1.000.000.