Morgunblaðið - 29.03.1992, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 29. MARZ 1992
Sagt er aó vega-
lausu börnin
séu nú á ntilli 20
og 30, en mun
ffleiri eru álíka
illa stödd.
Átakanlegast er
ad sjá börn vel
aff guói geró
búa vió þannig
aóstæóur aó allt
ferivoóa
Samfélagið brást þeim
„Við kunnum ýmislegt til verka,
en höfum ekki aðstæður til nýta
starfsmenntun okkar og reynslu,“
segir Páll. „Nú eru 3 starfsmenn
hjá okkur á göngudeildinni, ættu
að vera 30, ef þjónustan væri sam-
bærileg við nágrannalöndin. Miklu
er kastað á glæ með því að hafa
göngudeildina svona veika. Heimili
þessara barna þarfnast mikillar að-
stoðar fagfólks. Og á legudeild er
aðeins pláss fyrir 7 rúm. Segja má,
að við séum einátt að tjasla upp á
ómogulega hluti. Getum aldrei iokið
hverri meðferð eins»og við viljum
gera.
Ég þekki dálítið til ógæfubarn-
anna sem hafa komið fram í ijöl-
miðlum að undanförnu," heldur Páll
áfrrnn. „Nokkur þeirra eru gamlir
kunningjar okkar. Við vorum ítrek-
að búin að mæla með úrræðum fyr-
ir þessi börn, sem samfélagið gat
ekki veitt þeim. Þau eru ljóslifandi
dæmi um, hvað kerfið er lítils megn-
Ugt.
Iðulega eru margir í skólakerfinu , ■ , Morgunblaðið/Þorkell
búnir að reyna að hjálpa þessum Páll Asgeirsson og Halla Þorbjörnsdóttir barnageðlæknar og Sólveig Asgrímsdóttir sálfræðingur.
heimili. Hér fá þau ekki heimilisupp-
eldi og geta því ekki bjargað sér á
venjulegu heimili, þegar þau koma
út í lífið. Að sumu leyti ofvernduð,
eins og þau hafi verið pökkuð inn
í bómull eða geymd undir gleri.
Vonandi breytist þetta, þegar fleiri
meðferðarheimili eru komin í notk-
un.“
Vegalausar mæður
— Frá hvemig heimilum koma
þessi börn?
„Algengt að þetta séu fyrstu börn
einstæðra mæðra. Móðirin 15-16
ára og svo ung, að hún hvorki ræð-
ur sjálfri sér né barninu og er í
dauðans rugli með „feður". Hingað
koma stjúpfeður í röðum, oft af
misjöfnum gæðaflokkum. Sjálfs-
virðing margra ungu mæðranna er
svo brotin, að þær telja sig ekki
eiga möguleika á neinu gæfulegra.“
„Margar vegalausar stúlkur njóta
lífsins helst, þegar þær eru óléttar,"
segir Páll. „Fá einhveija lífsfyllingu
með því að hafa barn inni í sér. En
þess á milli geta þær ekki verið ein-
ar. Grípa fyrsta karlmann til að
bæta úr einsemdinni."
— Hvaða athvarf eiga vega-
lausar mæður?
„Flestar eiga ekkert öruggt at-
hvarf. Flækjast á milli ættingja sem
er svipað ástatt um. Alls staðar
óvelkomnar. Alls staðar fyrir. Þær
standa mjög illa að vígi að ala upp
barnið sitt. Oft eru svo slæmar að-
stæður hjá ættingjum, að óveijandi
er að lítið barn alist þar upp. Og
mæður sem eiga börn 15-16 ára,
eru sjálfar börn og hafa margar
aldrei fengið uppeldi sem dugir til
veganestis í lífinu.“
eftir Oddnýju Sv. Björgvins
LÁG BYGGING í íbúðahverfi Reykjavíkur. Innan dyra móttöku-
staður þeirra barna og unglinga sem skólar, foreldrar og aðrar
meðferðarstofnanir eru búin að gefast upp á. Á íslensku barnageð-
deildinni er langur biðlisti eftir plássum. „Flest þeirra hefðu
ekki þurft á geðdeild að halda, ef þau hefðu alist upp við góðar
aðstæður. Þau stranda oft hér. Hafa ekkert heimili til að venda
í. Geðdeildin er endahlekkur í kerfiskeðjunni."
Fyrir framan mig sitja þau Páll
Ásgeirsson og Halla Þorbjörnsdóttir
barnageðlæknar og Sólveig Ás-
grímsdóttir sálfræðingur. í síðustu
orðum þeirra felst þungur áfellis-
dómur yfir íslenskt þjóðfélag. Eins
og þau vilji segja: Samfélagið hefur
lokað augunum fyrir vanda vega-
lausra barna, of lengi. Nú er vanda-
málið orðið svo hrikalega stórt, að
hriktir í undirstöðum þjóðfélagsins.
32 milljónir í meðferðarheimili er
spor í rétta átt, en nú þarf að.fylgja
þessum málum markvisst eftir. Og
það verður ekki gert með því að
loka geðdeildinni í sumar í sparnað-
arskyni. Vafasamur sparnaður fyrir
þjóðfélagið, á meðan fleiri börn bíða
í brýnni þörf eftir meðferð.
vesalings börnum, áður en þau
hafna hjá okkur. Börnin eru oft frá
ólánsheimilum sem eru óhæf til að
vera með börn. Algengt er að þau
hafi verið á dagdeildinni hér, seinna
á biðlista til að komast inn á legu-
deild og endi ef til vill á unglinga-
deild.“
„Börnum er ekki hollt að dvelja
lengi á geðdeild," segir Sólveig.
Stofnun er aldrei heimili. Dæmi eru
um að börn hafi dagað hér uppi í
allt að 2 ár, af því þau eiga ekkert
I
I