Morgunblaðið - 11.04.1992, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 11. APRÍL 1992
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 11. APRIL 1992
29

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Árvakur h.f., Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Björn Vignir Sigurpálsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar: Aðal-
stræti 6, sími 691111. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 691122. Áskriftar-
gjald 1200 kr. á mánuði innanlands. I lausasölu 110 kr. eintakið.
Sigur íhaldsflokksins
Sigur íhaldsflokksins í þing-
kosningunum í Bretlandi á
fimmtudag er merkilegur fyrir
margra hluta sakir og til marks
um að skoðanakannanir og yfir-
borðsmennska nútíma fjölmiðlunar
ráða þrátt fyrir allt ekki stjórnmál-
um samtímans. íhaldsflokkurinn
hefur verið við völd í Bretlandi í
13 ár og hefur nú fengið umboð
þjóðarinnar til fimm ára stjórnar-
setu til viðbótar. Þetta er einstakt
afrek.
Einmenningskjördæmin, kosn-
ingafyrirkomulagið breska, hafa
tryggt áframhaldandi stjórn
íhaldsmanna, kröfum um breyting-
ar á þeim vettvangi hefur verið
hafnað, hvað svo sem síðar kann
að verða. Þetta kosningafyrir-
komulag stendur bersýnilega djúp-
um rótum í bresku þjóðlífi. En
hvaða tegund af lýðræði tryggir
það? Stjórnmálaflokkur sem er í
augljósum minnihluta meðal þjóð-
arinnar getur haft umtalsverðan
meirihluta á þingi. Flokkur á borð
við Fijálslynda hefur umtalsvert
fylgi hjá bresku þjóðinni en sárafáa
fulltrúa á breska þinginu. Víst er
um það, að okkar þjóðfélag mundi
ekki una kosningafyrirkomulagi
af þessu tagi.
Skoðanakannanir höfðu gefið til
kynna að ólíklegt væri að einhver
einn flokkur fengi meirihluta á
þingi og að Neil Kinnock, leiðtogi
Verkamannaflokksins, yrði næsti
forsætisráðherra Bretlands. Því
var spáð að sökum efnahagskrepp-
unnar í Bretlandi myndu kjósendur
snúa baki við íhaldsmönnum og
greiða andstæðingum þeirra at-
kvæði sitt. Talið var að eftir 13
ára stjórn íhaldsmanna væri
„þreyta og leiði“ tekin að einkenna
afstöðu almennings til íhalds-
flokksins, líkt og gerst hefur viða
á meginlandinu að undanförnu.
Nefskatturinn óvinsæli myndi
verða til þess að telja mörgum
hughvarf. Fylgi „þriðja aflsins“ í
breskum stjórnmálum, Fijáls-
lyndra demókrata, myndi aukast,
ekki síst sökum þeirrar áherslu
sem flokkurinn legði á að núver-
andi kosningafyrirkomulagi yrði
breytt. John Major væri prýðilega
hæfur og maður geðslegur í hví-
vetna en ekki nógu „spennandi"
leiðtogi á þeim sjónvarps- og
ímyndartímum sem við nú lifum.
Tími breytinga í breskum stjórn-
málum væri runninn upp.
Nú liggur fyrir að ekkert af
þessu kom á daginn. Breska þjóðin
bar ekki nægilegt traust til Neils
Kinnocks til að tryggja honum
búsetu í Downingstræti 10. Vafa-
laust er það rétt að Kinnock hefur
náð fram miklum breytingum á
stefnu og starfsháttum Verka-
mannaflokksins, en hann hefur
ekki reynst sannfærandi stjórn-
málaleiðtogi að öðru leyti.
Mestu skipti þó sú skýra stefna
sem John Major boðaði til að lina
efnahagsþrengingar bresku þjóð-
arinnar. Major lagði á það áherslu
að sú leið skattahækkana sem
Verkamannaflokkurinn boðaði
myndi ekki verða til þess að draga
úr efnahagskreppunni og breska
þjóðin var sammála því mati hans.
Major boðaði að í stað skattahækk-
ana bæri að lækka skatta og lækka
vexti til að stuðla að því að ráðstöf-
unartekjur almennings myndu
aukast, sem aftur yrði til þess að
hjól efnahagslífsins færu að snúast
á ný. Þessu mati forsætisráðherr-
ans var breska þjóðin einnig sam-
mála. Líkt og forsætisráðherrann
í kosningabaráttunni sýndi al-
menningur í Bretlandi aðdáunar-
verða yfirvegun í þessum sögulegu
þingkosningum.
Þótt miklar breytingar hafi verið
gerðar á stefnuskrá Verkamanna-
flokksins breska á undanförnum
árum fer ekki á milli mála að þær
lausnir sem flokkurinn boðar eru
sósíalískar í eðli sínu. Líkt og John
Major benti á er hann boðaði til
síðasta blaðamannafundar síns
daginn fyrir kjördag hefur þeirri
hugmyndafræði nú verið hafnað
með afdráttarlausum og eftir-
minnilegum hætti. í lýðræðisríkj-
um Vestur-Evrópu vill almenning-
ur upp til hópa að afskipti ríkis-
valdsins verði skilgreind og tak-
mörkuð á öllum sviðum þjóðlífsins.
Framtak og frelsi einstaklingsins,
möguleikar hans til að ná árangri,
umhyggja fyrir þeim sem ekki
gera það og ganga af einhveijum
ástæðum ekki heilir til skógar, er
hugmyndafræði samtímans. Fram-
lag einkaframtaksins og nákvæm-
lega skilgreint hlutverk ríkisvalds-
ins er sú blanda sem tryggir frelsi,
hagvöxt og þjónustu hins opinbera
við þá sem raunverulega þurfa á
henni að halda. í Austur-Evrópu
þurftu hundruð milljóna manna að
upplifa hrylling sósíalismans og
niðurstaða þeirra var sú sarna og
kjósenda á Bretlandi nú.
Þótt meirihluti íhaldsflokksins á
þingi hafi ekki verið minni frá ár-
inu 1951 eru úrslit kosninganna
sögulegur sigur fyrir íhaldsmenn
og mikill persónulegur sigur fyrir
John Major. Hann tók við því erf-
iða hlutverki að verða leiðtogi
flokksins eftir að Margaret
Thatcher hafði verið steypt af
stóli. Ýmsir höfðu efasemdir um
Major og töldu hann tæpast fram-
tíðarleiðtoga flokksins. Með yfir-
vegun og rósemi höfðaði John
Major til bresku þjóðarinnar og
sannaði með eftirminnilegum hætti
að hógværð, festa og skýr hug-
myndafræði heyra ekki sögunni
til.
Bretar hafa hafnað sósíalískum
úrræðum, forsætisráðherra með
skýra stefnu og traustan meiri-
hluta hefur enn á ný verið leiddur
til öndvegis, staða bresku þjóðar-
innar á alþjóðavettvangi hefur ver-
ið treyst. Kannanafræðingarnir og
ímyndarsmiðirnir höfðu rangt fyrir
sér. Traust og samhent stjórn með
skýra stefnu nær árangri og beri
hún gæfu til að koma sjónarmiðum
sínum, heimspeki sinni og framtíð-
arsýn til skila getur hún þolað
þrengingar, mótmæli og biekking-
ar andstæðinganna og treyst á
dómgreind og yfirvegun almenn-
ings.
SIGUR IHALDSMANNA I BRESKU ÞINGKOSNINGUNUM
John Major heilsar stuðningsmönnum fyrir utan Downing-stræti í gær. aeuter.
Undursamleg tækifæri hlasa viö
- sagði John Major í ávarpi fyrir framan Downingstræti 10
JOHN Major forsætisráðiierra ávarpaði stuðningsmenn sína og almenn-
ing fyrir framan Downingstræti 10 á hádegi í gær og svaraði jafn-
framt nokkrum spurningum fréttamanna. Sagði Major m.a. að stjórn
sín myndi standa vörð um ríkisrekna heilbrigðiskerfið (NHS). Það
myndi áfram vera öllum opið og yrði ekki einkavætt.
Major flutti ávarp sitt hálftíma
eftir að flokkurinn hafði tryggt sér
hreinan meirihluta á þingi. Fram að
því hafði forsætisrápherrann verið
varkár í ummælum. A kosninganótt-
ina sagði hann t.d., er ljóst var hvert
stefndi, að úrslitin væru ásættanleg
en minnti jafnframt á að hann hefði
ætíð trúað á sigur íhaldsflokksins.
í ávarpi sínu sagði Major m.a.:
„Það er mér mikill heiður að fá að
halda áfram því starfi sem hafist
hefur undanfarna sextán mánuði.
Þetta hafa verið heillandi sextán
mánuðir og það eru mikil forréttindi
að fá tækifæri til að starfa sem for-
sætisráðherra. Ég met þessi for-
réttindi mikils og mun leggja mig
allan fram. Á næstu árum blasa við
okkur undursamleg tækifæri í þessu
landi.“ Sagðist hann heita því að
tækifærið sem nú gæfist yrði ekki
misnotað. Valfrelsi einstaklinganna
yrði aukið. „ Fyrsta verkefnið er að
vinna sig upp úr lægðinni þannig
að vöxtur geti hafist á ný...Ég óska
þess að við munum auka menntun-
ar- og þjálfunarmöguleika eins og
við höfum talað um. Þeim mun fjölga
sem geta eignast eigið húsnæði og
eigin auð og sem geta séð til þess
að það sem þeir hafa unnið sér inn
afhendist ástvinum þeirra þegar
fram líða stundir og svo áfram til
komandi kynslóða ... Við munum
halda áfram að byggja upp ríkis-
rekna heilbrigðiskerfið. Það verður
eins og það er nú, opið öllum, það
verður ekki einkavætt. Ekki núna
og ekki á meðan ég er í Downing-
stræti," sagði forsætisráðherrann
Major var m.a. spurður hvernig
hann ætlaði að þjóna þeim sem ekki
greiddu Ihaldsflokknum atkvæði.
„Við lagasetningu munum við taka
tillit til hagsmuna allra íbúa lands-
ins. í starfi mínu sem forsætisráð-
herra felst að gæta þess að gleyma
ekki þessum hagsmunum," svaraði
forsætisráðherrann.
John Major, forsætisráðherra Breta:
Vill að dugnaður einstaklinga
síní
London. Reuter.
JOHN Major, sonur sirkusleikarans, gerði það ómögulega og leiddi
breska Ihaldsflokksins til sigurs fjórða sinn í röð. Hefur það ekki gerst
í 170 ár, ekki síðan Liverpool lávarður varð fyrstur til þess árið 1822.
Er afrek Majors meira fyrir það, að skoðanakannanir sögðu allt aðra
sögu og það hefur ekki þurft spámannlega vaxinn mann til að veðja á,
að flokkur, sem hefur verið við völd í 13 ár og á við efnahagsvanda
að glíma, hann tapar en vinnur ekki.
stéttlausu þjóðfélagi
Major, sem er 49 ára að aldri og
yngstur breskra forsætisráðherra á
þessari öld, sagði í gær, að hann
hefði ávallt verið viss um sigur. „Bar-
áttan var skemmtileg frá upphafi til
enda,“ sagði hann en þegar hann tók
við af Margaret Thatcher fyrir hálfu
öðru ári var íhaldsflokkurinn 20 pró-
sentustigum á eftir Verkamanna-
flokknum samkvæmt skoðanakönn-
unum. Major bætti þó stöðuna smám
saman og i Persaflóastríðinu jukust
vinsældir hans mjög.
Þegar nær dró kosningum virtist
samt sem stuttum valdaferli Majors
væri að Ijúka. Honum og íhalds-
flokknum var kennt um lengsta sam-
dráttarskeið í efnahagslífinu síðan í
kreppunni á íjórða áttugnum og sem
forsætisráðherra og fjármálaráð-
herra áður lagði hann mesta áhersiu
á að beijast við verðbólguna og það
með vopnum, sem eru lítt til vin-
sælda fallin, háum vöxtum. Hann
hvikaði þó hvergi og er þessi stað-
festa hluti af pólitískri lífssýn hans
og þeirri reynslu, sem hann hlaut í
æsku.
Faðir Majors var sirkusleikari eins
og fyrr segir en þegar hann lagði
það starf á hilluna, orðinn nokkuð
við aldur, stofnaði hann fyrirtæki,
sem framleiddi alls konar skraut í
garða, en varð gjaldþrota og missti
allt sitt. Á þessum tíma bjó Major-
fjölskyldan nokkuð vel í einu út-
hverfa Lundúna en neyddist nú til
að setjast að í einu fátækrahverfa
borgarinnar. Sextán ára gamall
hætti John Major í skóla og eftir að
hafa unnið um skeið sem verkamað-
ur var hann atvinnulaus í nokkurn
tíma. Þá komst hann að í banka þar
sem hann vann sig fljótt upp vegna
hæfileika sinna og óbilandi dugnað-
ar.
John Major segir, að þrátt fyrir
fátækt og erfiðleika hafi aldrei
hvarflað að honum að gerast sósíal-
isti. „Ég þekki sósíalismann," sagði
Major í kosningabaráttunni, útataður
í eggjum, sem kastað hafði verið
hann. „Við Bretar viljum hann ekki.
Við eigum ekki að skammast okkar
fyrir að njóta ávaxtanna af erfiði
okkar, við eigum að vera hreykin af
því.“
Hugsjónir Majors eru stéttlaust
þjóðfélag þar sem dugnaður ein-
staklinganna fær notið sín og í eina
fjárlagafrumvarpi hans sem fjár-
málaráðherra reyndi hann að hvetja
til og greiða fyrir almennum sparn-
aði, sem oft er eina trygging einstakl-
ingsins á óvissum tímum. Verðbólg-
an, sem afbakar öll gildi og dregur
dár að erfiðismanninum, má aldrei
þrífast. Það var vegna þessara
skoðana og eiginleika, sem Margaret
Thatcher vildi, að Major yrði sinn
eftirmaður en hann var fyrst kjörinn
á þing árið 1979, sama ár og Thatc-
her settist að í Downingstræti 10.
Sem persónur eru þau samt mjög
ólík. Major geislar ekki af kraftinum,
sem einkennir Járnfrúna, og hann
er ekki mikill mælskumaður. Margir
landa hans geta með engu móti skil-
ið í hveiju velgengni hans er fólgin.
Á stuttum forsætisráðherraferli
sínum hefur Major þótt standa sig
vel á alþjóðavettvangi og hann vann
umtalsverðan sigur í Maastricht þeg-
ar hann samdi um undanþágur Breta
fyrir þátttöku í einingarstarfi Evr-
ópubandalagsríkjanna. Þá hefur
hann bundist vináttuböndum við
George Bush, forseta Bandaríkjanna,
og Helmut Kohl, kanslara Þýska-
lands, enda er pólitískur ferill þeirra
ailra ekki ólíkur.
Eiginkona Majors, Norma, sem
hann kvæntist 1970, er mikill óperu-
unnandi og hefur gert mikið til að
auka áhuga landa sinna á því list-
formi. Hefur hún meðal annars ritað
ævisögu áströlsku óperusöngkon-
unnar Joan Sutherland og kom hún
út árið 1987. Eiga þau hjónin tvö
börn á unglingsaldri, Elizabeth og
James.
JOHN MAJOR
John Major forsætisráðherra
Bretlands varð fyrstur til að
leiða breska íhaldsflokkinn
til fjórða sigursins í röð í
þingkosningum.
29. mars 1943
Fæddist í Merton í suðurtiluta Lundúna, sonur
loftfimleikamanns I fjölleikahúsi
1959
Lauk skólagöngu 16 ára. Starfaði við ýmislegt
og var atvinnulaus um tíma þar til hann hóf
störf fyrir banka
1970
Kvænist Normu Johnson. Þau eignuðust
síðar tvö börn
1979
Vinnur sæti á þinginu í kosningum árið sem
M. Thatoher varð forsætisráðherra
1981-1983
Embættismaður í innanrfkisráðuneytinu
1986- 1987
Aðstoðarráðherraalmannatrygginga
1987- 1989
Aðstoðarfjármálaráðherra
1989
• Utanríkisráðherra
• Fjármálaráðherra
28. nóvember 1990
Verður yngsti forsætisráðherrann á öldinni eftir
að M. Thatcher var steypt
9. aprfl 1992
Leiðir Ihaldsflokkinn til sigurs i fjórða sinn I röð
í þingkosningum
Snögg fylgisaukninjy íhaldsmanna síðustu sólarhringana:
Otti við skattahækkanir og
efasemdir um hæfni Kinnocks
Lundúiiuni. Frá Ásgeiri Sverrissyni, blaðamanni Morgunblaðsins.
ÁFORM Verkamannaflokksins um skattahækkanir og efasemdir al-
þýðu manna um hæfni og ágæti leiðtoga hans, Neils Kinnocks,
tryggðu sögulegan sigur Ihaldsflokksins í þingkosningunum í Bret-
landi á fimmtudag. Skoöanakannanir höfðu gefið til kynna að fylgis-
sveifla frá Ihaldsflokknum til Verkamannaflokksins yrði á bilinu sjö
til átta prósent en snörp fylgisaukning flokks Johns Majors á síð-
ustu 48 klukkustundunum fyrir kjördag tryggði íhaldsmönnum hrein-
an meirihluta á þingi. Var þetta í samræmi við ábendingar íhalds-
manna þess efnis að fylgi flokksins væri oftlega vanmetið fyrir kjör-
dag auk þess sem kannanir er mældu fylgi á landsvísu segðu lítið
þar sem kosið væri í einmenningskjördæmum. Úrslit kosninganna
eru mikill persónulegur sigur fyrir John Major forsætisráðherra en
að sama skapi mikið áfall fyrir Neil Kinnock og má heita æði líklegt
að hann neyðist til að segja af sér leiðtogaembættinu.
Skoðanakannanir höfðu einkum
sýnt tvennt. Annars vegar að stefn-
umál Verkamannaflokksins væru
ofar í huga kjósenda en málefni það
sem íhaldsmenn höfðu einkum lagt
áherslu á og í annan stað að efa-
semdir væru nokkuð almennar um
hæfni Kinnocks til að stjórna Bret-
landi. Á síðastnefnda atriðið lögðu
íhaldsmenn mikla áherslu en
kannanir sem gerðar voru á kjördag
benda til þess að skyndilega hafi
umtalsverðum hluta kjósenda snúist
hugut’ og ákveðið að styðja skatta^
lækkunarstefnu íhaldsmanria í von
um að hún tryggi efnahagsbata hér
í landi. Neil Kinnock, sem vat’ kjör-
inn leiðtogi Verkamannaflokksins
árið 1983, hefur nú tvívegis stjórnað
flokknum í kosningabaráttu og tap-
að í bæði skiptin. Staða Kinnocks,
sem einkum beitti sér fyrir stefnu-
breytingu flokksins í mörgum sér-
lega mikilvægum málaflokkum, er
nú mjög veik. Verði skipt um leið-
toga er líklegt að athygli manna
beinist einkum að John Smith, ijár-
málaráðherra í skuggaráðuneyti
Verkamannaflokksins, sem þótti
standa sig sérlega vel í kosningabar-
áttunni.
Úrslitin eru einnig nokkuð áfall
fyrir Paddy Ashdown, leiðtoga
Fijálslyndra demókrata, sem leiddi
flokkinn í fyrsta skipti. Spádómar
hans um fylgisaukningu og „sögu-
leg úrslit“ reyndust rangir. Fylgi
flokksins minnkaði í þessum kosn-
ingum líkt og gerðist 1987 og verð-
ur það almennt að teljast áfall fyrir
þá hugmyndafræði sem flokkurinn
boðar sem „þriðja valkostinn" í
breskum stjórnmálum. Flokknum
og Ashdown sérstaklega tókst þó
að vekja verulega áthygli á helsta
baráttumáli flokksins sem er að
horfið verði frá núverandi kosninga-
fyrirkomulagi og tekin verði upp
hlutfallskosning.
Ekki Iengur í skugga Thatcher
Sigur íhaldsfiokksins er söguleg-
ur en úrslit kosninganna eru ekki
síður mikill persónulegur sigur fyrir
John Major. Hann hélt því ætíð fram
að flokkurinn myndi ná hreinum
þingmeirihluta og sýndi aldrei nein
merki þess að hann hefði áhyggjur
af niðurstöðum skoðanakannana.
Hann sýndi mikla yfii’vegun og lét
áhyggjur flokksbræðra sinna af
gangi kosningabaráttunnar sem
vind um eyru þjóta. Úrslitin gera
það að verkum að hann má nú telj-
ast ósigrandi innan íhaldsflokksins
auk þess sem hann hefur nú loks
losnað úr þeirri aðstöðu að vera í
skugga Margaret Thatcher, fyrrum
flokksleiðtoga, sem var látin fara
er persónulegar óvinsæjdir hennar
urðu óviðunandi fyrir íhaldsflokk-
inn. Major getur nú beðið þess að
raunverulegur og mælanlegur efna-
hagsbati verði í Bretlandi á næstu
árum og boðað til kosninga þegar
honum hentar, sem gæti orðið eftir
fjögur ár. Þessi úrslit treysta einnig
mjög stöðu Majors á alþjóðavett-
vangi. Hann getur nú talað máli
Breta, ekki síst á vettvangi Evrópu-
bandalagsins, í krafti umboðs
bresku þjóðarinnar.
Hvenær getur Verkamanna-
flokkurinn sigrað?
Nú þegar breski íhaldsflokkurinn
hefur náð hreinum meirihluta á
þingi flórða kjörtímabilið í röð er
eðlilegt að spurningar vakni um hlut
og stöðu Verkamannaflokksins í
breskum stjórnmálum. Þrátt fyrir
miklar efnahagsþrengingar, nokk-
urn leiða í röðum kjósenda á stjórn
íhaldsflokksins og fremur mis-
heppnaða kosningabaráttu íhalds-
flokksins framan af, tapaði Verka-
mannaflokkurinn kosningunum. Sú
ákvörðun íhaldsmanna að steypa
Margaret Thatcher og afnám nef-
skattsins óvinsæla hafði tæpast úr-
slitaáhrif. Þegar litið er yfir sviðið
hlýtur sú spurning að vakna hvaða
aðstæður þurfi að ríkja í Bretlandi
til að Verkamannaflokkurinn nái að
vinna sigur í þingkosningum hér.
Vera kann að ný staða hafi skapast
í breskum stjórnmálum eftir ósigur
Verkamannaflokksins á fimmtudag;
flokkurinn geti einfaldlega ekki einn
og óstuddur náð þingmeirihluta.
Af þeim málum sem einkum var
lögð áhersla á í kosningabaráttunni
eru tvö sérlega athyglisverð með
tilliti til breskra stjórnmála; breyt-
ingar á kosningafyrirkomuiagi og
sjálfstætt þing Skotum tii handa.
Þrátt fyrir mikinrí sigur skoskra
þjóðernissinna jók íhaldsflokkurinn
fylgi sitt þar en íhaldsmenn höfðu
varað við því að Bretland myndi lið-
ast í sundur fengju Skotar eigið
þing. Þetta mál hefur hins vegar
engan veginn verið til lykta leitt þó
svo öruggt megi heita að Skotar fái
ekki eigið þing á meðan íhaldsflokk-
urinn er við völd í Bretlandi.
Það sama á við um breytingar á
kosningafyrirkomulagi. Samkvæmt
skoðanakönnunum er umtalsverður
hluti Breta hlynntur því að einmenn-
ingskjördæmi verði aflögð og tekin
verði upp hlutfallskosning. Nú kann
svo að fara að Verkamannaflokkur-
inn taki einnig upp þetta stefnumál
flokks Paddy Ashdown. Einhvers
konar bandalag þessara tveggja
flokka í þessu máli er vel hugsan-
legt og víst er að breytingar á núver-
andi fyrirkomulagi verða ofarlega á
baugi í breskri þjóðmálaumræðu á
næstunni.
Viðbrögð á fjármálamörkuðum:
Bresk verðbréf og sterl-
ing’spundið hækka í verði
BRESK lilutabréf, bresk ríkisskuldabréf og sterlingspundið hækkuðu
öll í verði á alþjóðlegum fjármagnsmörkuðum í kjölfar frétta af sigri
íhaldsflokksins. Fjármálamenn hafa ávallt verið hlynntari stjórn ihalds-
manna en Verkamannaflokksins og því til viðbótar bættust vonir um
að breska ríkisstjórnin inyndi brátt tilkynna lækkun vaxta. „íhalds-
menn eru við völd, allt er í lagi“ voru til að mynda skilaboðin sem
send voru út á tölvuskjána hjá japönsku verðbréfafyrirtæki í London
þegar úrslitin lágu fyrir.
Verðbréfafyrirtæki voru með
menn á vakt alla nóttina tilbúna að
bregðast við og selja bresk verðbréf
ef svo færi að Verkamannaflokkur-
inn næði völdum eða pattstaða kæmi
upp í þinginu eins og búist hafði
verið við. Þegar fregnir tóku hins
vegar að berast af sigri Johns Maj-
ors tóku þeir til við að kaupa pund
og bresk verðbréf. Hækkaði
sterlingspundið hratt í verði jafnt
gagnvart þýska markinu sem Banda-
ríkjadollar.
Englandsbanki bauð til sölu bresk
ríkisskuldabréf fyrir 800 milljónir
punda á alþjóðlegum verðbréfa-
mörkuðum, þegar sigur íhalds-
flokksins lá fyrir aðfaranótt föstu-
dagsins, en engin fordæmi eru fyrir
slíku útboði. Seldust skuldabréfin
upp á örskömmum tíma og snemma
á föstudagsmorgun bauð bankinn
ríkisskuldabréf fyrir 800 milljónir
punda til viðbótar til sölu sem einnig
var vel tekið. Var búist við því á fjár-
málamörkuðum að enn frekari útboð
væru væntanleg.
Er þessi mikla sala ríkisskulda-
bréfa, samhliða hækkun pundsins,
talin eiga eftir að gera stjórninni
kleift að lækka vexti lítillega þó svo
að vaxtaákvarðanir væru að mestu
háðar vaxtaákvörðunum þýska
seðlabankans í Frankfurt.
Samkvæmt hagtölum sem birtar
voru í gær var verðbólga í Bretlandi
4% í marsmánuði en það er 0,1 pró-
sentustigi minna en í febrúar. Þetta
er aðeins minni lijöðnun verðbólgu
en margir hagfræðingar höfðu spáð.
Reuter
Verðbréfamiðlarar berjast; um bresk ríkisskuldabréf í LIFFE-kauphöll
inni í London í kjölfar kosningasigurs íhaldsflokksins.