Morgunblaðið - 01.09.1992, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 1. SEPTEMBER 1992
Af öllu hjarta
________Myndlist_____________
Bragi Ásgeirsson
Kjallarasali Norræna hússins
prýðir um þessar mundir einstæð
sýning hefðhundinnar japanskrar
leirkeragerðar er hefur hlotið rétt-
nefnið „Kjörgripir" og stendur hún
til 6. september.
Það ætti að vera algjör óþarfi
að minna á það hér að Japanir eru
snillingar á fjölbreytilegu sviði
hönnunar, og að einkenni hennar
Kosei Matsui (1927— ) Krukka.
eru sótt til hefða er ná langt aftur
í aldir, jafnvel löngu áður en ísland
byggðist. Þannig sá ég muni á Þjóð-
listasafninu í Tókýó fyrr á þessu
ári frá 7. og 8. öld, sem voru ekki
ólíkir ýmsu í nútíma leirmunagerð
og í sumum tilvikum sláandi líkir.
Þannig á að tengja fortíð við nútíð
og er einmitt gert af ýmsum
fremstu núlistamönnum heimsins.
Eins og stendur skrifað á sýning-
unni þá endurspeglar náttúruleg
fegurð efniviðarins sköpunargleði
listamannsins og eiginleikar efnis-
Morhiro Wada (1944— ) Vasi.
Skreyting: Ský og blóm.
ins, sem hann vinnur úr renna sam-
an í eitt. Hver skál er einstök og
ber merki um áralanga elju lista-
mannsins.
Það er mikil og upphafin fegurð
sem streymir á móti manni er inn
í stóra salinn kemur og á enda-
veggi hefur verið komið fyrir svört-
um silkislæðum og á þær er ritað
japanskt tákn er þýðir „af öllu
hjarta" og merkir einnig að lista-
mennimir leggi allt sitt hjarta og
alla sína sál í verkin, hver og einn,
og þau séu þannig öll jafn falleg!
Þeir sem gert hafa þessa kjör-
gripi, svo sem einnig stendur skrif-
að á sýningunni, jafnvel hafa af
japanska ríkinu verið útnefndir
fremstu listamenn í hefðbundinni
japanskri leirkeragerð og bera titil-
inn „lifandi þjóðargersemar". Lista-
mennirnir sem hljóta þann titil hafa
staðið í sviðsljósinu um langt skeið
og verið ötulir við að viðhalda hefð-
inni í sinni listgrein. Staðallinn fyr-
ir að komast í tölu þjóðargersema
er hár og sá sem hlýtur útnefningu
verður að vera gæddur miklum list-
rænum hæfileikum. Jafnframt
verða verk viðkomandi að bera vitni
um hvaðan þau eru upprunnin.
En þó að um hefðbundin japönsk
stílbrigði í leirmunagerð sé að ræða,
þá eru sum verkanna mjög nútíma-
leg í okkar skilningi jafnframt því
að sumír hafa gert mun framúr-
stefnulegri verk eins og t.d. Osamu
Suzuki (fæddur 1926). Þegar ég
heimsótti hina fornu höfuðborg
Kyoto staldraði ég drjúga stund á
Nútímalistasafninu, sem er fjölþætt
og mikils háttar safn, og var einkum
heillaður af leirmunadeildinni. Það
er ekki daglegt brauð að rekast á
jafn þróað handverk, þótt listiðnað-
SJÁVARGRUND 1-15, GARÐABÆ
Æ S I L E G A R
U S Í B Ú Ð I R
Til sölu og afhendingar nú þegar nokkrar íbúðir í þessu sérstæða, íburðar-
mikla húsi. íbúðirnar eru í dag tilbúnar undir tréverk og málningu og verða
seldar þannig eða fullgerðar í náinni samvinnu kaupenda og seljenda.
Eftirtaldar íbúðir eru til sölu í húsinu:
HERB. FJÖLDI ÍB.STÆRÐ M/GEYMSLU OG ÞVOTTAH. BRÚTTÓST. M/BÍLG. STAÐSETN. VERÐ TILB. U. TRÉV. VERÐ FULLGERÐAR:
3 101,20 132,57 1.h. 7,5 millj. 9,0 millj.
4 120,20 155,40 1.h. 9,4 millj. 11,5 millj.
4 124,50 160,20 1.h. 9,0 millj. 11,5 millj.
4 144,90 181,95 1.h. 9,8 millj. 12,0 millj.
5 196,50 239,40 2.h.+ris 11,0 millj. 14,5 millj.
6 199,90 242,50 2.h.+ris 11,0 millj. 15,0 millj.
6 210,90 244,64 2.h.+ris 11,0 millj. 15,0 millj.
6 192,70 235,50 2.h.+ris 11,0 millj. 15,0 millj.
Athugið!
★ Með hverri íbúð fylgir bílastæði og góðar geymslur í upphituðum og loftræst-
um bílageymslukjallara sem er undir öllu húsinu.
★ Einstaklega auðvelt að fækka eða fjölga herbergjum.
★ í nokkrum tilvikum koma eignaskipti til greina.
★ Þetta er eign er hentar hvort sem er fjölmennum fjölskyldum eða fámenn-
um sem vilja búa rúmt með sér þarfir.
★ Hér er einstakt tækifæri til að eignast sérstæðar, hentugar og vandaðar
íbúðir með útsýni og garðaðstöðu sem á engan sinn líka á íslandi.
★ Vönduð eign sem eftirtaldir aðilar hafa staðið að:
íslandsbanki hf., BYKO hf., Jarðboranir hf., o.fl.
Aðalverktaki: Byggðaverk hf.
Allar teikningar og nánari upplýsingar á skrifstofu okkar.
Sýningartími á staðnum verður næstu daga kl. 16-18, þar sem sölumenn
okkar munu sýna væntanlegum kaupendum eignina.
Þorsteinn Steingrfmsson
löggiltur fasteignasali
Fasteignaþjónustan,
Skúlagötu 30,
sími 26600.
Imaemon Imaizumi tólfti (1897—1975) Diskur. Nabeshimapostulín frá
Kyushueyju. Nabeshima er nafn herforingjaættar, sem verndaði leir-
kerasmiði og ofna þeirra á óróleikatímum.
arsöfn í vestrinu séu yfirfull af fögr-
um hlutum, og það gaf gripunum
um leið gildi að þetta var á heima-
slóðum listamannanna er mótuðu
þau og var að auk toppurinn á því
sem þeir höfðu gert á ferli sínum.
Við skoðun þessara íjölþættu og
meistaralega vel gerðu gripa vakn-
ar ósjálfrátt spurningin um hvað-
sé yfírleitt nútímalegt og hvað ekki,
og verður hún á stundum býsna
áleitin. Nýjungagirnin hefur svip
af eftirsókn eftir vindi, er orðin að
hópefli og hefur jafnvel verið sósíal-
íseruð, ef þannig má að orði kom-
ast. En þá er listin einhvern veginn
ekki eins fersk og þegar nokkrir
metnaðarfullir einstaklingar ruddu
brautina og gerðu það af innri þörf
og réttu mati á eðli og púls tím-
anna, en ekki fyrir ræktarsemi við
ákveðna stefnu og af öðrum skipu-
lögð og viðurkennd stefnumörk.
Svo sem fram kemur, varð jap-
anskur listiðnaður fyrir dijúpum
áhrifum frá vestrinu og frá því í lok
síðustu aldar voru Japanir þátttak-
endur í endurmati og listrænni end-
urnýjun hagnýtrar myndlistar.
Hreyfingar eins og ungstíll og nýst-
:11 (Jugendstil og Art Nouveau)
höfðu mikil áhrif á japanska mynd-
list og má sjá það á ýmsan hátt á
þessari sýningu. Styrkur Japana
fólst í því að erðavenja þeirra var
svo rótföst að jafnan báru þessi
verk einnig úrskerandi japönsk ein-
kenni og jafnframt þar á ofan per-
sónuleg einkenni höfundanna.
Það er einmitt einkar athyglis-
vert að gaumgæfa hve þessi vest-
rænu áhrif verða að segja má aljap-
önsk í höndum listamannanna og
það gefur þeim einmitt svo mikið
gildi. Hér er nefnilega alls ekki um
að ræða andlausar stælingar á því
sem aðrir eru búnir að gera eða eru
að gera, heldur nýr hlekkur, eða
kannski öllu frekar, fersk framleng-
ing aldalangrar þróunar. Þannig
hafa allir gripirnir á sýningunni á
vissan hátt skýr japönsk einkenni,
þrátt fyrir að margvísleg vestræn
áhrif megi greina í þeim og hér er
á sláandi hátt komið dæmi um heil-
brigðan samruna ólíkra stílbragða,
er sækja safa og vaxtarmögn til
hvors annars.
A þriðja og fjórða áratug aldar-
innar blómstraði japanskur listiðn-
aður vegna þess að hin utanaðkom-
andi áhrif örvuðu hugarflug og
skapandi kenndir þeirra. En þrátt
fyrir hin margvíslegu áhrif var aðal-
atriðið þó að tjá sig á persónulegan
hátt og láta hið innra sjálf koma í
ljós. A þessum tíma kom fram
merkileg hefð er blandaðist eldri
gildum og það er það sem menn
eru að vinna úr enn þann dag í
dag. En menn geta réttilega ekki
alltaf greint munin á því hvað er
hefðbundin leirkeragerð og hvað
ekki, því að sum verkanna eru al-
veg á mörkum þess að vera nútíma-
leg. A það einkum við sjálfa hnit-
miðaða vinnsluna.
Það þarf iðulega mikla þekkingu
og hæfni til að ná þeim árangri sem
við blasir, sem er afrakstur mikilla
átaka og ótrúlegrar elju og einmitt
þess vegna virka þessir gripir svo
lifandi og eðlilegir, að um suma
þeirra má segja að svo sé sem þeir
hafi orðið til fyrirhafnarlaust eða
mótaðir af guði almáttugum.
Slíkt er einmitti hæsta stig list-
iðnaðar og um leið allrar listsköpun-
ar. Þetta er ein mikilvægasta sýn-
ing, sem í langan tíma hefur rekið
á fjörur okkar og langsamlega hri-
fríkasta framlag frá Japan, sem enn
hefur ratað hingað. Hún er einkum
mikilvæg vegna þess, að hér kemur
svo vel fram hve farsælt er að rót-
festa á hnitmiðaðan hátt ákveðna
hefð og einkenni í listum og slíkt
næst ekki nema með því að styrkja
grunnmenntunina sem tvímæla-
laust er forgangsatriði í öllum skap-
andi athöfnum. A flestum sviðum
erum við svo uppteknir af að hlú
að yfirbyggingunni, að traustleiki
grunnsins vill gleymast og er þó
einfalt mál að vísa til hins ágæta
spakmælis „að aðalatriðið er að
undirstaðan sé réttleg fundin“. En
það er einfaldlega ekki nóg, frekar
en í svo mörgu öðru, að hafa vís-
dóminn einungis i raddböndunum,
því athafnir þurfa að fylgja.
Þá er það styrkur sýningarinnar,
að hún er mjög vel sett upp svo
að auðvelt er að nálgast einstaka
gripi og njóta þeirra frá öllum hlið-
um. Auk þess hefur verið brugðið
upp japanskri stemmningu, og innri
salurinn er allt í einu orðinn að litlu
tehúsi, en slík eru afskaplega yndis-
leg það austurfrá.
Það er mikilvægt að sem flestir
skoði þessa sýningu og nú í upp-
hafi skólaárs er tilvalið að beina
straum æskunnar í Norræna húsið
til að opna augu unga fólksins fyr-
ir traustu, ekta og verðmætu hand-
verki á tímum ódýrrar og litlausrar
fjöldaframleiðslu. Ber að þakka öll-
um með miklum virktum er hér
lögðu hönd að.
Skerjafjörður
Fallegt 153 fm einbýlishús úr timbri á tveimur hæðum
í Skerjafirði með sérstaklega fallegum, stórum garði.
Húsið er allt endurn. utan og þak er nýtt.
Verð tilboð, hagstæðir greiðsluskilmálar.
Nánari uppl. veitir skrifstofa Helga V. Jónssonar hrl.,
Suðurlandsbraut 18, sími 686533.