Morgunblaðið - 17.09.1992, Blaðsíða 1

64 SIÐUR B/C
STOFNAÐ 1913
211. tbl. 80. árg.
FIMMTUDAGUR 17. SEPTEMBER 1992
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Hermenn frá ríkj-
um íslams í Bosníu
Genf, Lundúnum, Sarajevo. Reuter.
TALIÐ er að hundruð manna, múslimar frá löndum eins og íran
og Saudi-Arabíu, beijist nú með trúbræðrum sínum í Bosníu. Stað-
fest var í gær að flugskeyti hefði grandað ítalskri vél í hjálpar-
flugi til Sarajevo fyrir hálfum mánuði.
Breska fréttastofan BBC sagði
frá því í gær að króatískir verðir
við bæinn Travnek norðvestur af
Sarajevo hefðu á síðustu vikum
talið nærri 700 íslamska hermenn
frá Iran, Saudi-Arabíu og fleiri
löndum, sem komið hefðu til Bosníu
í litlum hópum. Þá er sagt að mynd-
ir sem teknar hafí verið á laun sýni
íslamska hermenn þjálfa trúbræður
í Bosníu í meðferð vopna í hæðunum
nærri Sarajevo.
BBC sagði að Króatar sem búa
á þessum slóðum og eru að nafninu
til bandamenn múslima hefðu af
því áhyggjur að hinir svokölluðu
„mujahideen“-skæruliðar ætluðu
ekki aðeins að beijast við Serba,
heldur koma á íslömsku ríki. Lög-
reglustjóri í bænum Zenica sagði
Svartur dagur
Norman Lamont, fjármálaráðherra Bretlands, tók þann kost að fara bakdyratnegin út úr fjármálaráðuneyt-
inu að loknum erfíðum degi. Áður en hann var að kvöldi kominn höfðu vextirnir verið hækkaðir tvisvar,
lækkaðir einu sinni og gengi pundsins fellt í raun. ---
Gengissamstarf Evrópn-
ríkjanna í miklu uppnámi
Breska ríkissljórnin neyddist til að draga pundið ót úr gengissamflotinu
London, París, Frankfurt. Reuter.
HÁLFGERT styrjaldarástand ríkti á evrópskum gjaldeyrismörkuðum
í gær og gripu seðlabankar ýmissa landa til örvæntingarfullra ráða
til að verja gengi gjaldmiðla sinna. I Bretlandi voru vextir hækkað-
ir tvívegis í gær, fyrst í 12 og síðan í 15%, og sænski seðlabankinn
hækkaði millibankavexti hvorki meira né minna en í 500%. Þessar
aðgerðir urðu þó ekki til að lægja ólguna og í gærkvöldi ákvað
breska ríkissljórnin að draga pundið út úr gjaldmiðilssamstarfi Evr-
ópubandalagsríkjanna, ERM. Sérstök nefnd, sem fjallar um peninga-
og gjaldmiðilsmál, var kvödd saman til fundar í Brussel seint í
gærkvöldi og var búist við, að hún myndi fjalla um enduraðlögun
eða breytingar á þeim ramma sem ERM setur gjaldmiðlunum.
Þótt vextir í Bretlandi væru
hækkaðir um fimm prósentustig á
einum degi bætti það ekkert úr
fyrir pundinu og í gærkvöldi ákvað
ríkisstjórnin að draga það út úr
gengissamfloti EB-ríkjanna og
lækkaði jafnframt vextina niður í
12%. Mun gengi pundsins því ráð-
ast á markaðnum en það er talið
jafngilda gengisfellingu í raun. Er
þessi niðurstaða mikið pólitískt áfall
fyrir John Major forsætisráðherra,
sem réð því, að sterlingspundið var
tengt ERM fyrir tveimur árum til
að auðvelda baráttuna gegn verð-
bólgunni. Breska þingið hefur verið
kallað saman á fímmtudag eftir
viku en vangaveltum um, að Major
eða Norman Lamont fjármálaráð-
herra muni segja af sér er vísað á
bug.
Hækkun millibankavaxta í Sví-
þjóð upp í 500% er sögð vera úrslita-
tilraunin til að koma í veg fýrir
gengisfellingu sænsku krónunnar
enda sagði Bengt Dennis, seðla-
bankastjóri, að um væri að ræða
aðgerð, sem aðeins gæti staðið í fáa
daga. Hún olli því, að vextir á
skammtímalánum bankanna fóru í
35% en Dennis hvatti landa sína til
að forðast allar fjárskuldbindingar
þar til storminum slotaði.
í Hollandi og Belgíu voru vextir
lækkaðir um fjórðung úr prósenti
án þess, að það hefði nokkur áhrif
á markaðinn og öll spjót standa á
ítölsku lírunni þótt gengi hennar
hafí verið fellt um sjö prósent á
mánudag. Nefnd háttsettra emb-
ættismanna, sem fjallar um pen-
ingamál í EB, kom saman Brussel
í gærkvöldi og var haft eftir heim-
ildum, að rætt yrði um nýjan ERM-
ramma en með honum eru settar
skorður við gengishreyfingum með
tilliti til evrópsku mynteiningarinn-
ar, ECU. Á það er einnig bent, að
segi Frakkar nei við Maastricht á
sunnudag séu áætlanir um nánara
samstarf EB-ríkja í efnahags- og
peningamálum hvort eð er úr sög-
unni í bili og þá blasi fátt annað
en gengisfelling við breska pundinu,
ítölsku lírunni, spænska pesetanum
og portúgalska escudonum.
Margir efnahagssérfræðingar
segja, að óróinn nú komi ekki á
óvart, hann sýni aðeins það sem
vitað var fyrir, að tiltölulega fá
EB-ríkjanna séu búin undir gjald-
miðilssameiningu. Þau, sem búi við
litla verðbólgu og lítinn fjárlaga-
halla. Það séu sjúklingarnir, sem
valdi írafárinu þessa dagana.
Sjá „Hefur vart...“ á bls. 20.
Reuter
Heiðursborgari í Berlín
Míkhaíl Gorbatsjov, fyrrum forseti Sovétríkjanna, var gerður að heið-
ursborgara Berlínar í gær en honum er þakkað, að múrinn var rifínn
og þýsku ríkin sameinuð. Var hann gestur á þingi Alþjóðasambands
jafnaðarmanna og það sýndi sig, að lítið hefur fallið á vinsældir
hans meðal Þjóðveija. Safnaðist fólk um hann hvar sem hann fór
og fagnaði innilega. Sem heiðursborgari í Berlín getur Gorbatsjov
nýtt sér alla opinbera þjónustu i borginni ókeypis og tekinn verður
frá legstaður fyrir hann í kirkjugarðinum þar sem honum gefst kost-
ur á í fýllingu tímans og ef hann vill að hvíla innan um önnur stór-
menni borgarinnar.
fólk prðið afar hrætt við þessa þró-
un. Á hinn bóginn saka múslimar
Króata í Travnik um að hrekja þá
úr bænum upp í hæðirnar þótt enn
beijist fylkirnar saman gegn Serb-
um.
Rannsókn á flaki ítölsku ■ G-222
flugvélarinnar sem hrapaði skammt
frá Sarajevo um mánaðamótin sýn-
ir að hún var skotin niður með að
minnsta kosti einu flugskeyti. Talið
er að það hafi verið með innrauðum
miðunarbúnaði og komið frá vörpu
sem auðvelt hafi verið að flytja um
fjallendið. Skeytið er því talið hafa
verið af gerðinni SA9, SA16 eða
Stinger-flaug í endurbættri útgáfu.
Danska blaðið Berlingske tidende
leiðir getum að því að múslimar
hafi skotið Stinger-flaug að serb-
neskri þotu, sem flaug í skugga
ítölsku vélarinnar eins og vitað er
að tíðkast, en misst marks vegna
ónægrar þekkingar á vopninu.
--------» » »--------
Bush hafn-
ar einvígi
Washington, New York. Reuter.
TALSMAÐUR bandarískrar
nefndar sem annast undirbúning
sjónvarpseinvígja milli forseta-
frambjóðendanna tveggja,
George Bush og Bills Clintons,
aflýsti í gær fyrsta einvíginu sem
fyrirhugað var 22. september.
Fulltrúar Bush samþykktu ekki
að taka þátt í þvi.
Deilur hafa verið milli frambjóð-
endanna um fyrirkomulag einvígj-
anna. Bush vill að forsetaefnin
mætist tvisvar og spyrlar verði frá
ýmsum fjölmiðlum eins og tíðkast
hefur áratugum saman. Nefndin
vill að einvígin verði þijú auk þess
sem varaforsetaefnin, þeir Albert
Gore fyrir demókrata og Dan Quale
fyrir repúblikana, reyni með sér
einu sinni. Aðeins einn aðili á að
annast spurningarnar í hólm-
göngunum. Clinton mun þegar hafa
fallist á þessa tilhögun.
Fischer sigr-
aðií 21 leik
Sveti Stefan. Reuter.
BOBBY Fischer sigraði Borís
Spasskí í skákeinvígi þeirra í
Sveti Stefan í Svartfjallalandi í
gær og að þessu sinni í aðeins
21 leik. Hefur Fischer nú fjóra
vinninga gegn tveimur Spasskis.
„Eg fékk strax betri stöðu en
Spasskí varð á ljótur fíngurbijót-
ur,“ sagði Fischer að skákinni lok-
inni en upp kom spænskur leikur
og fljótlega var skipt á drottning-
um. Spasskí urðu á mistökin í 17.
leik en hann gengur ekki alveg
heill til skógar og þykir það koma
niður á frammistöðu hans.
Sjá skákskýringu á bls. 18.