Morgunblaðið - 17.09.1992, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 17. SEPTEMBER 1992
Þjóðverjar
vilja fast sæti í
Öryggisráði SÞ
KLAUS Kinkel utanríkisráð-
nerra Þýskalands hyggst leggja
áherslu á áhuga landsins á
fastasæti í Öryggisráði Samein-
uðu þjóðanna þegar hann sækir
þing SÞ í næstu viku. Þetta er
stefnubreyting frá maímánuði
þegar Helmut Kohl 'kanslari
sagði Þjóðverja ekki ágimast
slíkt. Japan er annað ríki sem
varð undir í seinni heimsstyijöld
og hefur nú lýst áhuga á fasta-
sæti í Öryggisráðinu. Jafnframt
hefur Indland, Brasilía og Níger-
ía lýst vilja á að eignast þar
fastan fulltrúa. Fimm ríki eiga
fastamann í ráðinu, Bandaríkin,
Kína, Bretland, Frakkland og
Rússland sem sett hefur fulltrúa
í stól Sovétríkjanna. Öryggisráð-
ið er skipað tíu mönnum í viðbót
og skiptast aðildarlönd SÞ um
að setja þá. Þá brestur vald til
að vísa frá ákvörðunum fasta-
fulltrúanna.
Erlendur kaf-
bátur austur
af Svíþjóð
SÆNSKA strandgæslan skaut
neðansjávarsprengjum að upp-
tökum hljóðmerkja sem talin
voru berast frá útlendum kaf-
báti. Hljóðnemar í sjó suður af
Stokkhólmi námu merkin í
reglubundnu eftirliti og þegar
var skotið þangað sem kafbátur-
inn var talinn sigla. Yfirmaður
strandgæslunnar, Bengt Gu-
stafsson, sagði í sumar að vart
hefði orðið í maí við hóp lítilla
kafbáta á óleyfílegu ferðalagi
innan sænskrar lögsögu. Hann
gat ekki um hvaðan bátamir
væm en Svíar höfðu áður sakað
Sovétmenn um landhelgisbrot.
Eftir upplausn Sovétríkjanna
hafa Svíar hitt rússneska fiota-
foringja þrisvar til að ræða
meintar siglingar Rússa um
sænskt yfírráðasvæði.
Afbrot inn-
flyljenda
vandamál
AFBROT ungra innfíytjenda í
Danmörku em orðin alvarlegt
vandamál. Samkvæmt upplýs-
ingum Jyllandsposten er um við-
varandi hættuástand að ræða á
vissum svæðum í nokkmm
hverfum stærri borga og bæja
í landinu. Þátttaka þessara ung-
menna, sem em af annarri kyn-
slóð innflytjenda, í afbrotum er
þrisvar sinnum tíðari en meðal
danskra ungmenna. Milli 1000
og 2000 ungir innflytjendur em
í skipulögðum glæpaflokkum og
afbrot þeirra verða sífellt gróf-
ari.
Danskt gæslu-
lið til Bosníu?
DANSKA þjóðþingið verður
kallað saman sérstaklega til að
taka afstöðu til þess hvort senda
eigi 200 hermenn til Bosníu á
vegum Sameinuðu þjóðanna.
Þetta hefur verið samþykkt með
miklum meirihluta í utanríkis-
málanefnd þingsins eftir að ör-
yggisráð SÞ samþykkti aðfar-
arnótt þriðjudags að fjölga í
gæsluliði samtakanna í Bosníu-
Herzegovínu um 5-6000 manns
til að veija bílalestir með mat
og lyf. Danimir eiga að starfa
í höfuðstöðvum samtakanna og'
verða því ekki á hinum eiginlegu
átakasvæðum. Uffe Ellemann-
Jensen utanríkisráðherra dró þó
ekki dul á að þátttaka í þessum
gæslusveitum kynni að hafa
áhættu í för með sér.
Mitterrand með krabbamein
Lítil hætta á ferð-
um að sögn lækna
París. Reuter.
LÆKNAR Francois Mitterrands Frakklandsforseta segja að
greinst hafi krabbamein í blöðruhálskirtli forsetans en ekki sé
nein veruleg hætta á ferð, margir aldraðir karlar lifi árum saman
með slíka meinsemd án þess að hún þjaki þá mjög. Mitterrand,
er var skorinn upp á föstudag, fékk að fara af sjúkrahúsinu í gær
og sagðist alls ekki hafa í hyggju að segja af sér. Hann er nú 75
ára gamall.
Skýrt var frá því að Mitterrand
myndi taka sér stutt hlé frá störf-
um en taka þátt í þjóðaratkvæðinu
um Maastricht-samkomulagið er
kveður á um nánara samstarf ríkja
Evrópubandalagsins, á sunnudag.
Pierre Beregovoy forsætisráðherra
situr í forsæti ríkisstjórnarfunda
meðan forsetinn er fjarverandi.
Claude Gubler, einkalæknir forset-
ans, sagði fréttamönnum að engin
vandkvæði hefðu komið upp í sam-
bandi við uppskurðinn og krabba-
meinið sem greindist. „Meðferðin
er alls ekki hættuleg. Það er ekki
þörf á lyfjameðferð og forsetinn
mun geta sinnt störfum sínum af
fullum krafti“.
Mitterrand hefur yfirleitt verið
heilsugóður þau ellefu ár sem hann
hefur gegnt forsetaembættinu.
Hann hefur ávallt reynt að láta
sem minnst bera á öllum veikleik-
um og vísað því á bug að aldurinn
væri að verða honum fjötur um
fót. Veikindi hans nú eru af sum-
um talin geta aflað honum samúð-
ar, einkum eldra fólks, er muni
þá fremur en ella greiða atkvæði
með Maastricht. Aðrir segja að
þau hafí aðeins þau áhrif að grafa
enn undan stöðu hans og auka lík-
ur á að hann segi af sér fljótlega
eftir þjóðaratkvæðið, hver sem
úrslit þess verði. Bent er á að
hann geti notað veikindin sem af-
sökun fyrir afsögn.
Helstu leiðtogar stjórnarand-
stöðunnar, hægrimaðurinn Jacqu-
es Chirac og miðjumaðurinn Val-
ery Giscard d’Estaing, tóku þátt í
fjöldafundum á þriðjudagskvöld til
stuðnings Maastricht. Erlendir
stjórnarerindrekar í París eru
margir þeirrar trúar að samkomu-
lagið verði felit þrátt fyrir viðvar-
anir fjölmargra frammámanna,
franskra sem erlendra, um að þá
tæki við hættuástand í Evrópu.
Síðustu skoðanakannanir í Frakk-
landi benda til þess að fýlgi stuðn-
ingsmanna og andstæðinga Ma-
astricht sé mjög svipað.
Reuter
Mitterrand forseti á leið út úr sjúkrahúsinu í gær í fylgd lækna.
Hann sagðist alls ekki ætla að segja af sér af heilsufarsástæðum.
Gengisfelling breska pundsins talin líkleg
Hefur vart mikil áhrif hér
—segir Jóhannes Nordal Seðlabankastjóri
MIKLAR hræringar eru enn á alþjóðlegum gjaldeyrismörkuðum og í
gær fengu þær fregnir byr undir báða vængi að gengi breska punds-
ins yrði fellt eftir að Bretar drógu sig út úr gjaldeyrissamstarfi Evr-
ópubandalagsríkja (ERM). Gengi krónunnar er miðað við gengisvog
þar sem gjaldmiðill Evrópubandalsgins, ecu, hefur um 76% vægi. Er
Morgunblaðið ræddi við Jóhannes Nordal, bankastjóra Seðlabankans,
síðdegis í gær kom fram að hann taldi gengisfellingu pundsins ekki
myndu hafa mikil áhrif á islenska gengisstefnu og efnahagsmál.
„Annars er erfitt að vera með
nokkrar spár meðan enginn veit í
sjálfu sér hvað muni gerast. Ég held
nú ekki að innbyrðis breytingar á
myntum í Evrópu muni hafa mikil
áhrif á okkur. Okkar gengisviðmiðun
breytist að vísu sjálfkrafa við það
að breytingar verða innbyrðis á Evr-
ópumyntunum. En við vitum ekki
enn að hve miklu Ieyti þarna er um
að ræða skammtímaóróleika sem
stafar auðvitað af ýmsu sem enn
getur breyst, t.d. gæti Maastricht-
samningurinn hlotið samþykki í
Frakklandi".
Jóhannes var spurður hvort hann
teldi að óróleikinn núna myndi
breyta skoðunum manna á framtíð
mynteiningaráforma Evrópubanda-
lagsins. „Mér finnst alveg ljóst að
þetta hlýtur að hafa í för með sér
að menn velti meira fyrir sér hvað
langan tíma það geti tekið að ná
fram samræmingu í efnahagsstefnu
og verðbólgu milli Evrópuríkja, hvort
fullkomin gengisfesta og sameigin-
legur gjaldmiðill séu orðin að raun-
verulegum möguleika. Þetta er
áreiðanlega áfall fyrir trú manna á
að það geti gerst eins hratt og Ma-
astricht-samningurinn gerir ráð fyr-
ir“.
Jóhannes sagði að auk óvissunnar
um Maastricht hefði verið vaxandi
spenna innan gengissamstarfs
bandalagsþjóðanna upp á síðkastið.
Verðbólga væri ákaflega mismun-
andi í aðildarríkjunum og háir vext-
ir í Þýskalandi hefðu þrýst mjög á
gengi gjaldmiðla annarra landa.
Þegar þetta hefði lagst á eitt með
Maastricht-óvissunni hefði niður-
staðan orðið óróleikinn á mörkuðun-
um undanfarnar vikur. Þessi þróun
þyrfti þó ekki að breyta skoðunum
manna á því að hvaða markmiði
bæri að stefna þegar til lengri tíma
væri litið, þ. e. stöðugleika i gengis-
málum.
Fyrsta kappflug mannaðra
loftbelgja yfir Atlantshaf
Bangor. Reuter.
FIMM loftbelgir lögðu upp í kappflug yfir Atlantshaf í fyrrinótt.
Gert er ráð fyrir að flugið frá Maine í Bandaríkjunum taki yfir
þijá daga en tveggja manna áhöfn er í körfu hvers belgs.
Þetta er fyrsta kappflug loft-
belgja yfír Atlantshaf en hingað
til hafa aðeins fimm flug heppnast
af sextán sem reynd hafa verið
með mönnuðum loftbelg frá árinu
1978. Belgfararnir biðu heppilegs
flugveðurs í heilan mánuð í Maine
og var loftförunum lyft frá jörðu
með fjögurra mínútna millibili um
klukkan þrjú aðfaranótt miðviku-
dags, sjö um morgun að íslenskum
tíma.
Lið frá Bandaríkjunum, Bret-
landi, Belgíu, Þýskalandi og Hol-
landi keppa um hver kemst lengst
á stystum tíma og hreppir sá loft-
belgur hraðaverðlaun sem fyrstur
lendir handan línu sem ákveðin
hefur verið á austurströnd Atl-
antshafs. Þó er ómögulegt að stýra
því hvar loftbelgur lendir og segir
þýski flugmaðurinn Jochen Mass
að svolítil heppni sé nauðsynleg,
það verði afrek ef allir belgirnir
fimm komist á leiðarenda. Belgim-
ir eru 27 metra háir og körfurnar
undir þeim búnar til að geta lent í
sjó.
Mynd af líki Hitiers
sýnd í sjónvarpinu
Moskvu. Reuter.
MYND af ósködduðu líki, sem
lá á jörðinni í garði Kanslara-
hallarinnar í Berlín og sagt var
af Adolf Hitler, var sýnd í sjón-
varpinu í Samveldisríkjunum
síðdegis á þriðjudag. Ef mynd-
in er ófölsuð hlýtur hún að
vekja efasemdir um útbreiddan
orðróm frá því í heimsstyrjöld-
inni síðari, að lík Hitlers hafi
verið brennt eftir að hann
skaut sig eða tók inn eitur.
Myndin sem Samveldissjónvarpið sýndi á þriðjudag og sagði að
væri af líki Adolfs Hitlers.
Myndin sýndi líkið í einkennisbún-
ingi, liggjandi á yfírhöfn herfor-
ingja, og sást hið sérkennilega
yfírskegg greinilega. Líkið var
aðeins sýnt í fáeinar sekúndur.
Það var unikringt sovéskum her-
mönnum og með þeim var einn
Þjóðveiji, sem greinilega var
stríðsfangi. Ekki var frá þvi greint
hvaðan myndin væri fengin, en
fílmubúturinn virtist vera úr safni
sovésku öryggislögreglunnar,
KGB.
Sjónvarpsþulurinn sagði:„Þetta
var ef til vill óvæntasti fundurinn,
líkið af Hitler í garði kanslarahall-
arinnar. Það hefur svo margt ver-
ið á huldu um líf þessa harðstjóra
og sumt hefur ekki verið upplýst
enn þann dag í dag.“
Talið var að Hitler og hjákona
hans, Eva Braun, hefðu framið
sjálfsmorð og þýskir liðsforingjar
brennt lík þeirra í samræmi við
það sem þau höfðu sjálf mælt fyr-
ir um.
Rússneskur sagnfræðingur, Lev
Bezymensky, sagði í blaðaviðtali
í júlímánuði síðastliðnum, að
njósnarar á vegum rússneska
hersins hefðu fundið lík þeirra
Hitlers og Evu Braun, sem frömdu
sjálfsmorð 30. apríl 1945. „Þau
höfðu ekki verið brennd," sagði
hann.
Sovéski einræðisherrann Jósef
Stalín fyrirskipaði, að líkin skyldu
grafin með leynd, en líkamsleifar
þeirra voru fluttar milli staða að
minnsta kosti sex sinnum. Síðast
voru þær grafnar í nágrenni
Magdeburg, sem þá var í Austur-
Þýskalandi, sagði sagnfræðingur-
inn.
Á sama hátt fóru sovésk stjóm-
völd með líkin af Jósef Göbbels,
hugmyndafræðingi nasista, og
fjölskyldu hans.
Árið 1946 skipaði Stalín svo
fyrir um, að lík Hitlers og Evu
Braun skyldu enn einu sinni graf-
in upp og lét hann lækna ganga
úr skugga um, að þau væru af
réttum aðilum.
Árið 1970 var líkamsleifum
þeirra svo eytt með öllu til að
gera nýnasistum ómögulegt að
eigna sér „helga gröf‘ sem sam-
einingartákn, sagði Bezymensky.
í sjónvarpsþættinum var aðeins
minnst á Hitler í framhjáhlaupi,
en aðaláherslan lögð á sögu
frænku hans, Maríu Koppenstein-
er. Sovéska öryggislögreglan
handtók hana í Austurríki 1945
og flutti hana til Moskvu.