Morgunblaðið - 17.09.1992, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 17. SEPTEMBER 1992
Búnaðarbankinn
Fj ármálanámskeið
fyrir unglinga
Búnaðarbankinn er að hleypa af stokkunum sérstöku fjármála-
námskeiði fyrir unglinga þessa dagana. Námskeiðið er opið öllum
unglingum en einkum ætlað nemendum í 8.-9. bekk grunnskóla.
Kennt verður að reikna út vexti, fylla út víxla, skuldabréf og ávís-
anir, rætt um sparnað og lántökur, vanskil lána, ábyrgð á lántökum
annarra o.m.fl. Skráning og kennsla fer fram í útibúum Búnaðar-
bankans um allt land nema í Reykjavík þar sem kennsla fer fram
í aðalbankanum Austurstræti 5. Námskeiðin verða haldin síðdegis
út þennan og næsta mánuð og stendur hvert þeirra í þijár klukku-
stundir.
Endurfundir systkina á heimili föðurins. Morgunbiaðið/jón Svavarsson
Þjóðleikhúsið:
Hafið frumsýnt á Stóra sviði
Nýtt leikrit eftir Ólaf Hauk Símonarson verður frumsýnt í Þjóð-
leikhúsinu næstkomandi laugardagskvöld, 19. september. Leikstjóri
sýningarinnar er Þórhallur Sigurðsson.
Edda Svavarsdóttir, fulltrúi í
markaðsdeild Búnaðarbanka,
sagði að þar sem tilraunanámskeið
síðastliðið vor hefði gefíð góða
raun hefði verið ákveðið a halda
áfram með námskeiðið og bjóða
upp á það víðs vegar um landið.
Hún sagði að því fylgdi sérstök
fjármálahandbók þar sem helstu
hugtök væru skýrð. „Þama er
ýmislegt sem jafnvel sumt fullorðið
fólk skilur ekki og þorir ekki að
spyija um vegna þess að það held-
ur að þetta sé eitthvað sem það
ætti að vita. Auðvitað er það ekki
sjálfgefið," sagði Edda og bætti
við að komið hefði í ljós að þegar
þátttakendur í tilraunanámskeið-
inu hefðu komið heim til sín hefðu
foreldrar þeirra sýnt námsefninu
mikinn áhuga.
Aðspurð sagði Edda að tilgang-
urinn með námskeiðinu væri fyrst
og fremst að uppfræða unglingana
og gefa þeim innsýn inn í íjármála-
heiminn. „Við viljum gera þau
hæfari til að verða sjáifstæð í pen-
ingamálum, gera áætlanir, fylgjast
með því í hvað peningamir fara
og spara,“ sagði Edda og minnti
á að engin ijármálafræðsla væri í
grunnskólum.
Kennslubókin í námskeiðinu,
sem nefnd hefur verið Fjármála-
bók, er 32 bls. og skiptist í 11
kafla sem fjalla um sögu peninga,
sjálfræði og fjárræði, vexti og vísi-
tölu, innlán, útlán, greiðslukort,
íjárhagslegar skuldbindingar, er-
lendan gjaldeyri, verðbréf, útgjöld
o.fl. Hugtök eru útskýrð með
stuttum texta. Nefnum sem dæmi
raunvexti en um þá segir: „Raun-
vextir era þeir vextir sem fást án
tillits til verðbólgu. Ef raunvextir
era 8%,þá er alveg sama hvort
verðbólgan er lítil eða mikil, út-
VAXTAIÍNAN
V I ö U R K E N N I N C
•Jóna Jónsdóttir
PitU»k»ndl
MJArmálanémskolöi
Vaxulínunnnar
1892
Fjármálanámskeiðinu fylgir
ókeypis fjármálahandbók og fá
þátttakendur einnig viðurkenn-
ingarskjal.
koman verður alltaf sú sama þegar
upp er staðið. Á raunveralegan
höfuðstól era reiknaðir 8% vextir."
Þátttakendur á námskeiðinu,
sem er ókeypis, fá viðurkenningar-
skjal, boðið er upp á veitingar og
bankinn skoðaður.
Þetta nýja leikrit Ólafs Hauks
gerist í íslensku sjávarplássi þar
sem við blasir atvinnuleysi og gjald-
þrot útgerðarfyrirtækisins, sem
hingað til hefur verið burðarás sam-
félagsins. Gamli útgerðarjaxlinn,
Þórður, hefur verið kóngur í þessu
ríki, en nú þykir fjölskyldu hans
vera lag til að hann flytjist í þjón-
ustuíbúð fyrir aldraða í Reykjavík.
Auðvitað vill sá gamli síst af öllu
gerast ómagi senr fær reglulega
fótsnyrtingu í einhverri gamal-
mennageymslu.
Verkið gerist á fáum dögum um
áramót. Böm og tengdaböm Þórðar
koma saman á heimili hans til að
ákveða hvað á að verða um gamla
manninn og allar eignirnar. Móðir
barnanna er látin fyrir allöngu, en
seinni kona Þórðar er yngri systir
hennar. Nokkur bamanna hafa
flust á brott fyrir mörgum áram
en sum búa enn í plássinu. Systkin-
in era afar ólík, vinna ólík störf og
geta að sumu leyti staðið sem full-
trúar ólíkra þjóðfélagshópa.
Leikendur era Helgi Skúlason,
Bríet Héðinsdóttir, Jóhann Sigurð-
arson, Pálmi Gestsson, Sigurður
Siguijónsson, Margrét Guðmunds-
dóttir, Lilja Guðrún Þorvaldsdóttir,
Ragnheiður Steindórsdóttir, Ólafía
Hrönn Jónsdóttir, Edda Arnljóts-
dóttir, Þórey Sigþórsdóttir og Stef-
án Jónsson. Leikmynd og búninga
gerir Þórunn S. Þorgrímsdóttir og
ljósameistari er Páll Ragnarsson.
Guðlaugur Þór Þórðarson
Sjávarútvegsnefnd SUS
Opnir fundir um sjávarútvegsmál
Sjávarútvegsnefnd Sambands ungra sjálfstæðismanna hefur
ákveðið að halda nokkra opna fundi um sjávarútvegsmál. Að sögn
Guðlaugs Þórs Þórðarsonar, formanns nefndarinnar, er markmið-
ið með þessum fundum að fá sem flesta til að taka þátt í stefnumót-
un SUS í sjávarútvegsmálum fyrir málefnaþing sambandsins, sem
haldið verður í Neskaupstað 25.-27. september.
Guðlaugur sagði að fundir af
þessu tagi væru nýlunda í starfi
nefndarinnar og þá væri það einn-
ig nýbreytni að fundimir væru
ekki bundnir við Reykjavíkur-
svæðið. Þegar hefði verið haldinn
fundur í Vestmannaeyjum og um
næstu helgi, laugardaginn 19.
september, verður fundur á
ísafirði með Einari Oddi Kristjáns-
syni og Einari Guðfinnsyni. Þá
verður í dag haldinn hádegisverð-
arfundur á Gauk á Stöng klukkan
12 og í kvöld verður á vegum
nefndarinnar fundur með Kristni
Péturssyni, framkvæmdastjóra á
Bakkafirði. Verður fundurinn
haldinn í Valhöll og hefst klukkan
20.30.
Algjört hrun hjá Spasskí
Skák
Margeir Pétursson
BOBBY Fischer vann í gær
þriðju skákina í röð í einvígi
sínu við Borís Spasskí í aðeins
21 leik. Fylgt var troðnum slóð-
um framan af skákinni en Fisc-
her kom með nýjung í 17. leik.
Liklega var um að ræða eitt
af þeim vopnum sem hann hef-
ur safnað sér í 20 ára þjáset-
unni. Strax og Spasskí þurfti
að tefla frá eigin brjósti lék
hann gróflega af sér og staðan
hrundi samstundis. Þetta er
eitthvert mesta afhroð sem
Spasski hefur beðið á gervöll-
um ferli sínum.
Þar með er Bobby Fischer kom-
inn með tveggja vinninga forskot
í einvíginu, hefur unnið fjórar
skákir en Spasskí tvær. Til að
teljast sigurvegari þarf annar
hvor að vinna tíu skákir. Þegar
öðram hefur tekist að vinna fímm
skákir verður gert viku hlé á ein-
víginu og það síðan flutt til
Belgrads. Miðað við grófan afleik
Spasskís í áttundu skákinni á
sunnudaginn og hörmulega tafl-
mennsku í gær þá kæmi ekki á
óvart þótt margir væra famir að
pakka niður í töskurnar í Sveti
Stefan. Tíunda skákin verður tefld
í dag. Þá hefur Spasskí hvítt.
Opið hús er hjá Skáksambandi
íslands frá klukkan 16.00.
Spasskí kvartaði mjög undan
þreytu eftir tapið í sjöundu skák-
inni á laugardaginn. Samkvæmt
áreiðanlegri heimild Morgun-
blaðsins lýsti Fischer sig fúsan til
að fresta næstu skák, en móts-
stjómin benti á að engin heimild
væri í einvígissamningnum til að
fresta skákum vegna þreytu. Ekk-
ert nema veikindi yrði tekið til
greina. Spasskí hætti þá við að
biðja um frestun.
Einvígið í Sveti Stefan minnir
nokkuð á ferlið í einvígum Fisc-
hers við þá Petrosjan og Spasskí
fyrir 20 áram. Þeir héldu í við
hann fyrstu skákirnar en síðan
fór hann að vinna hveija á fætur
annarri, virtist ná að bijóta þá
niður.
Níunda einvígisskákin:
Hvítt: Bobby Fischer
Svart: Boris Spasskí
Spánski leikurinn
1. e4 - e5, 2. Rf3 - Rc6, 3.
Bb5 - a6, 4. Bxc6!?
í fjóram fyrri skákum sínum í
einvíginu hefur Fischer leikið 4.
Ba4, en nú grípur hann til upp-
skiptaafbrigðisins sem hann hefur
lengi haft dálæti á.
4. — dxc6, 5. 0-0 — f6, 6. d4 —
exd4
Fischer beitti einnig uppskipta-
afbrigðinu í einviginu 1972. Það
var í sextándu skákinni, sem lauk
með jafntefli í 60 leikjum. Þá lék
Spasskí 6. — Bg4, sem Fischer
svaraði með 7. fxe5 — Dxdl, 8.
Hxdl - fxe5, 9. Hd3.
7. Rxd4 - c5, 8. Rb3 - Dxdl,
9. Hxdl - Bg4
Talið nákvæmast. Á Ólympíu-
skákmótinu í Havana 1966 lék
Portisch hér 9. — Bd6 gegn Fisch-
er, en lenti í þrengingum eftir 10.
Ra5! Einnig er talið ónákvæmt
að leika 9. — Be6 strax, þá væri
10. Bf4! sterkt.
10. f3 - Be6, 11. Rc3
Hugmyndin á bak við 9. leiks
svarts er að geta nú svarað 11.
Bf4 með 11. - c4, 12. Rd4 -
0-0-0, 13. Rc3 — Hxd4!, ogjafnað
taflið fyllilega.
11. - Bd6, 12. Be3 - b6, 13.
a4 - 0-0-0,14. a5 - Kb7,15. e5!
Þessi skemmtilega framrás er
alls ekki ný af nálinni. Það er
löngu vitað að svartur má ekki
leika 15. — fxe5?, 16. axb6 —
cxb6, 17. Re4 - Be7, 18. Hxd8
— Bxd8, 19. Rbxc5+ og vinnur.
15. - Be7, 16. Hxd8 - Bxd8,
17. Re4!
Nýjung Fischers, sem leggur
erfíð vandamál fyrir svart og slær
Spasskí gersamlega út af laginu.
Skákin Adoijan-Ivkov, Skopje
1976, fékk friðsælan endi eftir
17. axb6 - cxb6, 18. Re4 (18.
Bxc5 svarar svartur best með 18.
— Rh6! og á þá góða möguleika
á að jafna taflið), 18. — Bxb3,
19. Rd6+ - Kc6, 20. cxb3 -
Re7, 21. Hxa6 — Rd5, og samið
jafntefli. Ivkov aðstoðaði Spasskí
einmitt í undirbúningnum fyrir
einvígið, en hefur ekki getað var-
að hann við hættunum í þessari
stöðu.
17. - Kc6??
Uppgjöf eða skákblinda? Fisc-
her hótaði óþyrmilega að drepa
með riddara eða biskup á c5.
Nærtækasta leiðin til að mæta
því var að leika 17. — Be7, 18.
axb6 — Bxb3! (Svartur tapar peði
bótalaust eftir 18. — cxb6, 19.
Bxc5! — Bxb3, 20. Bxe7 — Rxe7,
21. cxb3 — fxe5, 22. Rd6+ —
Kc7, 23. Rf7) 19. cxb3 - cxb6
og nú stendur hvítur öllu betur
eftir 20. Rd6+!? - Bxd6, 21. exd6.
Það hefði þó verið afar fróðlegt
að sjá hvemig Fischer ætlaði að
fylgja nýjung sinni eftir, en rétt
eins og á sunnudaginn reyndi
ekki verulega á réttmæti hug-
mynda hans.
18. axb6 — axb6, 19. Rbxc5!
Vinnur þvingað, eftir 19. —
bxc5, 20. Hxa6+ — Kd5, 21.
Hd6+ fellur svarti biskupinn á d8.
Það sýnir reyndar hversu 17. leik-
ur Spasskís var gersamlega út í
hött að Fischer hefði einnig átt
hartnær unnið tafl eftir 19. Hxa6,
þannig að um ótrúlega yfírsjón
er að ræða.
19. - Bc8, 20. Rxa6 - fxe5, 21.
Rb4+ og Spasskí gaf þessa von-
lausu stöðu. Fallegustu lokin væra
21. - Kb5, 22. Rd6+ - Kxb4,
23. Ha3! og mát með 24. c3 er
óveijandi.