Morgunblaðið - 17.09.1992, Blaðsíða 38

38
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 17. SEPTEMBER 1992
A/za
„ þeirleyf&u honunt, cá> fura, h*im, ■erí-
hann, ver&ura&jj&ba & bléðþrýsbt^nttn''
Með
morgTjnkaífínu
Ég á við þetta að stríða, eins
og þú, en hvað er til bragðs?
Ég held að það sé laumufar-
þegi hér um borð ...
HOGNI HREKKVISI
Q-U>
SAFARÍK H7AFTASAGA ,LhA.',
EN FVKST, TR.OAlSO'SL.'ATTOR / "

BREF TIL BLAÐSINS
Aðalstræti 6 101 Reykjavík - Sími 691100 - Símbréf 691222
Lesum í vetur
Frá Maríu Sólveigu
Héðinsdóttur:
Haustið er nú gengið í garð. Það
er greinilegt á auglýsingum
undanfarna daga að skólarnir eru
að hefjast. Nýju skólatöskurnar
eru komnar, ásamt skólafötunum,
skólabókamörkuðunum og íþrótta-
fötunum sem allir krakkar vilja.
Islenskar fjölskyldur keppast við
að skipuleggja vetrardagskrána.
Góðir skipulagshæfileikar eru
nauðsynlegir ef forðast skal
árekstrá. Bridsklúbburinn hjá
pabba er einu sinni í viku, svo fer
pabbi líka í líkamsrækt og á Rot-
aryfundi, mamma er á fluguhnýt-
ingarnámskeiði og í eróbikki.
Börnin tvö eru auðvitað í skólan-
um, dóttirin er líka í fótbolta hjá
Víkingi og sonurinn í fimleikum
hjá Armannr. Allir virðast hafa
nóg fyrir stafni en samt væri gott
að rýma til fyrir enn einu verk-
efni. Þetta verkefni er einfaldlega
lestur - heimalestur.
ans og þannig mætti lengi telja.
Til að öðlast þennan hæfileika
þarf nemandi mikla þjálfun. Þeir
sem láta sig varða velferð nem-
enda, fjölskyldan og skólinn, þurfa
að taka höndum saman.
Gerum betur
Af hveiju lestur?
Alþjóðleg könnun á læsi var
framkvæmd hér á landi og voru
úrslit könnunarinnar kynnt í sum-
ar. Tveir aldurshópar, 9 og 14 ára
nemendur, tóku þátt í könnuninni.
Við íslendingar lentum í 10. sæti
af 31 mögulegu. íslensku nemend-
urnir stóðu sig að ýmsu leyti vel
í könnuninni en aðrir þættir gengu
miklu verr. Þegar um er að ræða
lestur á kortum, töflum og ýmiss
konar gröfum (línurit, súlurit,
skífurit, stöplarit) kemur í ljós
takmarkaður skilningur íslenskra
nemenda á efni af því tagi. Það
er sjálfsagt að nýta þessa vitn-
eskju og auka færni nemenda í
lestri ýmiss konar efnis. Foreldrar
geta hér aðstoðað börn sín í enn
ríkara mæli en þeir gera nú þegar.
sóknarverðast er að efnið sé sem
fjölbreytilegast og að hver og einn
finni þann texta eða þá bók sem
honum finnst skemmtileg. Hver
og einn í fjölskyldunni getur lesið
um sín hugðarefni, eða sér til af-
þreyingar og sagt öðrum fjöl-
skyldumeðlimum frá! Þeir íslensku
foreldrar sem ætla að aðstoða
börnin sín með lestur myndrita
geta auðveldlega nýtt sér ýmis
tímarit, að maður tali nú ekki um
viðskiptablað Morgunblaðsins sem
er oftar en ekki fullt af ýmiss
konar myndritum.
Af hverju foreldrar?
Lesturinn er afar mikilvægur
hverjum og einum. Það að vera
vel læs er sennilega besti farseðill-
inn inn í framtíðina. En það er
ekki svo auðvelt að verða vel læs.
Kröfurnar hafa aukist og nú telst
sá einstaklingur vel læs sem getur
lesið og skilið innihald texta og
mynda, ásamt því að geta komið
innihaldi þessa ritaða texta frá
sér. Nauðsynlegt er að sá sem les
geti þannig skilið textann til hlít-
ar, túlkað þær tiifinningar sem þar
er hugsanlega að finna, geti greint
alhæfingar frá staðreyndum, geti
lagt sjálfstætt mat á innihald text-
Hvernig?
Aðferðirnar til auka hæfileik-
ann til að lesa eru margar. Það
þarf að virkja áhuga og meðfædda
forvitni barna. Við þurfum að lesa
fyrir börnin okkar frá unga aldri
og einnig talsvert eftir að þau eru
fær um að lesa texta reiprenn-
andi. Það að lesa með bami eða
fyrir það og ræða síðan um inni-
hald textans er kjörið umræðuefni
barna og foreldra. Samverustund
með góða bók er notaleg og eflir
tengsl barna og foreldra. Nauð-
synlegt er að hvetja unga sem
aldna til að lesa sem mest. Eftir-
Foreldrar eru ómissandi sam-
starfsaðilar í skólahaldi í dag. Með
þeirra þátttöku er hægt að bæta
úr ýmsu sem upp á vantar, eins
og t.d. því að auka lestur nem-
enda. Sjálfsagt hafa margir velt
því fyrir sér hvers vegna grunn-
skólinn leggi ekki meiri áherslu á
lestrarþjálfun. Það er auðvitað
ljóst að íslenskir nemendur fá
styttri skólagöngu en jafnaldrar
þeirra víða í nágrannalöndunum.
Erfitt er að skipta þessum fáu
kennslustundum á milli þeirra fjöl-
mörgu og sívaxandi viðfangsefna
sem ætlast er til að grunnskólinn
sinni. Á tímum riiðurskurðar í
grunnskólanum verður enn erfíð-
ara um vik og því enn meiri ástæða
að foreldrar og skólinn taki hönd-
um saman, bretti upp ermar og
geri lesturinn af forgangsverkefni.
Þegar heimalestrinum er lokið
getur pabbi farið á Rotaryfund og
skutlað dótturinni á fótboltaæf-
ingu, svona í leiðinni, og mamma
fer á fluguhnýtingarnámskeiðið,
með viðkomu hjá Ármanni!
MARÍA SÓLVEIG
HÉÐINSDÓTTIR
skólastjóri Tjarnarskóla.
Álfalandi 11, Reykjavík
Víkveiji skrifar
Það var ekki fyrr en einn sunnu-
dagseftirmiðdag snemma í
mánuðinum sem Víkveiji gerði sér
grein fyrir hvers konar hagsmunir
eru í húfi fyrir verslunina í bænum
að hafa opið á sunnudagseftirmið-
dögum. Víkveiji fór í Hagkaup í
Skeifunni til þess að gera heimilis-
innkaupin og örtröðin var slík að
ekkert bílastæði var að fá. Vík-
veiji leitaði því á náðir næsta ná-
granna Hagkaups í Skeifunni,
Fíatumboðsins, með bílastæði. Það
var nánast Þorláksmessustemmn-
ing innan dyra í Hagkaup, og við-
skiptavinirnir þurftu að sæta lags
með það að komast áfram með
kerrur sínar. Vonlítið var að snúa
við með kerruna og leita á móti
straumnum, slík var ösin. Hvemig
hafa menn farið að hingað til? Er
hér um viðbót að ræða við þá versl-
un sem áður var gerð, eða eru
menn að breyta innkaupamynstri
sínu?
Raunar varpaði kunningi Vík-
veija fram skýringu á þess-
ari örtröð, sem kann að vera jafn
góð og gild og hver önnur. Hann
er búsettur í Suðurlandskjördæmi
og hafði brugðið sér ýmissa erinda
í bæinn á sunnudeginum. Þennan
sama dag og Víkveiji gerði sín
innkaup var hann sömu erinda í
Hagkaup og hann kvaðst á þeirri
stundu sem hann átti viðdvöl í
versluninni hafa hitt nokkra ná-
granna sína af Suðurlandi, sem
allir voru að kaupa inn til vikunn-
ar. Hann kvaðst telja að sunnudag-
sopnanir stórmarkaðanna í
Reykjavík myndu flýta mjög fyrir
endanlegu hruni landsbyggð-
arverslunar, sem víðast hvar væri
á fallanda fæti. Hann taldi allt eins
líklegt að fyrir utan skipulagðar
helgarpakkaferðir til Reykjavíkur,
sem fólk frá fjarlægari stöðum
kæmi í, þar sem menning og inn-
kaup væru ástunduð yfir helgar,
myndu nú bætast við aðrir staðir,
nær Reykjavík, þaðan sem íbúarn-
ir kysu að skreppa til Reykjavíkur
og versla. Jafnvel að taka bara
daginn í það, annaðhvort Iaugar-
dag eða sunnudag. Var hann þess
fullviss að Vesturland, Reykjanes,
Suðurland og Reykjavík væru með
sunnudagsopnuninni orðin að einu
verslunarsvæði og þeir sem byggju
í nágrannabyggðum Reykjavíkur
létu það ekki aftra sér að þurfa
að aka einhveija tugi, jafnvel tvö
til þijú hundruð, kílómetra til þess
að komast í tæri við fjölbreytt
vöruúrval borgarinnar og oft á tíð-
um lægra vöruverð. Ekki er ósenni-
legt að enn meiri verslun flytjist
yfir á sunnudagseftirmiðdagana
hér í Reykjavík, nú fram að jólum,
því frá og með næsta sunnudegi,
20. september, verða verslanir
Kringlunnar opnar frá kl. 13-17.
<
i
í
I
i
€
í
Osköp leiðist Víkveija allt tildr-
ið í kringum opinberar heim- 4
sóknir þjóðhöfðingja hingað til
lands og öll sú upptalning á „selv-
fölgelighedum“ sem þeim fylgja í
fjölmiðlaumfjöllunum. Verst þykir
þó Vikveija þegar upplestur mat-
seðla hinna „konunglegu“ veislna
hefst — sem virðist vera orðinn
fastur og ómissandi liður í slíkri
umfjöllun. Því var Víkveija mikið
skemmt þegar Kristín Þorsteins-
dóttir, fréttamaður Ríkissjónvarps-
ins, sagði að lokinni slíkri þulu,
þegar Haraldur Noregskonungur
var hér: „Maður fær bara vatn í
munninn.“ Sneri sér síðan að Har-
aldi veðurfræðingi og spurði hann
hvernig myndi viðra næsta sólar- |
hringinn. Hann var eldsnöggur að
hugsa, því hann svaraði að bragði,
brosandi út að eyrum: „Menn fá v;
líka vatn í munninn fyrir norðan á
morgun, þ.e.a.s. ef þeir hafa hann
opinn!“ Það er allt of sjaldgæft að (
veðurspár séu með jafnfrumlegum
og skemmtilegum hætti og rign-
ingarspáin fyrir norðan var þetta
kvöld hjá Haraldi.