Morgunblaðið - 24.11.1992, Blaðsíða 52

52
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 24. NÓVEMBER 1992
mm/\m
Sfcrifa. c/ndir~ rrtefo Ji&fini MCtgS fMrtS
'þangaés tiL eg fx. m)nni£ crftur. "
Tíminn er á þrotum, en í
næsta þætti segi ég ykkur
hve langa suðu þarf, sem sé
eftir hálfan mánuð ...
Vertu ekki að veifa kær-
ustunni í áhorfendastúk-
unni, maður. Þú ruglar leik-
inn___
HÖGNI HREKKVlSI
,, ÉG HANPTÓK ÞAU ryRU? BKarÁ Ö/WFER£>A-
LÖGUM."
BRÉF TIL BLAÐSINS
Aðalstræti 6 101 Reykjavík - Sími 691100 - Símbréf 691222
Söngnr og söngkennsla
Svar til Guðmundar Jónssonar söngvara
Frá Ágústu Ágústsdóttur:
Guðmundur góður:
. Það gladdi mig að fá kveðju frá
þér í Morgunblaðinu hinn 13. þessa
mánaðar. Raunar hefði ég þó kosið,
að skrif þín hefðu snert það málefni
sem grein mín „Söngur og söng-
kennsla" fjallaði um. Því var þó ekki
að heilsa að þessu sinni.
Mér þykir raunalegt, að reyndur
söngvari skuli ekki hafa meiri áhuga
á þessu umræðuefni en raun ber
vitni. En ég skil vel að svo skuli
vera ástatt um þá, sem ekki hafa
fylgst með þeim tíðindum, er orðið
hafa á þessu sviði undanfarin ár og
áratugi; hafa t.d. látið undir höfuð
leggjast að sækja námskeið (master-
classes) með alþjóðlegu sniði.
Þótt þú viljir fullvissa okkur um
að þú sért orðinn fjörgamall maður,
þá var þó söngtækni orðin fyllilega
meðvitað fyrirbrigði á námsárum
þínum. Þess vegna varð ég hissa,
þegar þú afneitaðir því í sjónvarps-
viðtali um árið að nokkuð væri til,
sem söngtækni nefndist, „annað-
hvort gætu menn þeta eða ekki“.
Ef þú værir knattspymumaður
mætti segja að í grein þinni hafi
fyrirfundist mörg vanhugsuð spörk
upp í loftið. Þó gat að líta eina setn-
ingu, sem líklega lýsir glöggt sjálfs-
mynd þinni í sambandi við söng og
söngtækni. Þú sagðir: „Ég er nú
búinn að vera að gutla við söngnám
og söngkennslu í nær 50 ár.“ Að
gutla. Það var lóðið. Ég leyfi mér
hins vegar að gera þá játningu, í
allri auðmýkt, að mér hefur einhvem
veginn alltaf verið rammasta alvara
með námi mínu, söng og söng-
kennslu. Það er þess vegna, sem ég
sæki námskeið árlega, og fæ ekki
betur séð en að allri aðferðarfræði í
söng fleygi fram hröðum skrefum.
Þú skemmtir þér konunglega yfir
orðum mínum um „að syngja eins og
í útlöndum". Reyndar vill svo til að
þau orð hafði ég úr ágætum útvarps-
þætti um fyrsta íslenska óperusöngv-
arann, Ara M.D. Johnson frá ísafirði,
en þátturinn sá var í samantekt
Kristins Hallssonar, ópemsöngvara,
ef mig misminnir ekki.
Ég tel mig vita betur en þú að
erlendis úir og grúir auðvitað af
vondum söngkennuruni og rislágum
óperusýningum. Ef til vill var það
af þeirri ástæðu, sem ég hafði sjálf
nóg að gera við kennslu á námskeið-
inu, sem ég sótti í Lubeck í sumar.
En staðreynd er það að sumar ná-
grannaþjóðir okkar höfðu áttað sig
á muninum á fagmennsku og alþýðu-
söng löngu áður en íslendingar eign-
uðust hljóðfæri og grammófóna.
Ættum við ekki, þegar 21. öldin
gengur í garð, að viðurkenna að hjá
okkur Islendingum hefur til lýta bor-
ið á því að einn telst góður og gildur
samkvæmt skilgreiningu, meðan öðr-
um er mismunað og þeir settir hjá,
án tillits til raunverulegrar getu. Eg
er ekki í vafa um að þetta íslenska
sjónarmið mundi vekja litla hrifningu
hjá forstöðumönnum og kennurum
„alvöru“-námskeiða. í þessu máli
hygg ég að „þú og félagar þínir“
megið með réttu heita hlaðvarpa-
spekingar, en svo eru þeir nefndir,
sem sjá veröldina einvörðungu frá
eigin bæjardyrum. Líklega hefðuð
þið lítið að sækja út fyrir landstein-
ana fýrst hugsunarháttur ykkar er
svona steinrunninn.
Þú vékst að hæfni minni sem söng-
konu. Hefur þú nokkum tíma heyrt
mig syngja, nema þá á gömlum út-
varpsupptökum? Ekki man ég eftir
þér eða „félögum þínum“ á konsert
hjá mér. Staðið hef ég fyrir 4 nám-
skeiðum, þar sem Hanne-Lore Kuhse
kenndi af alkunnri snilld sinni. Ekki
minnist ég þess að þú eða „félagar
þínir“ hafið borið ykkur eftir því, sem
þar var á dagskrá.
Nú munu upp runnir vondir tímar
fyrir þá, sem skáka í skjóli gróinnar
stöðu, samtryggingar og gamallar
hefðar. Erlendir stjómmálaskörung-
ar eru vegnir og léttvægir fundnir.
Meira að segja íslenska þjóðin er
gagmýnd, m.a. fyrir að verja litlu
fé til líknarmála, að ekki sé talað
um vísindarannsóknir á heimavelli.
Hins vegar kváðu íslendingar veija
meira fé í erlendum stórmörkuðum
en flestir aðrir.
Ósköp finnst mér þá eitthvað ólík-
legt að ein stofnun á Íslandi, Söng-
skólinn í Reykjavík, geti verið hafín
yfír gagnrýni. Minnir ekki þessi við-
kvæmni þín á hugmyndafræðina
austur í Kreml, sællar minningar?
Þar í landi sættu tónlistarmenn of-
sóknum, urðu að flýja land ef þeir
sömdu ekki tónlist eftir strangri fyr-
irsögn kerfiskarla. Enn hefur reynst
ókleift að rita tónlistarsögu Eistlands
af því að nöfn tónskálda, sem ekki
hlýddu fyrirmælum, eru tabú.
Er þetta ekki, Guðmundur, svolítið
keimlíkt ástand og hjá okkur, að
breyttu breytanda? Það skal viður-
kennt að hjá okkur hefur tónlistar-
maður enn ekki verið tekinn af lífi,
nema í óeiginlegri merkingu.
Skrif þín ítarleg um próf og próf-
dómara eru svo raunaleg að ég nenni
ekki að elta ólar þar við.
Þá víkur þú að „reynsluleysi" mínu
á tónleikapalli. Því svara ég ekki
heldur, enda hefur þú auðvitað enga
hugmynd um framlag mitt til söng-
listarinnar, hvorki hér á landi né
erlendis.
Ég hefí hins vegar ekki stigið
fæti á óperusvið. Sú staðreynd er til
stórvansa fyrir þá er þeim málum
stýra á íslandi. Það vita allir, sem
vita vilja, að sú stjóm minnir á ekk-
ert meira en börn í mömmuleik, sem
segja gjaman: „Nú skulum við hafa
í þykjustunni að þú sért söngkona!"
Og samkvæmt reglum leiksins ber
þá öllum krökkunum að líta svo á.
Ef einhveiju baminu dettur í hug
að fúlsa við hugmyndinni er það
haft útundan, fær ekki að vera með.
Ekki fer hjá því að mér hafi bor-
ist til eyrna viðbrögð úr þínum her-
búðum við greinaskrifum mínum um
söng og söngtækni/kennslu. Þannig
á það líka að vera og bjóst ég ekki
við öðru. En hitt er deginum ljósara
að sá flöldi íslenskra söngvara, sem
ekki hefur „fengið að vera með“ í
sandkassaleiknum, sá fjöldi gleðst
innilega, þegar einhver þorir að láta.
í sér heyra og blaka við rangsleitn-
inni. Ég þori það af því að ég hefi
úr engum söðli að detta! En margir
söngvarar hafa hringt mig upp og
fagnað skrifum mínum um þessi mál.
Ein var sú setning í bréfi þínu,
sem mér þótti lýsa skorti á sjálfsvirð-
ingu hjá þér. Þú skrifar: „Þú ert sjálf-
sagt ágæt söngkona, en engin yfir-
burðamanneskja frekar en ég og fé-
lagar mínir.“ Æ, þakka þér gott
boð, Guðmundur minn, en því miður,
ég hefi aldrei hugsað mér að slást í
hóp þinn og „félaga þinna“, því hlýt-
ur þú þó að hafa tekið eftir. Mér lík-
ar nefnilega ekki selskapurinn.
ÁGÚSTA ÁGÚSTSDÓTTIR,
Holti, Dýrafirði.
Víkveiji skrifar
að er full ástæða til að vekja
athygli fólks á sýningu Leik-
félags Reykjavíkur á Dunganon,
leikverki Bjöms Th. Björnssonar.
Þetta er skemmtileg sýning í snjallri
uppsetningu Brynju Benediktsdótt-
ur. Leikur Hjalta Rögnvaldssonar i
aðalhlutverkinu er í einu orði sagt:
frábær. Það er ánægjulegt að sjá
þennan hæfileikamikla leikara á
íslenzku sviði á ný.
Sýningin vekur óhjákvæmilega
upp löngun hjá áhorfanda til þess
að kynnast sögupersónunni, Karli
Einarssyni frá Seyðisfirði betur.
Einn sýningargesta sl. laugardags-
kvöld kynntist honum dagstund,
þegar hann kom hingað heim fyrir
þijátíu árum og fylgdist m.a. með
því, þegar hann tæmdi sykurkar á
veitingahúsi í vasa inn á frakka,
hellti mjólk, sem borin hafði verið
fram með kaffí í flösku og stakk í
vasa inn á frakka, allt á þeirri for-
sendu, að fýrir þetta hefði verið
greitt en áþekkar tiltektir má m.a.
sjá í sýningunni.
Við lok sýningar Leikfélagsins á
Dunganon sl. laugardags-
kvöld var þess minnzt, að þann dag
voru 45 ár liðin frá því að Steindór
Hjörleifsson, sem leikur í þessari
sýningu, kom í fyrsta sinn fram á
sviði hjá Leikfélagi Reykjavíkur.
Það var á árinu 1947 en í því felst,
að þessi góðkunni leikari hefur unn-
ið með þeirri kynslóð leikara, sem
kom til sögunnar í kjölfar frumheij-
anna, aldamótakynsióðarinnar, sem
stofnaði Leikfélag Reykjavíkur.
Steindór Hjörleifsson hefur því yfír-
sýn yfir býsna langt tímabil í ís-
lenzkri leiklistarsögu en slík yfirsýn
er ómetanleg í hvaða starfi, sem er.
xxx
Igærmorgun var tilkynnt um
lækkun á gengi íslenzku krón-
unnar. Þessi gengislækkun gengur
þvert á fyrri yfírlýsingar ráðherra,
sem hafa stefnt að aðgerðum án
gengisbreytinga. Hins vegar er ekki
úr vegi að rifja upp, að haustið
1967 hafði þáverandi viðreisnar-
stjóm unnið að undirbúningi efna-
hagsaðgerða í nokkrar vikur í kjöl-
far verðstöðvunar, sem sett hafði
verið á fyrr á árinu vegna verðfalls
á Bandaríkjamarkaði. Stefnt var
að aðgerðum án breytinga á gengi.
Þegar fréttir bárust um, að ríkis-
stjóm Wilsons hefði lækkað gengi
sterlingspundsins sneri þáverandi
viðreisnarstjórn við blaðinu, féll frá
fyrri hugmyndum um efnahagsað-
gerðir og felldi gengi krónunnar
með tilvísun til falls sterlingspunds-
ins. Það er svo önnur saga, að und-
anfamar vikur hafa orðið nokkrar
umræður í Bretlandi um gengisfell-
ingu pundsins 1967 og sýnist sitt
hveijum um hversu skynsamleg hún
hafí verið, eða hvort hún hafí kom-
ið að gagni. Víkveiji minnist þess
á hinn bóginn ekki, að gengi ís-
lenzku krónunnar hafí fyrr verið
lækkað vegna breytinga á gengi
gjaldmiðla á Norðurlöndum og á
Spáni og í Portúgal.