Morgunblaðið - 22.04.1993, Blaðsíða 14

u____________________
Félagsstofnun stúdenta
MQKGtyNMADIÐ FIMMTUD^VGyR: j22. APRIL;a893
Hag'smunum stúdenta stefnt í
voða í pólitískri refskák Röskvu
eftir Önnu Birnu
Snæbjörnsdóttur
Tilefni skrifa minna er það að
fimmtudaginn 15. apríl var fram-
kvæmdastjóra Félagsstofnunar
Stúdenta vikið úr embætti að til-
hlutan þriggja fulltrúa Stúdenta-
ráðs í stjórn. fyrirtækisins. Brott-
vikningin kom öllum þeim er til
rekstrar Félagsstofnunar þekkja
gjörsamlega í opna skjöldu, enda
með öllu ástæðulaus þar sem ljóst
er að fyrirtækið hefur aldrei verið
jafn vel á vegi statt og nú. Aug-
ljóst er að þarna var eingöngu um
pólitíska aðgerð að ræða.
Ég tel mér skylt að rekja aðdrag-
anda þessa máls og fáheyrð vinnu-
brögð þar að lútandi af hálfu fyrr-
nefndra stjórnarmeðlima. Einnig tel
ég þörf á að greina í fáum orðum
frá því hvers konar fyrirtæki Fé-
lagsstofnun stúdenta er og sýna
þannig fram á hversu ábyrgðar-
laust og hættulegt það er að tefla
í tvísýnu. hagsmunum stúdenta í
pólitískri refskák innan Stúdenta-
ráðs.
Aðdragandinn og vinnu-
brögðin siðlaus og
með eindæmum
Félagsstofnun Stúdenta (FS) er
sjálfseignarstofnun með sjálfstæðri
Qárhagsábyrgð. Að henni standa
Háskóli íslands, Menntamálaráðu-
neytið og allir skrásettir stúdentar
við Háskólann og er Stúdentaráð
Háskóla íslands (SHÍ) fulltrúi
þeirra. Stofnuninni er stjórnað af
fímm manna stjóm þar sem þrír
eru kosnir af Stúdentaráði og sam-
kvæmt hefð gegnir einn þeirra
starfí formanns stjómarinnar. Einn
fulltrúi er kosinn af Háskólaráði og
annar er skipaður af menntamála-
ráðherra.
í Stúdentaráði HÍ eiga tvær fylk-
ingar sæti; Röskva, samtök félags-
hyggjufólks og Vaka, félag lýðræð-
issinnaðra stúdenta. Röskva hefur
haft meirihluta í ráðinu síðastliðið
ár, fer með stjóm þess og alla þijá
fulltrúa stúdenta í stjóm FS. 15.
mars síðastliðinn sagði Guðmundur
K. Birgisson, fulltrúi Röskvu, af sér
sem fulltrúi Stúdentaráðs í stjórn
Félagstofnunar stúdenta. Um
ástæðu afsagnarinnar sagði hann
orðrétt: „ .. . ég er í veigamiklum
atriðum ósammála stefnu meiri-
hlutans í Stúdentaráði í málefnum
fyrirtækisins og get því ekki takið
þátt í að framfylgja henni". Á þess-
um tímapunkti var ekki vitað nánar
hver „stefna“ Röskvu í málefnum
FS væri, sem Guðmundur taldi sér
ekki fært að framfylgja. Hálfum
mánuði síðar, að kvöldi 29. mars,
sagði þáverandi stjómarformaður
FS, Finnur Sveinsson viðskipta-
fræðingur, af sér embætti vegna
tímaskorts. Fyrr þennan sama dag
hafði stjómarformaður sjálfur boð-
að framkvæmdastjóra FS á fund
með fulltrúum Röskvu í stjóm FS
á Holiday Inn hótelinu, á fölskum
forsendum. Þegar framkvæmda-
stjórinn mætti á „fundinn", rúmlega
átta um kvöldið var aðeins einn
stjórnarmanna Röskvu mættur,
Steinunn V. Óskarsdóttir. Hún til-
kynnti framkvæmdastjóranum að
fleiri yrðu fundarmenn ekki og að
áður yfírlýst efni fundarins væri
aðeins yfírskin. Hins vegar skýrði
hún frá því að meirihluti Röskvu-
manna hafði samþykkt að fram-
kvæmdastjórinn léti af störfum sín-
um hjá Félagsstofnun stúdenta. Því
næst krafðist Steinunn þess að
hann afhenti henni lyklavöldin og
léti af störfum samstundis.
Engin rök færð fyrir aðförinni
Þess ber að geta að á þessum
tíma var Steinunn V. Óskarsdóttir
eini sitjandi aðalfulltrúi Stúdenta-
ráðs í stjóm FS, og því engin tilvilj-
un að hún ein mætti. Kosning
tveggja fulltrúa Röskvu (þeirra
Guðjóns Ólafs Jónssonar, fram-
kvæmdastjóra þingflokks Fram-
sóknarflokksins og Péturs Más Ól-
afssonar, útgáfustjóra) í stað þeirra
sem sagt höfðu af sér fór fram á
fundi Stúdentaráðs seinna þetta
sama kvöld en um það leyti var
fundi Steinunnar og framkvæmda-
stjóra FS á Holiday Inn lokið. Þar
að auki hafði Steinunn ekkert samr-
áð haft við stjóm FS um málið.
Af framansögðu má ljóst vera að
Steinunn V. Oskarsdóttir hafði ekki
umboð til að víkja framkvæmda-
stjóra úr starfí og vinnubrögð henn-
ar og Finns Sveinssonar verða að
teljast fáheyrð óheilindi og siðleysi.
Framkvæmdastjóri FS sam-
þykkti ekki uppsögn sína fyrr en
öll stjórnin hefði fjallað um málið,
og hafnaði þeirri málaleitan
Röskvumanna að hann segði sjálfur
upp starfí. Það var síðan fímmtu-
daginn 15. apríl að fulltrúar Röskvu
létu til skarar skríða, í andstöðu
við starfsfólk stofnunarinnar, full-
trúa Háskólaráðs, fulltrúa mennta-
málaráðuneytis og bygginganefnd,
og Sögðu framkvæmdastjóranum
upp störfum.
Engin raunvemleg efnisleg rök
hafa verið borin fýrir þessari
ákvörðun og þykir manni nokkuð
merkilegt við þetta mál að fulltrúar
Röskvu hafa í störfum sínum innan
stjórnar FS aldrei gagnrýnt eða
lýst yfír óánægju með störf fram-
kvæmdastjórans. Því virðist manni
óneitanlega sem um skyndihug-
dettu sé að ræða er ráðist eingöngu
af pólitískum hagsmunum ein-
stakra aðila.
Rekstur og þjónusta við
stúdenta aldrei verið betri
Féiagsstofnun stúdenta tók til
starfa 1. júní árið 1986 og hefur
gegnt mjög veigamiklu hlutverki
sem alhliða þjónustufyrirtæki stúd-
enta í Háskóla íslands og öðrum
framhaldsskólum. Félagsstofnun
stúdenta rekur alla stúdentagarð-
ana við Háskólann, kaffistofur í
fímm byggingum Háskólans, Bók-
sölu stúdenta, sem er eina bókabúð
sinnar tegundar hér á landi og
Ferðaskrifstofu stúdenta. Félags-
stofnun sér einnig um rekstur Stúd-
entaheimilisins við Hringbraut en
þar er stofnunin til húsa ásamt
Bóksölu, Ferðaskrifstofu, Háskóla-
fjölritun, Stúdentaráði, Stúdenta-
blaðinu o.fl. sem aðstöðu hafa í
húsinu.
Á vegum Félagsstofnunar er nú
' byggingu nýtt hverfí stúdenta-
garða, Ásgarðar, sem eru umfangs-
mestu framkvæmdir sem fyrirtækið
hefur ráðist í frá upphafi. Þær
framkvæmdir hafa staðist stranga
áætlun og var fýrsti áfangi garð-
anna tekinn í notkun nú rétt fyrir
páska. Öðrum áfanga að ljúka fyrir
1. sept. næstkomandi. Stefnt er að
því að byggingu Ásgarða verði lok-
ið fýrir aldamót og munu þeir þá
hýsa um 450 stúdenta og fjölskyld-
ur þeirra.
í Bóksölu stúdenta hefur vöru-
verð verið lækkað um nálægt 25%
og þó hefur hagnaður verið af versl-
uninni síðustu ár. Einnig hefur
hagnaður af Ferðaskrifstofu stúd-
enta síðust tvö ár, ólíkt því sem
áður var. Auk þessa hefur verið
ráðist í miklar framkvæmdir hvað
varðar viðhald og endurnýjun á
húseignum stofnunarinnar.
Félagsstofnun er í hópi stærri
fyrirtækja landsins; ársvelta þess
er um 500 milljónir og eignir náægt
1.500 milljónum. Fyrirtækið skilaði
ca 30 milljóna króna hagnaði á síð-
asta ári og eiginfjárstaða þess hefur
aldrei verið jafn sterk eða um 772
milljónir kr. Hjá fyrirtækinu starfa
á bilinu 40-50 manns.
Félagsstofnun stúdenta stefnt
í voða
Allar þessar staðreyndir sýna svo
ekki verður um villst hversu vel
hefur verið að rekstri Félagsstofn-
unar stúdenta staðið síðustu ár.
Þetta hefur skilað sér til stúdenta
í lækkuðu vöruverði og bættri þjón-
ustu. Meirihluti Röskvu í Stúdenta-
ráði og stjórn FS hefur nú tekið
þá ákvörðun að stefna hagsmunum
stofnunarinnar í voða. Um leið er
hagsmunum stúdenta stefnt í voða
þar sem hlutverk stofnunarinnar
er fyrst og fremst að þjóna þörfum
stúdenta og Háskólans. Meirihluti
Röskvu í stjóm hafði aldrei sett
fram gagnrýni á rekstur Félags-
stofnunar þegar kom að brottvikn-
ingu framkvæmdastjórans. Enn
hafa engin ásættanleg rök komið
fyrir ákvörðuninni. Fagleg vinnu-
brögð undanfarinna ára hafa verið
látin víkja fyrir pólitískum stundar-
hagsmunum. Stúdentar geta ekki
sætt sig við slík vinnubrögð af hálfu
fulltríra sinna í stjórn.
Framtíð fyrirtækisins er teflt í
tvísýnu. M.a. hefur bygginganefnd
FS, Iýst því yfir að hún telji starfs-
skilyrðum sínum nú ógnað. Lítið
Anna Birna Snæbjörnsdóttir
„Meirihluti Röskvu í
stjórn hafði aldrei sett
fram gagnrýni á rekst-
ur Félagsstofnunar
þegar kom að brott-
vikningu framkvæmda-
stjórans. Enn hafa eng-
in ásættanleg rök kom-
ið fyrir ákvörðuninni.
Fagleg vinnubrögð
undanfarinna ára hafa
verið látin víkja fyrir
pólitískum stundar-
hagsmunum.“
má út af bregða í því starfí þar sem
framkvæmdaáætlunin er mjög stíf.
Auk þess er hætt á að þeir aðilar
sem hingað til hafa lagt stofnuninni
lið með ýmsum hætti fari nú að
hugsa sig um tvisvar þegar ljóst
er þvílíkt ábyrgðarleysi viðgengst í
stjórnun hennar. Til að mynda sam-
þykkti Háskólaráð að fresta af-
greiðslu á framlagi sínu til bygg-
ingasjóðs FS vegna þeirrar óvissu
sem nú ríkir um rekstur stofnunar-
innar. Brottvikningin getur því rýrt
mjög verulega það traust sem stofn-
unin hefur skapað sér út á við, jafnt
hérlendis sem erlendis. Jafnvel
mætti ætla að meirihlutinn sé með
þessu háttalagi að leggja vopn í
hendur þeirra sem vilja að stjórn
Félagsstofnunar verði, með laga-
breytingu, tekin úr höndum stúd-
enta til að koma í veg fyrir aðgerð-
ir sem þessar.
Starfsmenn látnir feykjast
eftir pólitískum sviptivindum
Ákveðin hefð hefur skapast fyrir
því að halda starfsmönnum Félags-
stofnunar stúdenta utan við þær
pólitísku erjur sem eiga sér stað
innan Stúdentaráðs. Litið hefur
verið til Félagsstofnunar sem fyrir-
tækis þar sem þekking og fagleg
vinnubrögð starfsfólks skuli í há-
vegum höfð. Þessi hefð hefur nú
verið rofin. Ljóst þykir að nýtt fólk
hefur tekið við stjórnartaumum í
Stúdentaráði HÍ eftir síðustu kosn-
ingar til ráðsins; fólk sem er tilbúið
að standa fyrir því að einu af mikil-
vægustu hagsmunatækjum stúd-
enta, Félagsstofnun stúdenta, sé
stefnt í voð á jafn siðlausan og
ábyrgðarlausan hátt og raun ber
vitni. I því sambandi ber að virða
heilindi eldri Röskvumanna eins og
Guðmundar K. Birgissonar, fyrir
að standa utan við slíka stefnu. Það
er hættuleg þróun að faglegir
starfsmenn Félagsstofnunar stúd-
enta eigi það á hættu fylkingarnar
tvær sem í Stúdentaráði starfa geti
rúllað þeim á milli sín, allt eftir
hentistefnu þeirra er við stjómvöllin
sitja á hveijum tíma. Hæpið er að
hæfir menn fáist til starfa í svo
ótryggðu starsumhverfi. Ekkert
fyrirtæki stendur styrkum fótum
við slíkar kringumstæður.
Höfundur er formaður Vöku,
félags lýðræðissinnaðrn stúdenta
við Háskóla íslands.