Morgunblaðið - 01.05.1993, Blaðsíða 18

BARÁTTUDAGUR VERKALÝÐSINS
Máttlausarí
kjarabarátta?
ALÞJÓÐLEGUR baráttudagur verkalýðsins hefur ekki
sömu þýðingu í huga íslensks verkafólks og áður. Þar
með er ekki sagt að menn muni ekki mæta í kröfugerð
í tilefni dagsins, því bágt atvinnuástand hefur minnt
menn á fallvaltleika atvinnuástandsins og er mörgum
hvatning að láta til sín heyra.
Morgunblaðið/Sverrir
Linari kjarabarátta?
Viðmælendur Morgunblaðsins voru sammála um að dregið hefði úr mikilvægi kröfugerðar á 1. maí.
ÁgTÍst
Langt síðan ég fór í göngu á 1. maí.
Þorsteinn
Hef ekki mikla trú á baráttudeginum 1. maí.
„Fyrsti maí er ekki eins og hver
annar hátíðisdagur, heldur dagur
þeirra sem einhverju vilja breyta í
þjóðfélaginu,“ segir Birna Hall-
dórsdóttir, bensínafgreiðslumaður
og félagi í Dagsbrún. Hún hefur
alloft farið í kröfugöngur á 1. maí
og ætlar niður í bæ þetta árið,
segir líklega meiri þörf á góðri
þátttöku nú en mörg undanfarin
ár. „Það var góð þátttaka síðasta
ár en þyrfti í raun að vera ennþá
betri. Það veitti ekki af því að
breiðari hópur Iaunþega styddi við
bakið á okkur. Ég á von á því að
margir Iáti sjá sig, ég held að þátt-
takan í kröfugöngum og á fundum
sé meiri þegar ástandið er slæmt
en í góðæri. Þetta slæma ástand
verður hins vegar til þess að fáir
þora í verkfall.“
Bima segir mismikinn áhuga á
þvi að berjast fyrir bættum kjömm
í sínu félagi eins og öðmm. Eldra
fólkið láti sig síður vanta á fundi
um kjaramál og í kröfugerð en það
yngra, sem oft sé í vinnunni
skamman tíma í senn. „Sjálf til-
heyri ég reyndar þessum hópi, er
að taka mér frí frá námi, líffræði
við Háskóla íslands. Milli þess sem
ég hef verið í skóla hef ég gripið
í allt mögulegt, unnið á spítala í
verslun ofl. En ég hef reynt að
mæta á fundi og sýna samstöðu."
Þegar breytta stöðu 1. maí ber
á góma telur Bima að um meira
sé að ræða en að dagurinn sé þörf
áminning verkafólki. Enda komi
ekki til greina að leggja hann af,
þótt hlutverk hans hafi eitthvað
breyst. Enn sé það svo að það sé
ekki fríið sem skipti máli, heldur
þýðing þessa dags.
1. maí eflir samkennd fólks
„Þó að ég viðurkenni að 1. maí sé
orðinn hálfslappur, þá á hann sér
vissulega viðreisnar von. Núna er
tækifærið til að rífa hann upp,
mitt í kreppunni," segir Guðjón
Betúelsson, stálsmiður hjá Stál-
smiðjunni. Hann hefur oft tekið
þátt í 1. maí-hátíðahöldunum og
segist einnig ætla að þessu sinni.
„Ég kannast hins vegar vel við þá
afstöðu fólks að 1. maí sé eins og
hver annar frídagur þar sem best
af öllu sé að hann beri upp á föstu-
dag eða mánudag. Ég hef ekki
tekið eftir því að hlutverk þessa
dags hafi breyst, mér finnst 1.
maí hafa þýðingu, hann eflir sam-
kennd fólks, þó að við græðum
kannski ekki beint á því að fara í
kröfugöngu, í krónum talið.“
Eins og hver annar frídagur
Við Vesturbæjarlaugina, með
útsýni yfir skólasundið, situr Þor-
steinn Bjarnason, sundlaugarvörð-
ur. Þorsteinn hefur ekki mikla trú
á baráttudeginum 1. maí. „Hann
skiptir ekki máli lengur, er orðinn
eins og hver annar frídagur." Og
ástæðan? „Það er búið að drepa
niður verkalýðinn í þessu landi.“
Þorsteinn hefur ekki gengið í
kröfugöngu, eða látið sjá sig á
útifundi síðan hann var smápolli,
utan eitt skipti þegar hann var
farmaður, en segir að langt sé síð-
an það var. „Ég get ekki neitt um
það sagt hvernig þátttakan verður
nú, ætli hún fari ekki mest eftir
veðrinu. Þátttakan hefur farið
minnkandi og áhrifamáttur þessa
dags hefur verið að þverra. Þetta
hefur verið lengi að gerast, sjáðu
bara um 1940, þá var þetta kjara-
barátta í lagi. Nú er hún orðin lin
en hún verður þó ekki lögð niður.
Þetta hefur verið þróun niður á
við og það er aldrei gott. Kjarabar-
áttan á sér þó heldur viðreisnar
von þegar lítið er um vinnu, eins og
nú.“
Erfitt atvinnuástand eykur
mikilvægi 1. maí
Ein þeirra Sóknarkvenna sem
ætlar að mæta niður í bæ á 1.
BOLUNGARVIK
Smáfrí frá kjaraumræðunni
Hátíðahöldin á 1. maí á Bolungarvík hafa verið með nokkuð öðr-
um hætti en víðast hvar annars staðar á landinu. Þar er ekki farið
í kröfugöngu og ekki hefur verið ræðumaður síðustu tvo áratug-
ina eða þar um bil.
Daði Guðmundsson, formaður
Verkalýðs- og sjómannafélags
Bolungarvíkur segir ræðu Jó-
hanns Péturs Sveinssonar, for-
manns Sjálfsbjargar nú, helgast
af því að teknar verða í notkun
þtjár íbúðir fyrir fatlaða í bænum,
en vel geti svo farið að framvegis
verði boðið upp á ræðuhöld 1.
maí. Eftir sem áður verði boðið
upp á skemmtiatriði og kaffiveit-
ingar. „Undanfarnar vikur hefur
atvinnuástandið verið rætt hér
upp á hvern einasta dag, eins og
gefur að skilja, og við vildum því
fá smáfrí frá stanslausri umræð-
unni um kjaramálin og lífsbjörg-
ina.“
Daði segir mörgum hafa fund-
ist að verkalýðsfélagið ætti að
vera með kröfugöngu og ræðu-
höld í gegnum árin, rétt eins og
nágrannasveitarfélögin. Sér og
fleirum hafi hins vegar fundist
nóg að gert, slík kröfugerð vera
hálfgerð sýndarmennska. „Nú er
hins vegar að verða full ástæða
til að fólkið standi meira saman,
kannski ekki í anda kjarabarátt-
unnar á árunum áður, heldur til
að berjast um yfirráð á kvóta.
Þjóðfélagsmynstrið er að breyt-
ast, stéttarvitund fólks var miklu
meiri áður fyrr. Mér finnst þróun-
in hafa orðið sú að hver hugsi um
sig en láti aðra sigla sinn sjó. Það
hefur svo aftur breyst í þessu
atvinnuleysi sem hefur dunið yfír
hér, fólkið er samheldnara en
áður. 1. maí er alls ekki búinn
að vera, sérstaklega ekki þegar
harðnar á dalnurn."
Daði
„Nú er full ástæða til að fólkið
standi meira saman, kannski
ekki í anda kjarabaráttunnar á
árunum áður, heldur til að berj-
ast um yfirráð á kvóta.
Guðrún
Lítið rætt um 1. maí í vinnunni.