Morgunblaðið - 09.05.1993, Blaðsíða 15

áður en fúkkalyfin komu til söguniji-
ar. Ein þeirra sagði m.a. „Ég var
alltaf vön að taka um úlnlið sjúkl-
ingsins til að athuga púlsinn, þannig
gat ég fylgst með mörgu í andlegri
og líkamlegri líðan hans. Svo komu
blóðþrýstingsmælamir og þá hvarf
þessi nána snerting sem var svo
mikilvæg." Umhyggjan hefur um of
lotið í lægra haldi fyrir framþróun
tækninnar í heilbrigðismálum.
Eitt af því sem kemur fram í rann-
sókn minni, sem ég vann að hluta
til að inni á deildum sjúkrahúsa, er
að í hinni opinberu orðræðu um
starfið, þ.e. á fundum með læknum
og öðru samstarfsfólki, þá tala
hjúkrunarfræðingar mikið um rann-
sóknarniðurstöður, um lífeðlisfræði-
legt ástand sjúklings, um hvernig
sár líti út og annað slíkt, sem sagt
hinn læknisfræðilega þátt starfsins.
Þegar ég svo ræddi við hjúkrunar-
fræðingana sjálfa í einkasamtölum
kom hins vegar í ljós að þær hafa
valið þetta starf fyrst og fremst af
því að það gefur möguleika á sam-
skiptum og að hjúkra og veita
umönnun. Þetta er arfur frá Flor-
ence Nightingale. Endurhljómur frá
kenningum hennar kemur fram í
mörgum telpnabókum sem fjölluðu
á rómantískan hátt um hjúkrunar-
starfið. Má þar nefna hinar vinsælu
bækur um Rósu Bennett sem ég
varð sjálf fyrir áhrifum frá á upp-
vaxtarárunum.
Florence Nightingale kom fram
með það sjónarmið að hjúkra bæri
einstaklingi í hans heimi út frá því
hvernig honum liði. Við erum á leið
aftur að þeim sjónarmiðum sem hún
kom með fyrir rúmlega einni öld.
Við erum búin að ná mjög langt í
tækninni og hún er orðin okkur dýr.
Við höfum ekki efnahagslega burði
til þess að nýta allar framfarir í
tæknimálum. Mörgum er hins vegar
ljóst að á sviði hinna mannlegu sam-
skipta eigum við enn lítt nýtta mögu-
leika.
Eftir seinni heimsstyijöldina, þeg-
ar tækniframfarirnar urðu sem
örastar, var ríkjandi mjög sterk að-
greining á milli þeirra sem störfuðu
innan heilbrigðisþjónustunnar og al-
mennings. En í dag þykir sú aðgrein-
ing alls ekki réttlætanleg. Forræðis-
hyggjan var mjög rík, almenningi
var haldið óupplýstum. Teknar voru
ákvarðanir fyrir fólk um þess eigin
meðferð. Núna jjykir þetta siðferði-
lega ekki rétt. Ymis þau heilbrigðis-
vandamál sem við eigum við að
stríða í dag tengjast talsvert lífsstíl
fólks. Til að gera nauðsynlegar
breytingar í þeim efnum þarf samráð
heilbrigðisfólks og sjúklinga. Slíkt
samstarf er bæði þarft og ánægju-
legt fyrir báða þessa aðila.
Því hefur verið lýst alls staðar á
Vesturlöndum hvernig hjúkrunar-
konur hafa á þessari öld leynt og
ljóst verið undirokaðar af læknum.
Það er ekki hægt að komast hjá að
viðurkenna það að mikil áhersla var
alltaf lögð hlýðni í hjúkrunarnámi,
að læknirinn væri yfirmaður og hon-
um bæri að hlýða. Þetta samskipta-
munstur finnst mér á margan hátt
svipað því sem gerðist innan veggja
heimilisins, milli húsmóður og hús-
bónda. Þétta voru enda fyrirmyndir
sem FlorenceNightingale dró upp.
Hún notaði þessa líkingu til þess að
réttlæta að það þyrfti konur inn á
spítalana. í hennar augum var þetta
möguleiki til þess að starfa utan
heimilis á Viktoríutímanum, en það
þótti annars óhugsandi. En jafn-
framt gerir hún þetta starf undirgef-
ið húsbóndanum, lækninum. Þetta
er sjónarmið sem konur eru ekki til-
búnar til þess vinna eftir í dag og
hafa látið þá skoðun sína í ljósi.
Margir eldri hjúkrunarfræðingar líta
hornauga þetta „pot“, sem þær kalla
svo, í yngri konum í stéttinni. „Við
vorum alltaf svo miklir félagar og
vinir læknanna,“ segja þær. Eg held
að sú vinátta hafi ekki verið grund-
völluð á jafnrétti. Hjúkrunarfræð-
ingar í dag vilja starfa með læknum
á jafnréttisgrundvelli og af gagn-
kvæmri virðingu. Það er síðan spurn-
ing hvort læknar eru tilbúnir til þess,
úr því verður skorið innan tíðar."
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 9. MAÍ 1993
15
með frönskum og sósu
= 9 Wr
TAKWMEÐ llltl TAKWMED
-tilboð! vVvai -tilboð!
ERTU Á BRÓKINNI?
E i g u m b o I i f r á 2 0 0,
b u x u r frá 5 0 0,
íþróttaskó f r á 1.000
o g f I e i r a á ú t s ö I u .
ALSPORT
Suðurlandsbraut 52 • Sími 688075.
- BLÁU' H Ú SIN -
Nýr Forman
Ekki bara betri, heldur 548 sinnum betri!
Forman LXi skutbíll kostar aðeins kr. 697.000.- á götuna!
. Nýr og endurbættur Forman hefur nú
litið dagsins Ijós. Eftir að Skoda
verksmiðjurnar sameinuðust Volkswagen
samsteypunni hafa þýskir tækni- og
hugvitsmenn lagt nótt við dag. Útkoman er
glæsilegur og rúmgóður skutbíll, sem státar af
548 endurbótum.stórum sem smáum.
Forman er nú framleiddur samkvæmt
kröfum og stöðlum Volkswagen, sem tryggja
meiri gæði, aukið öryggi og betri endingu.
Vélin er með hvarfakút og tölvustýrðri
Bosch Motronic innspýtingu og kveikju, sem
er viðhaldsfrí og dregur úr bensíneyðslu. í
hurðum eru styrktarbitar, og innréttingar eru
nýjar. Það sama gildir um bremsukerfið,
rafkerfið og margt,margtfleira.
Hinir fjölmörgu aðdáendur Forman hafa
því fengið 548 nýjar ástæður til þess að velja
þennan vinsæla skutbil. Og er þá ein ótalin:
Nefnilegaverðið!
Nýr framhjóladrifinn Forman LXi, 5 dyra
og 5 gíra kostar kr. 697.000.- á götuna, og
fæst í 9 spennandi og frískum litum.
Komdu og reynsluaktu nýjum Forman.
Söludeild Jöfurs er opin virka daga 9-18 og
laugardaga 12-16.
Aukabúnaður á mynd:Álfelgui
Nýbýlavegur 2, Kópavogur, sími 42600.