Morgunblaðið - 09.05.1993, Blaðsíða 24

24
~MÖKGUNKEED1S~ FONNm/ÁGIíO/ M AI~ 199'3~
Útgefandi UtMflfrffr Árvakur h.f., Reykjavík
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson.
Fulltrúar ritstjóra Björn Jóhannsson, Árni Jörgensen.
Fréttastjórar Freysteinn Jóhannsson, Magnús Finnsson, Sigtryggur Sigtryggsson, Ágúst Ingi Jónsson.
Ritstjórnarfulltrúi Björn Vignir Sigurpálsson.
Kringlan 1, 103 Reykjavík. Símar: Skiptiborð 691100. Auglýsingar:
691111. Áskriftir 691122. Áskriftargjald 1200 kr. á mánuði innan-
lands. í lausasölu 110 kr. eintakið.
Gervihnattasjón-
varp
Alþingi hefur samþykkt
breytingar á útvarpslög-
um, sem heimila endurvarp frá
erlendum gervihnattasjónvarps-
stöðvum án þýðingarskyldu, ef
um er að ræða beint, óstytt og
óbreytt endurvarp. í framhaldi
af þessari lagabreytingu hefur
íslenzka útvarpsfélagið hf., sem
rekur Stöð 2, sótt um leyfi til
útvarpsréttarnefndar til þess að
endurvarpa útsendingum allt að
ellefu erlendra gervihnatta-
stöðva.
Þegar Persaflóastríðið skall
á, hófu Stöð 2 og Ríkissjónvarp-
ið útsendingar á fréttum gervi-
hnattastöðva, sem stóðu um
skeið og voru augljóst brot á
þeim lögum og reglum, sem
giltu á þeim tíma. I umræðum
um þær sjónvarpssendingar lýsti
Morgunblaðið eftirfarandi skoð-
unum: Erlent gervihnattasjón-
varp hefur í för með sér hol-
skeflu erlendra (ó)menningar-
áhrifa, sem geta orðið tungu
okkar og menningu hættuleg,
ef ekki er rétt á haldið. Gervi-
hnattasjónvarp, sem kemur ein-
göngu frá hinum engilsaxneska
heimi, hefur í för með sér yfir-
þyrmandi menningaráhrif úr
einni átt, sem er varasamt. Hins
vegar er tæknilega ómögulegt
að veijast slíkum áhrifum og
þess vegna skiptir máli, að þau
verði sem fjölbreyttust. Þess
vegna fer bezt á því, að þetta
gervihnattasjónvarp komi ekki
eingöngu frá Bretlandi og
Bandaríkjunum heldur verði
lögð áherzla á, að íslendingar
geti náð slikum sjónvarpssend-
ingum frá öðrum málsvæðum,
svo sem frá þýzkumælandi lönd-
um, Frakklandi, Ítalíu og Spáni,
svo að dæmi séu nefnd.
Jafnframt lýsti Morgunblaðið
þeirri skoðun, að líta bæri á sjón-
varpsrásir sem auðlind, sem eðli-
legt væri að taka gjald fyrir og
t.d. kæmi til greina að bjóða út
til hæstbjóðanda en slíkt útboð
tíðkast með sérstökum hætti í
Bretlandi og var tekið upp í tíð
ríkisstjórnar Margrétar Thatch-
er.
Nú er bersýnilega komið að
því, að slíkar sendingar verði
teknar upp með skipulegum
hætti í samræmi við íslenzk lög.
Þá skiptir að mati Morgunblaðs-
ins máli, að fjölbreytni í þeim
gervihnattasendingum, sem völ
er á, verði slík, að almenningur
eigi a.m.k. kost á því að fylgjast
með sjónvarpsefni frá öðrum
löndum en Bretlandi og Banda-
ríkjunum, þótt ekki fari á milli
mála, að sjónvarpsefni frá þess-
um löndum er vinsælast og
enskukunnátta almennust. Að
þessu þarf útvarpsréttarnefnd
að huga sérstaklega, þegar
kemur að leyfisveitingum á borð
við þær, sem umsóknir liggja
nú fyrir um.
Halldór Blöndal, samgöngu-
ráðherra, hefur lýst stuðningi
við hugmyndir um gjaldtöku
vegna útsendinga og segir, að
þær séu nú til skoðunar. Jafn-
framt sagði ráðherrann í sam-
tali við Morgunblaðið í gær:
„Við teljum rétt, að menn geti
sótt um með góðum fyrirvara,
þannig að þeir geti þá gengið
að því að geta byijað innan
ákveðins tíma. Framkvæmdin
sé þannig eðlileg og ekki sé
verið að níðast á viðskiptavinum
en þeir geti heldur ekki haldið
rásum með óeðlilegum hætti.
Hins vegar verður að fara að
með gát, ef fjöldi rása er mjög
takmarkaður, þannig að ekki
komi upp sú staða, að einhveijir
sitji yfir óeðlilega miklu.“
Þetta eru skynsamleg sjón-
armið hjá ráðherranum og
ástæða til að fagna því, að hann
telur eðlilegt að standa að þess-
um málum með þeim hætti ann-
ars vegar að greitt sé gjald fyr-
ir afnot af rásum og hins vegar
að komið verði í veg fyrir að
einhvers konar einokun skapist
á sjónvarpssendingum sem þess-
um.
í heimi sjónvarpsins er ekki
allt sem sýnist og ekki víst, að
eftir eins miklu sé að slægjast
og menn halda. Sannleikurinn
er sá, að mikið af því gervi-
hnattasjónvarpsefni sem í boði
er, verður að teljast svo ómerki-
legt, að ólíklegt er, að íslending-
ar hafi mikinn áhuga á því til
lengdar. Þeir, sem fylgzt hafa
með slíkum sjónvarpssendingum
í öðrum löndum og skipt á milli
rása, fram og til baka, vegna
þess, að hvergi hefur verið að
finna áhugavert efni, hafa
margir komizt að þeirri niður-
stöðu, að þrátt fyrir allt sé það
val, sem íslenzku sjónvarps-
stöðvarnar bjóða upp á, skárra
en margt annað. En nýjunga-
gimi íslendinga er slík, að vel
má vera, að áhuginn á þessum
sendingum verði gífurlegur í
upphafi og þá getur verið álita-
mál, hvaða áhrif það hefur á
sjónvarpsstöðvarnar tvær, og þá
ekki sízt á Stöð 2, sem byggir
á áskriftum en ekki skyldu-
greiðslum eins og Ríkisútvarpið.
Þetta á eftir að koma í ljós
en aðalatriði málsins er að fjöl-
breytni í framboði verði tryggð,
að gjald sé greitt fyrir afnot af
rásum og að ekki skapist einok-
un á þessu sviði.
6EITT MESTA
• ævintýri
bemsku minnar
gerðist í Iðnó þegar
ég sá Hlyn kóngsson
og mér er til efs að
nokkur maður hafi
nokkurn tíma upplifað reynslu sína
af jafnmikilli innlifun og þegar ég
horfði á skessurnar kasta fjöregg-
inu á milli sín í Iðnó. Síðan hef
ég alltaf haft áhyggjur af fjöregg-
inu. Við getum upplifað það á svið-
inu einsog hvaðeina í veruleikan-
um, þess vegna getur leikhús ver-
ið jafnmikilvæg reynsla og hvert
annað atvik í lífínu.
Og nú þegar talað er um fram-
tíð þjóðarinnar, fullveldi og efna-
hagslegt sjálfstæði ættum við að
hugsa til Hlyns og skessanna.
Og fjöreggsins.
ERINDI LEIKSÝNINGAR
•er í senn að skemmta áhorf-
andanum og veita honum fróðlega
kvöldstund. Góð list er í senn
skemmtun og menntun. Góðar
bókmenntir eru ekkert minni af-
þreying en skáldskaparlaust
skvaldur. Það vili oft gleymast nú
um stundir. En leikhúsin leita,
finnst mér, fremur til tæknimeist-
ara og sjónhverfínga.nanna en
skálda. Þau halda að sér höndum.
En leikhúsið má aldr-
ei verða vettvangur
prédikara einvörð-
ungu og trúboða með
andlegan sótthita.
Það á að vera vett-
vangur skáldskapar.
Bretar hafa gert sér betur grein
fyrir því en flestar þjóðir aðrar
enda eiga þeir vel skóluð skáld sem
alin eru upp í andrúmi leikhús-
anna. Okkur skortir slíka uppörv-
un enda eigum við ekki þá leik-
menningarhefð sem á rætur í verk-
um Shakespeares. Úr slíkri hefð
spretta verk einsog Áður fyrr eða
Early days eftir David Malcolm
Storey, ógleymanlegur ljóðrænn
skáldskapur og mikilvæg leiklist í
sjónvarpsgerðinni sem hér var
sýnd fyrir alllöngu. Eða snilldar-
verk Alans Bennetts, t.am. A
Woman of no Importance og
myndin um Anthony Blunt. Slík
verk eru meira en sjónleikur.
Hversdagslegasta efni getur þann-
ig ilmað af skáldskap. En það er
sjaldgæft í íslenzkri leikritun.
Meðalhófið er vandritað í sam-
tölum; bilið milli Njálu og talmáls
erfíður hjalli.
8EN VIÐ MEGUM VÍST EKKI
•gleyma því á hvaða tíma við
lifum. Við lifum ekki endilega á
tímum textans og bókmenntanna,
heldur tækninnar og fjölmiðlanna.
Sjónvarpið er gengið í garð. Við
verðum að horfast í augu við það.
Og textahöfundar einsog Susan
Harris njóta sín vel við þær að-
stæður; sbr. Löður. Það sem skort-
ir á skáldskapinn í verkum slíkra
höfunda vinnst með sniðugum
sjónvarpstexta og tæknibrellum.
Og við megum ekki hunza það sem
sú gamla Selma segir í Night
Court, þegar karlinn býður henni
félagsskap: Nei, takk! Við þurfum
engan félagsskap. Guð hefur gefið
okkur sjónvarpið!! Þar með er sá
vandi úr sögunni. Og allt fellur
„í ljúfa löður!“
9VERK STRINDBERGS OG
• Ibsens breytast ekki. En við
breytumst. Engin kynslóð upplifír
mikilvæg leikhúsverk með sama
hætti og önnur. Það er ævintýrið
í verkum mikilla skálda sem lifír
af. Þess vegna endist Shakespeare
öðrum betur. Hversdagslegustu
hlutum er lyft yfír tíma og rúm.
Slíkt gerist einungis í góðum
skáldskap - og þá einkum ljóðræð-
um texta sem býr yfír sömu töfrum
og ævintýri sígldrar tónlistar.
M
(meira næsta sunnudag)
HELGI
spjall
VIÐ ÍSLENDINGAR
höfum lifað vemduðu
lífí í skjóli annarra sl.
hálfa öld að því er ör-
yggi okkar sem sjálf-
stæðrar þjóðar varðar.
í þeim efnum höfum
við notið legu landsins.
Hemaðarleg þýðing íslands hefur verið svo
mikil, að aðrar þjóðir hafa verið reiðubún-
ar til þess að leggja töluvert af mörkum
til að tryggja öryggi okkar en um leið
hagsmuni sína. Til viðbótar kemur, að við
höfum haft verulegar tekjur af þessari
öryggisgæzlu annarra fyrir okkar hönd á
sama tíma og allar aðrar þjóðir a.m.k. í
okkar heimshluta hafa borið gífurlegan
kostnað af eigin vömum og að sumu leyti
okkar. Jafnframt hafa þessar aðstæður
tryggt þessari smáþjóð pólitíska vígstöðu
í samfélagi vestrænna þjóða, sem hefur
verið langt umfram það, sem ella hefði
orðið.
Þetta vemdaða umhverfí hefur nýtzt
okkur með margvíslegum hætti í uppbygg-
ingu lýðveldisins. Viðurkenning Bandaríkj-
anna á sjálfstæði okkar gerði þjóðinni
kleift að stofna lýðveldi á Þingvöllum 17.
júní 1944. Sú viðurkenning leiddi til þess,
að aðrar þjóðir fylgdu í kjölfarið. Hatrömm
barátta fyrir yfírráðum yfír helztu auðlind
okkar, fískimiðunum, varð auðveldari
vegna þess, að það var öðrum vestrænum
þjóðum kappsmál og hagsmunamál að
stuðla að friði á milli okkar og þeirra, sem
við áttum í mestum deilum við.
Uppbygging á samgöngum við útlönd,
sem okkar eigin saga sýnir, að er grund-
vallaratriði í sjálfstæðisbaráttu okkar, varð
auðveldari vegna þeirrar sérstöku aðstöðu,
sem lega landsins og hernaðarleg þýðing
skapaði á árum kalda stríðsins. Hin miklu
umsvif Loftleiða í flugi milli Evrópu og
Bandaríkjanna, sem enn er lykilþáttur í
flugsamgöngum okkar, voru framkvæm-
anleg vegna þess sérstaka velvilja, sem
við nutum í Washington af framangreind-
um ástæðum.
Lok kalda stríðsins hafa leitt til þátta-
skila í mörgum öðrum löndum en fyrrum
lýðveldum Sovétríkjanna og fyrrum lepp-
ríkja þeirra í Austur-Evrópu. Margir rekja
þá byltingu, sem er að verða í stjórnmálum
Italíu til loka kalda stríðsins. Þegar sam-
staða lýðræðisflokkanna gegn áhrifum
kommúnista var ekki jafn nauðsynleg og
áður hófst uppgjör í ítölsku samfélagi. I
Bandaríkjunum halda sumir fræðimenn
því fram, að vestan hafs hafí menn lokað
augunum fyrir því, hvílíkum búsifjum
kalda stríðið hafí valdið í efnahagslífi
Bandaríkjanna þar til nú að því er lokið.
Þá hefst mikið endurmat, sem m.a. miðar
að því að draga stórlega úr þeim kostn-
aði, sem Bandaríkjamenn hafa haft af
sameiginlegum vörnum hins vestræna
heims.
Nú stöndum við íslendingar á okkar
eigin tímamótum. Margt bendir til þess,
að tímabili hins vemdaða lífs sé lokið. Að
við verðum nú að standa á eigin fótum í
ríkara mæli en nokkru sinni fyrr. Kannski
endurspeglast þessi breyttu viðhorf einna
skýrast í hvalamálinu svonefnda. Fyrir
nokkru barst íslenzkum stjórnvöldum orð-
sending frá bandarískum stjómvöldum,
þar sem beinlínis er haft í hótunum um,
að við verðum beittir viðskiptaþvingunum
og refsiaðgerðum, ef við hefjum hvalveið-
ar. Þegar kalda stríðið stóð sem hæst hefði
slíkt bréf ekki verið sent frá Washington.
Þá hefðu utanríkisráðuneyti og varnar-
málaráðuneyti komið í veg fyrir, að það
yrði sent. Nú yppta þessi ráðuneyti öxlum.
I Washington hafa menn ekki lengur
áhyggjur af atvinnuástandi á Suðumesj-
um. Þeir hafa áhyggjur af atvinnuleysi,
sem skapast þegar þeir loka herstöðvum
í eigin landi. Bandaríkjaforseti mundi ekki
í dag spyija, hvort Bandaríkjamenn geti
keypt allan ársafla íslendinga eins og Eis-
enhower spurði um á fundi í þjóðaröryggis-
ráði Bandaríkjanna á árinu 1954. Banda-
ríkjamenn mundu ekki nú ljá máls á því
að kaupa af íslendingum óseljanlega skreið
+
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 9. MAÍ 1993
25
til þess að gefa öðrum þjóðum, eins og
þeir gerðu fyrir aldarfjórðungi. Hama-
gangurinn sem varð á síðasta áratug, þeg-
ar bandarískt skipafélag hóf siglingar á
milli íslands og Bandaríkjanna til þess að
flytja vaming fyrir vamarliðið mundi ekki
valda sama uppnámi í Washington nú og
það gerði þá.
Fulltrúar íslands á erlendum vettvangi
svo sem hjá Atlantshafsbandalaginu og
annars staðar munu áreiðanlega verða
þess varir á næstu misserum, að pólitísk
áhrif okkar, sem voru langt umfram það,
sem stærð þjóðarinnar og efnahagslegt
bolmagn gaf tilefni til, minnka. Það verður
litið til okkar, sem þeirrar smáþjóðar sem
við erum, en ekki eins og Kissinger lýsir
í bók sinni, þ.e. ógnarvald smáþjóðar í ljósi
aðstæðna.
Kostnaður
en ekki tekj-
ur
SÉRHVER SJÁLF-
stæð þjóð verður að
tryggja öryggi sitt
með einhveijum
hætti. Öryggi okk-
ar hefur verið
tryggt nánast frá lýðveldisstofnun vegna
samstarfs okkar við Bandaríkin og með
varnarsamningnum frá 1951. En samhliða
því, að vamarsamningurinn hefur tryggt
öryggi okkar hefur hann skapað þjóðinni
umtalsverðar tekjur. Og það er mál út af
fyrir sig, sem ekki verður rætt hér að
þessu sinni, að fámennur hópur manna
hafí rakað saman milljörðum króna í skjóli
þessa samnings.
Nú er ekki aðeins komið að því, að þess-
ar tekjur minnki stórlega heldur getum
við búizt við því, að í stað tekna munum
við hafa verulegan kostnað í framtíðinni
af því að tryggja eigið öryggi. Sá kostnað-
ur er eðlilegur þáttur í lífí sjálfstæðrar
þjóðar. En hann hefur ekki verið þáttur í
lífí okkar í hálfa öld, heldur þvert á móti.
Er íslenzka þjóðin tilbúin til að axla þær
byrðar, sem leiða af því að tryggja eigið
öryggi? Það á eftir að koma í ljós, en auð-
vitað er ekki annarra kosta völ.
Þennan þátt málsins sjáum við í hnot-
skum í rekstri Keflavíkurflugvallar, sem
hefur grandvallarþýðingu fyrir millilanda-
flug okkar. Bandaríkjamenn hafa greitt
allan rekstrarkostnað flugvallarins alveg
eins og þeir greiddu veralegan hluta af
kostnaði við byggingu flugstöðvarinnar,
sem Carter Bandaríkjaforseti átti erfitt
með að skilja á sínum tíma, að væri nauð-
synlegt. Talið er að þessi kostnaður nemi
um einum milljarði króna. Eftir að kalda
stríðinu lauk er talið, að um 40% af allri
umferð um Keflavíkurflugvöll sé borgara-
legt flug. Bandaríkjamenn hafa um skeið
haft uppi stífar kröfur um, að við tökum
þátt í kostnaði við rekstur flugvallarins.
Þeim kröfum hefur hingað til verið hafnað.
Ef við. horfumst í augu við sjálf okkur
verðum við auðvitað að viðurkenna, að það
er tími til kominn, að við högnumst ekki
á vamarviðbúnaði á íslandi heldur stönd-
um undir honum sjálfír að veralegu leyti.
Og auðvitað hlýtur sjálfstæð þjóð að borga
kostnað af rekstri flugvalla sinna.
í ijárhagslegum efnum verður þetta
sársaukafull breyting, sem kemur á versta
tíma vegna þess kreppuástands, sem ríkir
í atvinnulífí okkar. En ef við horfum á
þessa breyttu stöðu í víðara samhengi hlýt-
ur það að vera þjóðinni fagnaðarefni að
fá tækifæri til að halda fullri reisn í sam-
skiptum við aðrar þjóðir, þótt það kosti
okkur/eitthvað; Þe(ta heitir á mæltu máli
að standa á pigin fótum, sem óneitanlega
er tímabært að íslénzka þjóðin geri á hálfr-
ar aldar afníæli lýðveldisins.
' ' ■ ii
þótt ekki liggi
Nv viðhorf í fyrir nein endanle?
Lvy Vionori 1 niðurstaða um
öuygg'ismál- áform Bandaríkja-
ii in manna varðandi
niðurskurð á Kefla-
víkurflugvelli er alveg ljóst af þeim umræð-
um, sem nú fara fram í stjómkerfínu í
Washington, að við getum búizt við, að
hann verði veralegur á næstu misserum.
Eins og Morgunblaðið vék að í forystu-
REYKJAVÍKURBRÉF
Laugardagur 8. maí
grein sí. föstudag er það í sjálfu sér fagn-
aðarefni, ef aðstæður í heimsmálum era
metnar þannig, að tímabært sé að fækka
verulega í bandaríska varnarliðinu hér.
Þegar það kom hingað árið 1951 var því
heitið að það yrði ekki hér á friðartímum.
Á þeim tíma, sem liðinn er hefur það hug-
tak mátt túlka með ýmsum hætti. En það
er fagnaðarefni en ekki harmsefni, ef
menn meta friðarhorfur í okkar heims-
hluta vænlegri en áður. í þessu sambandi
era athyglisverð ummæli Arne Olav
Brundtland, sem er sérfræðingur í öryggis-
málum og starfar hjá norsku utanríkis-
málastofnuninni, en hann þekkir vel til
íslenzkra öryggismála. Hann sagði í við-
tali við Morgunblaðið sl. föstudag: „Mikil-
vægasta hlutverk Keflavíkurstöðvarinnar
er eftirlit á hafí. Rússneski flotinn er ekki
lengur með umsvif á nærliggjandi haf-
svæðum og það er því ekki mikið eftir til
að fylgjast með. Frá herstöðvum í Noregi
og Bretlandi er líka fylgzt með því, sem
fer frarp1 á norðurslóðum. Það er auðvelt
að flytja flugvélar. Ef þörf krefði, mundi
það einþngis taka nokkrar klukkustundir
að flytja eftirlitsvélarnar aftur til íslands
og það sama á við um F-15 orrustuþot-
ur.“ Brundtland bætti því við, að mörgum
virtist sem áform Bandaríkjamanna væru
réttmæt „í ljósi þess hversu mikla þörf
Bandaríkjamenn hafí fyrir að draga úr
útgjöldum til varnarmála.“
Við megum ekki gleyma þessum kjarna
málsins í umræðum um þessi mál, þótt
skiljanlegt sé, að íslenzkir starfsmenn
varnarliðsins hafí áhyggjur af framtíð sinni
og sveitarfélög og forystumenn á Suður-
nesjum hafí áhyggjur af atvinnuástandi
þar. Það er vandamál út af fyrir sig, sem
að sjálfsögðu þarf að taka á og tryggja
hag þess fólks, sem byggt hefur afkomu
sína á dvöl varnarliðsins hér en höfuðatrið-
ið er auðvitað, hvernig við tryggjum ör-
yggi lýðveldis okkar við breyttar aðstæður.
I samtali við Morgunblaðið í gær, föstu-
dag, segir Björn Bjarnason, formaður ut-
anríkismálanefndar Alþingis m.a.: „Megin-
sjónarmið mitt er að leggja verði öryggis-
hagsmuni íslendinga til grundvallar í sam-
skiptum okkar við Bandaríkin um varnar-
samninginn en við hljótum eins og allir
að taka mið af þeim fjármunum, sem til
eru og nauðsyn þess að halda úti þessum
dýru tækjum hér landi.“ Þetta verður að
sjálfsögðu verkefni okkar á næstu árum.
Við eigum að vera óhræddir að endurmeta
stöðu okkar til að treysta öryggi landsins.
Á undanförnum árum hafa menn oft
velt því fyrir sér, hvort aðrir kostir væru
fyrir hendi en samstarf við Bandaríkja-
menn. Spurt hefur verið hvort einhvers
konar þátttaka annarra Norðurlandaþjóða
í vörnum íslands sé hugsanleg. Þá hefur
því líka verið varpað fram, hvort aukin
þátttaka okkar í samstarfí Evrópuþjóða
gæti leitt til þess, að þær tækju ríkari þátt
í að tryggja öryggi þessarar smáþjóðar.
Nú þegar breytingar standa fyrir dyrum
er hægt að sjá þessa stöðu í skýrara ljósi
en áður. Og þá hlýtur niðurstaðan að vera
sú, að vænlegasti kosturinn sé sá að
tryggja öryggi íslenzku þjóðarinnar áfram
með aðild að Atlantshafsbandalaginu og
varnarsamningi við Bandaríkin, þótt fram-
kvæmd hans yrði með allt öðrum hætti
og byggðist ekki á dvöl fjölmenns banda-
rísks herliðs í landinu sjálfu.
í grein sem einn af blaðamönnum Morg-
unblaðsins skrifaði hér í blaðið í dag, laug-
ardag, segir m.a.: „Með þessu er ekki sagt,
að yfirlýsingar um herfræðilegt mikilvægi
íslands eigi ekki lengur við. Þvert á móti
er hernaðarleg þýðing landsins óumdeilan-
leg. Kjarni málsins er sá, að ekki er leng-
ur nauðsynlegt að halda úppi svo miklum
viðbúnaði til að tryggja öryggi íslands, sem
er forsenda þess, að landfræðileg lega
landsins nýtist aðildarríkjum Atlantshafs-
bandalagsins. Niðurskurður í Keflavíkur-
stöðinni er því rökréttur en pólitískt mat
mun ráða því, hversu umfangsmikill hann
verður og hversu hratt verður gengið til
verks.“
í kjölfar þeirra nýju viðhorfa, sem nú
blasa við sýnist eðlilegt, að viðræður ís-
lenzkra stjórnvalda við hin bandarísku
miði að því, að samdráttur í umsvifum
varnarliðsins gangi fyrir sig með skapleg-
um hætti, að öryggi íslands verði áfram
tryggt með tvíhliða varnarsamningi við
Bandaríkin, að við íslendingar öxlum eðli-
legan kostnað sjálfstæðrar þjóðar af gæzlu
eigin öryggis og að það verði tryggt, að
varnarviðbúnaði á Keflavíkurflugvelli verði
viðhaldið, ekki sízt með þátttöku okkar
íslendinga sjálfra, þannig að hann verði
með skjótum hætti hægt að nýta í þágu
varna landsins ef nauðsyn krefur.
í viðræðunum við Bandaríkjamenn verð-
ur að hafa öryggishagsmuni íslenzku þjóð-
arinnar í fyrirrúmi. Onnur vandamál, sem
leiða af breyttum aðstæðum hljótum við
að leysa heima fyrir.
„Ef við horfumst
í augu við sjálf
okkur verðum við
auðvitað að viður-
kenna, að það er
tími til kominn,
að við högnumst
ekki á varnarvið-
búnaði á Islandi
heldur stöndum
undir honum
sjálfir að veru-
legu leyti. Og auð-
vitað hlýtur sjálf-
stæð þjóð að
borga kostnað af
rekstri flugvalla
sinna.“
c
r