Morgunblaðið - 28.05.1993, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 28. MAÍ 1993
Morgunlaðið/Þorkell
Friðrikskapella
í TILEFNI af vígslu kapellunnar kemur út bókin „Söngvar séra
Friðriks". í henni er úrval þekktustu sálma og æskulýðssöngva séra
Friðriks. Hann var fæddur 125 árum fyrir vígslu kapellunnar, 25.
maí 1868.
AF INNLENDUM
VETTVANGI
PÉTUR GUNNARSSON
Bruggarar selja fyrir allt að milljón króna á mánuði
Landi talinn aðal-
vímugjafi unglinga
með á lager. Talið er að tæki eins
og þau sem hald var lagt á í Súða-
vogi fyrir skömmu kosti um það
bil 300 þúsund krónur.
Verkaskipting
Eins og fyrr sagði telur lögregl-
an að að jafnaði séu um fjórar
brugggerðir starfandi á svæðinu
sem framleiði nokkur hundruð lítra
hver af landa vikulega. í forsvari
séu fullorðnir menn á aldrinum frá
þrítugu til fimmtugs. Hver þeirra
sé í viðskiptum við nokkra
heildsala sem kaupi hvern lítra á
800-1.000 krónur og velti því
bruggaramir frá 800 þúsund
krónum til 1 milljón á mánuði.
Sumir bruggaranna hafa ekki
unnið launaða vinnu, að minnsta
kosti ekki opinberlega, áram sam-
an. Algengt sé að heildsalamir séu
í efstu bekkjum framhaldsskóla
eða um tvítugt. Oft kaupa þeir
landann á kútum og tappa honum
á plastflöskur. Hver heildsali hefur
nokkra smásala á sínum snæram
sem kaupa hvern lítra af landa á
um 1.100-1.400 krónur.
Smásalarnir leggja inn pantanir
með því að hringja í símboða sem
heildsalarnir bera á sér.
Heildsalinn afhendir svo umbeðið
magn á umsömdum stað.
Bætt markaðssetning, minni
áhætta
Smásalar era oft og einatt nem-
endur í efri bekkjum grunnskóla
eða neðri bekkjum framhaldsskóla
sem útvega eða selja jafriöldrum
sínum og félögum lítrann á verði
sem oft er á bilinu frá 1.500 krón-
um og allt upp í 2.000 ef um „úr-
valsvöru" er að ræða. Þess era
sögð dæmi að unglingar hafí orðið
veikir af að drekka slæman landa
en það eru ekki nýleg dæmi. Al-
mennt munu gæðin fara hraðvax-
andi á markaðnum.
. Sú aukna verkaskipting sem
orðin er með sérhæfíngu á landa-
markaðnum hefur bæði orðið til
þess að auðvelda markaðssetningu
framleiðslunnar á helsta markaðs-
svæðinu, sem eru skólar borgar-
innar, og einnig til að draga nokk-
uð úr og dreifa áhættunni.
Sama uppbygging og í
fíkniefnamálum
„Ef maður handtekur 16-17 ára
sölumann sem segist ekkert vita
um það hver framleiðir landann
sem hann er að selja þá er hann
líklega að segja satt,“ segir lög-
reglumaður. „Það er orðin sama
uppbygging á þessu sölukerfi og
á fíkniefnamarkaðnum."
LANDI er aðalvímugjafi ungl-
inga á höfuðborgarsvæðinu. Um
það eru lögreglumenn og fólk
sem starfar með unglingum í
borginni sammála. Landinn er
nokkru ódýrari en löglegt
áfengi en einnig er sölukerfi
landasalanna, sem er svipað upp
byggt og í fíkniefnaviðskiptum,
orðið það þróað að nú er mun
auðveldara og fyrirhafnar-
minna fyrir flesta unglinga að
komast yfir landa en annað
áfengi. Lögreglan telur að
hverju sinni séu nú starfandi á
höfuðborgarsvæðinu um það bil
fjórar stórvirkar landagerðir
sem hver framleiði allt að
200-250 lítra af eimuðum 40%
sterkum landa á viku.
Lögreglumenn leggja áherslu á
að þeir aðilar sem handteknir era
séu þeir sem hafí framfæri sitt að
einhveiju eða öllu leyti af
landasölu. Ekki sé unnt að komast
yfír að sinna öllum ábendingum
sem berast um framleiðslu í
smáum stíl í heimahúsum. „Þeir
sem við tökum eru alvöra glæpa-
menn sem lifa á því að selja ungl-
ingum vímu,“ sagði lögreglumað-
ur, sem unnið hefur að þessum
málum. Hann sagði að oftast hefðu'
bruggararnir komist í kast við
lögin áður fyrir önnur afbrot,
gjaman fíkniefnamál. Vitað væri
að sumir seldu fíkniefni jafnhliða
landanum en það væri þó ekki
reglan enda sé mun áhættuminna
að selja landa en fíkniefni því svo
virðist sem þessi mál séu ekki Iitin
ýkja alvarlegum augum í dóms-
kerfinu. Þyngstu sektir sem hing-
að til hefur verið beitt — um 250
þúsund krónur — nái varla að
gleypa söluandvirði viðskiptanna í
eina viku. Þó ber að hafa í huga
að menn eru ekki dæmdir fyrir
annað en það sem unnt er að sanna
á þá og sjóaðir braggarar játa
ekki annað en það sem þeir era
gripnir með í höndunum hveiju
sinni. Einnig eru flest stærstu
bruggmál sem upp hafa komið
undanfarna mánuði óafgreidd, þar
Lítil fjárfesting, mikill gróði
Lögreglumaður sem lengi hefur
starfað að þessum málum kvaðst
ekki telja að neinu ákveðnu væri
um að kenna að svo mikill vöxtur
væri hlaupinn í landaviðskiptin.
Líklegast sé að menn, sem ekki
væru vandir að meðulum, hafi
smám saman vaknað til vitundar
um að á þessu mætti græða fé
með tiltölulega auðveldum hætti.
Auk vægra refsinga kalli landa-
gerð ekki á mikla fjárfestingu. Það
sem til þarf er sykur, pressuger
og tunnur til að láta gambrann
liggja í. Einn lítri af 40% sterkum
landa fæst við eimingu á 4-5 lítrum
af gambra. Því meira sem glatast,
því hreinni verður landinn og því
hreinni sem landinn er, því hærra
verð fæst fyrir hann. Stórtækir
framleiðendur láta gambrann
liggja í aðeins 3-4 daga áður en
farið er að eima og nota ýmis
aukaefni til að bæta síunina og
eyða aukabragði. Lögreglumaður
sagði að í sumum tilfellum hefðu
menn náð ótrúlegum gæðum í
framleiðslunni. Lögreglan fullyrðir
að þess séu dæmi að verslanir sem
selji efni til ölgerðar hafí milli-
göngu um að útvega mönnum eim-
ingartæki sem ákveðnir iðnaðar-
menn framleiði og liggi jafnvel
Vaxtarbroddar landaiðnaðarins
eru annars vegar vöruvöndun, þar
sem færastu braggaramir era
sagðir hafa náð miklum árangri í
því að eyða „landabragði", og hins
vegar smásölustigið þar sem leit-
ast er við að auðvelda ungling-
unum að komast yfír drykkinn og
fjarlægja þá þröskulda sem ung-
lingar í áfengisleit í verslunum
ÁTVR hafa þurft að yfirstíga.
Aðeins atvinnumenn teknir
Morgunblaðið/Júlíus
Landaverksmiðja
LÖGREGLUMENNIRNIR Einar
Ásbjörnsson og Amþór Bjarna-
son við 200 lítra eimingartæki
sem gert var upptækt í síðustu
viku.
á meðal mál manna sem ítrekað
hafa komið við sögu og því ekki
ljóst hver viðurlögin era í raun.
Gengið til víg-slu
FYRIR vígsluna gengu menn úr stjórn og framkvæmdanefnd Sam-
taka um byggingu Friðrikskapellu með kirkjumimi til kapellunnar.
Fremstir fara þeir Ólafur Gústafsson (t.v) og Árni Sigurjónsson.
Meðal gesta við vígsluna var frú Vigdís Finnbogadóttir forseti íslands.
Biskup vígði
Friðrikskapellu
HR. ÓLAFUR Skúlason, biskup
íslands, vígði Friðrikskapellu, til
minningar um séra Friðrik Frið-
riksson, að Hlíðarenda í Reyka-
vík á þriðjudag. Kapellan, sem
tekur 150 manns í sæti, hefur
verið þijú ár í byggingu og er
kostnaður við hana 21,3 miljjónir
króna ef frá eru taldar efnisgjaf-
ir og sjálfboðavinna. Fram-
kvæmdir voru fjármagnaðar með
föstum framlögum 80 styrktar-
manna og framlögum fyrirtækja
og styrkja frá Reylqavíkurborg,
ríkissjóði íslands og jöfnunar-
sjóði kirkna. Tónlistarkvöld var
í kapellunni í gær og Friðriks-
vaka verður í kvöld kl. 20.30.
Fyrsta guðsþjónustan verður á
sunnudaginn kl. 17.
Friðrikskapella er reist af sam-
tökum um byggingu Friðrikskap-
ellu sem stofnuð voru árið 1989.
Stofnendur samtakanna voru vinir
séra Friðriks og félagsmenn í sam-
tökum sem séra Friðrik stofnaði:
KFUM og KFUK, knattspyrnufé-
laginu Val, karlakórnum Fóstbræð-
ram og skátahreyfingunni (skátafé-
lagið Væringjar). Formaður sam-
taka um byggingu Friðrikskapellu
er Gylfi Þ. Gíslason og formaður
Upplýsingalína Flugleiða
Upplýsingar um brottfarar- og komutíma Flugleiðavéla í
millilanda- og innanlandsflugi. Alltaf nýjustu upplýsingar.
Sjálfvirk símsvörun allan__________________
FLUGLEIÐIR
sólarhringinn alla daga. TrausturUlemhurfer&ifélagi
framkvæmdanefndar Pétur Svein-
bjarnarson.
Fyrstu skólfustunguna að Frið-
rikskapellu tók Davíð Oddsson, í
borgarstjóratíð sinni, 24. maí 1990.
Arkitekt kapellunnar er Nikulás
Ulfar Másson og verkfræðingur
Þórður Ólafur Búason. Aðalverk-
taki er Álftárós hf.
» ♦ ♦------
Búnaðarfé-
lag Gnúp-
veija 150 ára
BÚNAÐARFÉLAG Gnúpveija
verður 150 ára þann 6. júní nk.
Félagið sem hét í fyrstu Eystra-
hreppsmanna túna- og jarða-
bótafélag var stofnað þann 6.
júní 1843 og mun því vera næst
elsta búnaðarfélag í landinu.
í fyrstu gerðabókinni sem enn
er varðveitt segir að aðaltilgangur
félagsins sé að „efla framgang jarð-
yrkjunnar og þar af hljótandi vel-
megun byggðarlagsins“.
Megin áherslan var lögð á félags-
vinnu við jarðabætur í fyrstu en
nú undir það síðasta hefur helsta
starfsemin auk ýmiss konar
fræðslustarfs verið tækjarekstur.
Félagið á o g rekur dráttarvél, ýmiss
jarðvinnslutæki, snjóblásara og sáð-
vél.
Efnt verður til veglegrar afmæl-
isveislu í félagsheimilinu Árnesi
laugardagskvöldið 5. júní nk. Þeir
brottfluttu Gnúpverjar sem hafa
hug á að mæta ættu að hafa sam-
band við formann afmælisnefndar,
Hörð Harðarson í Laxárdal, fyrir
1. júní og tilkynna þátttöku.
(Fréttatilkynning)