Morgunblaðið - 28.05.1993, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 28. MAÍ 1993
39
Undir brimskaflinum
- Elfars þáttur í Sjólyst
eftir Steingrím St.
Th. Sigurðsson
Komið við í „le bistrot" — bístró-
inu, sem vestfirzkur Vestmannaey-
ingnr rekur (í föðurlegg af nafntog-
aðri Stapadals- og Alftamýrarætt
úr Arnarfirði vestur); oddviti um
skeið; gott íhald; var um langa hríð
í júess til að takast á við einkafram-
tak; rak þar veitingastað, sem bless-
aðist. Bístróið á Ströndinni er
Stokkseyringunum jafn-mikilvæg-
ur þáttur eins og Eden hans Braga
er Hveragerði. Hins vegar eru eng-
in blóm á boðstólum í bístróinu.
Nú var spurzt fyrir um hann
Elfar, artista, smið og völund og
heyrara við skólann í plássinu.
Hann er kenndur við Sjólyst, sem
er gamall bær öndvert við Þuríðar-
búð, snertispöl frá Roðgúl (í hjarta
þorpsins), sem kemur við sögu í
Kambsráninu og í ýmsu öðru. Eng-
inn vissi neitt um Elfar. Það var
hringsólað — og hvergi sást hann.
Svo kom hann aðvífandi í Pajero-
jeppanum sínum skartlega, sem ein-
hver gúlass hafði átt áður og hand-
leikið eins og góða elskerinnu —
manni skilst. Béemmvaffinum var
lagt að bifreið artistans. Heilsazt.
„Nú þarf ég að stilla þér upp við
vegg, fóstri.“
„Hvað segirðu," segir hann.
„Ákveðið. Lítill fugl hermdi mér,
að þú hyggist troða upp á Gimli. ..“
„Rétt er nú það,“ segir hann.
Svo bauð hann upp í sinn bíl, og
nú voru gamalkunnar slóðir þrædd-
ar. Veðrið hélst hið sama. Sami
þræsingurinn, þetta úlfgráa veður
með lélegu skyggni. Hann ók í aust-
urátt — út úr plássinu og stefndi á
Knarrarósvita og fast niðri við haf-
ið slökkti hann á bílmótornum.
Svo var horft út á sjóinn og sagt:
„Þetta er sýning þín númer tutt-
ugu og tvö — ekki satt — hvenær
hélztu þína fyrstu sýningu?"
Hann segir: „Það var sjötíu og
fimm...“
„Hver voru tildrögin, að þú sjó-
maðurinn og vinnandi maður til sjós
og lands ferð allt í einu að hand-
leika pentskúfinn og jafnvel að
halda sýningar?"
Það var þræsingsveður
á Ströndinni. Laug-
ardagsmorgunn í maí.
Fjaran naut sín ekki
þessa stundina, hvorki
lónin, sem alltaf eru svo
töfrandi í línum og lit-
um, né sjórinn, sem
aldrei er eins.
Hann þegir — segir svo:
„Á ég bara að segja það eins og
ég sé að . . .“
„Ja, eins og þú mundir segja í
kaffiboði,“ segir sá, sem spyr.
„Það hefur kannski verið áhugi
sem réð,“ segir Elfar, „svo kom allt
í einu málari til Stokkseyrar til að
vera, helltist yfir eins og sprenging
(nú hlær Elfar). Maður var búinn
að hafa Gunnar Gestsson þann fjöl-
hæfa mann fyrir augunum og
þekkja hann síðan maður man eft-
ir . . .“
„Þér fannst ekkert óeðlilegt við
það, að maður þarna í plássinu
skæri sig úr... hann var ekki á
sjónum ... hann vann ekki í frysti-
húsinu eins og hitt fólkið og var
alltaf að mála myndir," segir grein-
arhöf.
„Nei, einhvern veginn fannst mér
það ekki,“ segir Elfar.
„Hins vegar var ég örugglega
þeirrar skoðunar, á meðan ég var
í hörkuvinnu á sjónum, að það
væri ekki vinna að vera listmálari.
Svo komst ég að öðru seinna. Ég
komst að því, að þetta væri erfiðis-
vinna, jafnvel líkamlega, að vera
listmálari... Síðan þessi umræddi
maður kom inn í plássið (en ein-
mitt hann kveikti í mér) hef ég tek-
ið málaralistina sem fulla vinnu —
sem alvöruvinnu frá upphafi...“
Nú var rifjað upp, þegar Elfar
hengdi fyrst upp myndir eftir sig.
Það var í frystihúsinu í heimapláss-
inu, sem Þorlákshafnarbatteríið er
búið að ganga frá svo rækilega, að
það er ekki lengur virkt. Elfari var
vel tekið í byijun, þegar hann sýndi
fyrst — það var í Gimli. Hann er
feiknlega duglegur — duglegur að
standa úti í hvaða veðri sem er.
Og hann er alltaf að breytast sem
listamaður. Við erum hjartanlega
sammála um það, að það sé ekkert
fínt að vera listamaður — ekkert
fínna en hvað annað. Elfar segir:
„Það þarf að ganga í þetta pjatt-
laust og snobblaust aigjörlega."
Þagað um stund og haldið áfram
að horfa út á hafið.
„Hvað rerirðu margar vertíðir?"
„Ég reri 14 vertíðir," segir hann
— byijaði 14-15 ára. Fór tvö sum-
ur á síld fyrir norðan — vann á
plani.“
Elfar hefur lifað og hrærzt í
heimaplássi sínu Stokkseyri síðan
hann fæddist. Hann er lítt skóla-
genginn, en eins og fyrr segir er
hann heyrari við skólann á staðn-
um, kennir handmennt (smíðar og
teikningu) og leikfimi (það er
óvenju gaman að trimma með fé-
laga Elfari í Stokkseyrarljöru, sem
er orkugefandi svæði — þar sigrað-
ist undirskráður á tóbaksfíkn).
Sá, er þetta skrifar, frétti
snemma eftir komu sína til Stokks-
eyrar, að Elfar granni hans væri
völundur sem smiður eins og móð-
urbræður hans tveir, þeir Jón og
Sigurður. Jón kenndi löngum smíð-
ar við barnaskólann en var ekki
faglærður eins og bróðir hans Sig-
urður — hins vegar talinn óvenju
hugkvæmur hvað listrænan hagleik
snerti. Sigurður (eldri bróðirinn)
átti veg og vanda að glæsilegu
mannvirki, sem nefndist ísólfsskáli,
sem Stokkseyringar gáfu Páli
ísólfssyni tónskáldi af fádæma
rausn — eiginlega á silfurfati...
vesgú. Sigurður átti margar falleg-
ar spýtur í þessu glæsilega sloti,
sem horfir móti hafinu, er nær til
Suðurskautsins — og ekki má
gleyma hundaþúfunni á fjörumab-
inum, sem er ágætt mótív fyrir sjáv-
armynda-málara. Sigurður var auk-
inheldur fenginn æ ofan í æ til að
smíða listrænar innréttingar í hús-
um fyrirmanna í Stór-Reykjavík.
Elfar nam ungur smíðar hjá þess-
um móðurbræðrum sínum, erfði
smíðastofu Sigurðar, þar sem hann
hefur komið upp vinnustofu fyrir
sig — að Götuhúsum. Fyrir nokkru
byijaði hann að fást við höggmynd-
Ljjósmynd/stgr
ELFAR í Sjólyst við vinnustofu sína að Götuhúsum á Stokkseyri.
Þijár nýjar höggmyndir (fantasíur) og málverkið Brimskafl unnið á
krossvið. Fantasíurnar eru hoggnar í rekaviðardrumba.
ir, sem hann vinnur úr stórum reka-
viðardrumbum úr Stokkseyrarfjöru.
Það eru athyglisverð verk — það
er bragð að þeim — kraftur — orka,
sem kemur undan brimskaflinum
við ströndina.
Þarna niðri við sjóinn skammt
frá Knarrarósvita var dokað við um
stund, þar sem Elfar og greinar-
höf. hafa tíðkað komur sínar —
helzt í foráttubrimi — stórveltu.
Óvíða er brimið hærra en einmitt
þar. Það gefur sérstaka nautn að
standa undir brimskaflinum og gefa
sig á vald þessum krafti — þessum
náttúrukrafti. Það er ofar akadem-
íum — ofar viti eins og allt það
stórfenglegasta, sem sá, er öllu
ræður, gefur.
Svona undir lokin var farið að
tala um meistara meistaranna
Kjarval, sem var ofar akademíum
eins og brimskafl eða brimveggur
á Stokkseyri...
★ PlcROPRIMT
TIME RECORDER CO.
StimpilkluKkur tyrir
nútíft og framtíð
OTTO B. ARNAR HF.
Skipholti 33 -105 Reykjavik
Símar 624631 / 624699
Elfar segir: „Á tímabili skoðaði
ég nálega hveija málverkasýningu
í Reykjavík og mér fannst ég læra
af því en eftir því sem árin liðu, fór
ég að uppgötva, þegar ég fór inn
á Kjarvalsstaði, þá reddaði Kjarval
manni frá andlegu sjokki. Þá varð
ég sáttur við guð og menn og losn-
aði við vinnustofuslepjuna, sem var
í mörgum myndum, er voru til sýn-
is.“
P.t. Fljótshólar í Gaulverjabæ.
Höfundur er listmálari og
rithöfundur.
MERKING HF
BRAUIARHOLT 24
SÍMI: 627044
UTFRÆST
TRtSK I LT I
HARÐVIÐARVAL HF.
KRÓKHÁLSI 4 R. SÍMI 671010
\\ / vWÁ
’
MTD 072 R
Ódýr lúxusvél með
3,75 hestafla vél.
50 cm sláttubreidd, stór og
breið hjól, útbúin auðstillan-
legum hjólalyftum.
Meðfærileg f flutningi og geymslu.
Flymo E 300
Rafknúni svifnökkvinn.
Þú hefur hann í hendi þér,
léttan og meðfærilegan.
Bestur fyrir litlar lóðir.
Verö 15.900,- kr.
Stönir lóftlr
Iffls)4M);ra ; tfflöiSz®El
Flymo raforf MT 300
Rafknúið orf sem hentar vel til þess
að slá grasbrúska og illgresi á litlum
og meðalstórum lóðum.
350 W 7.550,-kr.
450 W 8.925,-kr.
RAÐGREIÐSLUR
W)
\,M3gL
Opið á laugardögum
frákl. 10:00 til 16:00.

Góð varatiluta- og viðgerðaþjónusta.
Hressir sölumenn!
G. Á. Pétursson hf.
Sláttuvélamarkaðurinn
Faxafeni 14 • Sími: 68 55 80
SLATTUVELAR OG ORF
SLÁTTUVÉLAR: R A F -, BENSÍN-, HJÓLA- EÐA LOFTPÚÐAVÉLAR
ÞÚ FINNUR VÉL VIÐ ÞITT HÆFI í GARÐINN ÞINN HJÁ OKKUR.
MTD 478 R
Stór og öflug sláttuvél
með 5 hp B&S mótor
með drifi, auðstillanlegum
hjólalyftum og stórum
grassafnara.
Verö 64.250,- kr.
Vélar m/grassafnara
verö frá 34.750,- kr.