Morgunblaðið - 20.06.1993, Side 44

Grunnur
M Landsbanki Mk íslands SBBF&, Banki allra landsmanna FORGANGSPÓSTUR UPPL ÝSINGASÍMI 63 71 90 k
MORGVNBLAÐW, KRINGLAN I, 103 REYKJAVÍK
SÍMl 691100, SlMBRÉF 691181, POSTHÓLF 1SS5 / AKUREYRl: HAFNARSTRÆTl 85
SUNNUDAGUR 20. JÚNÍ 1993
VERÐ í LAUSASÖLU 110 KR.
Vetnistil-
raunavél
sett upp í
Gufunesi
Bragi sagði í samtali við Morgun-
blaðið að í fyrstu yrði gerð tilraun
með að keyra 150 kílóvatta einingu,
og ef þýsku vísindamönnunum tæk-
ist að koma saman geymi, sem hægt
væri að losa vetnið nógu ört úr fyr-
"ff vélina,. myndu þeir koma með
hann hingað til lands. Geyminum
og vélinni yrði þá komið fyrir í einni
einingu og gerð yrði tilraun með að
knýja ljósavél til dæmis.
Rannsóknir þeirra Braga og
Valdimars K. Jónssonar prófessors
á nýtingu vetnis sem framtíðarelds-
neytis i stað jarðefnaeldsneytis hafa
víða vakið athygli, og hafa þær m.a.
leitt til samstarfssamningsins við
Max-Planck stofnanirnar. Rann-
sóknirnar beinast ekki síst að því
að kanna hvort mögulegt sé að nota
vetni sem eldsneyti í skipum, en í
samnorrænum starfshópi var fyrir
skemmstu lýst áhuga á því að verk-
efnið gæti þróast úr þýsk-íslensku
- samstarfí í samnorrænt-þýskt sam-
starfsverkefni með það fyrir augum
að strætisvagnar og fetjur verði í
framtíðinni knúnar vetni.
HVAR ER FISKURINN?
Morgunblaðið/Gunnlaugur Rögnvaldsson
Morgunblaðið/Júlíus
Á slysstað á Suðurlandsvegi
BIFREIÐIRNAR sem lentu í hörðum árekstri á mótum Suðurlandsveg-
ar og Þrengslavegar skemmdust mikið og eru taldar ónýtar.
Tíu slasast í 2 bílslysum
FIMM manns slösuðust í hörðum árekstri jeppa og fólksbíls á mótum
Suðurlandsvegar og Þrengslavegar laust fyrir kl. 10 á laugardags-
morguninn og voru öll flutt á slysadeild Borgarspítaians. Ökumenn
bílanna, karlmaður og kona, slösuðust alvarlega og hlutu höfuðáverka
og beinbrot en eru þó ekki talin í lifshættu.
Þá slösuðust fimm ungmenni í
. i-ilveltu á Garðsvegi á milli Keflavík-
ur og Garðs laust upp úr miðnætti
aðfaranótt laugardags. Tvö ung-
mennanna slösuðust alvarlega og
voru flutt á slysadeild Borgarspítal-
ans en hin voru flutt á sjúkrahúsið
í Keflavík.
Þtjú börn voru í bifreið konunnar
sem lenti í árekstrinum á Suður-
landsvegi en rannsókn á slysadeild
leiddi í ljós að þau höfðu ekki meiðst
alvarlega og fengu þau að fara heim
að lokinni læknisskoðun. Voru þrír
sjúkrabílar sendir á slysstaðinn og
auk þess var þyrla Landhelgisgæsl-
unnar kölluð út en henni var snúið
til baka áður en hún komst á staðinn.
Utreikningar Póst- og símamálastofnunar
Símakostnaðurimi
lækkaði um rúman
helming á tíu árum
SÍMAKOSTNAÐUR hefur lækkað um 56% að raungildi frá því í nóv-
embermánuði árið 1981 til meðaltals ársins 1992 ef miðað er við sam-
setningu stofngjalds, afnotagjalds og nokkurra 3 mínútna símtala á
mismunandi tímum sólarhringsins. A sama hátt lækkaði 3 mínútna
staðarsímtal um 41% og langlínusamtal um 85%. Símtöl til Danmerkur
lækkuðu um 43% á tíu ára tímabili, frá 1982-1992, og símtöl til Banda-
ríkjanna um 77%.
Gústav Amar, yfirverkfræðingúr
Pósts- og símamálastofnunar, sagði
að símakostnaður innanlands, reikn-
aður sem samsetning af stofngjaldi
fyrir síma, afnotagjaldi og ákveðn-
um fjölda 3 mínútna símtala á mis-
munandi tímum sólarhringsi) s og
'yfir mismunandi vegalengdir, hefði
hækkað um 479% frá því í nóvem-
ber 1981 til meðaltals ársins 1992
en vísitala framfærslukostnaðar
hefði hækkað um 1090% á sama
tíma. Þannig hefði símakostnaður
lækkað um u.þ.b. 56% að raungildi.
Símtöl til útlanda
Að sama skapi sagði Gústav að
alþjóðleg gjöld hefðu lækkað og því
Landsbanki umsvifamikill
atvinnurekandi á Akureyri
væri símakostnaður vegna símtala
til útlanda lægri en hann hefði ver-
ið. Ýmsar tölur mætti nefna í því
sambandi og væri kostnaðurinn af
símtölum til Danmerkur aðeins 57%
af kostnaðinum fyrir 10 árum síðan.
Aðeins kostaði svo 23% af því sem
kostað hefði að hringa til Bandaríkj-
anna fyrir 10 árum að hringja þang-
að nú.
Áframhaldandi lækkun
Gústav sagði að samverkandi
þættir yllu lækkuðum símakostnaði.
Mætti þar nefna að fullkomnari
tæknibúnaður hefði þau áhrif að við-
haldskostnaður væri minni og
færri símtöl væru handvirk. Svo
hefði tækjakostnaður hvorki hækkað
né lækkað og sífellt meiri notkun
hefði þau áhrif að kostnaður við
hvert símtal yrði minni.
Inntur eftir þróuninni sagðist
Gústav ekki telja að símtöl myndu
lækka jafn mikið næstu 10 árin og
síðustu 10 ár og kæmi þar ýmislegt
til, s.s. krafa um sífellt fjölbreyttari
þjónustu og gæði. Engu að síður
áliti hann að enn ætti eftir að verða
einhver lækkun.
ÞESSA dagana er verið að koma
fyrir vél í Áburðarverksmiðjunni
í Gufunesi sem í sumar á að gera
tilraunir með að keyra á vetni,
en um er að ræða samvinnuverk-
efni Háskóla íslands og tveggja
Max-Planck stofnana í Þýska-
landi. Að sögn Braga Árnasonar
prófessors felst íslenski hluti til-
raunarinnar í því að laga vélina
til þannig að keyra megi hana
_ með vetni og einnig að mæla hit-
ann á afgasinu sem myndast.
Vetnið er geymt í ákveðinni
málmtegund og munu þýsku vís-
indamennirnir rannsaka hvort
nýta megi hitann á afgasinu til
að ná vetninu úr málminum.
T.ANDSBANKI íslands er beint og óbeint orðinn umsvifamikill atvinnurekandi á Akureyri.
Rekstrarfélag hans á 42,5% í Strýtu hf., sem stofnað var eftir gjaldþrot K. Jónssonar, hann
átti og rak Alafoss um sex mánaða skeið, þar til Folda hf. var stofnuð, hann á 67% i Lindu
hf. eftir gjaldþrot fyrirtækisins, hann átti Prentverk Odds Björnssonar, eftir gjaldþrot fyrir-
tækisins, en hefur nú selt fyrirtækið til AKO og Ioks er nýstofnað Rekstrarfélag Islensks
skinnaiðnaðar í eigu Hamla, eignarhaldsfyrirtækis Landsbankans.
Folda hf. tapaði eins og kunnugt er rúmum
50 milljónum króna á liðnu ári og að sögn Bald-
■Hflis Valdemarssonar, framkvæmdastjóra fyrir-
tækisins, hafa eigendur fyrirtækisins nú ákveðið
að auka hlutafé þegar í stað um 16 milljónir
króna, ög síðar á árinu jafnvel um 14 milljónir
til viðbótar, þannig að hlutafé þess verði 100
milljónir króna.
ÍSI skuldar Landsbankanum 504 millj. kr
Skuldir gjaldþrotabús íslensks skinnaiðnaðar
eru samtals yfir 900 milljónir króna og þar af
á Landsbankinn veðkröfur upp á 504 milljónir
króna. Bankinn hyggst reka rekstrarfélagið þar
til hann hefur fengið greitt upp í afurðalán sín
til fyrirtækisins sem nema um 368 milljónum
króna._ Önnur veð eru í vélum, tækjum og hús-
næði Islensks skinnaiðnaðar.
Sjá „Akureyri í djúpum dal“ bls. 10-12.
Ekki kvað Gústav þó endilega víst
að lækkunin yrði jöfn til allra og
benti í því sambandi á að í löndum
með samkeppni á þessu sviði, t.d. í
Bretlandi, hefði meiri lækkun orðið
á kostnaði stórra fyrirtækja en
kostnaði einstaklinga. Ástæðan væri
samkeppni um stóra notendur og
því væri tilhneigingin sú að hlutfalls-
lega meiri kostnaður lenti á einstakl-
ingum en áður hefði verið.