Morgunblaðið - 05.09.1993, Blaðsíða 6

*6 -B
MORGUNBLAÐIÐ SBPTEM.BER 1993
REIKI-
NÁMSKEID
jf
- Veist þú að við búum öll yfir stórkostlegum
eiginleikum til að lækna okkur sjálf?
- Veist þú að með því að nýta okkur þessa eigin-
leika getum við einnig hjálpað öðrum?
- Vilt þú nýta þér þessa eiginleika?
- Reikinámskeið er ein af mörgum leiðum til þess.
Námskeið í Reykjavík:
11. -12. sept. 1. stig, helgarnámskeið.
12. -15. sept. 2. stig, kvöldnámskeið.
Námskeið á Höfn:
16. sept. kynningarfundur kl. 20.30.
18. -19. sept. 1. stig, helgarnámskeið.
19. -21. sept. 2. stig, kvöldnámskeið.
Sjá augl. í Eystra-Horni 2. og 9. sept.
Upplýsingar í síma 33934.
Guðrun Oladóttir, reikimeistari.
INNRITUN er hafin í síma 652285
daglega kl. 13-19
Bamadansar Samkvæmisdansar
Gömludansarnir Latín - Standard
Bugg - Swing, léttar sveiflur o.m.fl.
Takmarkaður fjöldi nemenda í hverjum tíma.
Sérstakir tímar fyrir byrjendur.
Kennum öllum aldurshópum. Aðeins lærðir
danskennarar sjá um danskennsluna.
Tökum að okkur kennslu starfsmannahópa,
félagshópa og námskeið á landsbyggðinni.
Einkatímar eftir samkomulagi.
Systkinaafsláttur. Fjölskylduafsláttur.
Hópafsláttur. Euro - Visa raðgreiðslur.
SUÐURNESJABÚAR
kennum í Ytri-Njarðvík.
Upplýsingar í síma 92-11708, Eygló eða
hjá Nýja Dansskólanum í síma 91-652285.
LÆKNISFRÆDI/r'ekst að úthýsa
lömunarveirum f
Mænusótt
HEILSUSTOFNUN þjóðanna er
stolt af því, og má vera það, að
herferðin sem hófst 1967 gegn
bólusótt bar svo glæsilegan
árangur að tíu árum síðar var
sú arga heimsplága hvergi til
nema í sögubókum. Þykir það
vel hæfa að fyrsta veirupestin
sem heltist úr lestinni skyldi
gefast upp fyrir áhrifamætti
tveggja alda gamallar uppgötv-
unar. Kúabólusetning Jenners
var eitt af stóru skrefunum á
framfarabraut læknavísind-
anna.
eftir Þórarin
Guónason
Nú gera góðir menn sér vonir
um að með bólusetningu
megi einnig takast að útrýma
mænusótt (öðru nafni lömunar-
veiki) og þeir bjartsýnustu tala um
______________ árið 2000 sem
takmark.
Mænusótt er
veirusjúkdómur
og berst þannig
milli manna að
þeir anda sótt-
kveikjunni að sér
eða gleypa hana í
mat og drykk.
Börnum hættir
öðrum fremur til að veikjast en
þó er ekkert aldursskeið tryggt
nema til hafi komið ónæmi með
sýkingu fyrr á ævi eða bólusetn-
ingu. Sumstaðar er sóttin landlæg
en gengur í öðrum heimshlutum
sem faraldur og þannig hefur hún
oft hagað sér á okkar landi.
Margir smitast án þess að verða
alvarlega veikir, eru lumpnir í
nokkra daga með hitaslæðing,
höfuðverk, særindi í hálsi, ógleði,
ef til vill uppsölu og niðurgang.
Að því búnu taka þeir gleði sína
og ganga út í iðu lífsins á ný. -
VARMASKIPTAR
...koma í veg fyrir tæringu
á ofnakerfum.frostskemmd
á snjóbræóslukerfum og
tryggja gott neysluvatn.
Hjá okkur færðu viðurkennt
efni til pípulagna.
ÍSUIFUR JÓNSSON
-med Þér í veiturt vatns-
■ •iioiTi • ilai nn«»
Öðrum reynist pestin þyngri þraut.
Framangreind einkenni verða þá
öllu svæsnari, ýmist í upphafi eða
síðar þegar sjúkleikinn dregst á
langinn. Verkir og stirðleiki í baki,
hnakka og útlimum angra sjúkl-
ingana og gera þeim erfitt fyrir
um hreyfingar, smáar sem stórar.
Einkum verða vöðvar aumir við-
komu og sárir við minnsta hnjask
og svo kann að fara að allt í einu
verði ekki hægt að lyfta fæti eða
taka til hendi, vöðvar hafa lamast.
Sumar lamanir reynast ekki
ævarandi, þær ganga til baka sem
kallað er og sjúklingurinn nær
fullri heilsu eða því sem næst, þó
oft ekki fyrr en að löngum tíma
liðnum. Aðrar lamanir haldast að
mestu eða öllu óbreyttar til ævi-
loka og til eru þær sem breiðast
út og láta ekki staðar numið fyrr
en lífsnauðsynleg vöðvakerfi eru
undirlögð, svo sem öndunarvöðv-
ar. Þá er varla lengur að leikslok-
um að spyrja. - Mænusóttarlömun
stafar af því að veiran sest að í
frumum líkamans, eykst þar og
margfaldast og sækir ekki síst í
hreyfifrumur taugakerfis í mænu
eða heila og spillir þeim svo að
boð um að vöðvi skuli dragast
saman komast ekki til skila. Ef
hreyfifruman nær sér eftir árásina
gengur lömunin til baka, annars
ekki.
Veirur eru svo örlitlar að þær
greinast ekki í venjulegri smásjá
en þegar rafeindasmásjáin kom til
sögunnar skömmu fyrir 1940 fóru
þessar smæstu sóttkveikjur að
verða sýnilegar og um svipað leyti
tókst upphafsmönnum vefjarækt-
unar að fá veirur til að fjölga sér
og um leið urðu þær vænlegri til
athugunar og margvíslegra rann-
sókna. John Enders og samstarfs-
menn hans við Harvard-háskóla
fengu Nóbelsverðlaun 1954 fyrir
ræktun mænusóttarveiru á vef úr
apanýra og síðan birtust þeir Jon-
as Salk og Albert Sabin í sviðsljós-
inu hvor í sínu lagi og hvor með
sitt bóluefni, Salk með sprautu-
vökva sem í eru dauðar veirur en
Sabin með mixtúru og veirurnar
í henni lifandi en veiklaðar (slævð-
ar). Hvorttvegja hefur reynst með
ágætum og nota sumar þjóðir
sprautuaðferð en aðrar inntöku.
Við erum í sprautuflokknum en
Bretar og Bandaríkjamenn í hin-
um svo að dæmi séu nefnd. í lönd-
um þar sem bólusetningar fara
reglulega og skipulega fram hefur
mænusóttinni verið útrýmt. Hér á
landi var síðasti vondi faraldurinn
1955-6; á þeim tveim árum veikt-
ust 1.353 og 164 lömuðust í lengri
eða skemmri tíma og fjórir dóu.
Jonas Salk.
Albert Sabin.
Árið 1966 fengu tvær manneskjur
væga mænusótt og síðan virðist
hennar ekki hafa orðið vart og
svipaðar fregnir berast frá öðrum
bólusetningarlöndum.
Aðra sögu er að segja af öðrum
heimshlutum. Árið 1991 áttu sjö-
tíu af hundraði nýskráðra mænu-
sóttarsjúklinga í veröldinni heima
í fjórum löndum: Bangladesh,
Kína, Indlandi og Pakistan. En frá
sumum svæðum Afríku berast ein-
ungis fáar skýrslur og þeim er
varlega treystandi. Kunnugir
áætla að þaðan fréttist varla um
fleiri en tíunda hvern sjúkling.
Heilsustofnun þjóðanna hefur
nýlega lýst því yfir að á hveiju
ári séu nú áttatíu af hundraði allra
barna í heiminum bólusett gegn
mænusótt. Það kostar ógrynni fjár
og er mikið starf, en þó yrði enn
meira umstang að leita uppi og
bólusetja þau tuttugu prósent sem
eftir eru. Til þess að veita öllum
úrlausn þyrfti að kaupa meira en
heilan milljarð bóluefnisskammta
á ári og væntanlega greiða 50-60
krónur fyrir hvern svo að augljóst
er að efnið eitt og sér kostar mik-
ið fé. Og þótt Heilsustofnunin
ásamt Barnahjálparsjóði Samein-
uðu þjóðanna leggist á eitt með
Alþjóðasambandi Rótarýmanna og
fjölmörgum öðrum stofnunum og
samtökum gengur erfiðlega að
fylla þann mæli sem til þarf. Bjart-
sýnismennirnir með aldamótin í
huga munu leggja sig fram. Megi
þeim verða að trú sinni.
Bárnshoýandi konur
Frábær þjálfun fyrir þær sem vilja halda sér
í fínu formi á meðgöngunni.
Konur með börn
á brjósti —-----------
Rólegir, styrkjandi og uppbyggjandi
tímar þar sem mömmurnar hafa
börnin hjá sér. .
/> /
AGUSTU OG HRAFNS
SKEIFAN 7 108 REYKJAVÍK S. 689868