Morgunblaðið - 05.11.1993, Síða 11

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 5. NÓVEMBER 1993
11
og sunnudag og greinilegt er að sýn-
ing Leikfélagsins á Englum í Ameríku
vekur áhuga.
Aðsóknin kemur til með að raska
örlítið dagskrá vetrarins. Þannig mun
frumsýning á Gleðigjöfum eftir Neil
Simon frestast um mánuð.
Enn er ekki ljóst hvað verður um
barnaleikritið Hættuför sem sýna átti
í janúar, en um einhveijar tilfærslur
verður að ræða.
Jólaverkefnið Eva Luna verður hins
vegar örugglega á tilsettum tíma.
Kvikmyndir
Kvikmyndasýning í
Norræna húsinu
Norska myndin „Den Hvite Selen“
verður sýnd sunnudaginn 7. nóvember
kl. 14. í Norræna húsinu og er hún
ætluð yngri bömum.
Myndin fjallar um selinn Kotic sem
hefur búið við Beringshaf alla sína
ævi en einn góðan veðurdag birtist
hópur veiðimanna sem eru sólgnir í
selaskinn. Kotic heldur þá í leiðangur
til að reyna að fínna stað þar sem
selirnir geti búið í friði og ró.
Sýning myndarinnar tekur tæpa
kiukkustund og er hún með norsku
tali. Allir eru velkomnir og er aðgang-
ur ókeypis.
Sýningnm á Coppelíu er að ljúka.
Síðasta sýning
á Coppelíu
Sýningum á Coppelíu sem sýnd
hefur verið í íslensku óperunni að
undanförnu er að ljúka og verður síð-
asta sýning í kvöld, föstudaginn 5.
nóvember kl. 20.
Lára Stefánsdóttir og Eldar Valiev
dansa hlutverk Svanhildar og Frans á
þessari sýningu og í hluverki Coppel-
íusar verður Guðmundur Helgason.
Hljómsveitarstjóri er Örn Óskarsson.
Coppelíu hefur verið vel tekið, jafnt
af gagnrýnendum sem áhorfendum.
Sinfóníuhljóm-
sveit Islands
Tónleik-
ar fyrir
ungt fólk
SINFÓNÍUHLJÓMSVEIT ís-
lands gengst fyrir tónleikum fyr-
ir ungt fólk í Háskólabíói laugar-
daginn 6. nóvember kl. 20.
Sífellt fleiri ungmenni sækja nú
tónleika SÍ og þykir hljómsveitinni
við hæfi og velja efnisskrá sérstak-
lega með tilliti til þessa hóps. Fyrst
á efnisskrá tónleikanna er eitt
þekktasta verk breska tónskáldsins
Edward Elgars, Pomp & Circumst-
ance.
Sérstaklega hefur verið vandað
til einleikara á þessum tónleikum
en það er Svíinn Christian Lind-
berg, sem er talinn meðal fremstu
básúnuleikara. Hann mun leika
konsert fyrir básúnu og hljómsveit
eftir landa sinn Jan Sandström,
svonefndan Vélhjólakonsert eða
Snigil.
í tilefni Vélhjólakonsertsins ætla
Sniglar í Reykjavík að fjölmenna.
Kynnir tónleikanna verður Björn
Jörundur Friðbjörnsson söngvari
hljómsveitarinnar Ný dönsk.
Tónleikunum iýkur á Bolero eftir
franska tónskáldið Maurice Ravel.
Hug'mynd - höggmynd
Myndlist
Eiríkur Þorláksson
Þau söfn, sem helguð eru lífs-
verki einstakra listamanna, eru
ekki mjög áberandi í þeirri stöð-
ugu samkeppni um athygli fjöl-
miðlanna, sem fer fram dag hvern
í menningarlífinu hér á landi sem
annars staðar. Þó gegna þessi
söfn mikilvægara hlutverki en
margir gera sér grein fyrir; þar
er jafnan varðveitt heillegri mynd
af lífsstarfi viðkomandi lista-
manns en mögulegt væri að setjá
saman á öðrum stað, og einnig
veita slík söfn betri tækifæri en
ella gæfust til kynninga, rann-
sókna og þess stöðuga endurmats
á listsköpun viðkomandi lista-
manns sem nauðsynlegt er til að
listin nái að höfða til nýrra kyn-
slóða listunnenda.
Allt frá því það var formlega
opnað almenningi 21. október
1988 hefur Listasafn Sigurjóns
Ólafssonar staðið ágætlega undir
þessum skyldum sínum, eins og
árbækur safnsins og sýningaskrár
bera órækan vott um; jafnframt
því hefur safnið skapað sér sess
sem lifandi vettvangur fyrir aðra
menningarstarfsemi, og ber þar
hæst reglulegt tónleikahald og
ljóðakynningar, sem hvoru
tveggja hefur orðið til að auka
mikilvægi safnsins í listalífinu. í
tilefni fímm ára afmælis safnsins
var í byijun október opnuð sýning
í safninu undir yfirskriftinni
„Hugmynd - höggmynd", þar
sem brugðið er upp nokkrum
dæmum um á hvern hátt verk
Siguijóns þróuðust frá upphafi til
loka, og vinnuaðferðir mynd-
höggvarans eru kynntar. Þessi
sýning mun standa í allan vetur,
og vegna uppsetningarinnar ætti
hún að vera einkar hentug til að
kynna skólafólki á öllum aldri
nokkra helstu þætti höggmynda-
listarinnar.
Á sýningunni eru rúmlega þijá-
tíu verk, sem spanna sextíu ára
feril listamannsins, þar sem hið
elsta gerði hann á fjórtánda ári,
en hið yngsta skömmu áður en
hann lést 1982. Mörg verkanna
eru gjafir til safnsins frá síðustu
árum, og gefa þau góða yfirsýn
yfir þá mismunandi stíla, sem Sig-
uijón nýtti á fjölbreyttan hátt,
allt eftir því sem viðfangsefnið
bauð upp á hverju sinni.
Hér getur einnig að líta fjölda
ljósmynda, sem í tengslum við
verkin og skýringatexta eru not-
aðar til að sýna á hvem hátt ein-
stök verk hafa þróast frá því að
Sigurjón Ólafsson við verk sitt Faðmlög.
vera hugmynd, fyrst unnin í litlum
módelmyndum, síðar í stærri leir-
verkum og loks yfirfærð í gifs,
brons eða jafnvel hoggin í stein.
Þannig er hægt að rekja sköpun-
arferlið í heild sinni, sem kann
að vera hugljómun ýmsum þeim,
sem ekki hafa kynnt sér högg-
myndalist að marki áður.
Einn ríkulegasti fiokkur verka
Siguijóns er án efa mannamyndir
hans, þó þeim hafi ekki alltaf
verið veitt nægileg athygli. í þeim
má oft sjá ólík efnistök, þar sem
viðfangsefnið ræður öðru fremur
á hvem hátt listamaðurinn nálg-
ast verkið. Þetta má glögglega
sjá með því að bera saman verkin
„Kroppinbakur" (nr. 4) og „Móðir
mín“ (nr. 8 og 9), en aðeins fjög-
ur ár skilja þau að; sviplausri
undirgefni hins afmyndaða við
örlögin gefur listamaðurinn styrk
með kraftmikilli uppbyggingu
heildarinnar, en með fínlegum lín-
um og mjúkri mótun í móður-
myndinni nær hann að laða fram
einlægan og um leið angurværan
svip þeirrar íslensku fjallkonu,
sem hefur oftar en ekki fórnað
eigin hagsæld til að búa afkom-
endur sína sem best að heiman.
„Hansen frá Nýhöfn" (nr. 15) er
gerð tæpum tveimur áratugum
síðar, en stendur þrátt fyrir það
nærri „Kroppinbak“ að verklagi,
og sýnir þannig glögglega að Sig-
uijón lét viðfangsefnið ráða efnis-
tökum, því í millitíðinni hafði hann
unnið mörg þekkt verk á gjörólík-
an hátt, og nægir þar að nefna
„Dýrið“ (nr. 11) og „Faðmlög"
(nr. 13), sem síðar var stækkað
upp og er eitt þekkasta verk lista-
mannsins.
íslendingar vilja oft gleyma, að
Siguijón var orðinn þekktur
myndhöggvari í Danmörku áður
en hann settist endanlega að hér
á landi, enda bjó hann þar lengi
eftir að námi lauk. Hann dvaldi
þar á árum síðari heimsstyijaldar-
innar, og á þeim tíma vann hann
að kunnustu verkum sínum þar í
landi, tveimur höggmyndum fyrir
ráðhústorgið í Vejle. Þetta voru
feikilega stór verk, hoggin í gran-
ít, og vógu sjö og hálft tonn hvort;
þau ollu miklu írafári þegar lista-
maðurinn hafði lokið þeim 1944,
og var komið fyrir í geymslu til
að byija með. Verkin voru loks
Siguijón Ólafsson: Móðir mln.
Gifs, 1938.
sett upp 1955 eftir miklar umræð-
ur, og þá upphaflega aðeins til
reynslu!
Þessi saga er rifjuð upp hér,
því á sýningunni getur að líta
frumdrög að annari höggmynd-
inni, „Iðnaður og verslun" (nr.
10), og einnig eru sýndar ýmsar
ljósmyndir, sem tengjast þessu
mikla verki. Þessi frumdrög eru
unnin í gifs, og munu hafa fund-
ist fyrir tilviljun í húsaporti á
Christianshavn í Kaupmannahöfn
1987; verkið var þá í slæmu ásig-
komulagi, enda talið hafa staðið
utandyra í meira en þijá áratugi.
Það hefur verið mikið starf að
gera við þessa gifsmynd, og er
gott að vita af henni í safninu í
Laugarnesi sem einu tilvísuninni
hér á landi í þessar miklu högg-
myndir Siguijóns; þær voru braut-
ryðjendaverk í danskri högg-
myndalist á sinni tíð, og Vejlebúar
eru stoltir af þeim í dag.
Á sýningunni kemur einnig vel
fram, að Siguijón einskorðaðr sig
ekki við ákveðin efni i starfi sínu.
Hér eru verk unnin í leir, gifs og
steypt í brons, unnin beint með
koparplötum og koparvír, skorið
út í tré, og loks unnið í frauð-
plast, til undirbúnings verkum
sem skyldi steypa í ál, höggva í
marmara eða mynda með holrúm-
um í steinsteypu; forvitnin um
möguleika ólíkra efna og vinnuað-
ferða átti mikinn þátt í þeirri fjöl-
hæfni, sem einkenndi allt lífsstarf
þessa hægláta listamanns.
Sýningin „Hugmynd - högg-
mynd“ mun standa til vors, en
þar sem safnið verður að öllu jöfnu
aðeins opið laugardaga og sunnu-
daga í vetur (og fyrir skólahópa
utan þess tíma), er rétt að hvetja
sem flesta til að koma við ein-
hveija helgina; heimsókn í Lista-
safn Siguijóns Ólafssonar í Laug-
arnesinu getur verið ágæt viðbót
við sunnudagsbíltúrinn.
Kór Laugarneskirkju.
Kór Laugameskirkju
syngur negrasálma
KÓR Laugarneskirkju heldur
tvenna tónleika í Laugarnes-
kirkju um helgina, laugardaginn
6. nóvember og sunnudaginn 7.
nóvember kl. 17.00 báða dagana.
Á efnisskrá kórsins eru að þessu
sinni nær eingöngu negrasálmar.
Einsöngvari með kórnum er Dúfa
Einarsdóttir og stjórnandi er Ron-
ald Turner.
Nýjar bækur
Ný ljóðabók eftir
Gunnar Hersvein
í REGNBORG hljóðra húsa heitir
nýútkomin ljóðabók eftir Gunnar
Hersvein. Bókin inniheldur 38
ljóð í fjórum köflum.
í fréttatilkynningu segir m.a.: „í
fyrsta ljóðinu eru mælandinn stadd-
ur í málverki. Hann grípur pensilinn
af forviða málara og skapar mynd-
ljóð til að tjá sig og ná sambandi
við lesandann. Ástin, tilveran, trúin,
einveran og dauðinn birtast m.a. í
ljóðunum.
Gunnar Hersveinn er fæddur
1960 í Reykjavík og er í regnborg
hljóðra húsa þriðja ljóðabók hans.
Hinar eru Gægjugat frá 1987 og
Tré í húsi frá 1989. Gunnar hefur
einnig ritað heimspekibókina Um
það fer tvennum sögum 1990 og
skrifað leikritið Ef sem leikfélag
Menntaskólans á Egilsstöðum sýndi
snemma á þessu ári.
t- loij OwliUtT I íitíuihfft
Gunnar Hersveinn
Ljóðabókin er 52 síður. Hér-
aðsprent sf. á Egilsstöðum prent-
ar hana en höfundur gefur út
sjálfur. Atli Heiðar Gunnlaugs-
son gerði kápu. Islensk bóka-
dreifing annast dreifingu. Bókin
kostar 1.850 kr.