Morgunblaðið - 28.12.1993, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR Z8. DESEMBER 1993
Útboð samvinnuhlutabréfa
eftir Sigurð
Kristjánsson
Vegna blaðaskrifa um hluta-
bréfaútboð Kaupfélags Ámesinga
vill undirritaður fara um málið
nokkrum orðum.
Það virðist fara fyrir bijóstið á
ýmsum að samvinnufélög hafa
með lögum nr. 22/1991 fengið
rétt til útgáfu samvinnuhlutabréfa
til þess að mynda svokallaða B-
deild stofnsjóðs. Það voru að sjálf-
sögðu mikil tíðindi þegar hin nýju
lög voru samþykkt en hitt öllu
minni tíðindi þótt einstaka kaupfé-
lag hafi nýtt sér þennan rétt eða
sé að undirbúa slíkt. Ekki virðist
ástæða til þess að gera á einhvern
hátt tortryggilegt þótt samvinnu-
félag kjósi að gefa út hlutabréf
eftir atvikum til þéss að treysta
stöðu sína eða til ákveðinna verk-
efna.
Framkvæmd útboðs KA
Hvað útboð KÁ snertir, var
heildarfjárhæð B-deildar ákveðin
í reglugerð kr. 200 milljónir og
fyrsta útboð var þá 'A þeirrar
upphæðar. Við töldum mjög eðli-
legt að ganga eftir því hvort nú-
verandi félagsmenn, starfsmenn
og ýmis félög og samstarfsfyrir-
tæki, hefðu áhuga á þessu fyrsta
útboði KÁ. Útboðsgögn voru gerð
með tilliti til þess að aðilar væru
fyrir vel upplýstir um félagið að
baki útboðinu og voru útboðsgögn-
in unnin í samvinnu við lögg. end-
urskoðanda félagsins. Kaupfélags-
stjóra var falið af stjórn félagsins
að annast kynningu sem gerð var
með sérstöku bréfi og síðar leið-
aragrein í fréttablaði KÁ, KÁ
fréttum. Áður hafði, þ.e. í október
1992, verið sent bréf til allra fé-
lagsmanna KÁ með upplýsingum
um samvinnuhlutabréf og það
'V
Stundiá
líkamsrækt
í eigin kver&!
Að eiga kost á því að stunda leikfimi eða
líkamsrækt í eigin hverfi er eitthvað sem ekki
öllum býðst. Bæði getur það sparað tíma og
gert konum kleift að stunda líkamsrækt á
öðrum tímum en annars henta.
Ef þú býrð í Breiðholti þá skaltu nýta
þér þjónustu JSB í Hraunbergi.
■ Grænt kort.
Grænt kort gildir í alla flokka alla daga
vikunnar þar til flokkarnir eru fullsetnir.
Þessi kort eru miðuð við þarfir þeirra sem
vilja hafa sveigjanleika
á mætingu og ástundun.
irfir þeirra sem
00
Leikhorn fyrir
krakkana
í Hraunbergi.
SUÐURVERI• HRAUNBERGI 4
Hringið og
pantið kort
eða skráið
ykkur í flokka.
Sími 813730
og 79988.
„Ekki virðist ástæða til
þess að gera á einhvern
hátt tortryggilegt þótt
samvinnufélag kjósi að
gefa út hlutabréf eftir
atvikum til þess að
treysta stöðu sína eða
til ákveðinna verk-
efna.“
kynnt, hvaða afgreiðslu þetta mál
hefði fengið á þeim tíma hjá Kaup-
félagi Árnesinga. Að minnsta kosti
tvö kaupfélög stóðu að hlutabréf-
aútgáfu þegar á árinu 1992, Kaup-
félag Eyfirðinga sem var með opið
útboð og Kaupfélag Húnvetninga
sem var með jokað útboð. í útboðs-
gögnum KÁ var reksturssaga
kaupfélagsins í 10 ár og 8 mánuði
rakin og verður tæplega' sagt að
staða félagsins, þegar útboðsgögn
voru gerð, kæmi ekki fram. Fyrir
þá sem áhuga hafa á afkomu
kaupfélagsins er létt verk að skoða
samanburð milli mánaða og ára
og niðurstaðan hlýtur að vera sú
að afkoman sé í líkum takti og
síðastliðin ár. Við höfum reynt að
falla ekki í þá gryfju að spá fyrir
um afkomu fram í tímann eins og
margir hafa farið flatt á. Við höf-
um ekki lofað arði og við höfum
ekki lofað hagnaði á yfirstandandi
ári enda eru nýjustu fréttir þær
að við verðum að afskrifa stofn-
sjóð KÁ hjá Sambandinu að upp-
hæð 15 milljónir. Samt horfa mál-
in þannig að meiri líkur eru á því
að kaupfélagið verði gert upp með
hagnaði fyrir árið 1993, þótt ýmsa
fyrirvara verði þar að hafa.
Þáttur Verðbréfaþings og
Seðlabanka
Þótt ekki hafi borist athuga-
semdir til kaupfélagsins frá Verð-
bréfaþingi, mun það hafa beðið
Bankaeftirlit Seðlabanka að kanna
útboðið sem auðvitað var mjög
eðlilegt. Niðurstaða Bankaeftir-
litsins birtist okkur í bréfi og lítum
við svo á að kaupfélagið sé á
grænu Ijósi með það að ljúka út-
boðinu á sömu nótum eins og við
hófum það. Hins vegar hlýtur
kaupfélagið að svara þeirri gagn-
rýni sem það hefur orðið fyrir út
af framkvæmd útboðsins með því
Sigurður Krisljánsson
að fá verðbréfafyrirtæki til þess
að taka framhaídið að sér þegar
frekari útboð kaupfélagsins koma
til framkvæmda. Er þá væntanleg
dreifing bréfanna til allra áhuga-
samra kaupenda tryggð og sömu-
leiðis þau umboðslaun sem við eig-
inlega aldrei höfðum haft sér-
stakan áhuga á að hafa af verð-
bréfafyrirtækjum. Vonum við að
samvinna KÁ við þessi fyrirtæki
verði góð, enda betra þar sem 150
millj. bíða eftir því að komast í
Landbúnaðarstefnan og
innflutningur búvara
eftir Gunnlaug
Júlíusson
Þorvaldur Gylfason prófessor
við Háskóla Islands ritar greinar
þijá daga í röð í Mogunblaðið í lok
október þar sem hann fjallar um
landbúnaðarstefnu liðinna áratuga
og ítrekar áður þekktar skoðanir
sínar um að opna beri fyrir óhindr-
aðan innflutning búvara. Það er
mjög umhugsunarvert í þessu
sambandi að eins og greinar um
landbúnaðarmál renna létt úr
penna prófessorsins, þá hefur
reynst ómögulegt að fá hann til
að skiptast opinberlega á skoðun-
um um landbúnaðarmál við full-
trúa bændasamtakanna, þótt iðu-
lega hafí verið eftir því leitað.
Innflutningur búvara
Eitt megininntak í greinum pró-
fessorsins er að það markmið
stjórnvalda að fullnægja sem
mestu af búvöruþörf þjóðarinnar
með innlendri framleiðslu hafi ver-
ið rangt og byggt á óeðlilegri
„ Að því ég best veit, þá
snerist barátta Jóns
forseta ekki síst um að
hnekkja einokun Dana
á viðskiptum við ís-
land.“
hagsmunagæslu. Vitnar hann í því
sambandi til Jóns forseta. í þessu
sambandi má benda á tvennt. Að
því ég best veit, þá snerisf barátta
Jóns forseta ekki síst’ um að
hnekkja dnokun Dana á viðskipt-
um við ísland, þannig að erlend
viðskipti væru fijáls, enekki bund-
in við Dani eingöngu. I öðru lagi
er rangt að láta líta út sem höml-
ur á innflutningi búvara hafi verið
eitthvað séríslenskt fyrirbæri.
Þessi stjórnarstefna var viðtekin í
öllum nágrannalöndum okkar.
Stjórnvöld í Skandinavíu stóðu
vörð um innlenda búvörufram-
leiðslu með því að hindra óheftan
innflutning búvara fram á síðustu
BETRI & FALLEGRI
Þér líður miklu betur með hreinni og fallegri húð!
Fáðu faglega
meðhöndlun.
Það ber árangur.
mm
SNYRTI- OG NUDDSTOFA
Hönnu Kristínar Didriksen
Skeifunni 19, sími 678677
ár. Evrópubandalagið heldur enn
í umfangsmiklar innflutnings-
hömlur á búvörum til bandalags-
ins. Þannig hafa hin Jandbúnaðar-
pólitísku markmið á íslandi í engu
verið frábrugðin því sem gerðist í
grannlöndum okkar.
Reynsla af óheftum
innflutningi búvara
í sambandi við þessa umræðu
er forvitnilegt að skoða hvaða
áhrif óheftur innflutningur búvara
hefur haft löndum sem búa við
áþekkar aðstæður og við gerum á
íslandi, þar sem sú stefna hefur
orðið ofaná.
Nefna má Alaska sem dæmi.
Þar þróaðist blómlegur landbúnað-
ur fram eftir öldinni, þar til að
tekin var ákvörðun á sjötta ára-
tugnum um að opnað skyldi fyrir
óheftan innflutning búvara til rík-
isins frá öðrum ríkjum Bandaríkj-
anna. Það hafði í för með sér að
landbúnaður lagðist því sem næst
af í Alaska, þar sem ódýrar inn-
fluttar búvörur lögðu markaðinn
undir sig, enda þótt veðurfar sé
þar á ýmsan hátt hagstæðara til
landbúnaðar en hérlendis. Á seinni
árum hafa stjómvöld í Alaska tek-
ið ákvörðun um að efla landbúnað
þar á nýjan leik. Ástæður þess em
aðallega þrennskonar:
1. Matvæli eru ekki lengur ódýr
í Alaska.
2. Almenningur hefur ekki hug-
mynd um hvað hann er að láta
ofan í sig.
3. Það virðist vanta þá kjölfestu
í þjóðfélagið sem landbúnaður
skapar.
Einnig má líta til Nýfundna-
lands en þar eru aðstæður til land-
búnaðar einnig á margan hátt
mjög áþekkar og hérlendis. Þar
tók útgerðaraðilinn um það
ákvörðun fyrr á tímum að búvörur
skyldu fluttar inn í stað þess að
láta landbúnaðarframleiðslu þró-
ast og dafna í landinu. Það hafa
verið færð að því rök, m.a. í riti
sagnfræðinema við Háskóla ís-
lands (Sagnir 9. árg. 1988), að
þessi uppbygging þjóðfélagsins
hafí með öðru leitt til þess að það
vantaði ákveðna kjölfestu í þjóðfé-
lagið, enda missti það efnahags-