Morgunblaðið - 28.12.1993, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 28. DESEMBER 1993
Frelsinu fegin
NEMENDURNIR sjö ásamt kennara sínum, Ljúdmílu Selkova, sem mannræningjarnir létu lausa sl. föstu-
dag þegar þeir höfðu fengið í hendur rúmlega 700 millj. kr. i lausnargjald.
Fjórir mannræningjar handteknir í Suður-Rússlandi
Gíslarnir heilir á húfí
og lausnarféð náðist
Moskvu. Reuter.
FJÓRIR menn, sem voru um tíma með 12 börn og fjóra fullorðna
i gíslingu, voru handteknir í Suður-Rússlandi í gær. Voru þá liðn-
ir fimm dagar frá gíslatökunni en í millitíðinni höfðu þeir fengið
greiddar rúmar 700 milljónir kr. í lausnargjald og þyrlu til um-
ráða. Gíslarnir sluppu allir ómeiddir og mestur hluti lausnarfjár-
ins náðist.
Major
styður
„ástarráð-
herrann“
JOHN Major, forsætisráðherra
Bretlands, sagði í gær að ekki
kæmi til greina að setja að-
stoðarumhverfisráðherrann
Tim Yeo af en hann hefur við-
urkennt að hafa eignast barn
utan hjónabánds í júlí sl. Yeo
hefur getið sér orð fyrir ötulan
stuðning við íhaldssama^ fjöl-
skyldustefnu Majors. Ýmsir
áhrifamenn í íhaldsflokknum
hafa gengið fram fyrir skjöldu
og krafist afsagnar Yeos þar
sem hann hafi orðið uppvís að
framferði sem gangi þvert á
stefnu flokksins um eflingu
fjölskyldugilda.
Jólahald 1
neyðarskýlum
FJÖLDA akbrauta var lokað í
París í gær og fyrradag vegna
vatnavaxta í ánni Signu. Lítið
vantaði á að yfirborð árinnar
sleikti tær Zouave-styttunnar á
Austerlitz-brúnni en þegar það
gerist er neyðarástandi lýst
yfir í borginni. Flóð í frönskum
ám hafa valdið miklum erfið-
leikum undanfarna daga og
þúsundir fjölskyldna urðu að
flýja heimili sín og halda jól í
bráðabirgðaskýlum.
Ottast um vís-
indamann
ÓTTAST var í gær um líf
norsks vísindamanns, Josteins
Helgestad, sem féll niður í
sprungu á Suðurskautslandinu
í fyrradag. Hann tekur þátt í
leiðangri sem freistar þess að
finna tjald sem Roald Amund-
sen skildi eftir á Suðurpólnum
árið 1911.
Prestur sætir
gagnrýni
FAÐIR Paolo Turturro, prestur
í Palermó á Sikiley, sem getið
hefur sér orð fyrir baráttu gegn
mafíunni, sætir harðri gagnrýni
á Ítalíu. í stólræðu á Þorláks-
messu sagði hann frá skriftum
22 ára manns sem játaði fyrir
honum aðild að morði á dómar-
anum Giovanni Falcone og
baðst fyrirgefningar. Hins veg-
ar hefur hann notfært sér laga-
legan rétt sinn til þess að neita
að gefa lögreglunni upp nafn
viðkomandi. Hefur framferði
prestsins kallað yfír hann reiði
fjölmiðla, almennings, yfírvalda
og kirkjuleiðtoga.
Fórst í lend-
ingu í Gyumri
UM 40 manns biðu bana þegar
Antonov AN-24 flugvél fórst í
aðflugi að flugvellinum í Gy-
umri í vesturhluta Armeníu í
gærmorgun. Farþegafjöldi var
óljós, talið að þeir væru rúm-
lega 30 og fimm manna áhöfn
var á flugvélinni.
• •
Oryggi Rússa
sagt í hættu
NÍKOLAJ Golúshko, yfirmaður
öryggisráðuneytisins í Rúss-
landi, sagði í gær að öryggi
Rússlands væri í hættu vegna
þeirrar ákvörðunar Borísar
Jeltsíns forseta í vikunni sem
leið að leysa ráðuneytið upp.
Öryggisráðuneytið var áður
öryggislögreglan KGB og þess
í stað kom Jeltsín á fót gagn-
njósnastofnun, sem Golúshko á
að stjórna.
Að sögn Ítar-Tass-fréttastofunn-
ar voru mennimir frá Rússlandi,
Kazakhstan og Mið-Asíulýðveldum
og þeirra á meðal loftsiglingafræð-
ingur, sem rekinn hafði verið úr
starfí fyrir drykkjuskap. Hafði
fréttastofan það eftir einum mann-
anna, að hann væri sjúkur af al-
næmi og hefði ætlað að nota lausn-
argjaldið sem greiðslu fyrir læknis-
aðstoð.
Það var sl. fimmtudag, sem
mennimir mddust inn í skólastofu
í Rostov í Suður-Rússlandi skjót-
andi upp í loftið og tóku gíslana,
nemendur og kennara. Kröfðust
þeir þyrlu til umráða og þegar þeir
höfðu fengið hana, hlóðu þeir hana
sprengiefni, sem þeir höfðu komið
með_. I fyrstu sögðust þeir vilja fara
til írans en stjórnvöld þar vildu
ekkert með þá hafa.
Með Spetsnaz-sveitir á
hælunum
Fyrst var flogið til Míneralíje
Vodíj 400 km suðaustur af Rostov
þar sem mannræningjarnir fengu
lausnargjaldið greitt og í staðinn
létu þeir lausa sjö nemendur og
kennara þeirra. Næsti áfangi var
Makhatsjkala, höfuðborg sjálf-
stjórnarhéraðsins Dagestans, og
eftir að þyrlunni hafðfverið lent í
útjaðri borgarinnar flýðu mannræn-
ingjarnir burt. Menn úr sérsveitum
rússneska hersins, Spetsnaz-sveit-
unum, voru aldrei langj; undan en
þó tókst mannræningjunum að villa
um fyrir þeim síðasta hálftímann
áður en lent var í Makhatsjkala.
Þeir fóm þó ekki lengi fijálsir ferða
sinna því að tveir náðust í fyrrinótt
eftir af hafa skipst á skotum við
hermenn og hinir tveir gáfust upp
nokkm síðar.
Niðurstöður CIA-njósna
N-Kóreu-
menneiga
kjarna-
sprengjur
Washington. Daily Telegraph.
NORÐUR-Kóreumenn hafa að
líkindum smíðað eina ef ekki
tvær kjarnorkusprengjur, að
mati bandarísku leyniþjón-
ustunnar CIA. Frá þessu var
skýrt í New York Times í fyrra-
dag og þar segir að aðrar
bandarískar leyniþjónustu-
stofnanir séu sammála niður-
stöðu CIA.
Embættismenn í bandaríska
utanríkisráðuneytinu draga hins
vegar niðurstöðu CIA í efa og
segja ályktun stofnunarinnar
byggjast á verstu mögulegu for-
sendum hugsanlegrar plútonfram-
leiðslu Norður-Kóreumanna.
Fréttin kemur á óheppilegum
tíma fyrir Bill Clinton forseta sem
lagt hefur áherslu á að leysa
ágreining við Norður-Kóreumenn
um kjarnorkuverkefni þeirra eftir
pólitískum leiðum. Fallist hann á
niðurstöður CIA mun það flækja
samningatilraunir verulega.
Að mati CIA hefur Norður-
Kóreumönnum tekist að framleiða
að minnsta kosti 12 kíló af plúton
sem dugar í tvær sprengjur. Þá
hafa tveir gígar greinst skammt
frá kjarnorkuveri og virðist sem
hefðbundin vopn hafi verið notuð
til að sprengja þar kjarnorku-
sprengjur.
Haft er eftir bandarískum emb-
ættismönnum að fullyrðingar CIA
byggi ekki á beinum gögnum svo
sem gervihnattamyndum, hlerun-
um eða upplýsingum af vettvangi.
Geta embættismennirnir sér þess
til að stofnunin sé með þessu að
verja sjálfa sig gagnrýni í framtíð-
inni. Gagnrýni sem dynja myndi á
CIA ef henni yfirsæist mikilvægur
árangur Norður-Kóreumanna í
kjarnorkuvísindum og sprengju-
gerð.
Grein í tímaritinu Nature Genetics þar sem m.a. er byggi á íslenskum rannsóknum
Afanga náð í leit að meingen-
um arfgengra blöðrunýrna
NÝLEGAR niðurstöður um leit að og staðsetningu meingena, sem
valda arfgengum blöðrunýrum, eru birtar í desemberhefti vísinda-
tímaritsins Nature Genetics. Byggja niðurstöðurnar, sem taldar
eru vera merkur áfangi á þessu sviði, meðal annars á íslenskum
rannsóknum og meðal höfunda greinarinnar í tímaritinu er Ragn-
heiður Fossdal, líffræðingur í erfðafræðideild Blóðbankans. í ís-
lenska rannsóknarhópnum eru auk Ragnheiðar þeir Magnús Böð-
varsson læknir og Páll Asmundsson yfirlæknir á skilunardeild
Landspítalans, Jóhann Ragnarsson læknir á lyflækningadeild
Borgarspítalans og prófessor Ólafur Jensson, forstöðumaður
Blóðbankans.
í greininni í Nature Genetics
er sagt frá því að ákveðið svæði
á litningi númer fjögur hafi að
geyma meingen, sem veldur arf-
gengu blöðrunýra í um það bil
20% af fjölskyldum, sem greinst
hafa með þessa tegund nýrnasjúk-
dóms.
Ólafur Jensson, forstöðumaður
Blóðbankans, segir að um 20%
sjúklinga á skilunardeild Land-
spítalans með algjöra nýrnabilun
um eða eftir miðjan aldur séu með
arfgeng blöðrunýru og þurfi oft
langvarandi meðferð í gervinýra
og nýmaígræðslu.
Fyrir fjórum árum stofnuðu
erfðafræðideild Blóðbankans,
lyijadeildir Landspítalans og
Borgarspítalans til samvinnu við
rannsóknahópinn „Samstillt átak“
(Concerted Action) í Leiden í
Hollandi, en það er samvinnuhóp-
ur ríkja Evrópubandalagsins, EB
og fleiri ríkja um sameindaerfða-
fræðilegar rannsóknir á arfgeng-
um blöðrunýrum. Hefur „Sam-
stillt átak“ notið styrkja frá vís-
intíasjóðum EB um árabil.
Markmið rannsóknanna er að
fínna og einangra meingen sjúk-
dómsins og bæta með því grein-
ingu og meðferð hans og veita
fjölskyldum nákvæmari erfðar-
áðgjöf. Einangrun meingens arf-
gengra blöðrunýrna er einnig lyk-
illinn að framtíðartilraunum til að
lækna sjúkdóminn með genlækn-
ingu.
Fyrr á þessu ári var fyrsta
áfanga við þessa meingenaleit hér
á landi lýst í grein í fræðiritinu
Human Genetic. Kom þar fram
að af sjö fjölskyldum með arfgeng
blöðrunýru, sem eiga ættarrætur
af ýmsum stöðum á landinu, eru
fjórar með meingen sjúkdómsins
á litningi sextán en þijár ekki.
Ein af fjölskyldunum þremur lagði
til mikilvægar upplýsingar fyrir
hina nýju staðsetningu annars
meingens arfgengra blöðrunýrna
á litningi fjögur.
Að sögn Olafs er framlag ís-
lenska rannsóknarhópsins mikið
og athyglisvert. Með þessu starfi
hafi tekist að nýta sjúkdómsgrein-
ingar íslenskra nýrnasérfræðinga,
sem þeir hafa gert á þessum sjúk-
dómi undanfarna tvo til þrjá ára-
tugi. Rannsóknirnar hafi notið
mikilla ættfræðiupplýsinga frá
Erfðafræðideild Háskólans í geð-
deild Landspítalans og ekki síst
hafi rannsóknarstarfið fengið
ómetanlegan stuðning íjölskyldn-
anna, sem hlut eigi að máli og
eigi um sárt að binda vegna sjúk-
dómsins.
Vísindaráð hefur veitt styrki til
þessara rannsókna og rekstrar-
stjórn og námsmeðferðanefnd
Ríkisspítalanna hafa lagt rann-
sóknunum til stuðning.
Ólafur segir greinina í Nature
Genetics vera upphafið að nýjum
áfanga í þessum mikilvægu rann-
sóknum, sem stundaðar eru af
miklu kappi, aðallega í Evrópu
og Bandaríkjunum. „Það ætti að
vera metnaðarmál að gera hlut
okkar í þessum rannsóknum sem
bestan eftir áfanga þann, sem nú
hefur náðst með rannsóknastarf-
inu hérlendi og erlendis,“ sagði
Ólafur að lokum.