Morgunblaðið - 30.01.1994, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 30. JANUAR 1994
LIFIÐ
ER
legum bræðrum okkar og systrum."
- En hvað um viðræður ka-
þólsku kirkjunnar í Bandaríkjunum
við aðrar kristnar kirkjudeildir?
„í Bandaríkjunum er fjölhyggju-
þjóðfélag, án þjóðkirlqu, og ekkert
trúfélag státar af yfirburðastöðu.
Það er áætlað að þar séu 261 teg-
und kristinna trúfélaga sem hvert
hefur sína trúarsannfæringu. Til er
allt frá mjög stórum kirkjudeildum
líkt og þeirri kaþólsku, sem er íjöl-
mennust, niður í mjög litlar kirkj-
ur,“ svarar kardínálinn. „Kaþólska
kirkjan hefur fyrst og fremst átt í
formlegum viðræðum við lútherskar
kirkjur og biskupakirkjuna. Viðræð-
urnar við lútherska hófust formlega
1965 og hafa skilað mestum
árangri. Til eru samtök rómversk-
kaþólskra biskupa og fulltrúa hinna
ýmsu lúthersku kirkjudeiida í
Bandaríkjunum sem halda þessum
viðræðum áfram. Samtökin gefa
reglulega út skýrslur sem við hinir
lesum og íhugum. Ég bind miklar
vonir við þessar samræður."
Bandalag gegn afhelgun
Kardínálinn segir að versta óvin
kirknanna sé ekki að finna á meðal
annarra kirkna heldur sé afhelgunin
(secularization) helsti óvinurinn.
Fólk skelli skolleyrum við kenning-
unni og í heiminum séu öfl að verki
sem ráðist gegn siðgæðinu. Kaþ-
ólskar kirkjur og evangelískar hafa
staðið saman að aðgerðum gegn því
sem þeim þykir ógna kristilegu vel-
sæmi. í bandarísku fréttariti var
nýlega rætt um kirkjurnar sem
bandamenn í menningarlegu stríði.
Á kirkjan í stríði við afhelgunina?
„Ég er mjög ákveðið þeirrar skoð-
unar. Siðferðileg gildi liggja undir
stöðugum árásum. Við getum byrj-
að á fóstureyðingum sem eru um
það bil 40 milljónir í heiminum á
hverju ári. í Bandaríkjunum einum
eru þær 1,6 milljónir á ári eða 4.400
á hverjum degi. Ég trúi því að þær
hafi leitt til lítilsvirðingar fyrir öllu
mannlegu lífi. Ef hjálparvana barn
nýtur ekki öryggis í móðurkviði, þá
er enginn öruggur. Nú sjáum við,
til dæmis í Bandaríkjunum, að lög-
gjafarstofnanir í hinum ýmsu fylkj-
um eru að skoða möguleika á líknar-
drápum og að læknar aðstoði fólk
við sjálfsvíg. Þetta er önnur sönnun
um lítilsvirðingu fyrir helgi mann-
legs lífs.“
Annar siðferðisvandi sem vekur
kardínálanum ugg er aukið klám í
John O'Connor kardínáli er þekktur ^ITSm.^Sf^efm
sem málsvari lifsverndlar og sem tengilidur \ stöðugt undan siðgæðis-
kaþólsku kirk junnar vió gyöinga. Kardinálinn ) "‘““hSte S.E!
er mikill Islandsvmur og heimsotti landio m aðhyiiist. Það siePPur
i lióinni viku. enginn. Þetta er eins og
krabbamein sem þrengir sér inn
í þjóðarsálina."
Morgunblaðið/Kristinn Ingvarsson
HEILAGT
eftir Guðna Einarsson
JOHN O’Connor kardínáli er fæddur 1920
og tók prestsvígslu 1945. Hann gerðist her-
prestur 1952 ogþjónaði bandarískum land-
gönguliðum og sjóliðum í flotanum á Kyrra-
hafi og Atlantshafí, á Okinawa og í Víet
Nam. O’Connor hlaut flotaforingjatign fyrir
framgöngu sína í hernum og var um tíma
biskup innan Bandaríkjahers. Þegar
O’Connor var herprestur kom hann oft til
íslands. Hann varð biskup 1979, crkibiskup
í New York 1984 og útnefndur kardínáli
1985.0’Connor vígði Alfred Jolson biskup
kaþólskra á íslandi 1988. Sem fræðimaður
hefur John O’Connor sérhæft sig í sið-
fræði, klíniskri sálarfræði og stjórnmálaguð-
fræði. Hann er nú kardínáli og erkibiskup
í New York. í erkibiskupsdæmi hans eru
meira en 2,2 milljónir safnaðarbarna.
Rómversk kaþólska kirkjan rek-
ur sögu sína allt aftur til
frumkristninnar og er í dag lang-
stærst kristinna kirkjudeilda með
um 980 milljónir meðlima. Það er
ekki aðeins að kaþólskir séu fleiri
en tilheyrendur allra annarra krist-
inna kirkjudeilda samanlagt, heldur
eru kaþólskir einnig fleiri en allir
múslimar, hindúar eða búddistar.
Rómversk-kaþólska kirkjan lýtur
páfanum í Róm. Páfastóll er elsti
valdastóll í heimi og hundruð millj-
óna manna líta til hans heilagleika
sem léiðtoga í andlegum og siðferði-
legum efnum.
Páfí útnefnir kardínála og ganga
þeir honum næstir að völdum og
virðingu. Kardínálar í kaþólsku
kirkjunni eru nú 107 talsins og sit-
ur tæpur helmingur þeirra í Róm.
Á síðari árum hefur hópurinn orðið
fjölþjóðlegri en áður og endurspegl-
ar betur alþjóðlegt yfírbragð kirkj-
unnar. Nýr páfi er valinn á lokuðum
fundi allra kardínála yngri en 80
ára, þeir fara og með æðsta vald
þegar páfa nýtur ekki við.
Leitað skilnings og sátta
Um árabil hefur John O’Connor
kardínáli tekið virkan þátt í viðræð-
um kaþólskra bæði við mótmæl-
endakirkjur og eins gyðinga. í þess-
um viðræðum er skipst á skoðunum
og skilgreint hvað það er sem sundr-
ar og sameinar. Viðræðumar við
gyðinga eru kardínálanum einkar
hugleiknar. Hann segir að ákvörðun
Páfagarðs um að taka upp stjórn-
málasamskipti við ísrael hinn 30.
desember síðastliðinn hafi skipt
sköpum í samskiptum kristinna og
gyðinga.
„Ég er fulltrúi rómversk-kaþ-
ólskra biskupa í Bandaríkjunum í
viðræðunum við gyðingasamfélagið.
Þær viðræður hafa verið mjög hlý-
legar og vinsamlegar en liðu fyrir
það að engin formleg stjómmála-
samskipti voru milli ísraels og Róm-
ar. Nú þegar samkomulag hefur
verið undirritað þá trúi ég að þær
viðræður fari á mikinn skrið. Það
búa hvergi fleiri gyðingar á einum
stað í heiminum en í New York.
Ég vinn því mjög náið með gyðing-
Enginn skotinn fyrir
skoðanamun
Rómversk kaþólska kirkjan hefur
tekið stranga afstöðu gegn getnað-
arvömum. Svo virðist af fréttum
sem ekki séu allir sammála innan
kaþólsku kirkjunnar varðandi bann-
ið gegn getnaðarvörnum. Hvað seg-
ir kardínálinn um það?
„Það hafa verið deildar meiningar
innan kaþólsku kirkjunnar allt frá
dögum postulanna. Það verður alltaf
sundurþykkja í kenningarlegum
efnum vegna frumsyndarinnar. Við
getum öll misst áttanna, eða tekið
mismunandi afstöðu. Sumar hinna
deildu meininga eiga rót að rekja
til mjög einlægra guðfræðilegra
vangaveltna. En við trúum því að
sumar af kenningiim kaþólsku
kirkjunnar megi ekki draga í efa
ef maður ætlar að vera kaþólskur.
Um grundvallarspurningar má ekki
ríkja nein sundurþykkja, til dæmis
um fóstureyðingar sem eru illur
verknaður í sjálfu sér. Það má ekki
undir nokkrum kringumstæðum
eyða lífi saklausrar mannveru.
Kenningin um getnaðarvarnir
hefuc verið samkvæm sjálfri sér í
kirkjunni, einkum eftir útgáfu um-
burðarbréfs Páls páfa VI. um mann-
legt líf. Það hafa verið deildar mein-
ingar um um þetta bróf og getnað-
arvarnir almennt talað. Þær eru enn
ekki leyfðar samkvæmt kenningu
kirkjunar. Þrátt fyrir það sem ýms-