Morgunblaðið - 02.03.1994, Blaðsíða 30

>
30
/
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 2. MARZ 1994
Minning
Séra Jón M. Guðjónsson,
fv. prófastur, Akranesi
Fæddur 31. maí 1905
Dáinn 18. febrúar 1994
„Að endingu, bræður, allt sem
er satt, allt sem er göfugt, rétt og
hreint, allt sem er elskuvert og gott
afspumar, hvað sem er dyggð og
hvað sem er lofsvert, hugfestið það.“
Þessi orð postulans koma mér í
hug, er ég minnist vinar míns og
starfsbróður, sr. Jóns M. Guðjóns-
sonar, fyrrverandi prófasts, sem
borinn er til moldar í dag. Með hon-
um er trúr og dyggur Drottins þjónn
af heimi horfinn, göfugmenni með
bamshjartað blíða og góða, sannur
bróðir, sem birtu og blessun gaf á
langri og fórnfúsri ævi. Líf hans
allt og starf var lofsvert, göfugt,
rétt og hreint, elskuvert og gott
afspurnar. Trúr köllun sinni gaf
hann alla ævi svo mikið af sjálfum
sér, af mannúð sinni og kærleika,
vináttu og hjartahlýju, trú og bæn.
Aliir, sem þekktu hann, vissu það
og reyndu, að þar sem hann var,
fór sannur vinur Guðs og manna,
sem öllum vildi gott gjöra, allra vildi
vinur vera, tárin þeirra, sorgir sefa
og vonarbirtu glæða og gefa.
Sr. Jón M. Guðjónsson var fædd-
ur á Efri-Brunnastöðum á Vatns-
leysuströnd hinn 31. maí árið 1905.
Foreldrar hans vom Guðjón Péturs-
son, útvegsbóndi, og kona hans,
Margrét Jónsdóttir, ljósmóðir. Vom
þau hjón bæði ættuð af Suðumesj-
um.
Strax í bernsku kynntist séra Jón
sjómennsku og kjörum sjómanna.
Alla ævi bar hann hag og velferð
sjómanna mjög fyrir bijósti og var
minnugur hinna mikiivægu og erf-
iðu starfa, er þeir vinna fyrir þjóð-
ina. Hug sinn til sjómanna sýndi
hann meðal annars með því að beita
sér fyrir stofnun fjölmargra slysa-
vamadeilda vítt og breitt um landið.
Séra Jón lauk stúdentsprófi frá
Menntaskólanum í Reykjavík árið
1929 og guðfræðiprófí frá Háskóla
íslands 1933. Hinn 16. júlí það ár
var hann vígður til að þjóna Garða-
prestakalli á Akranesi sem aðstoð-
arprestur séra Þorsteins Briems,
prófasts, sem þá gegndi ráðherra-
embætti í ríkisstjórn Islands. Að því
-*«, sinni þjónaði hann Akranesi í eitt
ár, en hlaut veitingu fyrir Holts-
prestakalli undir Eyjafjöllum árið
1934. Þjónaði hann því prestakalli
í tólf ár, en sótti um Garðapresta-
kall á Akranesi, en séra Þorsteinn
Briem lét af embætti árið 1946. Var
hann kosinn þar sóknarprestur með
yfirgnæfandi meirihluta atkvæða og
þjónaði þar upp frá því, uns hann
lét af embætti fyrir aldurssakir í
árslok 1974. Mér er minnisstæð
stundin, er hann flutti kveðjuræðu
sína í kirkjunni í gamlársdag 1974.
Sú stund var umvafin birtu og hlýju,
kærleika, vináttu og trú. A þeirri
stundu leyndi sér ekki sú gagn-
kvæma vinátta, virðing, traust og
þakkarhugur, sem ávallt ríkti milli
hans og sóknarbarnanna.
Síðustu tvö ár prestsskapar síns
var séra Jón prófastur Borgaríjarð-
arprófastsdæmis. Okkur prestunum
í prófastsdæminu var hann hlýr og
föðurlegur félagi og bróðir, ljúfur
og einlægur leiðtogi og hollvinur.
Séra Jón M. Guðjónsson gegndi
prestsþjónustu í kirkju íslands á
fimmta tug ára og hafði lengst af
með höndum umsvifamikið embætti
og mjög krefjandi starf. Prests- og
prófastsstörf sín rækti hann af mik-
illi alúð og trúmennsku og djúpum
og einlægum skilningi á eðli og
umfang starfsins, en umfram allt
af kærleika og góðvild, ljúf-
mennsku, hlýju og vinarþeli til
þeirra fjölmörgu, sem þjónustu hans
þágu og nutu á ævileið. Hann var
sannur sáðmaður kærleika og
mannúðar, friðar og vináttu á akri
' Guðs á jörðu. Mikilvægur og stór
þáttur í starfi séra Jóns var að bera
ljós og blessun, huggun og styrk
trúarinnar inn í líf sóknarbamanna
og annarra samferðamanna. Samúð
hans með mönnum var einlæg, djúp
og rík. Hann var gæddur þeim góðu
kostum sálusorgarans að bera sí-
vakandi umhyggju fyrir öðrum, láta
sér annt um heill þeirra og ham-
ingju og sýna þeim fórnfýsi og bróð-
urþel. Séra Jón lét sér sérstaklega
annt um sína minnstu bræður og
systur og þá, sem sorgir og von-
brigði höfðu reynt. Hann bar þá
alla á bænarörmum og varpaði birtu
trúar og vonar á veginn þeirra.
Séra Jón M. Guðjónsson var góð-
ur maður, greindur vel og göfug-
lyndur, listamaður að upplagi og
gáfum, ijúfmannlegur og hlýr í við-
móti, auðmjúkur, hógvær og um-
burðarlyndur. Hann var gæddur
drenglyndi, réttsýni og einlægu
bróðurþeli. Hann var bænarmaður,
sannur trúmaður, bróðir og vinur í
Kristi og góður þjónn Guðs og
manna.
Vissulega hafa margir prestar
verið fyrirferðar- og áhrifameiri en
séra Jón, bæði í ræðu og riti og
innan kirkju sem utan. Enginn var
hann málskrafsmaður og hélt sér
lítt fram á fundum presta, tók sjald-
an til máls á prestastefnum og lét
þar ekki mikið til sín taka. En um
eitt bar hann af stéttarsystkinum
sínum og það er, hversu frábærlega
vel og smekklega hann færði allar
embættisbækur og skýrslur presta-
kalls síns og prófastsdæmis. Kom
þar til óvenjulegt listfengi hans,
fegurðarskyn og snyrtimennska.
Hann hafði afar næmt auga fyrir
fegurð og smekkvísi. Settu þeir
góðu hæfileikar svipmót á kirkju-
lega þjónustu hans, ekki síst ferm-
ingarathafnir, sem fórust honum
sérstaklega vel úr hendi. Þá hafði
þann á sínum tíma frumkvæði og
forystu um það, að fermingarkyrtl-
arnir voru teknir upp.
Vegna mikilla listrænna hæfi-
leika og brennandi áhuga á þjóð-
legri menningu og menningararfi
vann séra Jón að því um langt skeið
að koma upp einu merkasta og
smekklegasta byggðasafni hér á
landi, byggðasafninu í Görðum á
Akranesi. Byggðasafninu fórnaði
hann ómældri vinnu og miklu af
starfsorku sinni. Fyrir það mikla
menningarstarf og svo ótal margt
annað eiga Akurnesingar og við
íbúar í syðri hluta Borgarfjarðar-
sýslu honum mikla þakkarskuld að
gjalda.
Séra Jón var félagslyndur og
gegndi mörgum störfum á sviði fé-
lags-, menningar- og líknarmála.
Verður nokkurra félagsmálastarfa
hans getið hér. Er hann var sóknar-
prestur undir Eyjafjöllum átti hann
meðal annars sæti í sýslunefnd
Rangárvallasýslu og stjóm Skóg-
ræktarfélags Rangæinga. Hann
hafði mikinn áhuga á skógrækt og
vildi leggja sitt af mörkum til að
fegra og prýða landið. Á Akranesi
átti hann sæti í fræðsluráði og
menningarráði og gegndi þar ýms-
um öðram félagsmálastörfum. Hann
var einn af stofnendum Stúdentafé-
lagsins á Akranesi og lífið og sálin
í því félagi um langt skeið. Á vett-
vangi þess beitti hann sér meðal
annars fyrir stofnun Listvinafélags-
ins á Akranesi, sem hefur að
markmiði að koma upp listasafni í
Görðum.
Öll sín þjónustuár á Akranesi
starfaði séra Jón í Hallgrímsdeild
Prestafélags íslands. Hann var rit-
ari deildarinnar í tíu ár, og bera
fundargerðir frá þeim tíma vitni um
fagra og listræna rithönd hans.
Séra Jón var heiðursfélagi Hall-
grímsdeildar og fleiri félaga.
Um langt skeið var séra Jón
stundakennar' við Gagnfræðaskól-
ann á Akranesi og gegndi prófdóm-
arastörfum bæði við barnaskóla og
gagnfræðaskólann þar.
01 sín störf á sviði félags- og
menningarmála leysti séra Jón af
hendi af einstakri alúð og góðvild.
Hann var góður og fórnfús félags-
málamaður og góður félagi, traust-
ur, réttsýnn og tillögugóður, ljúfur
og hlýr og ríkur af manngöfgi og
mannást.
Vissulega átti séra Jón sínar erf-
iðu stundir i lífínu eins og aðrir
menn. Á lengri vegferð lífsins
mættu honum ýmsir erfíðleikar og
vonbrigði, sem hann yfirvann fyrir
mátt trúar sinnar, bænrækni og
göfuglyndis. Alla ævi var hann fá-
tækur af veraldlegum gæðum, eign-
aðist aldrei íbúð og átti sjaldnast
bifreið. En um slíka hluti fékkst
hann ekki. Auðlegð hjartans, góð-
vildin og fórnin, mannúðin og trúin
skiptu hann mestu máli. Og þrátt
fyrir ýmsa erfiðleika og fátækt, þá
var ævisaga séra Jóns hamingju-
saga, auðug af gleði, birtu og bless-
un.
Stærsta gjöf og mesta gæfa og
hamingja séra Jóns var eiginkona
hans, frú Lilja Pálsdóttir. Þau gengu
í hjónaband hinn 18. október árið
1930. Frú Lilja var hinn trausti og
fórnfúsi lífsförunautur hans í 50 ár,
en hún andaðist hinn 5. september
árið 1980, 71 árs að aldri. Öll hin
mörgu og erilsömu þjónustuár séra
Jóns stóð frú Lilja við hlið hans og
studdi hann í háleitu starfi á akri
Guðs, sem hún bar ótakmarkaða
virðingu fyrir. Yfir starf manns
hennar, bæði í sveit og bæ, féll líf
hennar eins og lýsandi geisli og
fómandi hönd. Ávallt bar hún með
sér birtuna, friðinn og fórnina, kær-
leikann, vonina og trúna og vildi
leggja þeim máium lið, sem horfðu
til fegurra og göfugra lífs á jörðu.
Hún lét sér mjög annt um starf
kirkjunnar og vildi vinna henni og
unna.
Heimili þeirra hjónanna, frú Lilju
og séra Jóns, var óvenju fagurt, list-
rænt og hlýtt. Um það fóru þau
hjónin sínum listrænu og smekk-
vísu, fómfúsu og gefandi höndum.
Hið stóra prestshús að Kirkjuhvoli,
sem var heimili þeirra í nær þijátíu
ár, bar listrænum hæfíleikum, feg-
urðarskyni og snyrtimennsku þeirra
glöggt vitni. Þar var allt fágað og-
prýtt og umvafið fegurð og kær-
leika. Og prestssetrið að Kirkju-
hvoli var ekki aðeins heimili stórrar
fjölskyldu, heldur einnig að vissu
marki heimili safnaðarins, þar sem
mörg prestsverk fóra fram. Þangað
áttu ótal margir leið í gegnum árin,
bæði í gleði og sorg, og öllum var
tekið þar opnum örmum. Allir fundu
þar andblæ trúarinnar, andblæ fórn-
fýsi og fegurðar, umhyggju, kær-
leika og vináttu.
Þau hjónin, frú Lilja og séra Jón,
eignuðust ellefu börn. Elsta barnið
misstu þau nýfætt, en hin tíu era á
lífí. Þau era:
1. Pétur Guðjón, vélvirki í Kópa-
vogi, kvæntur Margréti Veturliða-
dóttur.
2. Margrét, iðjuþjálfí, búsett í
Noregi.
3. Sjöfn Pálfríður, húsfreyja á
Akranesi, gift séra Birni Jónssyni,
sóknarpresti. _
4. Olafur Ágúst, vélvirki í Ytri-
Njarðvík, kvæntur Svanhildi Jak-
obsdóttur.
5. Helga Gyða, húsfreyja, búsett
í Bandaríkjunum, gift Ralph Hutch-
inson, póstafgreiðslumanni.
6. Guðríður Þórunn, húsfreyja,
búsett í Bandaríkjunum, gift David
Boatwright, verslunarstjóra.
7. Valdimar Óskar, loftskeyta-
maður, búsettur í Mosfellsbæ,
kvæntur Jónu Margréti Guðmunds-
dóttur, skólaritara.
8. Gyða Guðbjörg, myndlistar-
kona og húsfreyja, búsett í Eng-
landi, gift David Wells, tölvufræð-
ingi.
9. Edda Sigríður, húsfreyja, bú-
sett í Skagafírði, gift Guðmundi
Hermannssyni, kennara.
10. Jóhanna, húsfreyja á Akra-
nesi, gift Valdimar Björgvinssyni,
deildarstjóra.
Afkomendur séra Jóns og frú
Lilju eru 75 á lífí og þrír dánir.
Séra Jón fylgdist vel með ástvinum
sínum. Allur stóri hópurinn átti
umhyggju hans, kærleika og fyrir-
bæn.
Nokkur ár dvaldist séra Jón á
Dvalarheimilinu Höfða á Akranesi,
og síðustu tvö árin lá hann á Sjúkra-
húsi Akraness. Þar andaðist hann
að kvöldi 18. febrúar, Andlát hans
var fagurt og kyrrt, milt og hlýtt
eins og líf hans hafði verið. Að leið-
arlokum á hann heiður og alúðar-
þökk þjóðar og kirkju. Fyrir hönd
Borgarfjarðarprófastsdæmis minn-
ist ég séra Jóns með mikilli virðingu
og einlægri þökk. Persónulega
þökkum við hjónin alla hollvináttu
hans, góðvild og hlýhug í gegnum
árin og vottum ástvinum hans ein-
læga samúð.
Far þú vel, kæri vinur og bróðir,
um eilífð vel. Hafðu þökk fyrir allt
og allt.
Lýsi þér sólin
til ljósheima.
Fylgi þér fararheill
til friðarsala.
Jón Einarsson, Saurbæ.
Nú er komið að kveðjustund. Eft-
ir langt og viðburðaríkt dagsverk
beið afí minn eftir hvíldinni. Og nú
er hún komin og ég veit að afa líð-
ur vel núna, hann er kominn heim
til ömmu.
Þrátt fyrir það hve afi var orðinn
gamall og lúinn, brá mér mjög við
að frétta af andláti hans. Hann var
fastur punktur í lífí mínu, og það
að sjá hann ekki aftur hér fannst
mér erfíð tilhugsun. En ég veit að
hann fylgist með okkur öllum sem
hann þekkti, eins og hann hefur
alltaf gert.
Hann var góður og umhyggju-
samur afi og alltaf vildi hann okkur
barnabömunum vel. Honum fannst
gaman að fylgjast með okkur vaxa
úr grasi og stofna okkar eigin fjöl-
skyldu.
Elsku mamma mín. Ég vil votta
þér og systkinum þínum og öðrum
ástvinum samúð mína. Minningum
um yndislegan föður og afa verður
haldið hátt á loft um ókomin ár.
Sú minning verður bjartur geisli á
þeim vegi sem framundan er. Guð
styrki okkur öll í söknuði okkar.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
(V. Briem.)
Gunnhildur.
Er faðir minn hringdi til mín og
tilkynnti að hanrt afí hefði látist
fyrr um daginn, þá vildi ég ekki
trúa því. Ég vonaðist alltaf til þess
að fá að sjá hann aftur þegar ég
kæmi heim eftir dvöl mína hér í
Frakklandi, en þó fann ég það ein-
hvem veginn á mér, þegar ég kvaddi
hann fyrir fimm mánuðum, að það
yrði í síðasta skipti sem ég sæi hann.
Og sú varð raunin.
Hann afí minn var mjög sérstak-
ur maður. Hann vildi öllum vel og
var ávallt að gera eitthvað fyrir
aðra. Ég minnist þess, hve það var
skemmtilegt að ræða við hann um
liðna tíma, því hann vissi og mundi
allt. Ég man sérstaklega eftir því
er við vorum að ræða um það þegar
hann tók stúdentsprófíð úr MR, þá
rakti hann heilu stærðfræðidæmin
sem hann þurfti að leysa og mundi
hveija tölu. Mér fannst það mjög
merkilegt að hann skyldi muna allt
þetta. Ég á eftir að sakna þess að
geta ekki lengur hitt hann og rabb-
að við hann.
Hann afí minn hefur látið margt
gott af sér leiða og á allan þann
heiður skilinn sem honum hefur
hlotnast í gegnum árin. Ég mun
ávallt vera mjög stolt af honum.
Ég veit að honum á örugglega
eftir að líða vel hjá henni ömmu
minni og hann á eftir að vera hjá
okkur öllum í anda. Hann og amma
mín munu alltaf eiga vísan stað í
hjarta mínu og ég vil þakka þeim
fyrir allar þær góðu stundir sem ég
hef átt með þeim.
Eitt sinn verða allir menn að deyja.
Eftir bjartan daginn kemur nótt.
Ég harma það en samt ég verð að segja,
að sumarið það líður allt of fljótt.
(Vilhjálmur Vilhjálmsson)
Ingibjörg Valdimarsdóttir.
Að líta mannkyns lausnarann
var löngun sálar þinnar.
Þú fékkst að lyktum fundið hann
á ferli guðrækninnar.
Þú fékkst hann tekið faðminn í,
friði héðan burtu þvi
til guðs sem guðs barn fórstu.
(Helgi Hálfdánarson)
Afí minn.
Það er margt sem kemur upp í
huga mér þegar ég lít til baka, en
ég vil þakka þér fyrir þær samveru-
stundir sem að við áttum og fyrir
þá væntumþykju og náungakær-
leika í minn garð sem virtist koma
úr ótæmandi brunni.
Guð blessi þig og verðveiti. Þinn,
Jón Már.
Með örfáum línum vildi ég þakka
honum afa mínum fyrir að vera sá
yndislegi maður sem hann var og
við, fjölskyldan, þökkum honum
þann ómetanlega stuðning og þá
óbifanlegu trú sem hann veitti okk-
ur með einni lítilli setningu.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fýrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
(V. Briem.)
Guð geymi þig.
Jón Páll, Asdís og Klara.
Elskulegur föðurbróðir minn séra
Jón M. Guðjónsson er látinn.
Þessa frétt færðu börnin mín mér
er ég kom heim úr ferðalagi.
Hugur minn fór á reik. Það fyrsta
sem kom í huga mér, og ég ætla
að þakka mínum góða frænda, var
þegar hann tók í fang sér litlu stúlk-
una með kramda hjartað og hugg-
aði. Og síðan mörg faðmlög og hlý-
leg orð. Þó að langt sé um liðið er
minningin skýr og hana mun ég
geyma.
Ég kveð þig, kæri vinur,
svo klökk í hinsta sinn
og bið að Guð og gæfan
greiði veginn þinn.
Ástvinum þínum öllum sendi ég
mínar innilegustu samúðarkveðjur.
Guðlaug Karlsdóttir.
í dag er höfðingi til hinstu hvílu
borinn. Höfðingi, sem með verkum
sínum, mannást og lítillæti ávann
sér ást og virðingu allra þeirra, sem
til hans þekktu. Með séra Jóni M.
Guðjónssyni er genginn einn bestu
sona Akraness og á kveðjustundu
fylgja honum blessun og þökk bæj-
arbúa allra á Akranesi.
Séra Jón var fæddur að Efri-
Brunnastöðum 31. maí 1905, sonur
Margrétar Jónsdóttur ljósmóður og
Guðjóns Péturssonar útvegsbónda.
Að loknu námi í guðfræði var Jón