Morgunblaðið - 30.03.1994, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 30. MARZ 1994
Stúdentakjallarinn
Yaka í minningu
Charles Bukowskis
VAKA í minningu Charles
Bukowskis verður haldin í Stúd-
entakjallaranum við Hringbraut
í kvöld, miðvikudagskvöld 30.
mars, kl. 20.30.
Verk eftir Bukowski verða á dag-
skránni og einnig verða flutt frum-
samin ljóð og textar. Fram koma
m.a. Þorri Jóhannsson, Jón Proppé,
Bragi Ólafsson o.fl. Allir eru vel-
komnir og er aðgangur ókeypis.
Dagskráin stendur fram á nótt.
Einbýlishús á Hellu
Til sölu er mjög gott tvílyft einbýlishús á einum besta
stað á Hellu. Fagurt útsýni.
Fannberg sf.,
Þrúðvangi 18, Hellu,
sími 98-75028.
Barrholt - Mosfellsbæ
Af sérstökum ástæðum er þetta hús til sölu. Er í dag
þrjár íbúðir. Mikið áhv. Verð 13,3 millj. Opið hús skír-
dag, 31/3, og laugard. 2/4 milli kl. 14 og 16. Sjón er
sögu ríkari.
Húsafell, Bátar & búnaður,
fasteigna- og skipasala, s. 18000,622554, fax 26726
Flúðasel 88
í þessu fallega húsi við Flúðasel getur þú gert góð kaup
í dag. Hér er 100 fm íbúð ásamt íbúðarherb. á jarðhæð
á „ýktu verði“ kr. 5,9 millj. Lyklar og nánari uppl. á Hóli.
Veghús - Grafarvogi
í dag bjóðum við uppá sérdeilis glæsilega 2ja herb. íbúð
í vönduðu fjölbýli. Innréttingar og gólfefni í sérflokki.
Þvottahús og geymsla innan íbúðar. Sólstofa og suður-
garður. Hvers getur þú frekar óskað þér? Áhv. gömlu
byggsjlánin 5,1 millj. Verð 7,0 millj. og fljót nú.
Um leið og við óskum
landsmönnum gieðilegra
páska og þökkum móttök-
urnar það sem af er árinu,
viljum við minna á opnun-
artíma okkar laugardaginn
2. apríl kl. 10-15.
Jafnframt minnum
við á glæsilega aug-
lýsingu okkar í máli
og myndum í
sem kemur út f dag
V
hÓLl
FASTEIGNASALA
® 10090
SKIPHOLTI50B, 2. hæðt.v.
Franz Jezorski, lögg. fast.sali.
m
Metsölublad á hverjum degi!
Jón Gunnar Árnason
________Myndlist_______________
Eiríkur Þorláksson
Nú stendur yfír í Listasafni ís-
lands yfírlitssýning á verkum og
ævistarfi Jóns Gunnars Arnasonar
myndhöggvara, sem hlotið hefur
yfirskriftina „Hugarorka og Sól-
stafir". Sýningin er eitt stærsta
verkefni Listasafnsins á þessu ári
og hefur verið lengi í undirbún-
ingj, og hennar því beðið með
nokkurri eftirvæntingu.
í stuttu máli má segja að af-
raksturinn sé vel eftirvæntingar-
innar virði; hér eru saman komin
tæplega fjörutíu listaverk sem
spanna feril listamannsins frá
1960 til 1987, og samtímis hefur
verið gefin út vegleg sýningar-
skrá, þar sem ævi Jóns Gunnars
er rakin, og listsköpun hans og
viðhorf krufin í nokkrum athyglis-
verðum ritgerðum.
Hér er listunnendum þannig
boðinn mikill efniviður til að fræð-
ast af. Þeir sem þekkja verk Jóns
Gunnars fyrir sjá hér ýmis kunn-
ustu verk hans, sem eru enn jafn
ögrandi og þau voru í upphafi;
hinir, sem hafa aðeins kynnst
verkum og sögu listamannsins
með brotakenndum hætti hingað
til, fá nú tækifæri til að öðlast
nokkra heildarmynd af einum
skeleggasta listamanni okkar á
síðari hluta aldarinnar.
Sýningarskráin er veigamikill
hluti þeirrar heildarmyndar, sem
yfirlitssýningin gefur af Jóni
Gunnari. Hún hefur m.a. að geyma
greinar um listamanninn auk
nokkurra hugleiðinga hans sjálfs
og skrár yfir helstu æviatriði, sýn-
ingar og heimildir um líf hans og
störf; í sumu því síðastnefnda eru
talin með lítilvæg atriði, sem þó
fylla upp í lífsmynstur listamanns-
ins.
Greinahöfundar nálgast við-
fangsefni sitt á mismunandi hátt.
Guðmundur Páll Ólafsson minnist
persónulegra kynna og þá einkum
samveru þeirra, samvinnu og
drauma um uppbyggingu í Flatey
á Breiðafirði á áttunda áratugn-
um; þeir draumar brustu öðru
fremur fyrir tómlæti og skort á
framsýni meðal ráðandi afla í
eynni. Auður Ólafsdóttir fjallar um
hlutverk rýmisins í verkum Jóns
Gunnars, og bendir á að í rýmis-
kennd verka hans megi greina
ákveðin þrep í listsköpun hans; í
fyrstu er áhorfandanum boðið að
vera þátttakandi í verkunum, síð-
an ógna þau honum ef hann kem-
ur of nærri, og loks telur Auður
að í seinustu verkum sínum sé Jón
Gunnar að leita eftir ákveðnu jafn-
vægi milli mannsins og hins ytri
alheims með því að setja orkuna
sem sameinar allt í öndvegi.
Aðalsteinn Ingólfsson og Einar
Guðmundsson fjalla báðir um þátt
hreyfílistar í verkum listamanns-
ins, einkum á fyrri hluta sjöunda
áratugarins. Aðalsteinn nefnir þar
til hlut Dieters Roth í að kynna
Jóni Gunnari erlenda samtímalist,
en Einar telur að áhuga Jóns
Gunnars á hreyfilist, sem náði
hámarki í verkinu „Blómið“
(1967), megi öðru fremur rekja
til kynna hans af þýska listahópn-
um ZERO, sem var einkar áber-
andi í evrópskri myndlist fyrri
hluta sjöunda áratugarins; áhrif
Flúxus, sem mjög hefur verið
hampað hér á landi, hafi aðeins
komið til síðar. Er fróðlegt að
bera þessar tvær greinar saman.
Ólafur Gíslason blaðamaður og
listgagnrýnandi skrifar athyglis-
verðustu greinina í skránni, en þar
leitast hann við að setja list Jóns
Gunnars í sögulegt og heimspeki-
legt samhengi. Hann bendir á að
Jón Gunnar hafi aðspurður ávallt
skilgreint sig sem pólitískan lista-
mann, og telur að óánægja hans
með þá stöðnun, sem hér ríkti í
lista- og menningarlífi lengst af
sjöunda áratugnum hafi átt sinn
þátt í að list hans varð ákaflega
ögrandi og jafnvel árásargjörn,
einkum þar sem Jóni Gunnari
fannst maðurinn vera að leika sér
með fjöregg lífsins og tilverunnar.
Síðar hafi listamaðurinn hins veg-
ar leitast við að tengjast kröftum
alheimsins á táknrænan hátt í
verkum sínum, og telur Ólafur sig
þar finna trúarlegan samhljóm við
kenningar heimspekings og list-
fræðings, sem Jón Gunnar hefur
örugglega aldrei heyrt nefndan.
Þarna er verið að seilast nokkur
langt í heimspekilegum vangavelt-
um; aðrar tilvísanir væru nærtæk-
ari, t.d. í hugmyndir Dr. Helga
Pjeturs, sem Jón Gunnar þekkti.
í mörgum viðtölum (m.a. í sjón-
varpsviðtali sem Jón Óttar Ragn-
arsson tók við hann 1987, og
hægt er að sjá í fyrirlestrasal
Listasafnsins) hefur komið skýrt
fram að það sem heillaði Jón
Gunnar framar öllu var orkan í
öllum sínum myndum; lífsorkan,
orka málmsins sem nota má bæði
til góðs og ills, orka sólarinnar,
sem fæðir af sér allt líf jarðarinn-
ar. Orðið trú hefur afar þrönga
(kristilega) merkingu í hugum
flestra Islendinga, og undirritaður
telur hana með öllu ónothæfa til
að skilgreina þau viðhorf sem end-
urspeglast í verkum þessa lista-
manns, sem vildi ekki einu sinni
láta prest tala yfir sér dauðum.
Hér er einfaldlega of þröngt mark-
aður básinn.
Uppsetning sýningarinnar tekst
að flestu leyti með ágætum, og
hefur eðli verkanna verið látið
ráða miklu um niðurskipan þeirra.
í stærsta sal safnsins hefur verið
komið fyrir nokkrum helstu vegg-
myndum Jóns Gunnars, og njóta
„Spenna“ (1970) og „Blórnið"
(1967) sín einna best. - Einnig er
gaman að sjá hér verkið „RTS-
17/Homo Technicus“ (1969) sem
Búnaðarbanki íslands var neyddur
til að selja frá sér fyrir aðeins
sextán árum að kröfu þröngsýns
stjórnmálamanns; umburðarleysið
er þannig oft nær okkur en við
viljum viðurkenna.
Þrátt fyrir mörg ágæt verk nær
þessi salur ekki að skapa sterka
heildarmynd, einkum þegar borið
er saman við hina salina. í sal 4
verður sýningargesturinn fyrir
stöðugum árásum, þar sem egg-
vopn einkenna flest verkin, hvort
sem um er að ræða skrautlega og
fjölbreytta hnífa (sem mætti lík-
lega skoða betur en gert hefur
verið samanborið við myndlist sem
tengist vísindaskáldskap, sem Jón
Gunnar hafði mikinn áhuga á),
„Egó“ (1969), sem verndar lífs-
vökvann með hvössum hnífsblöð-
um, eða „Leikfang fyrir fullorðna"
(1972), sem er nöturleg áminning
um kvalalosta mannsins. Hið sorg-
lega er að það verk, jafnt sem
„Leik fyrir tvo stjórnmálamenn..."
eiga enn í dag fullt erindi við
áhorfendur, og ádeilan er enn jafn
þörf, þó ögrunin hafi dofnað.
Loks ber þar að nefna efsta
salinn, sem oft hefur reynst erfið-
ur fyrir uppsetningar sýninga;
hann hefur sennilega sjaldan notið
sín jafn vel sem umgjörð listaverka
sem að þessu sinni. Þarna eru
saman komin nokkur helstu verk
Jóns Gunnars sem snúa að afli
alheimsins; „Sólvagninn“ (1978),
„Sólbörur" (1978), „Sólstafir"
(1981-2) og „Cosmos“ (1982) -
auk líkana af himnafleyjum eins
og „Sólfari“ (1986), sem nú stend-
ur í stækkaðri mynd við norður-
strönd Reykjavíkur og bíður flug-
taks. Að vera eitt með umhverf-
inu, endurspegla orku þess og
verða hluti af henni - íslenskur
listamaður hefur sennilega aldrei
komist nær slíkum markmiðum
en Jón Gunnar gerði í ýmsum
bestu verkum sínum síðasta ára-
tug starfsævi sinnar.
Fyrir tíu árum hélt Jón Gunnar
sýningu í Nýlistasafninu_ í tilefni
Listahátíðar í Reykjavík. í sýning-
DAGBÓK
BÚSTAÐASÓKN. Félagsstarf
aldraðra í dag kl. 13.30.
SILFURLÍNAN - sími 616262.
Síma- og viðvikaþjónusta fyrir eldri
borgara alla virka daga milli kl. 16
og 18.
BÓKSALA Félags kaþólskra
leikmanna er opin að Hávallagötu
14 kl. 17-18.
KIRKJUSTARF
ÁSKIRKJA. Samverustund fyrir
foreldra ungra barna í dag kl.
10-12. 10-12 ára starf í safnaðar-
heimili í dag kl. 17.
DÓMKIRKJAN: Hádegisbænir kl.
12.10. Orgelleikur frá kl. 12. Léttur
hádegisverður á kirkjulofti á eftir.
Opið hús í safnaðarheimili í dag kl.
13.30-16.30.
HALLGRÍMSKIRKJA: Opið hús
fyrir foreldra ungra barna á morg-
un, fimmtudag, kl. 10-12. Kvöld-
bænir með lestri Passíusálma kl. 18.
HÁTEIGSKIRKJA: Kvöld- og fyr-
irbænir í dag kl. 18. Kirkjukvöld
kl. 20.30. Efni: Ný íslensk trúar-
ljóð. Flytjandi: dr. Njörður P. Njarð-
vík. Einsöngvarar syngja ásamt kór
kirkjunnar. Vera Gulázsiova leikur
á orgel og sembal. Organisti og
stjómandi: Pavel Manasek.
LANGHOLTSKIRKJA. Aft-
ansöngur kl. 18.
NESKIRKJA: Bænamessa kl.
18.20. Sr. Guðmundur Óskar Ólafs-
son.
SELTJARNARNESKIRKJA:
Kyrrðarstund kl. 12. Söngur, altar-
isganga, fyrirbænir. Léttur hádeg-
isverður í safnaðarheimili.
ÁRBÆJARKIRKJA: Mömmu-
morgunn í fyrramálið kl. 10-12.
Opið hús fyrir eldri borgara í dag
kl. 13.30. Fyrirbænaguðsþjónusta í
dag kl. 16. Starf 10-12 ára (TTT)
í dag kl. 17.
BREIÐHOLTSKIRKJA: Kyrrðar-
stund kl. 12 á hádegi. Tónlist, altar-
isganga, fyrirbænir. Léttur máls-
verður í safnaðarheimili eftir stund-
ina. Unglingastarf (Ten-Sing) í
kvöld kl. 20.
FELLA- og Hólakirkja: Helgi-
stund í Gerðubergi kl. 10.30. Um-
sjón sr. Ragnhildur Hjaltadóttir.
HJALLAKIRKJA: Starf fyrir
10-12 ára börn TTT í dag kl. 17-19.
KÁRSNESSÓKN. Mömmumorg-
unn í dag kl. 9.30-12 í safnaðar-
heimilinu. Starf fyrir 10-12 ára í
dag kl. 17.15-19.
VEGIJRINN, kristið samfélag,
Smiðjuvegi 5, Kópavogi. Biblíu-
lestur sr. Halldórs S. Gröndal í dag
kl. 18.