Morgunblaðið - 30.03.1994, Blaðsíða 36

36
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 30. MARZ 1994
4
Guðmundur Torfa-
son — Minning
í dag verður jarðsunginn frá
Fossvogskirkju Guðmundur Torfa-
son, sem lézt á heimili sínu Víðimel
50, 23. marz sl.
Hann fæddist í Bolungarvík 8.
desember 1905 og voru foreldrar
hans Kristín Jónsdóttir frá Bolung-
arvík og Torfi Guðmundsson úr
Strandasýslu.
U.þ.b. níu ára gamall varð hann
fyrir skriðufalli og við það skemmd-
v ist á honum hægri handleggurinn.
Ólafur Jónsson segir frá þessu slysi
í bókinni „Skriðuföll og snjóflóð“,
segir drenginn hafa fundist meðvit-
undarlausan, alblóðugan, húðina
flegna af höfðinu ofan undir augu
og hægri handleggurinn sundur-
tættur, svo sá inn í bein, en æðarn-
ar stóðu út úr sárinu, svo var hann
viðbeinsbrotinn. Þetta slys varð til
þess að nokkrum árum seinna þurfti
að taka handlegginn af. Þetta hefur
verið mikið áfall fyrir ungan dreng.
Daginn eftir að Guðmundur var
fermdur, fór hann að heiman til að
vinna fyrir sér, og mun hann hafa
unnið fyrir sér á ýmsum bæjum á
^J/estfjörðum. Hann kom ekki heim
til að vera eftir það. Það var ekki
mulið undir hann, eins og sagt er.
Ungur flutti Guðmundur til
Reykjavíkur og nam loftskeyta-
fræði og lauk prófí 1929. Hann var
síðan loftskeytamaður á togurum
næstu árin.
Þegar í land kom réðst hann sem
innheimtumaður til Mjólkurfélags
Reykjavíkur og vann þar í áratugi.
Hann hóf störf hjá félaginu 1934
og starfaði óslitið meðan heilsan
-leyfði, í meira en hálfa öld hjá 0.
“’*fíllingsen hf. og nokkrum öðrum
fyrirtækjum. Með nýrri tækni eru
störf innheimtumanna smátt og
smátt að leggjast niður. Á þessum
árum hafa orðið mjög miklar breyt-
ingar í þjóðfélaginu.
Guðmundur mundi tímana
tvenna. Þegar hann byijar að rukka
fyrir félagið, voru bændur á litlum
og stórum býlum um alla Reykja-
vík, samfelld byggð var ekki utan
Hringbrautar. Mjólkin var send
heim til viðskiptamanna og skrifuð
hjá þeim, síðan var innheimt einu
sinni í viku. Þegar fara þurfti inn
í Sogamýri, Kleppsholt eða Breið-
holt, sem þá var bóndabýli í útjaðri
Reykjavíkur, tók hann sér far með
mjólkurbílnum, hafði reiðhjólið með
og hjólaði milli bæjanna. Stundum
þurfti að nota tvo jafnfljóta, þá var
ekki komin nein Breiðholtsbraut.
Þá og lengi síðan tíðkaðist að rukk-
arar, eins og þessir menn voru kall-
aðir, máttu fara margar ferðir heim
til manna og í fyrirtæki til að sækja
nokkrar krónur sem innborgun inn
á stærri skuld. Þeir urðu svo að
halda utan um þetta, gæta þess að
færa innborganir inn á reikningana,
svo allt væri rétt.
Guðmundur eignaðist góða vini
meðal starfsmanna Mjólkurfélags-
ins. Þegar ég byijaði að vinna hjá
MR, var hann einn af elstu starfs-
-‘•mönnunum og unnum við saman í
mörg ár. Með okkur skapaðist vin-
átta og traust, sem ég held að aldr-
ei hafi borið skugga á. Þetta var
ekki sfst Guðmundi að þakka, hann
hafði mikið jafnaðargeð, gerði litlar
kröfur fyrir sig en vildi öllum greiða
gera. Það var gaman að vera með
honum á góðri stund, árshátíðum
og ferðum á vegum félagsins.
Þrátt fyrir hið alvarlega slys,
vann Guðmundur fram á gamals
aldur og kvartaði aldrei yfír hlut-
skipti sínu. Hann kom sér upp
• ágætis húsnæði og átti lengst af
bíl, og þá af betri sortinni, Merce-
des Benz og Volvo. Hann var seig-
ur við að keyra þó fatlaður væri
og hjálpartæki sem nú þekkjast
ekki eins auðfengin.
Gaman var að sjá og fylgjast
með hve sjálfbjarga hann var. Hann
reimaði skóna sína með annarri
“^fcendi. Einnig skrifaði hann á rit-
vél. Hann var ekki mikið fyrir að
biðja um aðstoð, var vanur að
bjarga sér sjálfur.
Guðmundur var reglusamur
maður, notaði ekki áfengi eða tób-
ak, utan hvað hann tók í nefið á
árum áður, en því var hann löngu
hættur. En kaffíkarl var hann mik-
ill og var þá sama hvort kaffið var
heitt eða kalt, veikt eða sterkt.
Margs er að minnast á löngum
ferli. Guðmundur var afar minnug-
ur og fróður um menn og málefni.
Gaman var að hlusta á hann segja
frá gömlum dögum fyrir vestan og
af sjónum. Hann hafði góða frá-
sagnarhæfíleika og hafði gaman
af að spjalla, og gat þá líka slegið
á létta strengi. Á árum áður þegar
fáir áttu bíl, ók hann mér oft heim,
í hádeginu eða að afloknum vinnu-
degi, ef hann var staddur á skrif-
stofunni. Þá var hann gjarnan að
hugsa um móður sína, aldraða,
kaupa inn fyrir hana og færa henni
mat í hádeginu. Hann munaði ekk-
ert um að leggja smá lykkju á leið
sína. Eftir að Guðmundur hætti
störfum höfðum við oft samband.
Guðmundur var lengst af heilsu-
hraustur, en á síðari árum var sjón-
in mjög farin að gefa sig.
Guðmundur eignaðist tvo syni,
Halldór og Viggó, meðan hann bjó
fyrir vestan, báðir eru þeir búsettir
á Reykjavíkursvæðinu.
í Reykjavík giftist hann Sigríði
Jakobsdóttur og átti með henni
soninn Kristin. Kristinn hugsaði
mjög vel um foreldra sína, og var
þeim feðgum mikill missir er Sig-
ríður lézt 1989.
Eftir fráfall Sigríðar bjó Guð-
mundur einn á heimili sínu. Synir
hans fylgdust með honum og hugs-
uðu um hann.
Við samstarfsfólk hans hjá
Mjólkurfélaginu söknum vinar okk-
ar og biðjum honum Guðs blessun-
ar.
Ásta Breiðdal.
í dag 30. mars fer fram frá
Fossvogskirkju útför kunningja
míns Guðmundar Torfasonar sem
síðast bjó á Víðimel 50, Reykjavík,
en hann andaðist 23. mars 1994.
Guðmundur var fæddur í Skála-
vík ytri í Norður-ísafjarðarsýslu
5. desember 1905. Foreldrar hans
voru Torfi Guðmundsson, f. 6. sept.
1877, frá Bassastöðum í Stein-
grímsfirði, dáinn 1928, og Kristín
Guðríður Jónsdóttir, f. 30. nóv.
1878, dáin 21. des. 1966. Fyrstu
ár ævi sinnar eru Guðmundur og
móðir hans hjá föður Kristínar
Jóni Jónssyni á Neðribæ, sem var
einn af sjö bæjum sem tilheyrðu
Breiðabóli í Skálavík. Á þessum
tíma bjuggu um hundrað manns í
Skálavík.
Skálavík liggur fyrir opnu hafí
þar sem úthafsbáran brotnar við
ströndina, vestan víkurinnar er
fjallið Öskubakur og að austan
Deildarfjall þannig að þegar hinn
ungi sveinn sem við erum nú að
kveðja fór að líta í kringum sig
blöstu við honum þessi illkleifu fjöll
og úthafið. Víkin og dalurinn fram
af er vel gróin með þykkum jarð-
vegi og voru þarna nokkrar góðar
bújarðir. Ekki er fjarri lagi að
ætla að umhverfið móti manninn
í uppvexti hans. Umhverfið þarna
hafi haft áhrif á skapgerð manna
svo að þeir óttuðust ekki þótt á
brattan þyrfti að sækja á lífsleið-
inni og ná fjallsbrúninni. Guð-
mundur var eflaust einn af þeim,
hann gafst ekki upp þótt við erfið-
leika væri að stríða, hann vann
sigur á þeim með bros á vör.
Þegar Guðmundar Torfasonar
er minnst verður ekki hjá því kom-
ist að segja frá atburði sem gerð-
ist í Skálavík þegar hann var á
fimmta ári, en hann sýnir hina
miklu atorku og kraft sem frændur
hans og nágrannar bjuggu yfir,
þannig að hann átti ekki langt að
sækja sinn dugnað. Það var snjóa-
veturinn 1910 mánudaginn 1. mars
að snjóflóð féll úr fjallshlíðinni fyr-
ir ofan Breiðaból á talsvert breiðu
svæði. Snjóflóð þetta færði í kaf
hús þau sem stóðu næst hlíðinni.
Þannig stóð á að flestir fulltíða
menn voru við sjóróðra í Bolunga-
vík, en það mun hafa verið siður
manna í Skálavík að róa á ákveðn-
um tímum frá Bolungavík, þannig
að ekki var mannskapur til að
moka í burtu hinn mikla sjó sem
þama hafði komið niður því að
auki skóf mjög í moksturinn. Einn
af þeim sem gekk ötullegast fram
við björgunarstarfið var Hafliði
Bjamason þá 17 ára gamall, en
hann og Guðmundur Torfason voru
systrasynir, Jóna móðir Hafliða var
systir Kristínar móður Guðmund-
ar. Hafliði var þá til heimilis hjá
Kristínu frænku sinni og Jóni Jóns-
syni afa sínum á Neðribæ. Dáði
Guðmundur mjög Hafliða frænda
sinn. Þegar hið fámenna lið gat
ekki frekar aðhafst, varð það úr
að Hafliði og nágranni hans Krist-
ján Árnason á Minni-Bakka ættað-
ur frá Felli í Dýrafirði unnu það
þrekvirki að ganga til Bolungavík-
ur í myrkri, roki og snjókomu til
að sækja hjálp tii að reyna að
bjarga því fólki sem kynni að verða
undir snjófarginu á lífi. Þetta tókst
þeim með hörkunni, en ferðin til
Bolungavíkur tók sjö klukkustund-
ir sem er undir venjulegum kring-
umstæðum tveggja tíma ferð.
Flokkur manna fór þá til Skálavík-
ur og varð það til þess að hús-
móðurinni Jóhönnu Hálfdánardótt-
ur og fjórum börnum hennar var
bjargað úr hálfhmndu húsi hennar
sem var á kafi í fönn. Ferð þess-
ara tveggja unglinga 17 og 19 ára
við þessar aðstæður er aðdáunar-
verð.
Kristín móðir Guðmundar mun
hafa hvatt til þessarar farar, því
áður en þeir lögðu í ferðina fór
Hafliði með frænku sinni og hinn
fjögurra ára frænda sinn, Guð-
mund Torfason, og afann Jón Jóns-
son, sem þá var orðinn hálfblind-
ur, úr húsi sínu Neðribæ sem var
á hættusvæði yfir að Meiri-Bakka,
þar sem . þau gátu verið örugg.
Kristín sagði þessi orð við Hafliða
áður en hann fór að sækja hjálp:
„Þeir lifa drengirnir hans Sigurð-
ar. Hann kom í nótt og bað mig
að gefa þeim að drekka.“ Sigurður
var maður Jóhönnu Hálfdánardótt-
ur en hann fórst í snjóflóðinu við
dyr íbúðarhússins á Hærribæ.
Þó að Guðmundur hafi ekki ver-
ið nema á fímmta árinu þegar þetta
gerðist þá mundi hann ótrúlega
vel eftir þessum atburði. Guð-
mundur flytur nokkru eftir þetta
til Súgandafjarðar með móður
sinni. Þegar hann er níu ára gam-
all verður hann fyrir slysi þannig
að það varð að taka af honum
hægri höndina ofan við oinboga,
sem eflaust hefur orðið honum
mikið áfall. Frá Súgandafirði flytja
þau til Bolungavíkur. Þar giftist
Kristín Magnúsi Helgasyni og með
honum átti hún fjögur börn, Elínu
sem dó um tvítugt, Jón Hafliða,
sem bjó á Fornusöndum, V-Eyja-
fjallahreppi, hann er látinn, Elías
bifreiðastjóra í Reykjavík, og
Helgu, búsetta í Keflavík, sem
bæði eru á lifi. Hálfsystkini Guð-
mundar af föðurnum voru fímm,
Ingibjörg, búsett í Reykjavík, en
hin fjögu1, eru látin: Vilhjálmur,
Elín, Guðbjörg og Guðfinna.
16 ára að aldri fer Guðmundur
til hjónanna Hávarðar Guðmunds-
sonar og Sigríðar Guðmundsdótt-
ur, sem bjuggu á Hamri í Naut-
eyrarhreppi. Þar fór vel um Guð-
mund enda þau Hamarshjón með
afbrigðum góðar manneskjur. Þau
áttu ekki börn en ólu upp á annan
tug barna og sum þeirra ekkert
skyld þeim. Alveg er ljóst að Há-
varður hefur tekið fullt tillit til
fötlunar Guðmundar og valið hon-
um verk sem hann réð við, en hinn
ungi maður var mjög duglegur og
ósérhlífinn. Þá var Jón hálfbróðir
hans kominn að Hamri, en faðir
Jóns, Magnús Helgason, drukknaði
Sigríður Helga-
dóttir — Minning
Nokkur kveðjuorð vegna látinn-
ar ömmu okkar og langömmu sem
andaðist á heimili sínu Hringbraut
109, Reykjavík, 21. mars sl. Þótt
okkar harmur sé sár, er hann þó
sárastur fyrir afa okkar, Árna
Stefánsson, sem hafði verið
kvæntur ömmu í 57 ár, í mjög
farsælu hjónabandi, en afi verður
áttræður í sumar.
Þau eignuðust tvo syni, Björg-
vin, fæddan 12. júní 1937, kvænt-
ur Rakel Björgu Ragnarsdóttur
og er þeirra sonur Ragnar undirrit-
aður, en yngri sonurinn Helgi var
fæddur 1939, en lést langt um
aldur fram 1989 eftir langvarandi
veikindi. Var það afa okkar og
ömmu þung sorg.
Við viljum með þessum fátæk-
legu línum þakka ömmu okkar
ótal margar ánægjustundir og
votta afa okkar samúð.
Amma var fædd í Reykjavík og
bjó þar allan sinn aldur, sl. 51 ár
á Hringbraut 109. Áður en hún
giftist afa um tvítugt vann hún
alla algenga vinnu sem til féll á
kreppu- og atvinnuleysisárum
hérna í borginni, og eftir það þjón-
ustustörf, aðallega hjá Pétri Daní-
elssyni veitingamanni og eftir-
mönnum hans, m.a. í ráðherra-
og þjóðhöfðingjaveislum frá
1942-1987 eða meðan hún hafði
fullt starfsþrek. Hún bjó afa okkar
skemmtilegt heimili og var lengst
af við ágæta heilsu og erum við
þakklát fyrir að hún fékk hægt
andlát, dó úr hjartaslagi í svefni,
en þurfti ekki að tærast upp úr
langvinnum og kvalafullum sjúk-
dómi eins og hún hafði fengið að
kynnast hjá sínum nánustu, en
eftir lát yngri sonar síns, Helga,
náði hún sér aldrei að fullu. Guð
veiti afa okkar styrk og blessi
minningu ömmu okkar og
langömmu.
Ragnar Valur Björgvinsson,
Rakel Björg Ragnarsdóttir.
Við systurnar viljum í örfáum
orðum minnast elskulegrar ömmu
okkar, Sigríðar Helgadóttur, sem
lést hinn 21. mars síðastliðinn, á
sjötugasta og sjöunda aldursári.
Sigga amma, eins og við kölluð-
um hana gjarnan, var há og glæsi-
leg kona. Hún bar hag sinna nán-
ustu ætíð fyrir brjósti, gaf á með-
an hún gat en vildi þó lítið þiggja
sjálf. Amma var ákveðin mjög,
hafði sínar skoðanir á mönnum
og málefnum og lét þær óhikað í
ljós ef því var að skipta. Hún var
hreinskilin í hvívetna og krafðist
hins sama af öðrum.
Amma og afi, Árni Stefánsson,
giftu sig árið 1937, en sama ár
fæddist Björgvin, sonur þeirra.
7. nóvember 1923 er vb. Egill
Skallagrímsson fórst, en á þeim
bát var Elías Magnússon skipstjóri.
Á Hamri kynntist Guðmundur
Hallberu Hannesdóttur, f. 31. maí
1895, d. 20. maí 1982, ættaðri úr
Furufirði í Grunnavíkurhreppi.
Með henni eignaðist hann tvo syni
sem eru á lífi, þá Halldór Sigurð
sem ólst upp hjá þeim Hamarshjón-
um, f. 12. júlí 1925, starfsmaður
hjá ísal, og Viggó, f. 12. maí 1927,
starfar hjá Reykjavíkurborg við
umferðargæslu. Hann var uppalinn
hjá Vigdísi Jónsdóttur móðursyst-
ur þess sem þetta skrifar og Þor-
steini Ólafssyni, en þau bjuggu á
ýmsum bæjum í Djúpi en síðan á
Flateyri. Á meðan Guðmundur
Torfason er á Hamri fær hann
útbúnað á höndina þannig að hann
gat stundað flest störf. Þeir sem
unnu með Guðmundi dáðust að
dugnaði hans. Hann vann þá við
byggingarvinnu við að moka en
skóflan var þá það tæki sem mest
var notað. Mér hefur verið sagt
að hann hafi ekki verið eftirbátur
annarra við þá vinnu. Með aðstoð
vina þarna í sveitinni fór Guð-
mundur í Loftskeytaskólann í
Reykjavík og lauk þaðan prófí
1929. Hann er síðan loftskeyta-
maður á ýmsum bátum og skipum
til 1946 og var m.a. í siglingum á
hættutímum stríðsáranna. Síðan
gerðist hann innheimtumaðúr,
m.a. hjá Mjólkurfélaginu í Reykja-
vík og hjá Ellingsen, það starf
stundaði hann á meðan hann gat
þar til fyrir fáum árum. Hann
kvæntist Sigríði Jakobsdóttur, f.
7. ágúst 1906, og bjuggu þau hér
í Reykjavík. Hún andaðist fyrir
nokkrum árum. Þau eignuðust einn
son, Kristin, fæddan 2. júní 1934,
hann starfar við bókasafnið við
Bústaðaveg hér í borg.
Þrátt fyrir fötlun sína komst
hinn látni heiðursmaður fram úr
þeim vandamálum sem að höndum
bar og leysti þau öll með sóma
eins og öll þau verk sem hann
sinnti til sjós og lands. Hann var
glaður og hress og heilsaði manni
með vinstri hendinni með bros á
vör, það var ekkert vol eða víl í
hans huga. Þannig minnist ég
þessa látna heiðursmanns að leið-
arlokum.
Ég votta sonum hans, systkinum
og öðrum vandamönnum samúð
mína. Minningin um góðan dreng
gleymist aldrei.
Jóhann Þórðarson.
Tveimur árum síðar fæddist faðir
okkar, Helgi, en hann lést árið
1989, langt um aldur fram eftir
erfið veikindi. Andlát pabba var
ömmu og afa, sem og öðrum ætt-
ingjum, erfitt eins og gefur að
skilja og var amma aldrei söm á
eftir. Barnabörn ömmu og afa eru
íjögur og það eru barnabarnabörn-
in einnig.
Elsku afi. Sorg þín er mikil en
þú berð hana vel. Þú veist, eins
og við, að þjáningar ömmu eru á
enda og að hvíldinni var hún feg-
in. Með þessum fátæklegu orðum
kveðjum við þig, elsku amma, og
biðjum algóðan Guð um að styrkja
Árna afa á komandi tímum.
Þínar sonardætur,
Sigríður, Brynja og Helga.
i
€
«
i
ð
ð
I