Morgunblaðið - 19.06.1994, Blaðsíða 16

16 SUNNUDAGUR 19. JÚNÍ 1994
MORGUNBLAÐIÐ
LÝÐVELDIÐ ÍSLAIMD
50 ÁRA
Vel heppnuð hátíð-
ardagskrá þrátt
fyrir rigningarskúr
LEIKSVIÐIÐ þar sem hátíðardagskráin á Þingvöllum fór fram.
Á sviðinu sljórnar Garðar Cortes hátíðarkórnum og Sinfóníu-
hljómsveit íslands en til hliðar við sviðið veifa börn í barna-
kórnum fánum.
HÁTÍÐARDAGSKRÁ þjóð-
hátíðarinnar á Þingvöllum
tókst hið besta þótt rigning-
arskúr drægi aðeins úr há-
tíðleikanum. Hátíðardag-
skráin stóð í þrjá klukku-
tíma og fluttu þjóðhöfðing-
ar Norðurlandanna þar allir
ávörp. Haraldur Noregs-
konungur sagðist sann-
færður um að atburðir und-
anfarinna daga hefðu ekki
áhrif á vináttu íslands og
Noregs og vísaði þar til
Svalbarðadeilnanna. Bæði
Haraldur Noregskonungur
og Karl Gústaf Svíakonung-
ur lýstu því yfir að stofnað-
ur yrði sjóður til að styrkja
menningarleg tengsl þjóða
þeirra og íslendinga.
Gestir voru famir að koma sér
fyrir í brekkunni fyrir ofan leiksvið-
ið góðri stundu áður en hátíðardag-
skráin hófst. Á meðan komu um
1.000 börn úr barnakórum víðs
vegar af landinu sér fyrir á söng-
pöllunum. Bömin, sem voru flest í
litskrúðugum lopapeysum eða í
þjóðbúningum, settu mjög
skemmtilegan svip' á dagskrána því
eftir að söng kórsins lauk tóku þau
virkan þátt í hátíðarhöldunum.
Dagskráin hófst um klukkan
13.30 með því að barnakórinn söng
við undirleik Sinfóníuhljómsveitar
íslands og undir stjóm Garðars
Cortes. Þegar börnin höfðu sungið
nokkur lög bættist þeim liðstyrkur
hátíðarkórs sem samanstóð af Kór
íslensku óperunnar, Karlakór
Reykjavíkur og Karlakórnum Fóst-
bræðrum. Hátíðarkórinn söng ís-
lensk lög rtiilli ávarpa og annarra
dagskrárliða og átti tónlistin ekki
sístan þátt í að skapa þá stemmn-
ingu sem myndaðist á hátíðarsvæð-
inu.
Undir söngnum gengu boðsgestir
til sæta sinna á sérstökum áhorf-
endapalli framan við leiksviðið: ráð-
herrar, þingmenn, embættismenn,
erlendir sendimenn og fulltrúar er-
lendra þjóðþinga og ríkisstjórna
ásamt mökum. Margar konur bám
íslenska búninga til að auka á hátíð-
leikann. Himinninn var talsvert
rigningarlegur og starfsmenn Al-
þingis dreifðu regnhlífum og bráða-
birgðaregnstökkum til boðsgest-
anna. Þessar skjólflíkur áttu eftir
að koma í góðar þarfir áður en
hátíðinni lauk.
Þjóðhöfðingjar
Síðastir gengu þjóðhöfðingar
Norðurlandanna á hátíðarsvæðið
meðan kórarnir fluttu Úr útsæ rísa
íslandsfjöll, eftir Pál ísólfsson og
Davíð Stefánsson. Vigdís Finnboga-
dóttir forseti Islands var í farar-
broddi ásamt Halldóru Eldjám fyrr-
BARNAKÓRINN setti mikinn svip á hátíðardagskrána.
verandi forsetafrú, en á eftir þeim
gengu Margrét Þórhildur Dana-
drottning og Henrik prins, Haraldur
Noregskonungur og Sonja drottn-
ing, Karl Gústaf Svíakonungur og
Silvía drottning og Martti Ahtisaari
forseti Finnlands og Eeva Ahtisa-
ari. Áhorfendur í brekkunni fyrir
ofan stóðu upp og klöppuðu og
börnin í barnakórnum veifuðu ís-
lenskum fánum.
Þegar boðsgestirnir voru sestir
drógu skátar íslenska fánann að
húni og trompetleikarar léku lúðra-
stef þjóðhátíðarinnar. Að því búnu
setti Matthías Á. Mathiesen hátíð-
ina og eftir að hátíðarkórinn hafði
flutt Rís íslands fáni, eftir Pál
ísólfsson og Davíð Stefánsson,
flutti Davíð Oddsson forsætisráð-
herra ræðu og sagði meðal annars:
„Við heitum því, að rækta svo okk-
ar hlutverk og sinna svo okkar
skyldum, að þeir sem eftir 50 ár
og 100 ár koma hér saman, geti
hugsað til okkar með sama hlýhug
og virðingu og við hugsum nú til
þeirra, sem fullkomnuðu íslenska
sjálfstæðis- og frelsisbaráttu hinn
17. júní 1944.“
Skin og skúrir
Norrænu þjóðhöfðingjarnir fluttu
allir ávörp. Fyrst talaði Margrét
Danadrottning og sagði meðal ann-
ars, að þó að í Danmörku hafi
mátt finna óánægju með þá ákvörð-
un íslendinga að slíta tengslum við
Dani fyrir 50 árum væri í dag
hægt að ræða á opinskáan hátt um
alla þætti fyrri samskipta þjóðanna
tveggja og allir Danir gleddust yfir
því að atburðir þessa tíma urðu
ekki til að skaða hin nánu og inni-
legu samskipti Dana og íslendinga.
Karl Gústaf Svíakonungur vitn-
aði í Hávamál þar sem segir að
maður sé manns gaman, og flutti
tilvitnunina á íslensku við mikinn
fögnuð hátíðargesta. Ahtisaari vitn-
aði einnig á íslensku í orðtæki Jón
Sigurðssonar forseta, eigi skal
víkja.
Haraldur Noregskonungur fékk
ekki síðri móttökur hátíðargesta en
hinir þjóðhöfðingjarnir þótt sam-
skipti Islendinga og Norðmanna
hafi verið nokkuð stirð síðustu daga
vegna Svalbarðadeilnanna. Harald-
ur breytti út af áður prentuðu
ávarpi sínu og drap nokkuð á þess-
ar deilur. Hann sagðist þess fullviss
að atburðir síðustu daga myndu
ekki skyggja á vinskap þessara
bræðraþjóða og sagðist vona að þær
fyndu á þeim lausn í sameiningu.
Þegar Noregskonungur var
hálfnaður með ávarp sitt tók að
rigna og skúrina herti meðan
Ahtisaari flutti sitt ávarp. Það var
nokkuð óvenjuleg sjón þegar boðs-
gestirnir íklæddust gegnsæjum
plastsláum og brugðu upp bláum
og hvítum regnhlífum og mynduðu
einskonar bláhvítt þak yfir áhorf-
endapallinum.
Rigningin dró nokkuð úr hátíð-
leikanum sem einkennt hafði dag-
skrána fram að því þótt fljótlega
stytti upp að mestu. Áhorfendum í
brekkunni ofan við leiksviðið fækk-
aði talsvert en dagskráin hélt þó
áfram eins og ekkert hefði í skor-
ist. Dansarar úr Þjóðdansafélagi
Reykjavíkur dönsuðu dans sem
einnig var dansaður á þjóðhátíðinni
1874 og leikarar Þjóðleikhússins
fluttu atriði úr íslandsklukkunni
eftir Halldór Laxness. Á milli atriða
söng hátíðarkórinn og þjóðkórinn,
það er áhorfendur á Þingvöllum, tók
vel undir við hvatningu Garðars
Cortes.
Vigdísi Finnbogadóttir var fagn-
að innilega þegar hún flutti ávarp
sitt. Þar sagði hún meðal annars
að afmælishátíðin gæfi öllum ís-
lendingum endumýjaðan sjálfsstyrk
til þess að víkja frá sér tímabund-
inni bölsýni og fylla hugann þeirri
trú á framtíðina sem feður þeirra
og mæður áttu þegar þau stóðu á
Þingvöllum fyrir fimmtíu árum.
Eftir að Ólafur Skúlason biskup
íslands flutti ávarp lauk dagskránni
með því að allir viðstaddir sungu
íslenska þjóðsönginn, Ó guð vors
lands.