Morgunblaðið - 19.06.1994, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 19. JÚNÍ 1994 39
BREF TIL BLAÐSINS
Knörrinn
á Vatns-
fjarðar-
vatni
Verðugt og skylt
að minnast liðinna
kynslóða og verka
þeirra
Frá Þorbergi Ólafssyni:
Á SÍÐARI árum hefur færst í auk-
ana hér á landi áhugi á gildi ýmissa
minja sem er arfur fyrri kynslóða.
Það er síður en svo að þetta sé
sérkenni fryir okkur íslendinga
heldur berast okkur sífellt fréttir
um aukin umsvif í þessa átt víða
um heim.
Fyrst beinist áhuginn að sjálf-
sögðu að munum frá landnámstíð
en síðan einnig að þeim búnaði sem
heyrir til atvinnusögu þjóðarinnar.
í örfáum orðum má fyrst nefna
þann skipakost sem var forsenda
landnámsins svo og húsagerð og
síðan atvinnutæki.
Það mun nú útbreidd skoðun að
ein haldbesta undirstaða menntun-
ar sé að hver þjóð kunni skil á
fortíð sinni. Unnið er að könnun
þeirra mála sem tilheyra atvinnu-
sögunni. Eitt af merkustu framlög-
um þeirra mála er útgáfa bókanna
„íslenskir sjávarhættir“ eftir Lúð-
vík Kristjánsson.
Gagnasafn
Morgunblaðsins
Allt efni sem birtist í Morgun-
blaðinu og Lesbók verður fram-
vegis varðveitt í upplýsinga-
safni þess. Morgunblaðið áskil-
ur sér rétt til að ráðstafa efninu
þaðan, hvort sem er með endur-
birtingu eða á annan hátt. Þeir
sem afhenda blaðinu efni til
birtingar teljast samþykkja
þetta, ef ekki fylgir fyrirvari
hér að lútandi.
Verður hér aðeins vikið nánar
að því sem nefnt var í upphafi, það
er að varðveita og bjarga frá
gleymsku arfi frá fyrri kynslóðum.
Hér í Hafnarfirði hefur þegar
nokkuð verið unnið að þessu mark-
miði fyrst með stofnun Sjóminja-
félags íslands sem varð kveikjan
að því að Sjóminjasafn Islands var
stofnað hér í bæ. Hefur þegar ver-
ið safnað ýmsu merku og má nefna
nokkra eldri báta sem telja verður
að hafi verulegt gildi til að minna
á og sýna atvinnutæki þjóðarinnar
á liðnum áratugum, einmitt áður
en vélaöldin gekk í garð og gjör-
breytti öllu hér á landi bæði til
sjós og lands.
Ég vil í þessu spjalli mínu varpa
fram þeirri spurningu til þeirra sem
hafa áhuga á að verðveita það sem
minnir á gamla tímann hvort ekki
sé verðugt að gera bragarbót á
varðveislu á knerrinum sem hann-
aður var og siglt var á í tilefni af
1100 ára afmæli landnáms á ís-
landi og komu Flóka Vilgerðarson-
ar í Vatnsfjörð.
Siglingin á knerrinum á Vatns-
fjarðarvatni þótti takst vel og var
talið að þangað hefðu komið um
12 þúsund gestir eða miklu fleiri
en fyrirfram var búist við.
Víst er um það að þjóðhátíðin í
Vatnsfirði var sú sérstæðasta á
öllu landinu með siglingu á knerr-
inum en áhöfnin skartaði í forn-
mánnabúningum. Að vísu var
knörrinn ekki byggður upp frá
grunni eins og hinir fornu knerrir
voru en að ytra útliti minnti hann
á slík skip í öllum aðalatriðum.
Siglingin fór fram eins og menn
hafa hugsað sér þegar mest var
við haft. Fram- og afturstefni voru
reist upp með auka umförum og
drekahöfuð og sporður voru skorin
út eins og menn hafa hugsað sér
að þetta hafi litið út. Segl og skild-
ir voru einnig útbúnir eins og hug-
myndir manna eru um þann bún-
að. Skipið er um 36 fet eða um
11-12 metrar á lengd og mælist
því um 10 brúttólestir.
Skipið er nú varðveitt utan dyra
við minjasafnið á Hnjóti en þannig
varðveitist það illa til frambúðar.
Skipið hlýtur að veðrast og
skemmast með tímanum. Spurn-
ingin er hvort það væri ekki verð-
ugt verkefni að skjóta rúmgóðu
skjólshúsi yfir þetta skip þannig
að það varðveitist og sé aðgengi-
legt fyrir gesti og gangandi að
skoða skipið til ánægju og fróð-
leiks.
Ef skipið er varðveitt vel má
einnig leiða hugann að því hvort
áhuginn verður ekki enn meiri eft-
ir til dæmis 100 ár að sjá og skoða
þetta skip sem siglt var á 1100
ára afmælinu til að minnast þeirr-
ar siglingar til landsins er varð til
að gefa því það nafn sem það ber
í dag og væntanlega um langa
ókomna framtíð.
Þjóðhátíðarskipið við minjasafn-
ið á Hnjóti hefur vakið athygli inn-
lendra og erlendra ferðamanna.
Er það ekki verkefni Þjóðhátíðar-
sjóðs að varðveita þennan minja-
grip frá þjóðhátíðinni 1994.
ÞORBERGUR ÓLAFSSON,
skipasmíðameistari.
Sumarparadísin
á Kanarí
frá aðeins kr. 39.900
í 3 vikur 30. júní
Tryggðu þér síðustu sætin í sólina í júní á hreint frábærum kjörum. Góðar rúmgóðar íbúðir
með tveimur svefnherbergjum á Barbados, sem hafa verið mjög vinsælar hjá farþegum
okkar síðustu 2 árin. Vegna mikilla viðskipta við Barbados-gististaðinn, bjóða þeir okkur
sérkjör í þessari ferð á aðeins 8 íbúðum.
Bókaðu strax og tryggðu þér sæti meðan enn er laust.
Verð kr. 39.900
Verð á mann m.v. hjón með 2 börn, 2-14 ára, 30. júní í 20 nætur.
Verð kr. 54.900
Verð á mann m.v. 2 í íbúð, 30. júní í 20 nætur.
Flugvallarskattar:
! FuIIorðlnn kr. 3.600, barn kr. 2.405.
Reynum að feta
færa slóð
Seinni grein
Frá Katrínu Árnadóttur:
HVER er sá töfrandi sem á að
leysa afl þjóðarinnar úr læðingi?
Er það ekki trúin á heilbrigt mann-
eðli og landið með alla sína mögu-
leika? Eða óskar nokkur eftir borg-
ríki með atvinnuleysi, unginga-
vandamálum og ruslavandamáli?
Er ef til vill einhver að „spá í“
borgríki sem byggist upp á verslun
við útlönd, (einhvers konar mið-
stöð) vitandi þó að nágrannar okk-
ar hafa tæknina á sínu valdi ekki
síður en við, og eru yfirleitt meira
meðvitaðir en við um það að „dælt
er heima hvað“. Hvemig yrði þetta
á stríðstímum?
Þetta eru nú öfgar, hugsið þið og
það er rétt, en engu að síður umhugs-
unarefni. Og ekki hef ég „ró í mínum
beinum“ fyrr en ég sé, að þjóðin er
farin að gera eitthvað róttækt í at-
vinnumálum. (Svo held ég að sé um
fleiri.) Eitthvað sem er í takt við líf-
ið. Eitthvað á traustum grunni. Ég
vil sjá íslenskan iðnað endurreistan,
ekki á einum stað, heldur víðs vegar
um landið.
Nú munu vera í gangi samtök til
að greiða veginn fyrir útlend fjárfest-
ingarfyrirtæki til að efla atvinnu á
höfuðborgarsvæðinu. Að þeim sam-
tökum standa: Aflvaki Reykjavlkur,
Rafveitan, Hitaveitan, Vatnsveitan,
embætti borgarverkfræðings og
Borgarskipulagið.
Nú skilst mér að þeir sem kynnu
að bíta á agnið, sæju þama leið til
að græða. En er það hægt án þess
að þrýsta kaupgjaldi mjög niður,
fyrst að mörgum innlendum fyrir-
tækjum gengur illa að græða? Gæt-
um að öðm. Ekkert er líklegra en
að fólkið af landsbyggðinni neyddist
til að sækja í þá vinnu sem þama
fengist. Gengi þá frá eigum sínum
verðlausum og þrýsti mjög á til að
fá þak yfir höfuðið á nýjum stað.
Þetta held ég að megi ekki verða
meira en orðið er, ef við viljum vera
áfram sjálfstæði þjóð í eigin landi.
Við eigum heldur að styrkja þá sem
elska og þrá landið. Ég veit að það
fólk er til, bæði í byggð og borg.
Nú bendi ég á nýja leið. Eg hugsa
mér fjölskyldu sem hefur áhuga fyr-
ir að setjast að í byggðakjama eða
sjávarplássi til að stunda þar ein-
hvers konar iðnað eða vinnslu. Ég
mundi vilja vera I sterkum en þó
laustengdum samtökum, sem styddu
þessa fjölskyldu með fjárframlögum.
Stuðningsfólkið ætti að vera á ýms-
um stöðum og helst á öllum aldri.
Það ætti að fylgjast vel með þessum
„frumherjum" og gjaman kaupa
þeirra framleiðslu. Þetta em verkefni
sem margir gætu stutt. Ef nú fjöl-
skyldan reyndist vel og fyrirtækið .
gengi - þar sem því væri ekki íþyngt
með skuldum, þá væri hún búin að
styrkja byggðina í kring. Svo einfalt
er það. Þetta gerðist ef til vill svona:
Bændakonur fengju hálfs- eða heils-
dagsvinnu við fyrirtækið og það
dyggði þá til að afstýra því að þeirra
íjölskyldur flosnuðu upp. Þessar
sömu konur hefðu þá ef til vill hjarta-
rúm fyrir illa stadda unglinga. Nú
virðist fólk aftur vera farið að átta
sig á að dvöl í sveit, dálítinn tíma,
geti verið æskunni holl. Góð starf-
semi getur haft margs konar áhrif.
Svona dæmi sem ég nú hef nefnt
gæti margfaldast ef þjóðin vildi.
Minna má á það þegar fólk í fjór-
um sveitum hjálpaði til að koma upp 4
fyrirtækinu Límtré á Flúðum, sem
kom í góðar þarfir.
Allt ber að sama bmnni. Endur-
reisn iðnaðar er það sem koma skal.
Annað þýðir hmn. Auðvitað eigum
við að fæða okkur og klæða með
eigin höndum að mestu leyti og líka
styðja þungaiðnaðinn. Við gleðjumst
auðvitað mjög yfir vísindalegum af-
rekum í hugbúnaði, en við getum
varla búist við að þau vegi þungt
þjóðhagslega séð.
Öll þjóðin þarf að vinna. Tilgangs-
laust er að bíða eftir aðgerðum
stjórnvalda. Reynslan sýnir það. Rík-
isstjómir em oft með bundnar hend-
ur. Hitt er svo annað mál að styrkir
em oft veittir þeim sem hafa sannað
sína hæfni.
Ég segi að lokum. Hér þarf glað-
væra grasrótarhreyfingu, sem lætur
ekki hefta sig í félagafjötra en leitar
sér að leiðum og seinna fjárhalds-
mönnum. Gaman væri að heyra I
fólki sem spyr sig sjálft: „Hvað get
ég gert til að forða þjóð minni frá
niðurlægingu og eymd?“ Og svarið
mætti vera: „Margt er hægt að gera!“
KATRÍN ÁRNADÓTTIR,
Hlíð.
Austurstræti 17, 2. hæð • Sími 624600
air europa B TURAl/lA
|H
I
1
á Jarlinum, Sprengisandi
laugardaga og sunnudaga
;
Barnaboxin vinsælu
Innihald: Hamborgan, franskar og kók + aukaglaðningur.
Verð aðeins krónur.
(Börnin séu í fyigd með matargesti). •-
MEST SELDU STEIKUR Á fSLANDI
Verð frá krónum.
Vinsælasti salatbarinn í bænum.
Þig megið til með að próf ’ann!
:*N
v /.>■. . . ___. ___ ’’
i I T I N S A S r O r A ■
Sprengisandi