Morgunblaðið - 13.11.1994, Qupperneq 8

8 SUNNUDAGUR 13. NÓVEMBER 1994
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
StMðningsmönnum umsóknar um ESB-aðild fækkar
—gmuivjd
Það eru fleiri en Norðmenn sem óttast að ESB-aðild þýði að gripirnir verði tuttlaðir í
Evrópufötuna ...
Nýr sendiherra ísraels á íslandi um samninga við araba
Friður torveldar öfga-
öflunum að ná fótfestu
Morgunblaðið/Þorkell
MICHAEL Shiloh sendiherra
NÝR sendiherra ísraels á íslandi
með aðsetur í Ósló, Michael Shiloh,
er nú staddur hér á landi en hann
var áður næst-æðstur í sendiráði
þjóðar sinnar í Washington. Shiloh
segir að ljóst sé að þáttur Norð-
manna í friðarviðræðum ísraela
við Palestínumenn og fleiri grann-
þjóðir sínar valdi því að samskipt-
in við Noreg og Norðurlönd öll séu
nú talin mikilvægari en áður.
„Ósló hefur orðið mun mikil-
vægari staður síðustu 15 mánuð-
ina en áður. Almenningur í ísrael
vissi sárahtið um Noreg og Ósló
áður en Óslóarsamningurinn var
gerður,“ segir Shiloh, „en þetta
hefur breyst. Norðmenn taka enn
fullan þátt í friðarviðræðunum,
Grönlands-
fly veitir
lengri frest
Egilsstöðum. Morgunblaðið.
BÆJARSTJÓRN Egilsstaðabæjar
hefur óskað eftir fresti í nokkra
daga til að svara tilboði Grönlands-
fly um leigu á björgunarþyrlu.
Gröndlandsfly veitir umbeðinn
frest og mun bæjarstjórn Egils-
staðabæjar freista þess að fá
ákveðin svör frá aðilum sem leitað
hefur verið til. Landhelgisgæslan
hefur ekki gefið skýr svör um af-
stöðu til málsins, en frá hendi allra
aðila er talið nauðsynlegt að Land-
helgisgæslan sé með í þessu máli.
Ennfremur tekur fjárlaganefnd
Alþingis þetta fyrir á mánudag.
Að sögn Þuríðar Backman, for-
seta bæjarstjórnar Egilsstaða, hef-
ur þetta mál fengið góðar undir-
tektir hjá öðrum sveitarfélögum
og hagsmunaðilum. En án já-
kvæðrar afstöðu Landhelgisgæslu
verður ekkert frekar gert.
fulltrúar okkar og Palestínumanna
eiga fundi í Ósló, þar er rætt um
vatnsréttindi, flóttamannavand-
ann og fleira."
Shiloh var um hríð yfirmaður
Norður-Ameríkudeildár ísraelska
utanríkisráðuneytisins. Hann hef-
ur starfað í Washington í fjögur
ár en einnig gegnt störfum í New
York og Boston og þekkir því vel
til vestra.
Aðspurður segir hann að sam-
skipti Israela og Bandaríkjamann
séu með besta móti núna, stundum
hafí komið upp erfíð mál en ávallt
hafí tekist að leysa þau. Ekki virð-
ist skipta máli i því tilliti hvor
flokkurinn sé við völd í Hvíta hús-
inu.
Ekki megi gleyma að bandarísk-
ir gyðingar og samtök þeirra séu
afburða dugleg að vinna að hags-
munamálum ísraels í Washington,
þar sé á ferðinni fóik sem kunni
sitt fag, hafi mikla reynslu og góð
sambönd. Miklu skipti þó að per-
sónuleg samskipti ráðamanna séu
góð. Shiloh segir að öllum hafi
verið ljóst á sínum tíma að stirt
hafí verið á milli þeirra George
Bush, þáverandi
Bandaríkjaforseta og
forvera Yitzhaks Rab-
ins, forsætisráðherra
ísraels, hins aldna
Likudmanns Yitzhaks
Shamirs.
Vandi Arafats
Shiloh sagði að ísra-
elar gætu ekki sætt sig
við að öfgahópar, sem
hefðu tilræði gegn
ísraelum á stefnu-
skránni, gætu boðið
fram í kosningum á
hernumdu svæðunum.
ísraelar vildu að þeir
afneituðu hryðjuverk-
um eins og Frelsissam-
tök Palestínu, PLO, hefðu gert.
Einnig væri deilt um það hvort
strax ætti að stofna þing Palest-
ínumanna eða byija á að kjósa
stjórn eins og ísraelsstjórn vildi.
Hann sagði ísraelská ráðamenn
hafa skilning á þeim vanda sem
Yasser Arafat ætti við að stríða
vegna andstöðu Hamas og ann-
arra róttækra hópa við samninga.
„Sumir eiga erfitt með að sætta
sig við Arafat sem mann, benda
á fortíð hans sem hryðjuverka-
manns, sem auðvitað er staðreynd.
En sé litið á þá möguleika sem
bjóðast til að koma á friði virðist
hann vera sá eini sem ísrael getur
samið við, “ sagði Shiloh.
Sendiherrann sagði ljóst að upp-
gangur öfgafullra múslima í mörg-
um arabaríkjum gæti reynst
hættulegur, ekki aðeins friðarvið-
leitni í Miðausturlöndum en einnig
menningu Vesturlanda, lýðræði og
mannréttindum. Einmitt þess
vegna teldu ísraelar svo mikla
þörf á því að ná samningum núna
við arabaríkin; friður myndi tor-
velda öfgasinnum að ná öflugri
fótfestu.
Þjóðlegar kröfur til upplýsingatækni
Ein forsenda þess
að halda menn-
ingn og1 tungu
Þorvarður Kári Ólafsson
FYRIR SKÖMMU var
haldinn stofnfundur
tækninefndar um
þjóðlegar kröfur til upplýs-
ingatækni, en verkefni nefnd-
arinnar verður að semja ís-
lenskan staðal um þær kröfur
sem íslensk tunga og menn-
ing gera til upplýsingatækn-
innar. Að sögn Þorvarðar
Kára Ólafssonar, fram-
kvæmdastjóra Fagráðs í upp-
lýsingatækni og Evrópu-
nefndar um stafatækni, er
slíkur staðall ein að forsend-
um þess að íslendingar geti
haldið menningu sinni og
tungu í upplýsingaþjóðfélagi
framtiðarinnar, því staðallinn
muni hafa áhrif á það hvort
tölvuvélbúnaður framtíðar-
innar ráði við íslenska tungu
og hefðir. íslenski staðallinn
verður skráður sem hluti af Evr-
ópustaðli um þessi mál, sem að
hluta verður aðgengilegur á tölvu-
neti, og því má búast við að þjóð-
legar kröfur íslendinga komist
vélrænt inn í tækjabúnað framtíð-
arinnar.
Að sögn Þorvarðar verður í
tækninefndinni fengist við ýmis
atriði sem huga verði að þegar
tölvur eru teknar í notkun hér á
landi, en dæmi um það sem nefnd-
in þarf að ná samstöðu um er
ritun dagsetninga og talna, stafa-
töflur og reglur um umritun millli
stafrófa. í staðlinum verða jafn-
framt ýmis atriði sem þegar hefur
náðst samstaða um, en þar á
meðal er íslenska stafrófíð, röðun-
arreglur og mannanafnareglur.
„Stafrófíð okkar er stærra
heldur en það enska sem oft fylg-
ir tölvunum og við röðum jafn-
framt stöfunum öðruvísi en aðrar
þjóðir og það þarf tölvan að
kunna. Þá er það einnig mjög
misjafnt eftir menningarsvæðum
hvort menn nota punkt, kommu
eða eitthvað annað til að greina
krónur frá aurum. Það er mjög
misjafnt eftir þeim búnaði sem
notaður er hvernig þessu er hátt-
að og málin'versna svo um allan
helming þegar hafa á samskipti
um tölvunet við aðra sem eru með
tölvur. Þá verða hlutirnir oft ansi
furðulegir."
- Hafa ekki einhverjir áfanga-
sigrar unnist í þessum málum?
„Jú, í sumar náðum við því að
fá þornið samþykkt í Evrópunefnd
um stafatækni og í beinu fram-
haldi af því í alþjóðlegri nefnd
um sama mál. Þetta var ekki
spurningin um að fá þornið inn í
tölvurnar, heldur var þetta frekar
grundvallarpurning
hvernig litið væri á
þornið. Núna er litið á
það sem grunnstaf í
stafrófinu og er það
eini grunnstafurinn
sem búið er að sam-
þykkja fyrir utan þá sem eru í
enska stafrófinu. Allir aðrir stafír
eru svokallaðir afleiddir stafír.
Þetta er atriði sem skiptir til
dæmis máli í sambandi við röðun
eftir stafrófí.“
- Eru einhverjar takmarkanir
á því hvað það geta veríð margir
stafir í alþjóðlegu stafrófi fyrir
tölvur?
„Vissulega eru því takmörk
sett hvað ein tölva getur geymt
marga mismunandi stafi, en þetta
með grunnstafina er meira grund-
vallaratriði Þeim þjóðum sem eru
með fieiri stafí en eru í enska
stafrófínu finnst það súrt í broti
að þeirra stafír séu ekki taldir
►Þorvarður Kári Ólafsson er
fæddur í Reykjavík árið 1957.
Hann lauk prófi í tölvunarfræði
frá Háskóla íslands 1981 og
starfaði að námi loknu hjá
Skagfjörð og Skýrsluvélum, en
1983 fluttist hann til Svíþjóðar
til starfa hjá rafeindafyrirtæk-
inu Teli AB þar sem hann sá
um tölvuvæðingu innkaupa hjá
fyrirtækinu. Eftir fimm ára
dvöl í Svíþjóð fluttist hann heim
til íslands og frá árinu 1988
hefur hann starfað að staðla;
málum, fyrst hjá Staðlaráði ís-
lands, en síðan sem fram-
kvæmdasljóri Fagráðs í upplýs-
ingatækni og Evrópunefndar
um stafatækni.
grunnstafir eins og þornið. Við
lögðum í geysimikla rannsókna-
vinnu með aðstoð íslenskrar mál-
stöðvar og annarra málfræðinga
og fengum mjög haldbær rök
máli okkar til stuðnings. Við
sjáum fram á að gera þurfi meira
af slíku, bæði „varðandi aðra ís-
lenska stafí, og eins varðandi
ýmis önnur þjóðareinkenni sem
haft geta áhrif á það hvernig tölv-
ur eru gerðar úr garði. Sú tækni
sem við notum í dag var í þróun
fyrir fjöldamörgum árum og það
sem núna er verið að þróa kemur
á markaðinn eftir mörg ár. Það
sem við erum því að reyna að
gera er að hafa áhrif á þróunina
þegar verið er að hanna nýja
tækni."
- Hvaða önnur atriði geta
hugsanlega orðið hluti af þessum
umrædda staðli?
„Það eru til dæmis beygingar
orða og reglur um mannanöfn.
Það eru reyndar beygingar í fleiri
tungumálum en ís-
lensku, en það er ekki
alltaf sem tölvukerfi fyr-
ir textavinnslu eru gerð
með það í huga. Hvað
mannanöfnin varðar er
um erfítt mál að ræða
því öll tölvupóstkerfi í heiminum
byggja á þvi að eftirnafnið sé aðal-
nafn en það viljum við alls ekki.
Ef við beitum okkar áhrifum til
hins ítrasta er ekki útilokað að við
höfum möguleika á því að fá ein-
hveiju áorkað í þessu sambandi.
Þessi vinna snýst að sumu leyti
um samstöðu smáþjóða, en gallinn
er hins vegar sá að smáþjóðir hafa
oft á tíðum ekki burði til að taka
neinn þátt í þessu starfí. Við ís-
lendingar erum hins vegar komnir
einna lengst smáþjóðanna með
ítökum í Evrópunefndinni og höf-
um við á vissan hátt tögl og hagld-
ir á meðan við höfum burði til að
sinna því.“
Höfum mögu-
leika á að fá
einhverju
áorkað