Morgunblaðið - 22.11.1994, Síða 22

22 ÞRIÐJUDAGUR 22. NÓVEMBER 1994
MORGUNBLAÐIÐ
*
Asgerði
Búadótt-
ur svarað
EG ÞAKKA óvænt tilskrif á opinber-
um vettvangi, þótt fýsilegri hefðu
verið á öðrum og ljúflegri nótum.
En slíkum bréfum ber að svara og
helst með hraði og áður en hinn al-
menni lesandi hefur velt sér full mik-
ið upp úr hinum meintu ávirðingum
rýnisins.
1) Hann stendur fast við skrif sín
um handíðir, „sem á myrkum öldum
héldu uppi listrænum eiginleikum
meðal íslenzku þjóðarinnar". Handíð-
ir skilgreinast samkvæmt orðabók-
inni sem (listrænn) iðnaður unnin í
höndunum og var til meðal þjóðarinn-
ar frá fyrstu tíð, allt frá ritlist á
vopn og veijur í almennan útskurð
og handsaum. Og þó ytra byrði vegg-
teppis sé skreytt ísaumi er undirstað-
an ofin*og vefurinn því nærtækur.
Uppsláttarbækur nefna þetta gjam-
an vegg(mynd)teppi, en sjálfsagt '
hefði verið hægt að nota annað orða-
lag sem síður væri mögulegt að snúa
út úr.
2) Þegar það er orðað svo, að for-
tíðin sé ræktuð með mikilli samvisku-
semi, er að sjálfsögðu átt við traust
og öguð vinnubrögð og það er mitt
álit að nútímavefnaður á borð við
Ásgerðar Búadóttur, sæki rætur sín-
ar og grunn í hefð fortíðar, því ann- •
ars væri hann einfaldlega ekki til.
3) Bayaux refillinn er vissulega
með útsaumi á ytri byrði á þann veg
að myndimar á honum „eru saumað-
ar með ullarþræði á ofinn og bleiktan
línstranga". Þráðurinn og vefurinn
er því alltaf nærri sem grunneiningar
heildarinnar.
4) Loks tók ég dæmi af einu teppi
myndraðarinnar í Cluny safninu ná-
kvæmlega eins og heimildir mínar
og því til sönnunar birti ég mynd
af þessu teppi með textanum óbreytt-
um, þannig að menn geti séð svart
á hvítu að hér var rétt farið með
heimildir. Hef margoft og löngum
stundum dáðst að öllum teppunum í
beinu sjónmáli, en vísaði einungis til
Nýjar bækur
• DÁSAMLEG veiðidella er ný
veiðibók eftir Eggert Skúlason
fréttamann. Eggert hefur skráð í
þessa bók tólf veiðisögur byggðar
á samtölum við menn sem upplifðu
atburðina. Sögunar eru úr ýmsum
áttum. Stangaveiði og skotveiði
koma jöfnum höndum við sögu.
Lax, silungur, refur, gæs, selur,
ijúpa og minkur.
Utgefandi er Hörpuútgáfan. Bókin
er 151 bls. ístóru brotiprýdd
miklum fjölda Ijósmynda, sem
Gunnar Bender hafði umsjón með.
Prentvinnsla var íhöndum Odda
hf. Verð2.980kr.
• Þegarsálin sérný unglinga-
skáldsaga Þóreyjar Friðbjörns-
dóttur, er komin út. Þetta er önn-
ur skáldsaga Þór
eyjar, en hin
fyrsta, Aldrei
aftur, kom út í
fyrra. Þórey er
enskukennari að
mennt og hefur
þýtt fjölcia bóka
hin síðari ár.
í kynningu út-
gefanda segir: 1>órey Frið‘
„Þegar sálin sér bjömsdóttír.
er dulræn saga og
kynngimögnuð. Hún segir frá
Auði, stúlkunni sem sá það sem
öðrum var hulið. Systir hennar
hverfur eins og jörðin hafi gleypt
hana og enginn fær ráðið gátuna
um afdrif hennar. Nema Auð-
ur ..."
Útgefandi er Jöklaútgáfan.
Kápu gerði A uglýsingastofa
Reykjavíkur. Bókin erprentuðí
Borgarprenti hf. Hún er 150 bls.
að lengd ogkostar 1.995 krónur.
LISTIR
BILDTEPPICH: Das Gehör, Szene aus der Teppichfolge, La
Dame á la Licorno, 1480-1500. 370x290 cm. Paris, Musée de Cluny.
eins. - Fullmikið telst Ásgerður taka
upp í sig með því að halda því fram,
að „allur nútímavefnaður, sem og
minn, er ekki sprottinn upp úr hefð
fortíðar, heldur af nákvæmlega sömu
forsendum og önnur myndlist á þess-
ari öld“.
Rétt er það að sjálfri myndrænni
túlkunarhefðinni hafi verið umbylt,
en svo flett sé upp í íslenzku alfræði-
bókinni, stendur þar orðrétt: „Þannig
var ofíð á ísl. frá landnámi og fram
á 18. öld, í s.n. kljásteinavefstað."
Þessu fylgir svo mynd af Baldisholt-
teppinu frá Baldisholtkirkju í Heið-
mörk í Noregi, ofið um 1180!
Þá tel ég núlistir sækja drjúgt til
hefðarinnar og grunnmál og grunn-
form vera mikið til þau sömu, þótt
hrist hafí verið hressilega upp í sjálfri
hugmyndafræði útfærslunnar.
Gullna sniðið heldur fullu gildi sínu
í uppbyggingu myndheildar þótt for-
sendur fyrir notkun þess hafi breyst,
eins og teningur, kúla og keila halda
sinni reisn. Af framanskráðu hlýt ég
að hafa eitthvað til míns máls, þó
Ásgerður hafi myndað sér sérskoð-
anir um nútíma myndvefnað, sem
sprottinn er upp af engu og með
alveg sértækar eigindir, - hafni um
leið þeirri grunntækni sem hún sjálf
notast við. Að sjálfsögðu er enda-
laust hægt að þrasa og snúa út úr
varðandi þessi mál, en sú tegund
rökfræði er síður minn vettvangur.
Virðingarfyllst,
Bragi Ásgeirsson
SÝNINGU Leikfélags Reykjavíkur Hvað um Leonardo? hefur
verið boðið að koma á leiklistarhátíð í Ljublijana í mars nk.
Leikfélag Reykjavíkur
Boð á leiklistar-
hátíð í Slóveníu
SÝNGINU Leikfélags Reykjavíkur
Hvað um Leonardo? eftir Evald Flis-
ar hefur verið boðið að koma á leik-
listarhátíð í Ljubljana í mars næst-
komandi.
Leikritið gerist á heimili fyrir fólk
með taugalegar truflanir og vekur
upp margar spumingar, en er jafn-
framt bráðfyndið. Sýning fékk ágæta
dóma gagnrýnanda, ekki síst sjúk-
lingahópurinn, sem er, ef svo má að
orði komast, eðlilega óeðlilegur.
Leikstjóri er Hallmar Sigurðsson,
leikmynd gerði Axel Hallkell Jóhann-
esson, búninga Aðalheiður Alfreðs-
dóttir, lýsingu annaðist Elfar Bjarna-
son. í hlutverkum eru Ari Matthías-
son, Bessi Bjamason, Guðlaug E.
Ólafsdóttir, Magnús Olafsson, Mar-
grét Helga Jóhannsdóttir, María Sig-
urðardóttir, Pétur Einarsson, Soffía
Jakobsdóttir, Valgerður Dan, Vigdís
Gunnarsdóttir, Þorsteinn Gunnars-
son og Þór Tulinius.
Af þessum hópi verður ótvírætt
að telja Martin, hlutverk Þorsteins,
stærst, ,en það krefst óhemju fæmi
og verður að telja þetta eitt af
stærstu hlutverkum sem Þorsteinn
hefur tekist á við hjá Leikfélagi
Reykjavíkur.
Sýningum lýkur fyrir jól og er síð-
asta sýningin föstudaginn 2. des-
ember.
Meira um
Beinagrindina
BOKMENNTIR
Barnabók
SYNGJANDI BEINA-
GRIND
eftir Sigrúnu Eldjárn. Forlagið, 1994
- 90 síður.
FYRIR síðustu jól
kynntumst við
skemmtilegu leynifé-
lagi sem hét því frum-
lega nafni Beina-
grindin. Þetta er
Reykjavíkursaga úr
nútímanum og sögu-
sviðið Spóagata.
Söguhetjurnar eru
krakkar á mismun-
andi aldri. Ásgeir og
frænka hans Birna
eru tíu ára og í leyni-
félaginu eru líka
systkinin Kolbeinn,
kallaður Beini, og
Gunnhildur Salvör,
sem kölluð er Gusa
eftir fyrstu tveim stöfunum úr
nöfnum hennar. Beini er reyndar
bráðum fjórtán ára með pönka-
raútlit en strákunum í bekknum
finnst hann dálítið hallærislegur
að vilja leika sér við smábörn.
Frumleg eru líka leyninöfn krakk-
anna sem sótt eru í erfiða kafla í
líffræðinni en það eru nöfn á bein-
um í fót- og handleggjum. Strák-
amir kalla sig sköflung og dálk
en stelpurnar öln og spíru.
Fullorðna fólkið í sögunni er
heldur óvenjulegt svo sem gamli
Broddi sem er með alla brodda
úti og skammast út í allt og alla,
nornin sem ekki er nein venjuleg
nom, vísindamaðurinn sem er svo
utan víð sig að hann gleymir jafn-
vel sínu eigin barni, skáldið sem
er orðinn leiður á að vera alvarleg-
ur, að ekki sé talað um óvænta
óþokka sem búa um sig í kjallaran-
um.
I upphafi sögunnar er vandamál
komið upp í leynifélaginu. Beina-
grindin er ekki eins spennandi og
áður og verkefnin vantar. En ekki
líður á löngu þar til miklir atburð-
ir fara að gerast.
Framið er mannrán,
glæpamenn gera sig
heimakomna í húsinu
þeirra og Rokkópera
er undirbúin. Brugg-
arar leika lausum hala
og þá kemur dulmálið
þeirra í góðar þarfir
þegar koma þarf
nauðsynlegum til-
kynningum til lögregl-
unnar sem treystir á
að börnin sjái um að
umhverfið sé hreint
og til sóma.
Eins og í fyrri bók-
um Sigrúnar lætur
henni vel að láta ekki
útlit og innræti fylgjast að. Pönk-
arinn er í raun alls ekki neitt
skelfilegur og notar gervið til að
vernda sjálfan sig gegn hugsan-
legúm óvinum. Töffararnir eru líka
bestu skinn og eru bara að reyna
að vera kaldir með því að reykja
en í raun finnst þeim það vont.
Fallegi maðurinn sem er svo góður
við Gusu reynist úlfur í sauðarg-
æru.
Myndir Sigrúnar eru líflegar og
gefa sögunni mikið gildi. I þeim
er hreyfing og þær falla vel að
textanum. Þessi saga um krakk-
ana í Spóagötu og uppátæki þeirra
er glettin og fjörug og krakkarnir
hressir og eðlilegir með hug-
myndaflugið í góðu lagi.
Sigrún Klara Hannesdóttir
Sigrún Eldjárn
HILMAR, Pétur og Matthías koma fram á háskólatónleikum
í Norræna húsinu á morgun.
„Frjáls tónlist“
á Háskóla-
tónleikum
Á HÁSKÓLATÓNLEIKUM á
morgun, miðvikduaginn 23. nóv-
ember koma fram þeir Iiilmar
Jensson gítarleikari, Pétur Grét-
arsson víbrafón- og slagverksleik-
ari og Matthías Hemstock slag-
verksleikari. Tónleikarnir eru
haldnir í Norræna húsinu og hefj-
astkl. 12.30.
í kynningu segir: „Tríóið mun
leika það sem kalla mætti frjálsa
tónlist, en útgangspunkturinn er
ákveðinn hugmyndarammi eftir
Hilmar Jensson er nefnist Traust
I—V. Ramminn er röð fyrirmæla,
sem snarstefjað er út frá og heiti
hans skirskotar til þess trausts sem
flytjendur þurfa að bera til ófyrir-
sjáanlegrar framvindu verksins."
Aðgangseyrir á tónleikana er
300 krónur en frítt fyrir handhafa
stúdentaskírteinis.
Dragtir, kjólar,
blússur og pils.
Ódýr náttfatnaður
- kjarni málsins!