Morgunblaðið - 22.11.1994, Síða 25

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 22. NÓVEMBER 1994 25
Hægt á starfsemi sjúkrahúsanna í Reykjavík vegna verkfalls sjúkraliða
upplýsingar um prótínið í músinni
sjálfri, kom í ljós að hegðun stökk-
breyttu prótínanna féll stundum vel
að því sem búast mátti við, en í
öðrum tilfellum gaf tilraunaglasið
engar upplýsingar.
Rannsóknir okkar sýna að litlar
breytingar á erfðaefni geta valdið
breytingum á svæðum innan prót-
ínsins sem áður var ekki tekið eft-
ir. Þegar við rannsökum sýni í til-
raunaglasi fara þessir þættir fram
hjá okkur,“ segir Eiríkur.
í fréttaskýringu tímaritsins Nat-
ure Genetics segir að aldrei verði
lögð of mikil áhersla á mikilvægi
erfðafræðirannsókna, enda gefi þær
oft betri upplýsingar en rannsóknir
í tilraunaglasi. Niðurstöður Eiríks
og samstarfsmanna hans séu mikil-
vægur áfangi í rannsóknum á hegð-
un stjórnprótína í lífverunni sjálfri
og sýni hversu flókið samspil sé
milli erfðavísa og stjórnprótína
þeirra í lifandi frumum.
Sjúkdómsgreining erfið
Nú eru þekkt þrjú afbrigði af
Waardenburg-sjúkdómi. Erfðavísar
hafa verið einangraðir fyrir tvö
þessara afbrigða í músum og mönn-
um og eru vísbendingar um að
þriðja afbrigðið verði fundið fljót-
lega.
Læknum hefur reynst erfitt að
greina Waardenburg-sjúkdóminn
og greina í sundur afbrigði hans.
Nú er greint milli afbrigða með því
að mæla íjarlægð milli augna. í
fólki með WSl-sjúkdóm eru augun
fjær hvort öðru en í heilbrigðum
einstaklingum og í mönnum með
WS2-sjúkdóm. Fyrrnefnda afbrigð-
ið hefur einnig meiri áhrif á þroska
augna en leiðir sjaldnar til heyrnar-
leysis. Til að flækja málið enn frek-
ar eru til ýmsir aðrir erfðagallar sem
hafa líka svipgerð, en hafa til þessa
verið taldir óskyldir Waardenburg-
afþrigðunum.
„Rannsóknir á erfðavísum í mús-
um koma gjarnan að notum í
læknisfræði. Til dæmis geta slíkar
rannsóknir leitt til þess að betri
aðferðir verði fundnar til að greina
einstaklinga sem bera sjúkdóminn.
Skilningur á því hvernig og hvenær
erfðavísarnir virka er að sjálfsögðu
grundvöllur þess að hægt sé að leita
leiða til þess að hefta sjúkdóminn
með erfðafræðilegum aðferðum,"
segir Eiríkur.
Ekki störf í boði
„Næsta skref okkar í þessum
rannsóknum verður að rannsaka
betur starfsemi þessa stjórnprótíns
í músum. Við ætlum ekki að skoða
sjúkdóminn í mönnum, enda hafa
aðrir betri tök á því. Hins vegar
höfum við í hyggju að æxla saman
þeim tveimur stökkbreyttu músa-
stofnum sem í mönnum valda WSl
og WS2. Slík æxlun gæti hugsan-
lega gefið upplýsingar um samspil
þessara tveggja prótína. Slíkar til-
raunir á músum eru augljóslega
mun auðveldari og markvissari,
enda getum við æxlað saman ein-
staklingum að vild,“ segir Eiríkur.
„Þar sem prótínið sem við skoðuðum
í þessari rannsókn hefur áhrif á
þroska augna, hef ég áhuga á að
snúa mér næst að því að kanna
hvaða erfðavísar koma við sögu við
þroska augna almennt í spendýrum.“
--------- Eiríkur lauk doktors-
tji í að
legðum
^rótína
erum
prófi í erfðafræði frá
Kaliforníuháskólanum
Los Angeles (UCLA) árið
1992. Hann er kvæntur
Dr. Sigríði Sigurjónsdótt-
" ur, lektor í málfræði við
Háskóla íslands.
„Eg gæti vel hugsað mér að flytj-
ast heim til íslands," segir Eiríkur
aðspurður hvort hann sé ekki hald-
inn heimþrá. „Konan mín er með
stöðu á íslandi og það er ekki mik-
ið heimilislíf þegar Atlantshafið
skilur fólk að. Hins vegar er ekki
til mikils að flytja heim nema í boði
sé starf við hæfi og sem stendur
er ekkert slíkt á lausu. Því verð ég
að leita á önnur mið,“ segir Eiríkur
Steingrímsson erfðafræðingur.
Morgunblaðið/Kristinn
ÁLAG á annað starfsfólk spítalanna hefur aukist mikið síðan verkfall sjúkraliða skall á 10. nóvember.
I 'iLji yr’ í
mm: n i\
Yfir fimmtungi allra
rúma hefur verið lokað
YIR fimmtungi allra rúma
á Ríkisspítölunum og
Landakotsspítala hefur
verið lokað vegna verk-
falls sjúkraliða. Á Borgarspítala
hefur um 15% allra rúma verið lok-
að. Hægt hefur verið á starfsemi
spítalanna. Nánast engar bæklunar-
aðgerðir eru gerðar á Landspítala
og biðlistar lengjast.
Mikillar þreytu er farið að gæta
meðal starfsfólks spítalanna vegna
ástandsins, en verkfaíl sjúkraliða
hefur nú staðið í eina og hálfa viku.
Álag á hjúkrunarfræðingum og öðru
starfsfólki á öldrunardeildum hefur
aukist mikið. Á mörgum deildum
er 30-50% færra starfsfólk en
venjulega. Sums staðar hefur starfs-
fólk verið fært til á milli deilda.
Starfsfólk á deildum þar sem dregið
hefur verið úr starfsemi hefur verið
flutt yfir á öldrunardeildir eða þang-
að sem álagið er mest.
Starfsfólk orðið þreytt
„Það er farið að gæta mikillar
þreytu meðal starfsfólks á þessu
ástandi og það sama má segja um
sjúklinga. Það vona allir að þessu
verkfalli ljúki sem allra fyrst,“ sagði
Bryndís Gestsdóttir, hjúkrunardeild-
arstjóri á Landakoti. Starfsemi spít-
alans hefur dregist mikið saman í
verkfallinu. Þijár deildir hafa verið
sameinaðar í eina og nokkrir sjúk-
lingar hafa verið sendir heim af
öðrum deildum. Dregið hefur verið
úr innlögnum og aðgerðum fækkað.
Áður en verkfall hófst voru 116
sjúkrarúm í notkun á spítalanum.
27 þeirra hefur nú verið lokað.
120 rúmum lokað af 535
Staðan á Ríkisspítölum er svipuð.
Deildum hefur verið lokað og dregið
úr innlögnum og aðgerðum. Nánast
engar bæklunarðagerðir eru gerðar
á Landspítalanum. Um 120 rúmum
hefur verið lokað, en 535 rúm eru
á Ríkisspítölunum. Vigdís Magnús-
dóttir, hjúkrunarforstjóri, sagði að
ástandi væri víða erfitt og álag á
starfsfólk mikið. „Við tökum ekkert
inn nema bráðveikt fólk. Það er
mjög mikið að gera á þeim deildum
Um 120 rúmum á Ríkisspítölunum hefur verið
lokað vegna verkfalls sjúkraliða, 67 rúmum
hefur verið lokað á Borgarspítala og 27 rúmum
á Landakoti. Dregið hefur verið úr innlögnum
og bæklunaraðgerðir liggja að mestu leyti niðri.
sem eru opnar og starfsfólk hefur
því orðið að bæta við sig mikilli
vinnu,“ sagði Vigdís.
Á Borgarspítalanum hefur 67
rúmum verið lokað, en þar eru um
500 rúm. Hægt hefur verið á starf-
semi spítalans á mörgum deildum
þó að þeim sé haldið opnum.
Borgarspítalinn var með bráða-
vakt um síðustu helgi. Sigríður Snæ-
björnsdóttir, hjúkrunarforstjóri,
sagði að vaktin hefði gengið vel þrátt
fyrir verkfallið. Sem betur fer hefði
álagið verið nokkuð jafnt og því hefði
ekkert vandræðaástand skapast. Erf-
iðleikamar sem verkfallið orsakaði
væru eftir sem áður miklir.
Ganga í störf sjúkraliða
Sjúkraliðafélagið hafði samband
við Sókn í gær vegna vinnu fimm
starfsstúlkna úr Sókn á öldrunar-
deildum í Hátúni. Þær voru kallaðar
út á aukavaktir um helgina. Deild-
imar era ein af þeim deildum þar
sem ágreiningur er um framkvæmd
verkfallsins. Kristín Á. Guðmunds-
dóttir, formaður Sjúkraliðafélags-
ins, sagðist líta svo á að um verk-
fallsbrot hefði verið að ræða. Sókn
er að kanna málið í samstarfi við
lögfræðing félagsins.
Kristín sagði að ekki hefði verið
mikið um að Sóknarkonur gengju í
störf sjúkraliða í verkfallinu. Hins
vegar hefði nokkuð verið um að
hjúkrunarfræðingar gengju í störf
sjúkraliða. Hún sagði að félagið
hefði skoðað þessi mál án þess að
til sérstakra aðgerða hefði komið.
Panta l\júkrunarvörur
af heildsölum
Ríkisspítalarnir pöntuðu í gær
hjúkrunarvörur frá heildsölum, en
spítalarnir fá ekki vörur af hjúkrun-
arlagernum við Tunguháls. Vigdís
Magnúsdóttir, hjúkmnarforstjóri,
sagði að farið hefði að bera á skorti
á nokkram vörum um helgina, t.d.
bleium. Hun sagði að hægt væri að
fá vörar frá heildsölum með skömm-
um fyrirvara þannig að hún sagðist
ekki telja að erfiðleikar sköpuðust á
spítölunum vegna skorts á hjúkr-
unarvörum.
Sjúkraliðar eru með sólarhrings- -
vakt við hjúkrunarlagerinn á Tungu-
hálsi. Kristín Á. Guðmundsdóttir
sagði að því yrði haldið áfram þrátt
fyrir að Ríkisspítalarnir öfluðu sér
hjúkranarvara annars staðar.
Landlæknir fylgist með
Landlæknir hefur rætt við stjóm-
endur sjúkrastofnana og forystu-
menn Sjúkraliðafélagsins um
ástandið sem skapast hefur á
sjúkrastofnunum vegna verkfallsins.
Sjúkraliðar hafa einnig rætt málið
við Rannveigu Guðmundsdóttur, fé-
lagsmálaráðherra. Fundur sjúkra-
Iiða beindi því til ráðherrans að beita
sér í málinu. I ályktun fundarins
segir að sjúkraliðar telji að það þurfi
kvenlega íhygli og frumleika til að
fá fjármálaráðherra til að átta sig
á að sjúkraliðar telji það ekki sitt
hlutverk að sitja á launakjörum ann-
arra láglaunastétta.
Samninganefndir ríkisins og
Sjúkraliðafélagsins hafa rætt saman
næstum daglega síðan verkfallið
hófst. Nær ekkert hefur miðað í
samkomulagsátt.
ASÍ vill að stjórnvöld efni
fyrirheit
Sambandsstjórnarfundur Al-
þýðusambands íslands, sem hófst í
gær, sendi frá sér drög að ályktun
um kjaramál sjúkraliða, þar sem
hvatt er til þess að stjórnvöld endur-
skoði nú þegar afstöðu sína til
kjaradeilu sjúkraliða. Þar segir, að
undanfarin misseri hafi aðilar
vinnumarkaðar og stjórnvöld ítrek-
að sett fram þau sjónarmið að
hækka beri laun hinna lægst laun-
uðu umfram aðra. „Jafnframt hefur
verið viðurkennt að áherslu beri að
leggja á aukna starfsmenntun í
atvinnulífinu og þá ekki síst meðal
starfsfólks í heilbrigðis- og umönn-
unargeiranum. Þetta á fyrst og
fremst við um þá hópa sem minnstr-
ar menntunar hafa notið. Þar liggja
mikil ónýt tækifæri í framtíðarupp-
byggingu íslensks atvinnulífs," seg-
ir í drögunum.
Þá segir: „Nú þegar efnahags-
bati er að koma í ljós, sem byggir
ekki síst á „þjóðarsátt“ undanfar-
inna ára, er viðurkennt að skapast
hefur svigrúm til almennra launa-
hækkana. Jafnframt er nú skilyrði
til að efna þau fyrirheit sem gefin
hafa verið gagnvart þeim hópum
sem lökust hafa kjörin. Þetta gildir
hvort heldur er um að ræða kaup-
liði og önnur starfskjör eða rnennt-
unarmálin.
Á grundvelli þess sem að framan
segir hafnar sambandsstjórnarfund-
ur ASÍ þeirri launastefnu sem
stjórnvöld hafa rekið gagnvart kjör-
um starfsmanna sinna undanfarna
mánuði og þeirri tregðu sem nú rík-
ir á þeim bæ til þess að ljúka kjara-
samningum við sjúkraliða. Skorar
fundurinn á stjórnvöld að ganga nú
þegar til samninga við sjúkraliða á
ofangreindum forsendum.
Þá hvetur fundurinn til að í kom-
andi kjaraviðræðum við almennt
starfsfólk í heilbrigðis- og umönn-
unargeiranum verði lögð áhersla á
úrbætur í kjara- og menntunarmál-
um þess. Það er í engu samræmi
við yfirlýsta stefnu stjórnvalda að
mismuna starfsfólki sínu með þeim
hætti sem nú er verið að gera.
Fyrir því eru engin haldbær rök,“
segir í ályktunardrögum sambands-
stjórnarfundar Alþýðusambands ís-
lands.