Morgunblaðið - 10.03.1995, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ
26 FÖSTUDAGUR 10. MARZ 1995
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI: Haraldur Sveinsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
GÓÐUR ÁRANGUR
SEMENTSVERK-
SMIÐJUNNAR
STÓRBÆTT afkoma Sementsverksmiðjunnar hf. á Akranesi
er fagnaðarefni. Fyrirtækið náði að skila hagnaði upp á
liðlega 36 milljónir króna á síðasta ári samanborið við 111 millj-
óna króna taprekstur á árinu 1993. Þetta er ekki lítill árangur,
þegar litið er til þess að samanlagður taprekstur áranna 1992
og 1993 nam 261 milljón króna. Hagnaður af reglulegri starf-
semi fyrirtækisins á liðnu ári reyndist vera tæpar 54 milljónir
króna.
Batnandi afkoma fyrirtækja er ávallt ánægjuefni, því slíkur
bati hefur jákvæð keðjuverkandi áhrif út í þjóðfélagið. Ekki er
það síður ánægjulegt, þegar fyrirtæki sem alfarið er í eigu ríkis-
ins, nær að breyta rekstri sínum til betri vegar, eins og Sements-
verksmiðjunni tókst á liðnu ári, á sama tíma og umtalsverður
samdráttur varð í sementsframleiðslu og sölu fyrirtækisins.
Frosti Bergsson, fráfarandi stjórnarformaður fyrirtækisins,
kom fyrst að fyrirtækinu 1993, þegar ákveðið hafði verið að
breyta Sementsverksmiðju ríkisins í hlutafélag. Fyrsta starfsár
fyrirtækisins í nýju félagsformi, sýnir svo ekki verður um villst,
að það var rétt ákvörðun stjórnvalda, að ráðast í þessa breytingu.
Frosti Bergsson þakkar þann bætta árangur í rekstri, sem
náðist á liðnu ári einkum þrennu: Starfsmönnum var fækkað
úr 130 í 90, greidd voru upp óhagstæð lán og fyrirtækið losaði
sig við kostnaðarsama rannsóknarstarfsemi dótturfyrirtækis.
Til viðbótar er ástæða til að benda á hversu mikilvægt það er
fyrir ríkisfyrirtæki að fá til liðs við sig stjórnendur úr einkageir-
anum, sem hafa náð markverðum árangri við stjórn einkafyrir-
tækja, eins og Frosti Bergsson hefur gert. Slíkir menn koma
með ný viðhorf inn í rekstur ríkisfyrirtækja og eiga ríkan þátt í
að breyta þeim. Þess vegna ættu stjórnvöld að leita í auknum
mæli eftir liðsinni þeirra.
Sementsverksmiðjan hf. er að öllu leyti í eigu ríkisins. Engin
ástæða er fyrir ríkið að standa í rekstri eins og framleiðslu og
sölu sements. Því skal hér tekið undir þau orð Frosta Bergsson-
ar, að næsta skref ríkisins ætti að vera að selja hlutabréfin í
Sementsverksmiðjunni í áföngum.
Einkavæðing ríkisfyrirtækja er enn of skammt á veg komin.
Þótt breyting Sementsverksmiðjunnar í hlutafélag, hafi verið
bæði tímabær og rétt, var það aðeins spor í átt til einkavæðingar
í ríkisrekstri. Nú ber að stíga skrefið til fulls.
HÆTTULEGUR LEIKUR
EFTIRLITSSTOFNUN EFTA (ESA) sendi íslenskum stjórn-
völdum formlega tilkynningu í síðasta mánuði þar sem
hún lýsir því yfir, að fyrirkomulag áfengisinnflutnings á íslandi
brjóti í bága við ákvæði EES-samningsins. Var íslenskum stjórn-
völdum veittur sex vikna frestur til að breyta löggjöf sinni.
Ella verður málið sent áfram til EFTA-dómstólsins.
Þar með yrði ísland fyrsta landið sem kært verður af ESA
til dómstólsins fyrir brot á EES-samningnum. Heinz Zourek,
eftirlitsfulltrúi ESA, benti á það í Morgunblaðinu sl. laugardag
að ef íslendingar hlíta ekki niðurstöðum dómstólsins gæti sam-
eiginlega EES-nefndin ákveðið að taka upp refsiaðgerðir gegn
íslendingum. „Ég vona að til þess komi þó ekki. Úrskurðurinn
á að nægja. Það vill ekkert aðildarríki fá á sig þann stimpil að
það standi ekki við skuldbindingar sínar. Málið snýst um trúverð-
ugleika ríkja,“ sagði Zourek.
í raun er óskiljanlegt hvers vegna ekki hefur verið komið til
móts við sjónarmið ESA fyrir löngu. Vissulega getur það verið
eðlileg leið að láta dómstóla kveða upp úrskurði þegar deilumál
um framkvæmd alþjóðasamninga koma upp. Því er hins vegar
ekki að skipta í þessu máli. Dómstóllinn hefur þegar látið í ljós
ráðgefandi álit varðandi fyrirkomulag mála í Finnlandi og komst
að þeirri niðurstöðu að reglur þar í landi stæðust ekki ákvæði
EES.
Stjórnvöld í Finnlandi, Svíþjóð og Noregi hafa annað hvort
þegar breytt innflutningsreglum sínum eða heitið því að koma
þeim í betra horf.
Islendingar eru ásamt Norðmönnum það ríki er mest á undir
því að EES-samningurinn sé virtur. Samningurinn tryggir okk-
ur óheftan aðgang að Evrópumarkaði og kveður á um almennar
reglur varðandi viðskiptahætti. Þessar reglur eru aftur á móti
gagnkvæmar. Það gengur ekki að íslendingar krefjist þess að
þeirra framleiðsla, s.s. sjávarafurðir, njóti sömu réttinda á Evr-
ópumarkaði og framleiðsla ESB-ríkjanna en þrjóskist síðan við
að taka upp sanngjarnar reglur á heimavelli.
Þótt núverandi einkasala á áfengi sé umdeilanleg felst ekki
í kröfum ESA að hún verði afnumin. Stofnunin fer einungis
fram á að teknir verði upp eðlilegir viðskiptahættir þannig að
framleiðendum sé ekki mismunað. Varla á það að vefjast fyrir
íslendingum.
UAJaVUJOflOM
MORGUNBLAÐIÐ
Indriði Pálsson, stjómarformaður Eimskips, á aðalfundi félagsins
Morgunblaðið/Kristinn
STJÓRNARMENN Eimskips voru allir endurkjörnir á aðalfundi félagsins í gær. Á myndinni eru f.v. Baldur Guðlaugsson, Jón Ingvarsson,
Hjalti Geir Kristjánsson, Garðar Halldórsson, Bragi Kr. Guðmundsson, fundarritari, Matthías Á. Mathiesen, fundarstjóri, Indriði Pálsson,
Hörður Sigurgestsson, forsljóri, Jón H. Bergs, Benedikt Sveinsson og Kristinn Björnsson.
Erlend samkeppni að
aukast í flutningum
Forráðamenn Eimskips segja góða afkomu
félagsins í fyrra að þakka hagstæðu efnahags-
legu umhverfí en ekki síður góðum árangri í
starfsemi erlendis, góðri nýtingu flutninga-
kerfísins og hagræðingarstarfí sem unnið
hefur verið að á undanfömum ámm.
HLUTHAFAR Eimskips fjölmenntu á aðalfundinn í gær.
INDRIÐI Pálsson, stjórnarfor-
maður Eímskips, segir erlenda
samkeppni hafa aukist á sviði
flutninga. Hann bendir á að
aðalkeppinautur félagsins í Evrópu-
siglingum, sem í upphafi síðasta árs
var að mestu í eigu dótturfyrirtækis
Landsbankans, sé nú að þriðjungi í
eigu þýsks fyrirtækis. í Ameríkusigl-
ingum sé annar keppinauta félagsins
bandarískt fyrirtæki sem hafi m.a.
keppt við Eimskip um flutninga fyrir
Varnarliðið hér á landi. Þetta kom
fram á aðalfundi Eimskips sem hald-
inn var í gær. Þar lýsti Indriði því
einnig yfír að það væri sjónarmið
stjómar Eimskipafélagsins að sam-
keppni þyrfti að ríkja á flutninga-
markaðnum og gilti þá einu hvort
um innlenda eða erlenda aðila væri
að ræða.“
„Það er mikilvægara nú en nokkru
sinni fyrr að íslensk fyrirtæki, Eim-
skipafélagið jafnt sem önnur fyrir-
tæki, búi sig vel undir harðnandi
samkeppni í framtíðinni, meðal ann-
ars við erlenda aðila. Ég hygg að
það sé ekki síður mikilvægt í dag
en fyrr á þessari öld að flutningaþjón-
usta til og frá landinu og innanlands
sé sem mest í höndum íslendinga
sjálfra. Þá ráðum við sjálfír þróun
samgöngumála okkar við umheiminn
og látum ekki sérhagsmuni einstakra
þjóða eða erlendra fyrirtækja ráða
ferðinni.
Lögð verður áhersla á að halda
sterkri samkeppnisstöðu Eimskipa-
félagsins á flutningamarkaðinum.
Það kann að verða erfitt og kosta
átök. Þekking og reynsla starfs-
manna félagsins, sterk fjárhags-
staða, hagkvæmt flutningakerfi og
ánægðir viðskiptamenn eru veiga-
miklir þættir í þeirri sam-
keppni."
Arðsemi eigin fjár
12% í fyrra
Um fjárhagsstöðu Eim-
skipafélagsins sagði Indriði að hún
væri góð þar sem eiginfjárstaðan
væri 48% og eigið fé félagsins 5.161
milljón króna. Arðsemi eigin fjár eft-
ir skatta hefði verið 12% á síðasta
ári og arðsemi eiginfjár að meðaltali
8% ef litið væri til síðustu fimm ára.
„Vel viðunandi rekstrarniðurstaða
Eimskipafélagsins árið 1994 skýrist
meðal annars af hagstæðu efnahags-
legu umhverfi sem einkenndist af lít-
illi verðbólgu, stöðugleika og friði á
vinnumarkaði. En það er ekki nægi-
legt að hin efnahagslega umgjörð sé
hagstæð. Árangur félagsins hefði
ekki orðið jafn góður og raun ber
vitni hefði ekki komið til góð afkoma
af starfsemi erlendis, góð nýting
flutningakerfisins og árangur af því
hagræðingarstarfí sem unnið hefur
verið að á undanförnum árum. Frá
árinu 1991 hefur kostnaður Eimskips
við hvert flutt tonn í sjóflutningum
lækkað um 14% þar af um 4% á
árinu 1994.“
Þá kom fram að fjár-
festingar félagsins á árinu
námu samtals 1.393 millj-
ónum sem er umtalsvert
meira en verið hefur und-
anfarin ár. Þar munar
mest um kaup á Bakkafossi en kaup-
verð skipsins nam 532 milljónum.
Einnig fjárfesti félagið í gámum og
öðrum tækjabúnaði fyrir 677 milljón-
ir og í fasteignum og lóðafram-
kvæmdum í Sundahöfn fyrir 128
milljónir.
Ein stærsta framkvæmd félagsins
í Sundahöfn á yfirstandandi ári er
bygging þjónustumiðstöðvar frysti-
vöru sem mun rúma um 2-3 þúsund
tonn af frystum fiski. Þá verður allur
skrifstofurekstur á Sundahafnar-
svæðinu og afgreiðsla fyrir viðskipta-
menn sameinuð í húsnæði Eimskips
við Korngarða á þessu ári.
Markmið að starfsemi erlendis
verði 18-20% af veltu
Bæði stjómarformaður og forstjóri
Eimskips lögðu þunga áherslu á mik-
ilvægi starfsemi félagsins erlendis
en félagið rekur nú skrifstofur á 14
stöðum erlendis. Nam heildarveltan
af þeirri starfsemi og flutninga milli
erlendra hafna 1.534
milljónum sem er um 16%
af veltu félagsins. Aukn-
ingin er um 22% milli ára
eða tvöfalt meiri en veltu-
aukning félagsins.
„Á næstu misserum verður áfram
unnið að eflingu á starfsemi félagsins
erlendis enda er þess að vænta að
rekstur félagsins erlendis muni á
næstu árum verða sífellt mikilvægari
og verður þar fjárfest í nýjum verk-
efnum. Þessi rekstur mun vaxa hrað-
ar en starfsemi félagsins hér heima
og markmiðið er að reksturinn er-
lendis sem var 16% af veltu á síð-
asta ári, verði um 18-20% af veltu á
næstu þremur árum.“
Eignarhaldsfélagið Burðarás hf.
er stærsta dótturfélag Eimskips en
þetta fyrirtæki hefur það hlutverk
að fjárfesta í öðrum rekstri. Eignar-
hluti Burðaráss í öðrum félögum nam
í árslok 1.637 milljónum sem er um
15% af heildareignum Eimskips. Þar
af eru 1.555 milljónir eða um 95%
eignarhlutans í félögum á hlutabréfa-
markaði. Markaðsverð þeirra bréfa
er áætlað 2.018 milljónir sem er um
30% hærra en bókfært verð. Hækk-
aði markaðsverðið um 405 milljónir
á sl. ári eða um 25%.
Fram kom í máli Indriða að áætl-
anir gera ráð fyrir að afkoman á þessu
ári verði svipuð og á árinu 1994. Þá
er ekki gert ráð fyrir aukinni veltu
vegna flutningastarfsemi hér á landi
en að nokkur aukning verði á tekjum
vegna starfsemi erlendis.
Rekstrartekjur
jukust um 11%
Hörður Sigurgestsson, forstjóri
Eimskips, gerði í ræðu sinni grein
fyrir ársreikningi félagsins fyrir sl.
ár. Rekstrartekjur félagsins á sl. ári
námu alls um 9.558 milljónum í fyrra
og jukust um 11% milli ára. Þessa
auknu veltu má rekja til aukinna
flutninga með áætlunarskipum fé-
lagsins, einkum útflutnings. Á síð-
asta ári flutti félagið 324 þúsund
tonn með áætlunarskipum sínum
samanborið við 240 þúsund tonn árið
1990. Rekstrargjöld Eimskips og
dótturfélaga námu alls 8.573 milljón-
um samanborið við 7.941 milljón
árið 1993. Rekstrarhagnaður án fjár-
munatekna og fjármagnsgjalda varð
alls 985 milljónir.
Hagnaður fyrir skatta varð alls 890
milljónir á árinu samanborið við 527
milljónir árið áður. Lokaniðurstaðan
varð síðan 557 milljóna hagnaður sem
svarar til um 5,8% af rekstrartekjum.
Heildareignir Eimskips voru í árs-
lok bókfærðar á 10.813
milljónir sem er um einum
milljarði hærri fjárhæð en
árið áður. Heildarskuldir
námu alls 5.652 milljónum
og eigið fé var því 5.161
milljón. Eiginfjárhlutfall var 47,7%
eða lítillega hærra en árið áður.
Öll stjórnin endurkjörin
Á aðalfundinum var samþykkt að
greiða 10% arð til hluthafa og gefa
út jöfnunarhlutabréf þannig að hlut-
afé félagsins verði hækkað um 20%.
Kosið var um öll stjórnarsætin í
félaginu níu að tölu. Stjómin var öll
endurkjörin en hana skipa þeir Indr-
iði Pálsson, Garðar Halldórsson, Jón
Ingvarsson, Benedikt Sveinsson,
Gunnar Ragnars, Hjalti Geir Krist-
jánsson, Kristinn Bjömsson, Jón H.
Bergs og Baldur Guðlaugsson.
Verðum að
mæta aukinni
samkeppni
Starfsemi er-
lendis sífellt
mikilvægari
FÖSTUDAGUR 10. MARZ 1995 27
Hasíp Kaplan, tyrkneskur lögmaður Sophiu Hansen
Væntir loka-
niðurstöðu
innan sex
mánaða
Hasíp Kaplan er á íslandi til að afla staðfest-
ingar á íslenskum málsskjölum, sem lögð verða
fyrir dóm í Tyrklandi í næstu viku. Anna G.
Olafsdóttir ræddi við Kaplan um gang
forræðismáls Sophiu Hansen og Halíms Al,
fyrrverandi eiginmanns hennar.
AU fímm ár þegar ég hafði
tækifæri til að hitta stúlk-
umar tók ég eftir því að
ekkert gat fengið þær til
að gleyma því að þær áttu móður
með rautt hár og græn augu, þekktu
götu sem heitir Túngata og borg sem
heitir Reykjavík,“ sagði Hasíp Ka-
plan, lögmaður Sophiu Hansen, í
samtali við Morgunblaðið í gær.
Hann er fullviss um að Sophiu verði
dæmt forræði dætra sinna. Hún búi
sig undir að taka við stúlkunum,
m.a. með því að læra tyrknesku, og
geri sér grein fyrir því að mikið starf
bíði sín þegar mæðgurnar sameinist
að nýju. Kaplan er staddur hér á
landi til að afla staðfestinga á fyrir-
liggjandi íslenskum málsskjölum.
Skjölin verða lögð fyrir dómara í
undirrétti 16. mars. Ef allt gengur
að óskum fellur að sögn Kaplans
lokadómur í málinu í tyrkenskum
hæstarétti innan 6 mánaða
— Þú sagðist í fyrri heimsókn þinni,
1992, gefa þér eitt ár til að fá niður-
stöðu í málið. Hvers vegna gekk sú
áætlun ekki upp?
„Þú hefur réttilega eftir mér að
ég hafí stefnt að því að vinna málið
á innan við ári og ef um venjulega
forræðisdeildu væri að ræða hefði
verið hægt að útkljá hana á 10 mán-
uðum. En deilan er erfíðari viðureign-
ar. Ekki síst af því íslendingar eru
ekki aðilar að gildum alþjóðlegum
samningum í Tyrklandi, t.d. Lahey-
samningnum.“
— Eitt af því sem staðið hefur Tyrkj-
um fyrir þrifum í baráttunni fyrir
aðiíd að Evrópusambandinu eru
ábendingar um að mannréttindi séu
ekki virt sem skyldi í landinu. Sú
staðreynd virðist hafa komið í ljós í
forræðisdeilunni?
„Við eigum vissulega eftir að taka
á ýmsu heimafyrir. Þingmenn hafa
til dæmis verið handteknir fyrir að
tala opinskátt í þinginu. Sophia á
ekki í sömu vandræðum.
Við höfum að vísu verið
óheppin með dómarann í
undirrétti, hann hefur
ekki sinnt starfí sínu sem
skyldi, en tekið hefur ver-
ið faglega á málinu í Ank-
ara. Því má heldur ekki gleyma að
forræðisdeildan er einstæð og um
hana hefur verið fjallað í kennslu-
stundum í lögfræði. Þegar ég segi
einstæð á ég við að íslendingar eru
ekki aðilar að gildum alþjóðasamn-
ingum í Tyrklandi gagnstætt flestum
öðrum vestrænum þjóðum. Staða ís-
lendinga í alþjóðlegu umhverfí hefur
á sama hátt valdið mér vanda. Lög-
skilnaðarleyfí og úrskurður um for-
ræði Sophiu eru gefin út af dóms-
málaráðuneytinu andstætt því sem
gerist og gengur í flestum Evrópu-
löndum. Ráðuneyti mega hvorki gefa
út skilnaðarpappíra né senda nokk-
um í fangelsi svo eitthvað sé nefnt.
Ég er því kominn hingað, samkvæmt
skipun dómsins, til þess að fá stað-
festingu frá yfírvöldum um að svona
hafí fyrirkomulagið einfaldlega verið
þegar Sophia fékk úrskurðinn. Þegar
ég hef fengið gögnin í hendumar
verð ég að láta þýða þau og afla
staðfestingar sendiráðsins í Ósló því
ekkert tyrkneskt sendiráð er hér á
íslandi.
Ég legg hins vegar áherslu á al-
þjóðlegu samningana. ísland er lítið
og yndislegt land. Hér ríkir velferð
og þið hafíð ekki staðið frammi fyrir
svona vanda áður. Þið eigið hins veg-
ar eflaust eftir að standa aftur og
aftur frammi fyrir álíka vanda. Sop-
hia er kannski sú fyrsta en örugglega
ekki sú síðasta til að lenda í þessu.
Því er nauðsynlegt að gera eitthvað
í málinu. Núverandi ástand hefur þau
áhrif að mín vinna tekur lengri og
lengri tíma og þjáning Sophiu verður
meiri og meiri."
— Af hverju var ekki gerð athuga-
semd við ísiensku gögnin fyrr?
„Meðal líkur á jákvæðri niðurstöðu
frá hæstaréttinum í Ankara em um
25%. Við höfum tvisvar farið þangað
með málið og í bæði skiptin fengið
jákvæða niðurstöðu. Nú síðast benti
rétturinn undirrétti á að líta til þjóð-
emis bamanna, föðurins og móður-
innar. Hvar þau hefðu gifst og skil-
ið. Þau bæði giftu sig og skildu utan
landsins og því giltu lög þess lands.
Dómarinn hefur því ekki áður haft
ástæðu til að gera athugasemd við
íslensku gögnin. En að hvaða niður-
stöðu sem hann kemst 16. mars hef
ég ekki ástæðu til að ætla að hæsti-
réttur skipti um skoðun heldur dæmi
Sophiu í hag.“
— Hvernig stendur á þvi að ekkert
virðist vera hægt að gera til að
tryggja umgengnisrétt Sophiu og
dætra hennar?
„Sophiu hefur verið dæmdur um-
gengnisréttur og lögreglu-
maður í fylgd hennar hefur-
brotið upp dyr Halims.
Dagbjört var úti á svölum
og brast í grát um leið og
hún sá móður sína. Síðan
kom faðirinn á staðinn og
þama varð töluvert uppnám. Eftir
uppákomuna vildi Sophia ekki að valdi
væri beitt til að ná fram umgengnis-
réttinum. Aðferðir af því tagi gera
ekki annað en að koma bömunum í
uppnám og þau vita hvað býður þeirra
heima ef þau fara með móður sinni.“
— Hvað með dómstólaleiðina?
„Við höfum reynt að fara hana
og þegar hefur verið dæmt í hluta
brotanna. En refsingin er léttvæg.
Halim var dæmdur til þriggja mán-
aðar fangelsisvistar og af því fanga-
vistin var svo stutt gat hann valið
að greiða frekar sekt. Hann greiddi
sem svaraði 10 dollurum og var laus.
Er sannfærð-
urumað
Sophiu verði
dæmt forræði
Morgunblaðiö/Svemr
HASÍP Kaplan býr sig undir að koma fyrir
dómara í undirrétti í Tyrklandi í næstu viku.
Við getum svo spurt okkur að því
að hvaða gagni komi að vista Halim
tímabundið í fangelsi. Halim hefur
sjálfur sagt að hann sé reiðubúinn
til að sitja í fangelsi fyrir bömin sín
enda skipti þau hann öllu máli. Ekki
líður heldur á löngu þar til hann losn-
ar og allt fer í sama farið. Ég hef
því ákveðið að einbeita mér að því
að leysa sjálft forræðismálið. Stuðla
að varanlegri framtíðarlausn og ör-
yggi Sophiu og dætra hennar."
— Strangtrúaðir múslimar eru ekki
eins áberandi og áður. Veita þeir
Halim alitaf jafn mikinn stuðning?
„Þeir eru enn til staðar og fjalla
um deiluna í málgagni sínu Zaman.
Ég get nefnt þér sem dæmi um heift
þeirra að íslenskur blaðamaður átti
fótum fjör að launa þegar hann ætl-
aði að fá mynd lánaða á blaðinu."
— Hveija hittir þú á ísiandi?
„Eins og ég sagði hefur mér verið
falið að fá staðfestingu á íslensku
gögnunum hér og í Osló. Ég hitti
Þröst Ólafsson í utanríkisráðuneytinu
í morgun (fímmtudag) og hann hjálp-
aði mér mjög mikið. Á morgun fer
ég í dómsmálaráðuneytið og vonandi
fæst staðfesting á skjölunum í Ósló
á mánudaginn. Síðan verða þau lögð
fyrir undirréttinn fyrir réttarhöldin á
fímmtudag."
— Hvemig hefur samstarfið við ís-
lendingana annars gengið?
„Islendingar hafa verið mjög hjálp-
legir og raunar er hið sama að segja
um tyrkneska ráðamenn. Eftir að
Sophia varð fyrst fyrir árás öfgatrú-
aðra múslima hefur hún
fengið vemd.“
— Hvernig heldur þú að
standi á því að dómarinn
í undirrétti dæmir alltaf
Halim í hag?
„Ég verð að viðurkenna
að við höfum verið mjög óheppin með
dómara í undirrétti. Hann hefur ekki
staðið sig vel og getur því ekki átt
möguleika á stöðuhækkun innan
kerfísins í bráð. Sú staðreynd er hon-
um því eins konar refsing. Mér sýn-
ist að afstaða hans í upphafí hafi
ráðist af því að hann hafi verið
hræddur við ofsatrúarmennina. Hann
er aðeins maður og tvisvar hafa ofsa-
trúarmenn safnast saman fyrir utan
dómhúsið til að mótmæla. Þeir hafa
sent honum bréf og ógnað honum.
Önnur skýring gæti verið að hann
hefur ekki mikla reynslu af alþjóðleg-
um málum. Ég get nefnt annað dæmi
um hræðsluna. Tyrkneski lögfræð-
ingurinn, sem var með málið á undari,
mér, þorði ekki einu sinni að sælga
réttarhöldin. Mér hefur hefur verið
ógnað vegna annarra mála og er þvi
orðinn flestu vanur.“
— Hlýtur ekki eitthvað að vera að
réttarkerfi þegar hægt er að þvinga
dómara með þessum hætti?
„Við verðum auðvitað að gera
okkur grein fyrir því að Tyrkir eru
stór þjóð. Hér á íslandi væri eflaust
ekki hægt að beita svona þrýstingi.
En Tyrkir eru 60 milljónir og ofstæ-
kistrúarmenn eru stór þrýstihópur í
samfélaginu. Ég ætla samt ekki að
veija dómarann. Niðurstaða dóm-
stólsins ber vott um veiklyndi og
illsku og er ekki áfellisdómur yfir
réttarkerfinu í landinu."
— Hvemig hefur verið að vinna fyrir
Sophiu?
„Sophia er sterk af því að hún
veit fyrir hveiju hún berst. Með styrk
sínum og vilja hefur hún unnið hug
og samúð fjölmiðlanna í landinu.
Þegar dregur til tíðinda er ekki langt
að bíða frétta í fjölmiðlum. Almenn-
ingur fylgist með og stendur með
Sophiu. Samt megum við ekki
gleyma hversu erfítt er fyrir erlenda
konu að beijast fyrir rétti sínum í
landi eins og Tyrklandi. Landið,
umhverfið og reglumar em ólíkar
íslandi og hún einsömul."
— Baráttan hefur nú staðið yfir í tæp
fimm ár, kostað mikið fé og erfiði,
og systumar eru orðnar unglingar.
Getur verið að úr þessu sé ekki verið
að gera þeim neinn greiða.
Að deilan hafi í raun snú-
ist upp í þráhyggju hinna
fullorðnu?
„Þú spyrð góðrar
spurningar því hún snýst
um aðalatriði. Mikið hefur
verið talað um föðurinn og móðurina
og minna um stúlkumar sjálfar. Við
megum ekki gleyma því að þær lifa
ekki við eðliiegar aðstæður og hjá
eðlilegum föður. Engu að síður hafa
þær búið lengi í Tyrklandi, hlotið
menntun og eignast vini, og nærri
því gleymt íslenskunni. Að Sophia
fái forræðið þarf því ekki að þýða
að þær flytji strax til íslands. Þær
eiga sér tvennskonar bakgrunn og
heimkynni og verða því sjálfar að
velja hvar þær vilja eiga heima, í
Tyrklandi, íslandi eða annars staðar.
Aðeins eitt er mikilvægt og það er
að þær lifi við eðlilegar aðstæður."
Hðfum veríð
óheppin með
dómara í
undirrétti