Morgunblaðið - 15.03.1995, Qupperneq 18

18 MIÐVIKUDAGUR 15. MARZ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Sinfónískur áhugi
Kneffel í Ganginum
TONLIST
FcMa- og Ilólakirkja
SINFÓNÍUTÓNLEIKAR
Flutt verk eftir Vivaldi, Jónas Tóm-
asson og Dvorák. Einleikari Gunnar
Kvaran. Stjórnandi Ingvar Jónas-
son. Sunnudagurinn 12. mars 1995.
ÖLL listumsvif spretta fyrst upp
í gróðurreit áhugans en úr því
verndaða umhverfí dragast ein-
hveijir um síðir og taka sér stöðu,
þar sem aðeins þeir hæfustu lifa af
samkeppina. Áhugamannahópar á
ýmsum sviðum geta verið góðar
uppeldisstofnanir og auk þess gegnt
því hlutverki, að auðga listlíf þeirra,
sem ekki hafa gert listiðju að at-
vinnu sinni. Staða atvinnumennsk-
unnar og menntunarkröfur hafa
áhrif á umfang og gæði slíkrar
starfsemi. Sinfóníuhljómsveit
áhugamanna er ein slík stofnun, er
hefur starfað í nokkur ár með tölu-
verðum blóma og hélt tónleika í
Fella- og Hólakirkju sl. sunnudag.
Meðal viðfangsefna var áttunda sin-
fónían eftir Dvorák og sýnir það
hversu mikill metnaður ræður þarna
ferð, auk þess sem til samstarfs við
sveitina kom Gunnar Kvaran selló-
leikari, er flutti e-moll sellósónötuna
eftir Vivaldi og frumflutti einleiks-
verk fýrir selló og strengjasveit eft-
ir Jónas Tómasson.
Það vekur athygli að sveitin er
nær algerlega skipuð áhugamönn-
um og að hljómsveitin hafði góð tök
á viðfangsefnunum, með þeirri und-
antekningu að inntónunin var á
köflum ónákvæm en það atriði er
jafnvel erfítt fyrir atvinnumenn.
Tónleikamir hófust með sænskri
konsertgerð á sellósónötu í e-moll
eftir Vivaldi. Frá hendi höfundar
var aðeins rituð sellóröddin og bass-
inn en efri raddir undirleiksins var
ætlast til að leiknar væru af sembal-
leikaranum, oftast aðeins hljómskip-
anin og þá af fíngrum fram. Rithátt-
ur einleiks barokverka var því oft-
ast svo, að einleikstónlínan var sam-
felld og sjaldan rofin með millispili
undirleiksraddanna. í raddsetningu
Holgers Hallenberg eru fíðluradd-
irnar útfærðar í kontrapunktískum
stíl, þar sem mikið heyrist af eftirlík-
ingum af tónferli einleikssellósins,
er rýrir verkið af þeim tæra einfald-
leika, sem einkennir Vivaldi umfram
önnur baroktónskáld og í raun spill-
ir fyrir einleiksröddinni, sem oft vildi
dmkkna í þessum þétta og ó-vivald-
iska tónvefnaði fíðluraddanna.
Það þarf ekki að fara mörgum
orðum um ágætan leik Gunnars,
sem einnig átti hlut í frumflutningi
á Melodia & Consequenza, fyrir selló
og strengjasveit, eftir Jónas Tómas-
son, sem hann flutti ágæta vel.
í þessu verki átti strengjasveitin
erfíðar stundir varðandi inntónun
strengjanna en einmitt ómstreitu
raddskipan þarf að vera sérstaklega
hrein í flutningi, svo að erfitt er að
gera sér vel grein fyrir gerð verks-
ins, sem var hægferðugt, eins og
mörg verka Jónasar era.
Áttunda sinfónían var meginvið-
fangsefni tónleikanna og þar reis
leikur sveitarinnar hæst og í raun
aðeins ábótavant, þar sem snýr að
inntónuninni og nákvæmni í inn-
komum einstakra hljóðfæra. Að
öðra leyti var flutningurinn skýr og
er þá nokkuð vel að verki staðið,
þegar þess er gætt, að nær allir í
hljómsveitinni era áhugamenn og
eða nemendur. Sinfóníuhljómsveit
áhugamanna hefur unnið vel undir
stjóm Ingvars Jónassonar lágfíðlu-
leikara og í erfiðum verkum, eins
þeirri áttundu eftir Dvorák, kemur
það fram, að það er í átökum við
stór verk, sem starfsemi áhuga-
manna blómstrar, því þar fær trúin
á að geta gert betur, ákveðnari
merkingu en þegar eitthvað sem er
létt fyrir fæti heppnast vel.
Jón Ásgeirsson
NÚ stendur yfir sýning í Gangin-
um að Rekagranda 8 í Reykjavík
sýning á málverkum Karin Knef-
fel. Hún er þýskur málari, búsett
í Diisseldorf, og hefur ekki hvað
síst hefur vakið athygli fyrir
andlitsmyndir sínar af dýrum.
Um sölusýningu er að ræða.
„STERK - úr fjarlægu hafi“, 1994.
Ris úr hafi
MYNPUST
Gmbra
ÞRYKKMYNDIR
MARGRÉT
BIRGISDÓTTIR
Opið þriðjudaga til laugardaga
frá 13-18. Sunnudaga 14-18.
Lokað mánudaga. Til 29. mars.
Aðgangur ókeypis.
HILLINGAR, eða endurspeglun
frá fjarlægum landsvæðum, nefnir
hin unga grafíklistakona Margrét
Birgisdóttir myndir sínar í listhús-
inu Úmbru.
Þessar myndir hefur listakonan
unnið á alveg sérstakan hátt, sem
mun vera liður í nýsköpun grafískra
aðferða, þótt hún notist einnig við
jafn hefðbundið efni og kopar. En
annars notar hún álplötur og kallar
til liðs við leikinn sandpappír og
málningarlímband, en mun ekki
nota hefðbundin kemísk efni svo
sem sýrur til að brenna myndirnar
inn í plöturnar, eins og margur mun
þó ætla. Annars þekki ég ekki þessa
tækni til hlítar og hefði verið vel
þegið að fá útlistan á henni í skrá
eða á einblöðungi, því að varla er
hún ríkisleyndarmál.
Margrét lauk námi við grafík-
deild MHÍ vorið 1985, og hefur
verið hóflega iðin við þátttöku á
sýningum eftir það, en mjög færst
í aukana síðustu tvö árin og á tíma-
bilinu er þetta þriðja einkasýning
hennar.
Landslag hefur bersýnilega mikil
ítök í hugarheimi Margrétar, og þá
einkum fjöll og fossar, en þetta eru
ímyndanir landslags frekar en að
stuðst sé við afmörkuð svæði, eigin-
lega allt hið fjöllótta eyland í hnot-
skurn. Líka getur maður nefnt þetta
draumsýnir og hugljómanir, í öllu
falli bera fjöll listakonunnar þess
merki að vera eitthvað alveg sér-
stakt og náið, en um leið svo fjar-
lægt og óhöndlanlegt. Eins konar
minni kennileita, fyrirferðar og
framrásar.
Þetta teljast svo dæmigerðar
myndir nálgunar, eru hógværar
prúðar og látlausar og hreykja sér
hvergi í grámósku sinni og hinum
dökka granntón. En eitthvað þótti
mér skrítið við áferðina og það
löngu áður en ég vissi að ekki væri
um venjulegar málmætingar að
ræða, því yfirborðið er eitthvað svo
hijúft og blæbrigðalaust, þótt reynt
sé að bæta það upp með skreyti-
kenndum ríkidómi smáforma. Það
er þannig ekki allt fengið með nýj-
ungunum og hugmyndafræðinni,
því sjálfur grafíski miðillinn slær
ekki af kröfum sínum þó um tilraun-
ir og nýjungar sé að ræða, og hér
skortir nokkuð á til að maður sé
fullkomlega með á nótunum.
Snoturleikinn er fyrir hendi og
skynsemin einnig, en hins vegar
vantar dýpt og grafískan kraft og
það era atriði sem koma mismun-
andi tæknibrögðum lítið við í sjálfu
sér, öllu frekar skynrænum undir-
tón þeirra og ferskri lifun gerand-
ans.
Bragi Ásgeirsson
Sinf óníutónleikar
Heimsfrægur rúss-
neskur píanóleikari
Grigory
Sokolov
TÓNLEIKAR
Sinfóníuhljóm-
sveitar íslands
verða haldnir í
Háskólabíói á
morgun,
fimmtudaginn
16. mars, kl.
20. Einleikari á
tónleikunum
er Grigory So-
kolov og á efn-
isskránni er
Adagio eftir Magnús Bl. Jóhanns-
son, Píanókonsert nr. 2 eftir
Chopin og Sinfónía nr. 4 eftir
Lutoslawsky. Hljómsveitarstjóri
er Osmo Vanska.
í kynningu segir: „Rússneski
píanóleikarinn Grigory Sokolov
öðlaðist heimsfrægð aðeins 16
ára gamall þegar hann vann til
fyrstu verðlauna í Tsjajkovskíj
keppninni í Moskvu 1966. Hann
stundaði nám í fæðingaborg sinni
Leningrad og hélt þar sína fyrstu
tónleika 12 ára gamall. Sokolov
er einn eftirsóttasti píanóleikari
heims í dag og hefur hann komið
fram á helstu listahátiðum og
leikið með þekktustu hljómsveit-
um. Grigory Sokolov mun halda
tónleika á vegum Tónlistarfélags-
ins í íslensku óperunni laugar-
daginn 18. mars kl. 14.30.
Píanókonsert nr. 2 samdi
Chopin um það leyti er hann varð
ástfanginn í fyrsta sinni þá 19
ára gamall og hafði það greinileg
áhrif á tónsmíðina. Konsertinn
var frumfluttur í Varsjá fyrir
nákvæmlega 165 árum, nánar til-
tekið 17. mars 1830.
Er Magnús Blöndal Jóhannsson
kom heim frá námi um 1950 var
hann brautryðjandi í raftónlist
hér á landi, síðar tók hann þátt
í stofnun og starfi Musica Nova
sem var mjög byltingakenndur
hópur á sínum tíma. Þegar Magn-
ús Blöndal samdi Adagio árið
1981 eftir nokkurt hlé á tónsmíð-
um kvað við annan tón því í tón-
verkinu ræður ríkjum rómantík
og blíða.
I Póllandi, föðurlandi Chopin,
hafa nýir straumar ætíð átt greið-
an aðgang og á það ekki síst við
um tónlist en tónsköpun í Pól-
landi á þessari öld hefur verið
með miklum blóma og nægir að
nefna nöfn eins og Panufnik,
Gorecki, Penderecki og Lut-
oslawsky. Fjórðu sinfóníuna sem
er síðasta hljómsveitaverk hans,
samdi hann fyrir Fílharmóníu-
hljómsveit Los Angeles árið 1992
og var hún frumflutt þar undir
stjórn Finnans Esa Pekka Salon-
en. Það er líka Finni sem stjórnar
þessari sinfóníu fyrst á íslandi
en það er aðalhljómsveitarstjóri
SÍ, Osmo Vanska. Lutoslawsky
lést í febrúar 1994.“
Gamli
vesturbærinn
Fundur
um sögu-
og menn-
ingar-
hátíð
ALMENNUR fundur með íbú-
um gamla vesturbæjarins
verður haldinn í kvöld í Tjarn-
arsal Ráðhúss Reykjavíkur kl.
20.30 til undirbúnings sögu-
og menningarhátíð sem haldin
verður í hverfínu í vor, dagana
20.-28. maí. Til fundarins er
boðað í sameiningu af Reykja-
víkurborg og íbúasamtökunum
á svæðinu.
í kynningu segir: „Sögu og
menningarhátíð í gamla vest-
urbænum er tilraunaverkefni
sem samþykkt var einróma í
Borgarstjórn Reykjavíkur sl.
vor að hleypa af stokkunum.
Þótt borgin hafi átt frumkæði
að hátíðinni er það eitt aðal-
markmiðið með henni að virkja
íbúa hverfisins og hvetja þá
til þess að skapa dagskrána
og það sem boðið verður upp
á. Reykjavíkurborg er hins
vegar bakhjarlinn og styrkir
hátíðina með 2,5 milljóna
króna framlagi á fjárhags-
áætlun þessa árs.
Fundarboðendur vonast til
þess að íbúar gamla vestur-
bæjarins fjölmenni á þennan
undirbúnings- og kynningar-
fund og komi þar á framfæri
hugmyndum sínum um það
sem bjóða mættu upp á á há-
tíðinni. Framlag borgarstofn-
ana til hátíðarinnar verður
jafnframt kynnt, en stefnt er
að því að halda myndarlega
sýningu um þróun vesturbæj-
arins í tengslum við hátíðina.
Raddbandið skemmtir fund-
armönnum með söng og era
allir íbúar og annað áhugafólk
um þetta tilraunaverkefni vel-
kornið."