Morgunblaðið - 18.03.1995, Qupperneq 30

30 LAUGARDAGUR 18. MARZ 1995
AÐSENDAR GREINAR
MORGUNBLAÐIÐ
Kjarabætur fyrir bændur
urnar við öriög hagkerfanna í austri.
Miðstýringin leiðir til aukinnar fá-
tæktar, hvort sem það er í Sovétríkj-
unum eða í íslenskum landbúnaði.
Framtíðarsýn
Fróðlegt er að fylgjast
með umræðunum í
Bændahöllinni þessa
dagana, að mati Jóns
Baldvins Hannibals-
sonar, þar sem Búnað-
arþing stendur yfír,
sem segir úrræðin sem
á að beita til þess að
bæta hag bænda hlið-
stæð þeim sem voru
uppi við hrun kommún-
ismans. Það eigi að
„bæta“ kerfið og refsa
þeim bændum sem sýna
sj álfsbj argarviðleitni
gegn ofureflinu.
undir aukna samkeppni búnir, sem
mun óhjákvæmilega leiða af við-
skiptaviðræðum á komandi árum.
I samandregnum niðurstöðum
segir OECD að þörf sé á mun víð-
tækari breytingum á landbúnaðar-
kerfinu á íslandi en þeim sem
ákveðnar voru á árunum 1991-
1992, ef bæta á afkomu greinarinn-
ar að því marki sem stjómvöld segj-
ast vilja stefna að. Nauðsynlegt sé
að láta markaðsverð ráða framleiðsl-
unni í auknum mæli.
Brjótum fjötra fátæktar
Á undanförnum misserum hefur
verið karpað um hver sé hinn raun-
verulegi stuðningur hins opinbera
við landbúnað á íslandi. Nú liggur
niðurstaðan fyrir og hún er sláandi.
Á undanförnum 15 árum hefur
stuðningur við landbúnað á ísiandi
verið með því hæsta sem þekkist í
allri Evrópu, Norður-Ameríku, Jap-
an, Ástralíu og Nýja-Sjálandi.
En hvaða hafa bændur borið úr
býtum? Fátækt og skert atvinnu-
frelsi, jafnvel svo jaðri við mannrétt-
indabrot. Þeir eru fjötraðir alræðis-
valdi miðstýringarinnar. Sem betur
fer eru fleiri farnir að sjá hliðstæð-
Fróðlegt er að fylgjast með um-
ræðunum í Bændahöllinni þessa
dagana, þar sem Búnaðarþing stend-
úr yfír. Úrræðin sem á að beita til
þess að bæta hag bænda eru hlið-
stæð þeim sem voru uppi við hrun
kommúnismans. Það á að „bæta“
kerfið og refsa þeim bændum sem
sýna sjálfsbjargarviðleitni gegn of-
ureflinu.
Aðeins einn flokkur, Alþýðuflokk-
urinn, býður bændum bjarta fram-
tíðarsýn: Möguleika til þess að
tryggja afkomu sína í opnu um-
hverfi með lágmarksríkisafskiptum.
Þótt gerðar séu kerfisbreytingar í
landbúnaði á það ekki að bitna á
afkomu þeirra. Samhliða þeim verð-
ur að gera hliðarráðstafanir sem
munu stuðla að því að halda byggð
sem víðast og tryggja umbætur í
umhverfís- og náttúruverndarmál-
um. Það að gera beingreiðslur til
bænda óháðar framleiðslunni yrði
mikilvægt skref í átt til raunhæfra
umbóta í landbúnaði.
Höfundur er formaður
Alþýðuflokksins
Jafnaðarmannaflokks íslands og
utanríkisráðherra.
Dr. Koeppen
áritar
bók sína
ÍSLANDSVINURINN dr. Erwin Ko-
eppen, fyrrum 2. bassaleikari Sinfó-
níuhljómsveitar íslands, varð sjötug-
ur 12. febrúar sl. Af því tilefni hafa
vinir hans gefið út bók hans, Með
íslendingum, sem út kom í takmörk-
uðu upplagi í vikunni.
Dr. Koeppen hætti hljóðfæraleik
eftir 26 ára starf með Sinfóníuhljóm-
sveit íslands árið 1976 og gerðist
kennari við háskóla í Þýskalandi.
Hann dvelur nú fáeina daga á
landinu og mun árita bók sína í Bóka-
búð Lárusar Blöndal, Skólavörðustíg
2, mánudaginn 20. mars frá kl. 15
til 18 'síðdegis.
Þetta mun vera eina tækifærið til
að náígast bókina í bókabúð enda
hefur hún aðeins verið boðin áhuga-
fólki um tónlist í gegnum síma til
þessa.
Opinber stuðningnr
Að því er varðar ríkisstyrki til
landbúnaðar, í gegn um skattkerfið
og hærri greiðslur neytenda, þá er
niðurstaða OECD sú að opinber
stuðningur hefur verið hæstur á ís-
landi á árunum 1981-1992, ekki
eingöngu af Norðurlöndunum, held-
ur af öllum 24 OECD-ríkjunum.
Þegar styrkirnir náðu hámarki á
árinu 1991 námu þeir hvorki meira
né minna en 92% af verðmæti kinda-
kjötsframleiðslunnar, 85% af verð-
mæti kjúklingaframleiðslu, 84% af
verðmæti mjólkurframleiðslu, 77%
af verðmæti eggja- og svínakjöts-
framleiðslu og 69% af verðmæti
nautakjötsframleiðslu. Að meðaltali
námu opinberir styrkir 84% af fram-
leiðsluverðmæti í landbúnaði, sem
er tvöfalt hærra en meðaltal OECD-
ríkja.
Styrkimir lækkuðu í 75% á árinu
1993 samkvæmt bráðabirgðatölum
og er þá ísland komið úr 1. sætinu
í 3. sætið, á eftir Sviss, sem styrkir
sína framleiðslu um 77%, og Nor-
egi, sem er með 76% styrki.
Leiðir út úr ógöngunum
í niðurstöðum sínum gerir OECD
ýmsar tillögur um hvemig væri best
að aðlaga landbúnaðarframleiðsluna
á Islandi að þeim sjónarmiðum sem
stofnunin telur farsælust fyrir grein-
ina. Megintillagan er sú að lækka
beri opinberan stuðning í áföngum
og minnka innflutningsvemd. Besta
RAUNHÆFASTA
leiðin til þess að bæta
Iqor bænda á íslandi til
lengri tíma litið er að
afnema núverandi fram-
leiðslustýringarkerfi.
Frekari markaðstenging
framieiðslunnar myndi
fljótlega skila árangri.
Alþýðuflokkurinn vill
ekki hætta beingreiðsl-
um til bænda, en vill
gera þær óháðar fram-
leiðslunni. Þessi sjónar-
mið Alþýðuflokksins fá
nú fullan stuðning í
drögum að fyrstu
skýrslu OECD, Efna-
hagssamvinnu- og þró-
unarstofnunarinnar, um landbúnað-
arstefnuna á íslandi.
Skýrsla OECD
Þótt þessari skýrslu OECD verði
ekki dreift opinberlega fyrr en eftir
nokkrar vikur, þá er ekki búist við
breytingum á niðurstöðunum. Hall-
dór Blöndal landbúnaðarráðherra
gerði hana að umtalsefni á Búnað-
arþingi nú í vikunni, þegar hann
greindi frá niðurstöðum OECD varð-
andi stuðning hins opinbera við land-
b.únaðinn. Skýrslan byggist að miklu
leyti á upplýsingum 'frá landbúnað-
arráðuneytinu, þannig að hún ætti
að geyma bestu upplýsingamar sem
völ er á.
leiðin til að ná því
markmiði sé að afnema
núverandi framleiðslu-
stýringarkerfi í land-
búnaði.
OECD leggur til,
eins og Alþýðuflokkur-
inn, að hætt verði í
áföngum að tengja
beingreiðslur til bænda
við mjólkur- og kinda-
kjötsframleiðslu.
Greiðslur til bænda
gætu haldið áfram, en
þær yrðu þá í anda
GATT-samningsins.
Hann heimilar svokall-
aðar „grænar greiðsl-
ur“, sem ekki skekkja
með óeðlilegum hætti verðmyndun
á Iandbúnaðarvömm.
OECD telur að ef markaðslögmál
fá að njóta sín betur í landbúnaði
þá muni það leiða til hagræðingar í
greininni, stækkunar búa, aukinnar
sérhæfingar og sennilega aukinnar
eftirspumar eftir landbúnaðarvör-
um. Breytingarnar myndu leiða af
sér ávinning fyrir alla aðila, fram-
leiðendur, verslunina og neytendur.
Mikilvægt er að bændur verða betur
Jón Baldvin
Hannibalsson