Morgunblaðið - 18.03.1995, Qupperneq 42

42 LAUGARDAGUR 18. MARZ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
+ Margrét Jóns-
dóttir fæddist
á ísafirði 17. októ-
ber 1920. Hún lést
á Vífilsstöðum 10.
mars síðastliðinn.
Foreldrar hennar
voru lijónin Jón
Jónsson klæðskeri
frá Höfða í Dýra-
firði og Karlinna
Jóhannesdóttir frá
Seljalandi i Skut-
ulsfirði. Hún var
elst fjögurra
systkina. Næst
komu Kristín, Þór-
arinn og Sigurður Albert. Mar-
grét giftist Skafta Jósefssyni
frá Setbergi í Eyrarsveit, f. 1.
mars 1920, d. 28. nóvember
1993. Þau áttu saman fjögur
TENGDAMÓÐIR mín, Margrét
Jónsdóttir, er látin. Mig langar að
minnast þeirra hjóna, en Skafti
Jósefsson eiginmaður hennar lést
fyrir rúmu ári. Það er eðlilegt að
-minnast þeirra í sömu andrá, enda
voru þau mjög samrýnd og samtaka
í lífi og starfi, þó afar ólík væru.
Þegar ég kom í fjölskylduna rétt
fyrir 1970 voru erfiðleikar og fá-
tækt frumbýlisáranna að baki, en
það var oft minnst á spaugileg at-
vik frá byrjun búskapar, þegar þrjár
fjölskyldur bjuggu saman í sátt og
samlyndi í 56 fermetra húsi. Það
var löngu búið að stækka húsið í
Heiðmörk 39 þegar ég kynntist
þeim. Alltaf var manni tekið opnum
örmum, hvemig sem á stóð á nóttu
sem degi. Þau bókstaflega breiddu
út faðminn á móti manni.
Það var ánægjulegt að verða vitni
að því að þau kunnu að njóta þess,
hvort á sinn hátt, þegar fjárhagur-
inn rýmkaðist, - enda var það fyr-
ir þrotlausa vinnu og hagkvæmni í
rekstri. Þau eignuðust ekki bíl fyrr
en 1970 - en eftir það var alltaf
nýlegur góður bíll á heimilinu, tíma-
bundið allt að þrír. Þá spurði ég
Skafta hvort hann væri með bíla-
dellu. Hann hló bara og sagðist
geta leyft sér það núna.
Þau kunnu sannarlega að njóta
lífsins í bestu merkingu þess orðs,
gleðjast yfir smáatriðum í hvers-
dagsamstrinu, sem oft fara framhjá
þeim sem ekki lifa lífínu lifandi.
Þau voru vel lesin og vel að sér um
menn og málefni. Oft voru líflegar
rökræður við eldhúsborðið í Heið-
mörk 39 á síðkvöldum á sumrin er
komið var við eftir daglanga dvöl
í moldarvinnu í Grímsnesinu. Oftar
en ekki var verið að planta og gróð-
ursetja eitthvað ættað frá þeim.
Stundum kom Skafti sjálfur með
sína menn að hjálpa okkur við rækt-
unarstörfin og skemmti sér konung-
lega yfír ófagmannlegum tilburðum
okkar við garðræktina. Ekki var
látið hjá líða að bera saman upp-
skeruna að hausti.
Þau ferðuðust talsvert um landið,
oftast akandi, en það hamlaði nokk-
uð ferðalögum að Skafti var afar
flughræddur eftir erfiða reynslu í
æsku. Því var það að Margrét tók
sér ferð á hendur ein og heimsótti
okkur Jósef til Bandaríkjanna árið
1972. Það er kannski ekki mikið
mál nú til dags, en fyrir 23 árum
var það langt og strangt ferðalag.
Þetta var hennar fyrsta utanlands-
ferð. Dæmigert fyrir Margréti var
að hún eignaðist strax vini í okkar
vinum og kunningjum og þegar
þetta fólk kom til íslands, gerði það
sér ferð að heimsækja hana.
Ævistarf þeirra var við garðyrkju
eins og þau höfðu menntað sig til.
Þau lögðu áherslu á vandaða og
framúrskarandi vöru, en voru
óhrædd að breyta um ef þeim fannst
ástæða til. Þegar allir voru famir
að rækta rósir sem stóðu í hálfan
mánuð fannst Skafta það ekkert
spennandi lengur og sneri sér að
fresíu og öðrum blómum. Margrét
rak verslun um alllangt skeið í litlu
börn. Þau eru: Jó-
hannes Finnur, lyfja-
fræðingur, f. 17. ág-
úst 1941, kvæntur
Huldu Björgu Sig-
urðardóttur; Jósef,
læknir, f. 8. septem-
ber 1943, kvæntur
Elínu Guðmunds-
dóttur; Hólmfríður,
f. 4. ágúst, 1948, gift
Gísla Gíslasyni; Auð-
ur, hjúkrunarfræð-
ingur, f. 9. júlí 1951,
gift Þresti Sigurðs-
syni. Margrét átti níu
barnabörn og tvö
barnabarnabörn. Utför Margr-
étar fer fram frá Hveragerðis-
kirkju í dag og hefst athöfnin
kl. 14.00.
húsi á lóðinni og nefndi Grein. Þar
seldi hún vefnaðar- og hannyrða-
vörur ýmiskonar. Stúlkurnar sem
unnu hjá henni urðu vinkonur henn-
ar upp frá því.
Eins og áður sagði var varla
hægt að hugsa sér ólíkari hjón.
Skafti var kappsfullur og fljóthuga
og allt gekk hratt fyrir sig ef hann
fékk að ráða. Margrét var miklu
rólegri og enginn asi á henni alla
jafna, en hún komst allt, sem hún
ætlaði sér með hægðinni. Man ég
þegar hún heimsótti okkur til
Bandaríkjanna að ég var stundum
orðin óþolinmóð að komast af stað
ef við ætluðum að fara eitthvað,
en þau mæðgin sátu hin rólegustu
og spjölluðu.
Þrátt fyrir þetta ólíka fas og
framgöngu féll aldrei styggðaryrði
milli þeirra hjóna. A síðustu árum
þegar heilsu tók að hraka hjá þeim
báðum var enginn ósnortinn, sem
fylgdist með gagnkvæmri um-
hyggju þeirra og áhyggjum af
heilsufari hvors annars. Þau fóru
saman í veiðitúra ýmist með vinum
eða fjölskyldunni. Margrét naut
þessara ferða ekki síður en Skafti
þótt laxveiðiáhuginn væri ekki eins
mikill hjá henni. Þá gekk hún á fjöll
eða skoðaði gróðurinn í umhverfinu.
Ein ferð er minnisstæð frá síðari
árum. Þá var hún orðin talsvert
böguð af astma, en lét það ekki
aftra sér frá að ganga á Hestfjall
„upp að Eyrum“, og njóta hins stór-
kostlega útsýnis sem enginn trúir
nema sá sem sjálfur reynir.
Þegar þau seldu garðyrkjustöð-
ina vorið 1993 dótturdóttur sinni
og eiginmanni hennar sem var að
Ijúka námi frá garðyrkjuskólanum,
vonuðust allir til að þau gætu átt
ánægjulegt ævikvöld í skjóli bama
sinna og bamabarna. Svo varð ekki.
Skafti lést eftir erfíð veikindi 28.
nóvember 1993. Margrét sagðist
hafa fyrir svo margt að þakka og
hélt lífsgleði sinni og andlegum
styrk fram í andlátið. Líkamleg
heilsa hennar var hins vegar orðin
mjög léleg síðustu mánuði. I>ví tók
hún með sama kjarki og æðruleysi
og einkenndi allt hennar líf.
Elín Guðmundsdóttir.
Margrét Jónsdóttir, mágkona
mín, er látin. Hún var eiginkona
Skafta bróður míns í meir en fimm-
tíu ár og það varð ekki langt á
milli þeirra, aðeins um 15 mánuðir.
Þau voru í fyrsta árgangi nem-
enda í Garðyrkjuskólanum í Hvera-
gerði og þar kynntust þau. Að námi
loknu settust þau fljótlega að í
Hveragerði, keyptu þar litla gróðr-
arstöð og hófu garðyrkjubúskap
snemma á fimmta áratugnum.
Gróðrarstöðin stækkaði með árun-
um og þau lögðu sig fram um að
hafa vandaða vöru. Rósirnar þeirra
stóðu svo lengi og þau hófu ræktun
á fresíum sem eftir nokkra tilrauna-
starfsemi heppnuðust mjög vel og
urðu stór hluti af starfsemi stöðvar-
innar.
Þau áttu lífsstarf sitt í Hvera-
gerði og tilheyrðu þeim hópi áræð-
inna og dugmikilla manna og
kvenna sem skópu Hveargerði og
gerðu bæinn að miðstöð garðyrkj-
unnar í landinu á fimmta áratugn-
um — frumbýlinga sem nýttu jarð-
hitann til framleiðslu grænmetis og
blóma og gerðu garðyrkjuna að al-
vöru atvinnuvegi á íslandi.
Hún var frekar lágvaxin, alla tíð
grönn, létt í spori og fagnaði manni
svo innilega þegar maður kom í
heimsókn. Hún hafi glaðlegt, ljúft
fas, aðlaðandi bros og þar var svo
stutt í hláturinn þegar svo bar und-
ir.
Hún leit björtum augum á lífið
og var jákvæð í þess orðs fyllstu
merkingu. Hún hafði í mörgu mjög
ákveðnar skoðanir og varði þær af
einbeitni og þeim ákafa sem stund-
um einkenndi hana. En það var
þessi mannlega hlýja sem gerði
heimsóknir til þeirra Skafta svo
eftirminnilegar.
Lengst af var flörður á milli
frænda og við sáumst ekki á hveij-
um degi — Akureyri er ekki næsti
bær við Hveragerði. Hingað til
Akureyrar komu þau að heita mátti
á hveiju ári enda yngsta dóttirin
og fjölskylda hennar búsétt norðan-
lands. Þau voru miklir aufúsugestir
á okkar heimili og spunnust þá
stundum hressilegar umræður um
menn og málefni. Þau báru með sér
andblæ þeirra sem alla ævi verða
að treysta á sjálfa sig. Þau voru
sjálfstætt fólk.
Síðustu árin þraut heilsuna og
þar kom, að hinn slyngi sláttumað-
ur vann sitt verk. En okkur sem
eftir erum fínnst það sorglegt að
manneskja sem átti svo mikið að
gefa öðrum og var svo andlega
hraust skyldi verða að hverfa frá
okkur í töpuðu stríði við sjúkdóm
sem ekki lætur að sér hæða.
Við eigum ekki annað eftir en
þakka samfyigdina og þau forrétt-
indi að hafa mátt eiga hana að vini
og fjölskyldumeðlim. En minning-
amar eru okkar og verða ekki frá
okkur teknar.
Pétur Jósefsson.
Eg átti ekki von á því að fá sorg-
arfregn að hún Magga í Hveragerði
væri dáin. Það eru aðeins rúmir
fjórtán mánuðir síðan hann Skafti
Jósefsson, maðurinn hennar, and-
aðist.
Það er ekki hægt að skrifa minn-
ingargrein um hana Möggu öðru-
vísi en minnast á Skafta í leiðinni,
því samhentari hjón voru ekki auð-
fundin og annað var ekki nefnt án
þess að minnast á hitt. Ég sem
þessar fátæklegu línur rita, átti
þess kost að kynnast þeim er Iiðið
var á ævina, en mér var tekið svo
vel á þeim bæ að það var eins og
ég hefði alftaf þekkt þau. Það var
tilhlökkunarefni að skreppa austur
í Hveragerði og heimsækja þessi
yndislegu hjón. Þar var alltaf tekið
á móti okkur með bros á vör og
uppdekkað borð hlaðið góðgæti var
framreitt af alúð og snyrtimennsku
og þegar kvatt var fór maður alltaf
hlaðinn blómum og blessunarorðum
og beðinn að koma sem fyrst aftur.
Þau hjón höfðu kynnst á Garð-
yrkjuskólanum á Reykjum, þar sem
þau stunduðu bæði nám og útskrif-
uðust árið 1941. Þau voru gefin
saman í hjónaband 24. apríl 1943
og byggðu sér íbúðarhús og síðar
garðyrkjustöð í Heiðmörk 39 í
Hveragerði og bjuggu þar til dauða-
dags. Þau eignuðust fjögur böm,
tvo drengi og tvær stúlkur, og eru
drengirnir báðir viðriðnir heilsu-
gæslu, annar Iæknir en hinn lyfja-
fræðingur auk þess sem önnur
stúlkan er hjúkrunarfræðingur. Þá
eignuðust þau níu bamaböm, allt
stúlkur, og tvö bamabamaböm.
Þegar veikindi fóru að hijá þau
hjón komu börnin og bamabömin
til aðstoðar og hefur bamabam
þeirra ásamt eiginmanni og annarri
dótturinni annast garðyrkjustöðina
að undanfömu og er það gert af
sama myndarbrag og áður.
Magga var fædd á Isafirði, en
það er alkunna að þaðan koma
undantekningarlaust fallegar og
góðar konur. Hún er engin undan-
tekning. Stóð hún ótrauð við hlið
manns síns í blíðu og stríðu og bjó
honum og börnum þeirra fagurt og
gleðiríkt heimili. Ég held að Magga
sé ánægð að ekki leið lengri tími á
milli kveðjustunda þeirra er raun
varð á. Þau búa nú saman á himn-
um og rækta sín fögru blóm þar
um aldur og ævi. Ég færi öllum
aðstandendum okkar innilegustu
samúðarkveðjur og þakka fyrir
ágæta viðkynningu á undanförnum
ámm með orðum skáldsins frá Fa-
graskógi:
Þú áttir þrek og hafðir verk að vinna
og varst þér sjálfri hlífðarlaus og hörð.
Þú vaktir yfír velferð bama þinna.
Þú vildir rækta þeirra ættaijörð.
Frá æsku varstu gædd þeim góða anda,
sem gefur þjóðum ást til sinna landa
og eykur þeirra afl og trú.
En það er eðii mjúkra móðurhanda
að miðla gjðfum - eins og þú.
(Davíð Stefánsson)
Guð. blessi minningu góðrar
konu.
Jörundur Þorsteinsson.
Það var árið 1939 að ung stúlka,
Margrét Jónsdóttir, kom frá ísafirði
til að stunda nám við Garðyrkju-
skólann á Reykjum í Ölfusi. Var
hún í hópi fyrsta árgangs skólans.
í skólanum kynntist Margrét
mannsefni sínu, ungum prestssyni
er Skafti Jósefsson hét. Þau felldu
hugi saman og ákváðu að setjast
að hér í Hveragerði enda bauð stað-
urinn upp á mikla möguleika fyrir
ungt garðyrkjufólk. Þau keyptu litla
gróðrarstöð við Heiðmörk ásamt
litlu íbúðarhúsi og þar varð þeirra
starfsvettvangur til æviloka, þau
vom samhent og unnu að uppbygg-
ingu og stækkun stöðvarinnar.
Einnig byggðu þau við íbúðarhúsið
enda stækkaði fjölskyldan ört, en
bömin urðu fjögur, allt dugnaðar-
og myndarfólk, og hlutu menntun
hvert á sínu sviði.
Þau hjón Margrét og Skafti vom
áhugasöm um allt er viðkom vexti
og viðgangi mála í litla þorpinu
þeirra. Margrét gekk fljótlega í
kvenfélagið og starfaði þar af
áhuga. Er kom að því að reisa skyldi
kirlrju hér á staðnum studdu þau
hjón það af alhug og starfaði Mar-
grét lengi í sóknamefnd Hveragerð-
iskirkju og var formaður nefnd-
arinnar um árabil. Öll störf hennar
þar vom unnin af miklum dugnaði
og samviskusemi, blóm úr gróður-
húsum þeirra hjóna prýddu kirkjuna
og eins kertin sem vom árleg gjöf.
Þessar gjafir og fleiri komu sér vel
þar sem fjárhagur kirkjunnar var
bágur fyrstu árin. Til að spara sá
sóknamefndin um þrif á kirkjunni
og em mér þeir dagar minnisstæðir
er ég starfaði með Margréti í sókn-
arnefnd og við mættum í hreingem-
ingar. Það var gaman að vinna með
henni, allt vel skipulagt og loka-
verkið var að hagræða á altarinu.
Það gerði Margrét ævinlega sjálf,
setti blóm í vasa og ný kerti. Hún
unni kirkjunni sinni og öllu er henni
viðkom. Hún var trúuð og stafaði
frá henni hlýju og kærleika. Slíku
samferðafólki er ómetanlegt að
kynnast.
Fyrir hönd annarra í sóknamefnd
Hveragerðiskirkju vil ég þakka aila
þá velvild og ræktarsemi er Mar-
grét sýndi kirkjunni og sérstaklega
gott samstarf er aldrei bar skugga
á.
Ættingjum og vinum bið ég guðs
blessunar.
Laufey S. Valdimarsdóttir.
I dag er við kveðjum Margréti
Jónsdóttir eða Möggu eins og hún
var kölluð langar okkur systumar
að minnast hennar í örfáum orðum.
Það em liðnir rétt tæpir þrir áratug-
ir síðan við kynntumst þeim hjónum
Möggu og Skafta en hann lést fyr-
ir rúmu ári. Varla er hægt að tala
um annað nema hitt sé nefnt.
Magga og Skafti voru samhent hjón
en þó svo ólík, Skafti ætíð hress
og fljótur til en Magga róleg og
gaf öllu tíma sem hún tók sér fyrir
hendur.
Um árabil rak Magga verslunina
MARGRET
JÓNSDÓTTIR
Grein. Unnum við systumar báðar
hjá henni og betri húsbónda var
varla hægt að hugsa sér. í Grein
kom margt fólk víðs vegar af land-
inu því segja má að flest það fólk
sem dvaldi á Heilsuhæli NLFÍ hafi
komið í búðina. Tók Magga ávallt
vel á móti öllum með sinni hlýju
og fann maður sérstaka ánægju hjá
henni þegar ísfirðingar litu inn og
hægt var að spjalla um gömlu dag-
ana fyrir vestan.
Önnur okkar systra flutti norður
í land fyrir nokkram árum og þegar
Magga og Skafti áttu leið hjá litu
þau inn og komu færandi hendi,
og þegar þau vora farin ilmaði hús-
ið af Fresíulykt og minnti á komu
þeirra.
Að leiðarlokum viljum við syst-
urnar þakka þeim heiðurshjónum
Möggu og Skafta samfylgd liðinna
ára og velvilja í okkar garð. Biðjum
við þeim Guðs blessunar í nýjum
heimkynnum. Bömum, tengdaböm-
um, bamabömum og bamabama-
bömum vottum við samúð okkar
okkar.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þðkk fyrir allt og allt.
(V. Briem.)
Magnea og Sigurlaug.
Það hefur mikið vatn runnið til
sjávar frá því leiðir okkar Margrét-
ar Jónsdóttur lágu fyrst saman.
Margrét var ein í hópi þeirra sem
voru fyrstu nemendur Garðyrkju-
skólans á Reykjum í Ölfusi þegar
hann var stofnaður árið 1939. Var
ég þá stelpukrakki að sumrinu hjá
bróður mínum og fjölskyldu hans,
en hann var einn af fyrstu kennur-
um skólans. Svo vildi til að stúlk-
urnar þijár sem voru nemendur
skólans bjuggu í sama húsi og við
og var því samgangur strax mikill.
Möggu, eins og hún var kölluð í
okkar hópi, kynntist ég best. Magga
var ákaflega myndarleg stúlka,
glaðsinna og félagslynd þannig að
allir löðuðust að henni og þannig
var hún alla tíð. Kunningsskapur
okkar Möggu rofnaði aldrei. Atvikin
höguðu því svo að við vorum bundn-
ar fjölskylduböndum til margra ára.
Samstiga Möggu á garðyrkju-
skólanum var ungur maður, Skafti
Jósefsson frá Setbergi í Grundar-
firði, og varð hann eiginmaður
hennar. Þar stigu þau bæði mikið
mikið gæfuspor. Þau voru sérstak-
lega samhent hjón, sem studdu
hvort annað í langri sambúð. Frá
upphafi búskapar þeirra ráku þau
stóra garðyrkjustöð í Hveragerði
og vora rósirnar hans Skafta mjög
rómaðar, enda var hann snillingur
í allri sinni ræktun.
Margrét og Skafti vora ein af
frumbyggjum Hveragerðis. Þau
byijuðu smátt, enda efnahagurinn
ekki beysinn í fyrstu. Fyrsta heim-
ili þeirra var lítið hús sem þau festu
kaup á við Heiðmörk. Þó rými væri
ekki mikið létu þau sig hafa að búa
í þessu húsi með annarri fjölskyldu,
vinafólki sínu, fyrstu árin. Þau
bjuggu síðan áfram í þessu litla
húsi til margra ára. Þar var gott
að koma. Nokkuð mörgum árum
seinna eftir að börnin fjögur voru
fædd, byggðu þau við húsið. Var
það svo vel heppnað að þama var
risið myndarlegt einbýlishús og allt
heimilið eins notalegt og mest mátti
vera, eins og öll árin höfðu verið
hjá Möggu og Skafta.
Það var gott að koma í Heið-
mörkina, enda ferðimar margar og
á árum áður oft gist yfir helgi.
Garðyrkjustöð þeirra hjóna er
enn í fullum rekstri innan íjölskyld-
unnar. Eftir lát Skafta hefur hún
verið í höndum dótturdóttur þeirra
og eiginmanns hennar.
Vil ég þakka Möggu minni allt
sem hún var mér og fjölskyldu
minni gegnum árin.
Góð kona er gengin. Farsælu lífi
er lokið.
Um leið og ég kveð vinkonu mína
Margréti Jónsdóttur votta ég böm-
um þeirra hjóna og flölskyldum
þeirra dýpstu samúð mína.
Sigrún Þorsteinsdóttir.