Morgunblaðið - 18.03.1995, Qupperneq 46

46 LAUGARDAGUR 18. MARZ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
HALLDÓRA KRISTÍN
STURLA UGSDÓTTIR
+ Halldóra Krist-
ín Sturlaugs-
dóttir, Hamars-
holti, Gnúpveija-
hreppi, fæddist í
Snartartungu í Bi-
trufirði, 22. febr-
úar 1911. Hún and-
aðist í Ljósheimum
á Selfossi 9. mars
síðastliðinn. For-
eldrar hennar voru
Guðbjörg Jóns-
dóttir og Sturlaug-
ur Einarsson. Þau
hjón eignuðust níu
börn, en misstu
eitt. Auk þess voru fjögur fóst- fer fram frá Stóra-Núpskirkju
urbörn hjá þeim. Halldóra var í dag og hefst athöfnin kl. 14.
í Kvennaskólanum á Blönduósi
veturinn 1930 til 31.
Eftir það var hún í
vist á ýmsum stöð-
um, m.a. einhvern
tíma á Korpúlfsstöð-
um, en árið 1940
kom hún að Skarði
í Gnúpverjahreppi.
Þá kynntist hún
manni sínum Kol-
beini Jóhannssyni.
Þau giftu sig 18.
nóvember 1943.
Dóttir þeirra, Guð-
björg, fæddist 25.
ágúst 1946.
Útför Halldóru
HALLDÓRA og Kolbeinn stofnuðu
heimili og byggðu hús sitt í Ham-
arsholti. Kolbeinn var járnsmiður
og bifvélavirki. Hann sá um að hjól-
in snerust héma í okkar góðu sveit.
Hann var óvenjulega hress maður
og við söknum hans mörg. Heimili
Kolbeins og Halldóru var afbragðs-
gott. Svo hlaut að verða þar sem
þau voru allt í senn greind, fróð-
leiksfús og glaðsinna.
Kolbeinn gekk að störfum sínum
með krafti og Halldóra stóð með
honum í öllu. Viðskiptamenn hans
voru eins og heimamenn beggja
hvort sem það var við matar- eða
kaffiborð. Aldrei var hægt að heyra
á Halldóru að hún hefði nokkuð
fyrir þessum gestum sem oft vom
þó margir. Við Steinar erum þakk-
lát fyrir það og svo munu sveitung-
ar okkar vera líka.
Oft minnist ég þess hvað gaman
var að fá Halldóru og Kolbein í
heimsókn og að koma til þeirra.
Geðblærinn sem fylgdi þeim var svo
þægilegur. Mér fannst það stafa
af því hvað þau voru samtaka í
flestu og líka í þeirri hamingju sem
þeim hlotnaðist með ágætri dóttur
sinni Guðbjörgu.
Meðan heilsa Halldóru leyfði fóru
þau í langar ferðir til að kynnast
landinu. Þau nutu þessara ferða
mjög og minntust þeirra eftir á.
Ekki var hægt að segja að allt
léki í lyndi hjá þeim hjónum. Hall-
dóra var snemma heilsuveil og
ágerðist vanheilsa hennar með ár-
unum. Kolbeinn reyndist henni þá
afar vel, var hennar hægri hönd.
Það var sárt fyrir þær mæðgur að
missa hann, en þá kom Guðbjörg
móður sinni til hjálpar með sömu
nærgætni og hann hafði sýnt. Þrátt
fyrir góða hjálp Guðbjargar varð
Halldóra að fara að heiman. Hún
fór fyrst að Blesastöðum. Þar þótti
henni gott að vera og vildi helst
ekki skipta um vistheimili. En það
varð ekki umflúið. Á Ljósheimum
voru þau tæki sem hún þarfnaðist
og þangað fór hún. Kunnugir sögðu
að hún hefði fljótt orðið jafnánægð
þar. Hún mun hafa verið vinur allra
þeirra sem hlynntu að henni.
Halldóra var hæglát í framkomu,
en hún var vakandi og áhugasöm.
Það var hennar háttur að benda á
ýmislegt sem gat orðið til umræðu
i hópi okkar kvenfólksins. Ég held
að hún hafi lesið meira en margar
okkar. Hún var hagmælt. Það vissi
ég ekki fyrr en nýlega. En það ljóð
sem hún lét mig heyra var að mín-
um dómi ort af kunnáttu og smekk-
vísi.
Ég held að Halldóra hafi talið
sig lánsama þrátt fyrir vanheilsu
sína. Hún miklaði hana ekki fyrir
sér, en var jafnan tilbúin til að taka
við hveiju sem gat til ánægju orðið
þó smátt væri og kvartaði yfírleitt
ekki þó að hún væri vanmegna.
Gott er og lærdómsríkt að minnast
hennar.
Það er sárt fyrir Guðbjörgu að
missa foreldra sína báða á stuttum
tíma. En er það ekki huggun harmi
gegn að vita sig hafa reynst þeim
eins og raun bar vitni? Guð blessi
minningu þeirra og styðji hana
mörg og góð ógengin spor.
Katrin Árnadóttir.
Þegar Halldóra á Hamarsholti
er gengin á vit feðra sinna er margs
að minnast eftir rúmlega hálfrar
aldar kynni. Eftir að hún giftist
Kolbeini bróður mínum urðu kynni
okkar löng og góð. Við bjuggum
alltaf í nágrenni, hittumst oft og
var margt spjallað, allt frá pólitík
til trúmála. Ékki vorum við alltaf
sammála, en það varð okkur aldrei
að sundurþykkju. Þú hefur þína
skoðun ég hef mína, var gjarna
viðkvæði okkar, svo ekki meira um
það. Halldóra var mjög pólitísk,
rakinn framsóknarmaður alla tíð.
Svo ekki varð pólitíkin ásteytingar-
steinn milli þeirra hjóna frekar en
annað. Hún var mikill spíritisti, átti
margar bækur um þau mál og fór
gjama á slíka fundi, meðan hún
gat heilsunnar vegna. Halldóra
hafði mjög gaman af því að ræða
trúmál við þá sem opnir voru fyrir
slíku og hafði ákveðnar skoðanir á
þeim sem öðru er hún ræddi um.
Þau hjónin ferðuðust mikið um
landið á sumrin, á Willisjeppa sem
þau áttu lengi. Oft var Guðbjörg
dóttir þeirrá með þeim, stundum
buðu þau mér líka. Það var mjög
gaman að ferðast með þeim, marg-
ur útúrkrókurinn var tekinn ef ein-
MIBMNINGAR
hvers staðar sást braut, því að allt
komst Villi eins og bíllinn var kall-
aður. Einu sinni buðu þau mér í
langt ferðalag, átti nú að fara
hringinn. Þau vissu að ég hafði aldr-
ei farið hann. Við bjuggum okkur
út með nesti og nýja skó og nú var
tekinn fólksbíll sem þau voru nýbú-
inn að eignast. En Villi stóð eftir
heima. Við komumst austur að
Skógum, þar stansaði bíllinn og
neitaði að fara lengra. Þetta hefði
hann Villi aldrei gert okkur, sagði
Halldóra. Þetta var ferðin sem aldr-
ei var farin. Bíllinn var dreginn
heim og ferðlagið á enda. Halldóru
þótti þetta afar leitt mín vegna, en
ég sagði henni að ef til vil hefði
forsjónin verið að forða okkur frá
einhveiju óhappi. Við vorum báðar
ánægðar með þessa skýringu. Þetta
eru aðeins fáein minningabrot frá
minni hendi, um duglega konu sem
kvartaði aldrei undan sínu hlut-
skipti, þótt hún ætti við heilsuleysi
að stríða mestan hluta ævi sinnar.
Ég á góðan mann og góða dóttur,
hvers vegna ætti ég þá að kvarta,
sagði hún einu sinni. Seinustu árin
dvaldi Halldóra á Blesastöðum og
svo á Ljósheimum. Á báðum þessum
stöðum undi hún afar vel og átti
ekki nógu sterk orð til að lýsa þeirri
aðhlynningu sem starfsfólkið veitti
henni. Þá sýndi Guðbjörg að hún
var góð dóttir. Hún fór undantekn-
ingarlítið um hveija helgi þangað
að heimsækja mömmu sína. Ég
held að hún hafí erft allt það besta
frá sínum foreldrum. Gott er góðra
að minnast.
Jóhanna Jóhannsdóttir.
í dag fylgi ég henni Halldóru
síðasta spölinn.
Það eru ekki erfíð spor, því lengi
var hún búin að hlakka til umskipt-
anna, var þess fullviss að þau yrðu
henni ný og ánægjuleg reynsla,
ekki síður en jarðvistin sem hún
kvaddi þakklátum huga, nýorðin
84 ára.
Halldóra kvaddi síðust systkin-
anna frá Snartartungu, þó ætla
hefði mátt annað af líkamlegu at-
gerfí hennar allt frá frumbemsku.
Þá veiktist hún hastarlega með af-
leiðingum sem urðu henn æ síðan
fjötur um fót. En andinn var óskert-
ur og lundin létt.
Hún óx jipp í stórum hópi systk-
ina og fóstursystkina á gestkvæmu
heimili foreldra sinna, en frá Snart-
artungu lá fjölfarin leið yfír sam-
nefnda heiði að Kleifum í Gilsfírði.
Nýlega lýsti hún leið þessari fyrir
mér, kennileitum og örnefnum sem
hún kunni mörg. Glampi kom í
augun þegar hún minntist göngu-
ferða yfír heiðina og svananna á
Lambavatni.
Skólaganga var ekki löng, barna-
fræðsla að hætti þeirra tíma þegar
hún var að alast upp. En þeim mun
meira var numið af fróðleik þeirra
sem eldri voru og því sem gerðist
kringum hana.
Snemma fór hún létt með að
kasta fram vísu. Þá fyrstu orti hún
11 ára gömul um hvolpafulla tík,
sem bróðir hennar ætlaði að láta
fylgja sér í smalamennsku, tíkin
sneri fljótlega við, lagðist niður og
fór hvergi:
Lopp mín hún er letiskinn
leggst hún milli steina.
Óþekk er hún auminginn,
ekki er því að leyna.
Síðan orti hún margar fleiri vísur.
Um tvítugsaldur fór Halldóra í
Séifræöingar
í blóiiiiislireytingiiin
iiö öll la-lviljrri
Skólavöröustíg 12,
á horni Bergstaöastrætis,
sími 19090
kvennaskólann á Blönduósi og upp
úr því lá leiðin suður. Var hún í
vistum nokkuð víða, m.a. var hún
kaupakona á Korpúlfsstöðum.
Hrifningar gætti þegar hún minnt-
ist þeirrar vistar. Svo réðst hún að
Skarði í Gnúpveijahreppi og þar
kynntist hún lífsförunaut sínum,
Kolbeini Jóhannssyni, á Hamars-
heiði í sömu sveit. Þau gengu í
hjónaband 18. nóv. 1943, bjuggu
fýrstu árin í sambýli við foreldra
Kolbeins meðan þau byggðu nýbýl-
ið Hamarsholt. Og þar fæddist þeim
einkadóttirin Guðbjörg. Þessara ára
með tengdaforeldrum sínum minnt-
ist frænka mín með þakklæti og
virðingu.
Við tóku áratugir annríkis. Kol-
beinn stundaði bíla- og vélaviðgerð-
ir á eigin verkstæði og sá jafnframt
um bensínsölu fyrir Olís. Það áttu
því margir erindi að Hamarsholti
og flestir dvöldi þar meðan á við-
gerð stóð. Fáir voru dagarnir sem
ekki voru gestir í mat eða kaffi og
oftast fleiri en einn eða tveir. Það
mæddi því mikið á húsmóðurinni.
Ekki heyrðist annað en þetta væri
sjálfsagður hlutur. Félagslyndi
Halldóru kom sér vel við þessar
aðstæður og ósjaldan voru fjörugar
samræður yfír borðum. Ekki lá hún
á skoðunum sínum um hin ýmsu
málefni og heitar gátu umræður
orðið ef talið barst að pólitík. í
meira en 40 ár veittu þau hjón þessa
„auka“ þjónustu, sveitungum sínum
og öðrum sem að garði bar.
Mikið heilsuleysi hijáði Halldóru
alla tíð, má teljast undravert hvern-
ig hún bar það og sinnti öllum störf-
um sínum sem heilbrigð væri. Þó
má segja að heilsan færi batnandi
eftir því sem á ævina leið þar til
fæturnir gáfu sig og hún gat ekki
borið sig um hjálparlaust.
í júní 1990 lést Kolbeinn eftir
stutta sjúkdómslegu, var hann
harmdauði öllum er til hans þekktu.
Halldóra tók fráfalli hans af ein-
stöku æðruleysi sem og þeim breyt-
ingum sem urðu þá á högum henn-
ar. Hún fór til dvalar að Blesastöð-
um á Skeiðum og naut þar frábærr-
ar umönnunar Ingibjargar og
starfsstúlkna hennar í rúmlega tvö
ár. í september 1992 fluttist hún
að Ljósheimum á Selfossi. Þar var
hún umvafin hlýju hjúkrunarfólks,
sem annaðist hana eins og best
verður á kosið. Þáttur Guðbjargar
við umönnun móður sinnar var slík-
ur að vart verður með orðum lýst.
Hvert tækifæri var notað til að sitja
hjá henni og stytta henni stundim-
ar. Alltaf var stutt í glettni Hall-
dóru og oft var glatt á hjalla síð-
ustu misserin þegar hún fór með
lausavísur_ og ljóð eftir sjálfa sig
og aðra. Óhætt er að segja að þá
fór hún á kostum. Það er bjart yfír
minningunni um móðursystur mína.
Henni á ég ákaflega margt að
þakka.
Hvíli hún í friði.
Arnþrúður Sæmundsdóttir.
í dag kveðjum við vinkonu okkar
og sveitunga, Halldóru Sturlaugs-
dóttur, Hamarsholti. Hún verður
jarðsungin frá Stóra-Núpskirkju og
lögð við hlið eiginmanns síns, Kol-
beins Jóhannssonar.
Dauðinn er ekki óvinur heldur
ævintýri. Er ekki hið nýja svið enn-
þá opnara, bjartara og fegurra en
það sem blasir við okkur hér? I
draumum okkar er það alltaf ljósi
vafið.
Halldóru man ég álíka langt aft-
ur og ég man eftir mér, hún var
tengd mínum foreldrahúsum, þar
sem maður hennar Kolbeinn var
bróðir fósturmóður minnar.
Hún var mjög félagslynd og hafði
gaman af því að hitta fólk og skipt-
ast á skoðunum, stundum skrapp
hún með manni sínum, þegar hann
var fenginn til að gera við einhvern
mótorinn sem hafði netað að ganga
sinn vanagang, og ekki spillti það
að mínu áliti að Guðbjörg dóttir
þeirra kæmi líka, því aldursmunur
okkar var ekki mikill og alltaf var
leikfélagi vel þeginn í sveitinni. Á
fallegum vetrarkvöldum var þeim
stundum boðið í kvöldmat, til að fá
tilbreytingu í hversdagslífið, því þau
t
Innilegar þakkir fyrir auðsýnda vináttu
og samúð við andlát og útför eigin-
konu, móður okkar, tengdamóður og
ömmu,
AÐALHEIÐAR JÓNASDÓTTUR,
Langholtsvegi 165a.
Hörður Haraldsson,
Ólöf Kolbrún Harðardóttir, Jón Stefánsson,
Haraldur Harðarson,
Björk Lind Harðardóttir,
Harpa Harðardóttir, Brynjar Freyr Stefánsson,
Róbert, Aðalheiður, Snorri, Arnór og Hörður Freyr.
áttu bíl til að skjótast á og voru
ekki bundin kvöldmjöltum sem öll
önnur heimili voru í þá daga. Þetta
voru alltaf ánægjulegar kvöldstund-
ir með líflegum umræðum og þá
gjarna gripið í spil, því ef einhveij-
um hefur þótt gaman að spila í
góðra vina hópi þá var það henni
Halldóru minni.
Hún var skyldurækin í störfum
sínum og vann öll verk af kost-
gæfni. Eigi má gleyma hennar aðal-
starfí, húsmóðurstarfínu, en því
miður er það vanmetið oft og tíðum.
Hún var gestrisin mjög, enda var
það víst eins gott, þar sem heimili
þeirra á Hamarsholti var stundum
líkara veitingastað en því að þar
byggju hjón með eina dóttur. Það
var að vísu árstíðabundið eins og
gjarnan er til sveita, en Kolbeinn,
maður hennar, læddist ekki einn
heim í mat eða kaffi af viðgerðar-
verkstæðinu sínu, heldur tók hann
með sér alla þá sem voru að gera
við bíla sína eða vélar og þeim báð-
um fannst þetta sjálfsagt. Halldóra
var dugleg að draga björg í bú, það
var gaman að sjá í búrið hennar á
haustin, allar þær tegundir af sultu,
saft og niðursuðuvörum sem hún
hafði tínt eða ræktað sjálf og allt
vel merkt og uppraðað.
Margar minningar tengdar Ham-
arsholti fljúga nú upp í hugann.
Einu sinni sem oftar komum við,
unga fólkið frá Haga, í kaffí til
hennar, bar hún þá fram kökur sem
líktust litlu umslagi. Hún tjáði okk-
ur að það væri ekki allt ætt í þess-
um kökum, innan í þeim var bréfm-
iði (eins og nú er í páskaeggjum)
með málshætti og ef við vorum
ekki nógu ánægð með þann sem
við tókum okkur fengum við bara
aðra og aðra köku og ég man að
það var orðið ansi lítið eftir í
kökuboxinu, þegar við yfírgáfum
kvöldkaffíð. Það var mikið gaman
og mikið fjör og eitt var víst, að
ekki sá hún eftir kökunum ofan í
allt þetta lið. Hvorki fyrr né síðar
hef ég fengið þessar forvitnilegu
kökur.
Hamarsholt var eitthvað öðruvísi
sveitabær heldur en hinir bæimir á
barnsins huga. Það var ekkert fjós
og engin fjárhús, það var bara bíla-
verkstæði og bensíntankur og svo
fóru að fást gosdrykkir í bensín-
skúrnum. Þetta var fyrsti vísirinn
að söluskála í sveitinni og sinntu
hjónin þeirri afgreiðslu jöfnum
höndum.
Halldóra hefur í mörg ár átt við
vanheilsu að stríða, en var vafín
væntumþykju og trausti frá manni
sínum og ekki síður sinni einkadótt-
ur, sem stóð eins og hetja við hlið
hennar. Hún síðari ár, eftir að sjúk-
dómur hafði að lokum þvingað hana
í hjólastól, kvartaði hún aldrei. Hún
tók ávallt á móti vinum sínum og
vandamönnum með bros á vör og
efast ég ekki um að brottfarnir vin-
ir og vandamenn í fyrirheitna land-
inu taka vel á móti henni.
Guðbjörgu og öðrum ættingjum
sendi.ég mínar hjartans kveðjur.
Hafðu þökk fyrir allt og allt.
Guðrún Haraldsdóttir.
Nú er hún Halldóra farin til
æðri heima. Halldóra var glaðsinna
og heilsteypt kona, maður vissi allt-
af hvar maður hafði hana. Það var
alltaf gaman að koma að Hamars-
holti. Hún átti góðan mann, Kol-
bein Jóhannesson vélvirkja, sem var
hennar stoð og stytta í lífinu og
hún kunni líka að meta það. Hall-
dóra og Kolbeinn voru samhent
hjón. Hún var mikil húsmóðir og
myndarleg í verkum sínum og þeg-
ar Kolbeinn var að gera við fyrir
menn á verkstæðinu komu margir
inn til þeirra og fengu bæði mat
og kaffi, því þau voru höfðingjar
heim að sækja. Þau hjónin höfðu
gaman að ferðalögum og gerðu
mikið af því á sumrin að skoða land-
ið sitt. Þau eignuðust eina dóttur,
Guðbjörgu, sem reyndist sönn og
góð og til fyrirmyndar hvað hún
hugsaði vel um móður sína eftir að
hún varð að fara á öldrunarheimili.
Ég þakka Halldóru fyrir allt og
votta Guðbjörgu samúð mína.
Bjarney Guðrún Björgvinsdóttir.