Morgunblaðið - 07.04.1995, Blaðsíða 28

28 FÖSTUDAGUR 7. APRÍL 1995
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Tilvera og trú
MYNPUST
Stöðlakot
MÁLVERK OG GRAFÍK
SVEINBJÖRG HALL-
GRÍMSDÓTTIR
Opið alla dagci kl. 14-18 (nema föstu-
daginn langa og páskadag kl. 16-18)
til 17. apríl.
Aðgangur ókeypis
ÞÓTT NÚ sé komið fram pólitískt
framboð á trúarlegum grunni verður
ekki sagt að trúin sé virkur þáttur
í daglegri umræðu hér á landi. Ef
eitthvað er rætt um þau mál er það
frekar á nótum stjórnsýslu og pen-
inga, en inntakið er sjaldnast ofar-
lega á baugi. Þetta á einnig við um
myndlistina; trúin hefur þar að
mestu verið utansviðs. Því vakti
mikla athygli fyrir rúmu ári þegar
haldin var á Kjarvalsstöðum stór
sýning á trúarlegum málverkum frá
hendi Magnúsar Kjartanssonar, sem
reyndist ein eftirtektarverðasta sýn-
ing ársins. Ef til vill var þar komin
ábending um að áhugi myndlistar-
fólks væri að aukast á slíkum við-
fangsefnum, og þá ekki endilega í
fastskorðuðu formi hefðbundinnar
táknfræði kristninnar, þó þaðan
væri grunnurinn fenginn.
Á þessum tíma árs þegar páskar
fara í hönd standa slík viðfangsefni
mönnum ef til vill nær en á öðrum
tímum, enda í eðli sínu betur fallin
til íhugunar um slík mál en t.d. jól-
in. Á sýningu sinni í Stöðlakoti er
Sveinbjörg Hallgrímsdóttir að fást
við tilveru og trú, samþættingu per-
sónulegra minna og kunnra tákna
kristinnar tilbeiðslu. Þetta gerir hún
með ólíkum hætti í olíumálverkum
og grafíkverkum, sem skiptast á
þessi tvö rými Stöðlakots.
Sveinbjörg lauk námi _frá mynd-
menntakennaradeild MHÍ á áttunda
áratugnum, en sneri aftur síðar og
útskrifaðist frá málaradeild 1992.
Hún á nokkrar samsýningar að baki
og hélt sína fyrstu einkasýningu á
Hótel Hjalteyri síðasta sumar, en
þetta er fyrsta sýning hennar á
suðvesturhorninu.
í olíumálverkunum er að fínna
SVEINBJORG Hallgrímsdóttir: Hinir háfleygu
tvenns konar nálgun við hið óræða.
Annars vegar eru myndbirtingar
andlegra vera í annari vitund, eins
og titlamir (t.d. „Bergnuminn“,
„Hinir háfleygu", „Þeir jarð-
bundnu") bera með sér, en hins
vegar er unnið út frá þekktum tákn-
um trúarinnar. Fyrri myndirnar
ganga ekki alveg upp; verumar eru
of mótaðar til að svífa lausar í efnis-
lausum heimi, en samt ekki nægi-
lega markaðar til teljast af holdi og
blóði.
í myndaflokknum „Dagurinn
langi“ (nr. 2-4) er hins vegar unnið
með físka, blóm og fugla í kunn-
uglegu táknum kross og hökuls; hér
er gott samræmi í notkun lita og
tákna, þar sem loft, láð og lögur
era til staðar jafnt sem birta kross-
ins. Hér er vel farið með þekkt við-
fangsefni.
Grafíkmyndirnar á efri hæðinni
era öllu jafnari en málverkin, og
vissulega sterkari hluti sýningarinn-
ar. Þessar einföldu myndir era unn-
ar með þurmál á koparplötu, og er
til eftirbreytni að Sveinbjörg sýnir
einnig tvær af þeim plötum sem hún
hefur þrykkt myndimar eftir, þann-
ig að gestir geti betur gert sér grein
fyrir eðli vinnunnar.
Myndaflokkurinn „Gef oss í dag
vort daglegt brauð“ (nr. 10-14)
byggist á postulínsdiski með hefð-
bundu bláu blómaskrauti (sem er
hér sýndur með koparplötunum),
þar sem afar fínlegar en fáar reglu-
legar línur ráða mynstrinu. Hér er
væntanlega um ættargrip að ræða
sem auðvelt er að gera að tákni
fyrir minningu góðra hluta; gagn-
sæir fískar verða síðan til að styrkja
þá Imynd og tengja kristninni enn
fastari böndum. Fuglar og blóm í
öðram myndum hér fylgja þeirri
ímynd eftir með stílfærðum hætti.
Það er fróðlegt að sjá möguleika
grafíklistarinnar nýtta með þessum
hætti til að skapa einföld en gríp-
andi myndverk. Sveinbjörgu tekst
hér vel upp, en olíumálverkin era
hins vegar ekki eins örugg í fram-
setningu, eins og áður er nefnt,
enda mörk tilveru og trúar vand-
meðfarin í helgum táknum. Þrátt
fyrir það er rétt að óska henni til
hamingju með sýninguna og óska
allra heilla í framtíðinni.
Eiríkur Þorláksson
Htíómburður
TONUST
Kristskirkja
HÁSKÓLAKÓRINN
Háskólakórinn. Stjórnandi Hákon
Leifsson. Miðvikudagur 5. april
1995.
FORVITNILEGT er að velta fyrir
sér hvers vegna sönghópar sækjast
eftir að halda tónleika í Krists-
kirkju. Víst er kirkjan sú fögur,
gott er að koma þangað og hljóm-
burður er góður, en góður fyrir
hvað? Enginn salur hefur hljómburð
sem er heppilegur öllum tónlistar-
flutningi. Hljómburðurinn í Krists-
kirkju er góður fyrir orgelið, fyrir
vissar samsetningar af kammer-
músik og fyrir einstaka einleiks-
hljóðfæri. Fjölmennur kór skilar sér
ekki eðlilega í þessum hljómburði,
góður kór nær illa að sýna sýnar
bestu hliðar, en lélegur kór getur
hugsanlega bjargað sér, kemur bet-
ur út en efni standa til. Megnið af
efnisskrá Háskólakórsins að þessu
sinni hefði ég kosið að heyra við
aðrar aðstæður, segjum t.d. í ís-
lensku óperanni, hún mundi skila
kórhljómnum sæmilega hreinum og
auðveldara væri einnig að greina
hvað vel er gert og hvað miður.
Tónleikamir hófust á því ágæta
kórverki Ave Maria, eftir Hjálmar
H. Ragnarsson. Ekki náði flutning-
urinn fyllilega til sálarlífs undirrit-
aðs, fannst lagið einhvem veginn
ofsungið. Dálítið á sama veg fór
fyrir Eg beið þín lengi, lengi, eftir
Pál ísólfsson, sungið með feiknleg-
um styrkleikabreytingum sem eru
heimatilbúnar og ég spyr, hvers
vegna? Sigfús Einarsson átti Ég á
það heima, lag sem undirritaður
hefur aldrei heyrt, fallegt lag sem
kórinn söng eðlilega og fallega. Hún
hét Abba-Labba-Lá kom dálítið eins
og skrattinn úr sauðarleggnum og
varð eins og hálfgerð boðflenna inn
I kór kirkjunnar. Samkvæmt efnis-
skrá átti næst að koma verk eftir
stjómandann. Hákon hafði þann
háttinn á að kynna hvert atriði fyr-
ir sig og má segja að ekki hafí ver-
ið vanþörf á, því engir textar vora
í efnisskrá. Gallinn á kynningunni
var sá að Hákon talaði bara við þá
sem sátu á fremstu bekkjunum,
undirritaður sat á aftasta bekk og
þar heyrðust afar sjaldan nokkur
orðaskil. Af meðfæddri skarp-
skyggni áttaði undirritaður sig þó
furðu fljótt á því að næsta lag var
ekki lag Hákonar, Unglingurinn í
skóginum, en lagið var ágætlega
samið og undirrituðum er nær að
halda að þar hafí farið Sonnetta
eftir Jón Asgeirsson, skal þó tekið
fram að ábyrgð þar á tekur undirrit-
aður enga, en lagið var honum
ókunnugt. Næst á eftir kom svo
verk Hákonar um Unglinginn í
skóginum. Verkið er töluvert í snið-
um, mörgu bregður fyrir, stokkið á
milli stílbrigða, póetískum augna-
blikum bregður fyrir, verkið er
langt, en því miður fannst mér
umbúðirnar bera innihaldið ofurliði.
• íslenskum þjóðlögum brá fyrir í
skemmtilegum útsetningum Hafliða
Hallgrímssonar og sum mjög fallega
sungin, eins og Nú vil ég enn í nafni
þínu, sem er perla og kórinn söng
vel. „Interesant“ en óíslenskar voru
útsetningar einhvers J. Heame á
þrem þjóðlögum. Mig granar að
Hákon hafí flutt einhveija kynningu
á útsetjaranum, en hún fór fyrir
neðan garð. Það sem upp úr stóð á
þessum tónleikum var nýtt verk eft-
ir Leif Þórarinsson sem hann kallar-
Dans. Textanum veit undirritaður
engin deili á, en veraldlegur var
dansinn sá ekki. Um var að ræða
einskonar óratóríu, þar sem Leifur
beitir ýmsum kóreffektum af ágætri
smekkvísi. Vonandi fær maður text-
ann I efnisskrána við sætu hlustun,
en hér var um töluvert áhrifamikinn
kórsats að ræða og var þetta fram-
flutningur verksins. Háskólakórinn
er líklega skipaður háskólanemum
sem koma og fara og er þá erfítt
um vik að koma upp fyrsta flokks
kór. Eins og kórinn er nú þyrfti
hann veralega miklu meiri þjálfun
í meðferð raddarinnar og textafram-
burður þarf að batna að mun, ef
ekki er hætt við að hljómurinn veri
flatur, eða mattur, og í raun hljóm-
lítill. Óskandi væri að kómum auðn-
aðist að bæta úr þessum hlutum,
því Hákon er duglegur og áhuga-
samur stjórnandi.
Ragnar Björnsson
Nýjar bækur
• ÚT er komin bókin Boðorðin
tíu. I bókinni eins og nafnið gefur
til kynna eru boðorðin tíu en þeim
fylgja greinargóðar skýringar á
merkingu hvers boðorðs fyrir sig.
Bókin er 96 bls. og útgefendur
eru þeir þeir Eggert Isólfsson og
Hallsteinn Magnússon. Þeir sáu
einnig um bókband sem er að
mestu leyti unnið í höndum.
Prentsmiðjan Oddiprentaði bókina
sem ersú minnsta sem fáanleger
í bókaverslunum hér á landi.
Ljós og skuggar
LJÓÐABÓKIN Ljós
og skuggar er nýút-
komin. Höfundur er
Þórarin Guðmunds-
son kennari á Akur-
eyri. Eftir hann hafa
áður birst Ijóð og
kvæði, frumort og
þýdd, í blöðum og
tímaritum.
„Vinátta og samúð
ásamt ljósi og skugg-
um mannlegra sam-
skipta sjást víða í ljóð-
um bókarinnar.
Auðsæ er einnig virð-
ing fyrir æskunni,
gleði hennar, vænt-
ingum og sársauka,"
segir m.a. í kynningu.
Höfundur leitar víða að yrkis-
efnum. Hann staldrar
við á æskustöðvunum
í Ólafsfirði, kemur í
Kjamaskóg, fylgir
móður Theresu um
fátækragötu, kennir
til með stríðshrjáðum
í Líbanon, dreymir í
Regent Park, þjáist
og gleðst í Rússlandi,
lofar súdanska töfra
og spjallar við höfund
lífsins.
Bókin er 84. bls.
og í henni eru 53 ljóð.
Offsetstofan á Akur-
eyri sá um prentun
og frágang. Kápu-
teikning er eftir Þór-
arin Má Baldursson. Bókin er gef-
in út af höfundi.
Þórarinn
Guðmundsson
Kammerkveðja
TONUST
Geröarsafn
KAMMERTÓNLEIKAR
Kammertónleikar. Leikin verk eftir
Matiegka, Mozart og Hindemith.
Þriðjudaginn 4. apríl 1995.
KVEÐJA til kammertónlistar-
innar mætti kalla þessa tónleika,
því Ingvar Jónasson fiðluleikari
mun hafa í hyggju að hætta, þar
sem hér er komið, þátttöku í þeirri
grein tónlistar, sem sameinuð er
undir nafninu kammertónlist. Ing-
var hefur þjónustað tónlistargyðj-
una I meir en hálfa öld og má rekja
margt í hennar húsum til handatil-
tekta hans. Hann á langan starfs-
dag við Sinfóníuhljómsveit íslands,
stóran hóp tónlistarmanna er notið
hafa kennslu hans og á þeim vett-
vangi, sem hann nú kveður, lifað
tímann frá því er hafist var handa
um að ryðja brautina, til þess nú
að nokkuð léttar er umleikis varð-
andi flutning kammertónlistar. Svo
sem góðum verkmanni sæmir
stendur Ingvar í hópi félaga sinna
en ætlar sér þó einum leik á só-
nötukvöldi þann 16. maí nk. í Gerð-
arsafni. í raun þarf ekki að lesa
Ingvari neinn lofpistil, því hann er
sá gæfumaður, að hafa átt sinn
þátt í þeim viðgangi tónlistar hér
á landi, sem menn í dag úndrast
stóram.
Tónleikarnir hófust á Næturljóði
eftir Wenzel Matiegka (1773-
1830), fyrir flautu víólu og gítar
en þar fór fyrir mönnum Ingvar
Jónasson á lágfiðlu en með honum
léku Martial Nardeau á flautu og
Snorri Örn Snorrason á gítar.
Matiegka naut nokkurra vinsælda
um sína daga í Vínarborg og
ástæðan fyrir því að Schubert
umritaði þetta verk og bætti við
sellórödd, mun vera sú, að heima
hjá honum var mikið iðkuð kamm-
ertónlist og faðir Schuberts lék í
þeim hópi á selló. Sjálfur mun
Schubert hafa verið nokkuð leikinn
á gítar, þó lítið hafi farið fyrir
þeirri kunnáttu. Verkið er ekta
klassík með skemmtilegri undan-
tekningu, sem er þriðji þátturinn,
„Zingara", er minnir nokkuð á
tékkneska danstónlist. Verkið var
ágætlega leikið, þó ekki verði mik-
ið gert við jafn veigalítið verk og
þessa gleymdu næturhljóma, hér
norður í kuldanum.
Ylurinn er enn lifandi hjá Moz-
art og í næsta verki, Kegalstadt-
tríóinu, var leikur Ingvars, Önnu
Guðnýjar Guðmundsdóttur á píanó
og Sigurðar I. Snorrasonar á klar-
inett, mjög fallega útfærður og þar
var gamla kempan, Ingvar, í essinu
sínu, enda margt fallegt að heyra
í lágfiðluröddinni.
Lokaverk tónleikanna var lítil
kantata eftir Hindemith, sem hann
nefnir Serenöðumar, er saman-
stendur af átta stuttum þáttum
fyrir sópranrödd, óbó, lágfiðlu og
selló. Á milli söngþáttanna era ein-
leiks-, dúó- og tríó-þættir og vora
þeir skemmtilegastir frá hendi höf-
undarins. Líklega er tónmál Hinde-
miths ekki alls kostar vel fallið
fyrir söng, því hann hugsar eins
og hljóðfæraleikari. Marta Hall-
dórsdóttir söngkona söng flest lög-
in af öryggi og verður hún ekki
sökuð um að tónmál söngraddar-
innar er óþægilega tyrfíð. Bryndís
Halla Gylfadóttir sellóleikari átti
mjög skemmilegan leik í einleik-
stokkötu. Kristján Þ. Stephensen
óbóleikari átti ágætan samleik við
söng Mörtu í sönglega besta lagi
verksins, Der Abend, sem er eins
konar víxlsöngur raddar og óbós
er var sérlega fallega fluttur af
báðum flytjendum., Bestu þættir
verksins vora dúó fyrir lágfiðlu og
selló og tríó fyrir óbó, selló og lág-
fiðlu, en báðir þessir þættir vora
glæsilega leiknir. Verkið endaði á
Góða nótt, þokkafullu lagi með
undirleik lágfíðlu og vora þessir
kveðjutónar fallega fluttir af Ing-
vari og Mörtu.
Áheyrendur þökkuðu listamönn-
unum fyrir góðan flutning en þó
sérstaklega Ingvari Jónassyni, sem
nú rýmir sæti sitt fyrir þeim sem
hann hefur leiðbeint um refílstigu
listarinnar. Hann getur vel við
unað sinn hag, því hann gróf sitt
pund ekki í jörð en hefur ávaxtaði
það sannarlega vel.
Jón Ásgeirsson