Morgunblaðið - 11.06.1995, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 11. JÚNÍ 1995 17
UMGENGNIN UM AUÐLINDIR HAFSINS
Þeir sem eiga minna
henda meiru
Minna hent
en áður
„ÉG VEIT að það er mikið um
það að bátar hendi fiski en ég
held að það sé minnst um þetta
á bátum eins og ég er á, þar
sem menn hafa nægan kvóta,“
segir ungur maður sem rær á
netabáti. „Því meiri kvóta sem
menn hafa því minni hætta er
á að menn hendi einhverjum
fiski að ráði, bæði er mönnum
sama þótt þeir fái ekki topp-
verð fyrir hvert einasta kíló
og eins er það að þeir sem eiga
nægan kvóta passa upp á að
eiga þorskkvóta í meðafla þeg-
ar þeir fara á ufsa eða ýsu.
Báturinn sem ég er með
kvótahæstu bátum á landinu
af sinni stærð. Þess vegna
hendum við litlu. Við höfum
verið á þorskanetum með 9“
möskva og það kemur ekki
neitt sem heitið getur af smá-
fiski í þau.
Það hefur gefið vel og við
höfum nánast dregið netin á
hveijum degi. Þess vegna höf-
um lendum við sjaldan í því
að vera með tveggja nátta fisk.
Það er líka eins og netin loki
sér oft í brælu og þá kemur
ekkert í þau að ráði.“
Hann segir hins vegar að
þegar menn séu með 6“ eða
7“ möskva komi smærri fisk-
ur. „Það kemur fyrir að það
sé kannski tonn í hverri trossu
og þar af séu 2-300 kíló af
undirmálsfiski. Ég hef séð
menn henda því. Menn þyrftu
að mega koma inn með allan
undirmálsfisk. Þetta veiðist
alltaf og ef mönnum er refsað
fyrir að koma með hann að
landi þá henda þeir honum.“
Sumir henda öllu sem er
dautt i netunum
- Heldur þú að báturinn sem
þú ert á sé dæmigerður fyrir
ástandið?
„Nei, ég held að flestir hendi
mun meiru en við. Þeir eiga
ekki jafnmikinn kvóta. Ég held
líka að það hafi aukist þegar
kílóið á leigukvóta fór yfir 95
krónur. Þá hættir það að borga
sig að leigja kvóta.
Sumir henda öllu sem er
dautt í netunum og það er tals-
vert um það að menn séu að
fá rusl frá öðrum í netin. Sum-
ir eru hrikalega grófir; dauð-
blóðga ekki neitt og koma ekki
með neitt í land annað en lif-
andi blóðgaðan stóran þorsk.
Ég veit um snurvoðarbát sem
ákvað að kasta þar sem hann
vissi til þess að ákveðinn neta-
bátur hafði verið í miklum
fiski. Hann fékk 20-30 tonn af
rusli sem hinn hafði skilið eft-
ir.“
- Heldur þú að aflaskerðing-
in hafi leitt til þess að meiru
sé hent en áður?
„Já, ég hugsa það. Menn
veiða ekkert minna þótt kvót-
inn sé skertur. Mismunurinn
kemur bara ekki í land.“
EG HEF ekki trú á að miklu sé
hent, að minnsta kosti ekki hér
um slóðir," segir útgerðarmaður og
skipstjóri á vertíðarbát. „Það er
reyndar mjög einstaklingsbundið
hvað miklu er hent í sjóinn. Sumir
eru algjörir ribbaldar."
Líkt og fleiri var hann tregur til
að tjá sig um fisk fyrir borð og ekki.
viss um ágæti loforðs um nafnleynd.
„Er það ekki eins og með afla-
dagbækurnar sem við vorum iátnir
halda fyrir Hafró. Það stóð Trúnað-
armál á hverri síðu en samt komst
Veiðieftirlitið í þær. Enda er ekkert
að marka þessar veiðiskýrslur sem
menn eru að gera. Hvað heldur þú
að menn séu að gefa upp afla sem
fer framhjá vigt eða vísa á bleyðurn-
ar þar sem þeir fiska? Yfirvöld skilja
ekki hvað það skiptir miklu að finna
góða bletti.“
Breytt útgerðarmynstur
„Ég veit dæmi þess að menn hafi
hent íjórum tonnum af þorski bara
úr einni netatrossu. Þorskurinn er
harðger og eitthvað af honum fer
lifandi í sjóinn aftur, en ýsan þolir
ekki svona meðferð. Annars hefur
útgerðarmynstrið breyst svo mikið
að það er miklu minna um þetta á
netunum en áður. Nú draga allir upp
ef hann spáir brælu og eins fyrir
helgarfrí. Þegar mikill þorskur er á
miðunum draga menn hvern einasta
dag. Ég held að staðan sé verri í
trollinu. Ég veit um ísfisktogara sem
fékk þau fyrirmæli í byijun fískveið-
iársins að þar kæmi enginn smáfísk-
ur um borð.“
„Ég held að það sé mest hætta á
að fiski sé hent yfir sumarið þegar
kvótaárið er að verða búið,“ segir
hann. Skýringuna segir hann vera
þá að sumstaðar er hægt að landa
óslægðum þorski á vetrarvertíðinni
og fá fyrir hann fullt verð. Annars
staðar verður að landa öllu slægðu.
Þetta veldur því að þeir sem geta
landað óslægðu freistast til að ná
sem mestu af þorskkvótanum á vetr-
arvertíðinni og verða síðan lens yfír
sumarið.
Kvótinn minnkaði en ekki
skuldirnar
- Hvers vegna henda menn físki?
„Þorskkvótinn hjá mér er til dæm-
is kominn niður í þriðjung af því sem
hann var, en skuldirnar voru ekkert
skomar niður. Menn hugsa sig tvisv-
ar um áður en þeir koma með verðlít-
ið hráefni. Menn hirða betri fískinn.
Þetta sást vel þegar kvóti var settur
á humarinn, þá virtist hann stækka
heilmikið! Það fer töluvert í sjóinn,
þegar á heildina er litið, og talsverðu
er smyglað framhjá."
Minna framhjá vigt
- Hvað fer mikið framhjá vigt?
„Það hefur minnkað mikið frá því
sem var. Þó „hverfur" eitthvað af
físki sem er borgað milliliðalaust.
Það er ekki nokkur leið að átta sig
á því þótt 5% af afla fari þannig,
það er innan eðlilegra frávika.
Eftirlitið er orðið miklu meira og
minni möguleikar á að landa fram-
hjá vigt en áður. Það var hægt að
lauma framhjá í gámaútflutningi og
það bjargaði mörgum en nú er það
búið. Litlu vinnslurnar eru líka hætt-
ar að standa í þessu.“
Pjórðungur
af humrinum
í sjóinn
„ÉG hef ekki kynnst því mikið
að fiski sé hent og hef aldrei tek-
ið þátt í að henda þorski. Hann
er allur hirtur hjá okkur,“ sagði
ungur sjómaður á humarbáti en
í vetur reri hann á netabáti.
Meira af afla fer fyrir borð á
humrinum. „Við lentum einu sinni
í því að fá töluvert af smákarfa
í humartrollið og hann fór aftur
í sjóinn. Smáhumarinn og allur
kvenhumar fer aftur í sjóinn,
enda má ekki koma með hrygn-
una í land. Ég hugsa að það sé
samt ekki nema um fjórðungurinn
af aflanum sem fer aftur í sjóinn."
-----»■■■■» ■ ♦-
Vildu meðgjöf
með þorskinum
„VIÐ fengum 10 tonn í einu hali
af 10-12 kílóa þorski og áttum
lítinn kvóta,“ segir bátasjómaður
til margra ára.
„Skipstjórinn fór í símann og
hringdi víða meðan við fórum að
gera að og ísa aflann í kör. Kall-
inn bauð fiskverkendum meira að
segja að fá þetta gefins, ef þeir
vildu skaffa kvóta. Það vildi eng-
inn ganga að því. Hins vegar vildu
þeir alveg taka við þessu ókeypis,
ef við leggðum til kvótann og
borguðum flutningskostnað undir
aflann! Eftir klukkutíma gafst
hann upp. Þá var eitt og hálft
tonn komið í lestina, hitt fór í sjó-
inn. Nú er ekkert hirt nema 4
kíló og yfir. Öllum þorski undir
4 kílóum er hent.“
Velkomin um borð í Boeing 737 vél Emerald Air til Englands. 30 júní hefst reglubundið flug Keflavik -
London - Keflavík alla þriðjudaga og föstudaga. Nýr valkostur í farþegaflugi og ódýr fargjöld. Góða ferð!
Sölustaðir:
Ferðaskrifstofan Alis, sími 565-2266
Ferðaskrifstofan Ferðabær, sími 562-3020
Ferðaskrifstofa Reykjavíkur, sími 562-1490
Ferðaþjónusta bænda, slmi 562-3640
Öll gjöld innifalin i verði Ferðaskrifstofa Stúdenta, sími 561-5656
EMERALD AIR
Með okkur ferðu lengra fyrir minna