Morgunblaðið - 11.06.1995, Blaðsíða 38

38 SUNNUDAGUR 11. JÚNÍ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
Plöntur í pottum
og kerjum
wNÚ ÞEGAR sumar-
blómin eru að da-
koma á markaðinn
fara margir garðeig-
endur að skipuleggja
útplöntun á þeim. En
ekki eru þó allir með
garð. Þeir sem hafa
svalir geta auðveld-
lega gert notalegt
hjá sér þrátt fyr>r
garðleysið. í verslun-
um með vörur fyrir
ræktendur fást ýms-
ar gerðir af pottum
og keijum úr plasti,
timbri, leir og stein-
steypu. Það er um
gera að láta hug-
myndaflugið ráða og
rækta einnig í bölum, fötum eða
þeim ílátum, sem fólk á í geymsl-
um sínum og þá jafnvel mála þau
í líflegum litum. Gefum lífinu lit!
Plöntur njóta sín ekkert síður í
keri en í beði. Ef rými leyfir er
hægt að skapa tijálund á svölun-
um eða við útidyrnar. Pottar og
ker fara líka vel á útipallinum,
möguleikamir eru óteljandi. Fyrr
á tímum voru t.d. ávaxtatré tækt-
uð í keijum í suðurlöndum. Á ís-
landi getum við haft ýmsa runna
t.d. rósakvist , himalajaeini, blá-
topp eða ungt tré s.s. birki, sem
síðar, þegar
það verður of
stórt til að hafa
í potti, má gefa
einhveijum sem
er með garð eða
sumarbústað.
Þá fara vel í
kollum og kirn-
um ýmsar
kryddjurtir og
jafnvel græn-
meti sem bæði
má njóta og
neyta.
Það sem þarf
að hafa í huga
við val á keijum
til ræktunar tijáa eða fjölærra
blóma, er að kerin þoli að standa
úti yfir veturinn, það er að segja
séu frostþolin, ef ekki er mögu-
leiki á að kom þeim fyrir inni yfir
veturinn. Ker fyrir sumarblóm
getum við tæmt og geymt inni.
Ilátið þarf að hafa gat á botninum
og rétt er að hafa grófa mold í
botninum svo að vatn renni burt
ef sumarið verður vætusamt.
Huga þarf vel að vökvun, því í
mikilli sól 'vill moldin þorna fljótt,
sérstaklega ef pottarnir eru litlir.
Áburðargjöf er nauðsynleg, um
það bil teskeið af fljótandi blómaá-
burði þrisvar á sumri.
Við val á plöntum í kerin er um
að gera að láta sköpunargleðina
ráða. Þegar valin eru blóm í ker
fer oft vel á að hafa hávaxið blóm
í miðju t.d. tárablóm (fúksíu),
möggubrá, meyja-
blóma, garðakorn-
blóm eða ’ glitfífil
(dalíu). Með því er
síðan sett lágvaxn-
ara blóm svo sem
brúðarauga (lobel-
ía), skjaldflétta eða
bergflétta, en marg-
ar fleiri tegundir eru
á markaðnum og
alltaf koma nýjar
tegundir, afbrigði
og sortir.
Mjög fallegt er að
rækta fjölær blóm í
pottum. Þá má hafa
eina tegund í potti
t.d. musterisblóm,
austurlandalilju
(brúsku, Hostu), geislablöðku,
stjömublöðku eða steinbijóta,
sem sóma sér mjög vel einstakar.
Síðan er hægt að láta nokkra
misstóra potta standa saman.
Mjög skemmtilegt er að rækta
húslauka (Sempervivum) í keri.
Þeir eru með kringlóttar blað-
hvirfíngar, sígrænir og oft með
dökkrauða blaðjaðra. Þeir
blómstra mjög fallegum og sér-
kennilegum blómum, rauðum eða
dökkbleikum á háum stönglum.
Þeir em þurrkþolnir og þrífast
best í sandblandaðri mold. Hafður
er kúfur á pott-
inum þannig að
það myndist
þúfa. Húslauk-
ar fjölga sér
þannig að það
vaxa út hliðar-
skot og á enda
þeirra vex nýr
laukur sem
skýtur rótum.
Þeir þekja
þannig yfir-
borðið fljótlega
og nærri klæða
það. Fleira er
hægt að rækta
í pottum. Má
þar nefna jarðarber, steinselju,
graslauk og annað krydd. Þá er
bara að fara af stað í gróðrar-
stöðvarnar og láta síðan hug-
myndaflugið ráða.
Að hausti þarf síðan að ganga
frá pottunum fyrir veturinn. Ker
með sumarblómum eru tæmd
eins og fyrr getur, en leirkeijum
með fjölærum blómum og runn-
um þarf að koma fyrir á frost-
lausum stað. Plastpottar og
steypt ker þola að vera úti yfir
veturinn. Leirpottar geta sprung-
ið vegna þess að þeir halda í sér
raka sem síðan frýs. Ef svalir eru
yfirbyggðar og moldin nær að
þorna fyrir veturinn gætu þeir
þolað að standa úti. Einnig má
láta pottana standa í óupphituð-
um anddyrum eða bílskúrum þar
til aftur fer að vora.
BLOM
VIKUNNAR
310. þáttur
Umsjón Ágústa
Rjörnsdóttir
GÓLFFATAí nýju hlutverki
sem blómapottur fyrir
hnoðra.
ÞETTA er hugmyndaflug, að rækta húslauka
í borðstofustólnum.
ÍDAG
VELVAKANDI
Svarar í síma 569 1100 frá 10-12 og 14-16
frá mánudegi til föstudags
SKÁK
Umsjón Margcir
Pctursson
HVÍTUR leikur og
vinnur Staðan kom
upp í sveitakeppni Mið-
Evrópuþjóða í vor,
Mitropa Cup. Alþjóðlegi
meistarinn Andy Huss
(2.415) frá Sviss var með
hvítt og átti Ieik, en þýski
alþjóðameistarinn Er-
hard Schmittdiel
SAUTJÁN ‘ ára finnsk
stúlka með margvísleg
áhugamál:
Maarit Kerola,
Kerolant 42 PPA 2,
69100 Kannus,
Finland.
ÞRJÁTÍU og fímm ára
ísraeli með áhuga á nátt-
úrulífí, menningu þjóða,
ferðalögum, tónlist o.fl.:
Yossi Cohen,
Box 18449,
IL-91183 Jerusalem,
Isreal.
(2.485) var með svart.
18. Rg6! og svartur gafst
upp.
LEIÐRETT
Tónleikar eru í
Seltjarnarneskirkju
í frétt í laugardagsblaði
um tónleika Sigrúnar
Hjálmtýsdóttir og Bama-
kórs Grensáskirkju næst-
komandi mánudagskvöld
sagði ranglega að tónleik-
amir yrðu í Grensáskirkju.
Þeir verða í Seltjamames-
kirkju og hefjast kl. 20.30.
Vondir menn í
Vesturbæ
KÆRI VELVAKANDI.
Mig langar til þess að
vekja máls á leiðinlegum
atburði sem átti sér stað
í gær. Sonur minn og ég
fómm inn í Skeifu í gær
og keyptum þar nýtt
fjallahjól handa honum.
Hjólið kostaði 46.000
krónur og sá ungi heim-
sótti mömmu sína í vinn-
unni til að sýna henni
hjólið. Þetta var um
klukkan hálf fjögur.
Klukkan fímm fór
hann á sundæfingu í
Sundlaug Vesturbæjar
og læsti hjólinu vel og
vandlega með því að
vefja lásnum utan um
stellið og grindverk sem
þarna er. Um klukkan
hálf átta þegar halda
átti heim á leið var hjólið
horfið, lásinn klipptur í
sundur og hefur hjólið
ekki sést síðan. Hann
naut þess að eiga hjólið
tæpa tvo klukkutíma. Ég
held þetta hljóti vera
met! Af þessu mega
menn draga þann lær-
dóm að ekki sé óhætt að
skilja reiðhjól eftir óvökt-
uð á stæðum utan við
almenna samkomustaði
svo sem sundlaugar og
kvikmyndahús. A nótt-
unni ættu menn undan-
tekningalaust að læsa
hjólin inni í húsi.
Hitt er svo mjög
gremjulegt að hér í vest-
urbæ ganga sögur um
menn í Gamla vestur-
bænum sem gera ungl-
inga út til að stela hjólum
og borga þeim 5.000
krónur fyrir.
Fyrr í vetur hvarf okkur
annað hjól frá sama stað.
Ég lét nemendur mína í
Hagaskóla frétta af
þessu bæði með því að
segja nokkrum þeirra frá
og eins með því að
hengja varlega orðaða
tilkynningu upp. Innan
við tólf tímum eftir að
sagt var frá hvarfínu var
hjólið komið aftur á þann
stað þaðan sem það var
tekið! Góð sambönd, eða
hvað? Hjólið sem núna
var stolið er Trek 830
MOUNTAIN TRACK
með skiptingu í hand-
föngunum, GRIP SHIFT,
vínrautt að lit með króm-
aða framlengingu á
handföngunum. Mikið
væri ljúft að sjá hjólið
aftur fyrir framan Sund-
laug Vesturbæjar.
FIosi Kristjánsson
aðsto ðarskólastj óri
Hagaskóla.
Nýja
símaskráin
HILDEGARD Þórhalls-
son hringdi og kvartaði
yfir nýju símaskránni.
Hún telur að hún komi
ekki að gagni því svo
margar villur eru í henni
og það er dýrt að hringja
í 03, t.d. kostar ein mín-
úta þar 28 krónur. Land-
síminn mun því græða
mikið á fólki vegna þess
að það þarf að nota sím-
ann stöðugt til að afla
sér réttra upplýsinga um
símanúmer. Henni fínnst
símaskráin vera vörusvik
við neytendur og gaman
væri að vita hvað Neyt-
endasamtökin hefðu að
segja um þetta mál.
Farsi
„þcé> t/iLL nú bara. svo érlL ab þab er
vistfrxbUega, rétt."
Pennavinir
Víkverji skrifar...
EKKI VAR hægt að hrópa
húrra fyrir lofthita í maímán-
uði. En bjartur var hann og fagur,
sem oft áður, hér á suðvesturhorn-
inu. Og ljúft var að lifa þessa fögru
vordaga og að fá að njóta þessa
árvissa kraftaverks, sem vorkoman
og vöknun lífríkisins í umhverfinu
er.
Vormenn íslands hétu þeir í
munni manna, sem fyrr á tíð stóðu
fyrir framfaramálum í samfélag-
inu. Sem betur fer eru þeir, vor-
mennirnir, fjölmargir enn í dag,
sem leggja hendur á plóg framfara
víðsvegar um samfélagið og þjóð-
arbúskapinn.
Já, það vorar í þjóðarbúskapn-
um, þrátt fyrir ja-ha-háið hjá pósti
og síma, eftir langan og strangan
kreppuvetur. Okkur tókst að sá til
uppskeru, sem vonandi verður
ríkuleg. Guði sé lof að við átum
ekki útsæðið, eins og skammsýnir
vildu.
XXX
EKKI ERU allar fréttir vorlegar
þessa dagana, það er já-
kvæðrar ættar.
Sumir flokka sinubruna, jafnvel
um varptima, sem óvitaverk. Samt
sem áður er um skemmdarverk að
ræða, sem bitnar á gróður- og líf-
ríkinu. En það flokkar vart nokkur
maður það undir óvitaskap þegar
drukknir einstaklingar aka stoln-
um bíl á hvað sem fyrir verður í
gróðurreitum Heiðmerkur, þar sem
„grænir fingur“ unnu áratuga
störf.
Það er því miður að verða dag-
legt brauð í þéttbýli að ráðist sé á
eignir og einstaklinga, verðmæti
skemmd, vegfarendur meiddir og
rændir. Fólk er jafvel ekki öruggt
í heimahúsum.
í vikunni var greint frá krökk-
um, vart af barnsaldri, sem veikir
urðu af landadrykkju. Alls konar
eiturlyf eru gróðalind óvandaðs
fólks og vegvísir fómarlamba niður
í svaðið — jafnvel í ótímabæran
dauða. Viðbrögð samfélagsins eru
ekki nægilega virk. Vettlingatök
duga ekki í þessum efnum!
xxx
KAUPGLEÐI almennings
eykst, segir Vísbending,
vikurit um efnahagsmál.
Ritið segir að innflutningur
fyrstu þijá mánuði líðandi árs hafí
verið fjórðungi meiri en á sama
tíma í fyrra. Þar var fyrst og
fremst um rekstrar- og fjárfesting-
arvörur að ræða. Vélar og tæki til
atvinnurekstrar voru flutt inn fyrir
2,5 milljarða króna á þessum tíma,
sem er 40% aukning!
Síðan segir ritið að eftirspurn
almennings hafi og aukizt, sem
leitt hafi til þess að innflutningur
á neyzluvörum jókst stórlega. Bíla-
innflutningur jókst, svo dæmi sé
tekið, um 24% á fyrstu fjórum
mánuðum ársins. Og Vísbending
spáir því að „kaupgleði almennings
muni aukast að miklum mun þegar
líða tekur á árið“.
Kaupgleði almennings vitnar um
vaxandi bjarsýni landans. Rétt er
samt að gefa gömlu heilræði horn-
auga: Gakktu hægt um gleðinnar
dyr. Samfélaginu veitir sum sé
ekki af því að nota byijandi hag-
vöxt til að greiða niður samansafn-
aðar skuldir og mynda nýja vara-
sjóði - í stað þeirra tæmdu.
xxx
KJALARNESÞING hið forna
skaut upp fréttakolli á
dögunum.
Vorþing eða héraðsþing hófust
snemma á þjóðveldisöld. Elzt voru
Kjalarnesþing í landnámi Ingólfs
Arnarsonar og Þórsnessþing á
Snæfellsnesi. Þing þessi stóðu í 4
til 7 daga í 5. og/eða 6. viku sum-
ars. Bændur og landeigendur- voru
skyldir til að mæta til lögskila.
Hérðaðsþingin skiptust í sóknar:
þing (dómþing) og skuldaþing. í
dómi sátu 36 menn. Á skuldaþing-
um luku menn gjöldum og fjölluðu
um verðlag innan vorþingssóknar.
Fjöldi vorþinga er ekki vitaður
fyrir skiptingu landsins í fjórðunga
um 965; þá voru þau 13 en fækk-
aði fljótlega. En djúpt liggja rætur
þinga á Islandi.