Morgunblaðið - 12.07.1995, Blaðsíða 4

4 MIÐVIKUDAGUR 12. JÚLÍ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Norsk yfirvöld meinuðu Má SH að leita viðgerðar í norskri höfn
„Skipi og
áliöfn stefnt
í hættu“
Utanríkisráðuneytið óskar skýringa
og endurskoðunar á ákvörðuninni
SENDIHERRA Noregs á íslandi var síðdegis í gær kallaður á
fund í utanríkisráðuneytinu til að veita viðtöku kröftuglegum
mótmælum af hálfu Halldórs Ásgrímssonar utanríkisráðherra,
vegna þeirrar ákvörðunar norskra stjómvalda að meina togaran-
um Má SH 127 frá Ólafsvík að leita viðgerðar í norskri höfn
og snúa honum til íslands í kjölfarið. Skipið fékk eitthvert rekald
í skrúfuna á sunnudagsmorgun þegar það var á veiðum sunnar-
lega í Smugunni og kveðst Svavar Þorsteinsson. útgerðarstjóri
Más telja mikla áhætta fylgja því að sigla skipinu til Islands.
Utanríkisráðuneytið
hefur óskað skýringa á
ákvörðun Norðmanna og
að hún verði þegar í stað
tekin til endurskoðunar.
Norski sendiherrann kom
mótmælunum á framfæri
við stjómvöld í heimalandi
sínu í gær þar sem þau
era nú til umfjöllunar.
Sendiherranum mun ekki
hafa verið kunnugt um
brottvísun Más.
„Ég er þeirrar skoðun-
ar að norsk stjómvöld hafi lagt
skipið og áhöfnina í hættu með
þessari óígranduðu ákvörðun
sinni, því hreppi skipið illviðri á
opnu hafi með takmarkaða sjó-
hæfni og hraða er voðinn vís,“
segir Svavar. Hann kveðst vera
þess fullviss að eina ástæðan fyrir
framferði norskra stjórnvalda sé
að skipið var að veiðum í Smug-
unni, en þar sé um að ræða alþjóð-
legt hafsvæði að hans mati.
Rekinn úr norskri lögsögu
Már kom í Smuguna fyrir um
tveimur vikum með fímmtán
manna áhöfn og var á veiðum
sunnarlega í Smugunni á sunnu-
dagsmorgun þegar eitthvert rek-
ald festist í skrúfu hans með þeim
afleiðingum að nærri drapst á vél-
inni. Var talið að um net væri að
ræða. í samráði við útgerð Más
var ákveðið að sigla til Honn-
ingsvág nyrst í Noregi. Skipið
getur aðeins siglt á hálfri ferð,
um fímm sjómílur á klukkustund,
og tók siglingin til Noregs rúma
tvo sólarhringa. Hafnaryfírvöld í
Honningsvág sáu enga meinbugi
á að veita skipinu aðstoð sína og
hafði verið bundið fastmælum að
kafarar í bænum myndu skera úr
skrúfunni og að skipinu yrði veitt
önnur þjónusta.
„Lóðsinn var kominn um borð
og við áttum aðeins örfáa metra
ófama að bryggju þegar tilkynn-
ing barst frá hafnaryfírvöldum
þess efnis að hermálayfírvöld í
Noregi hefðu sent boð um að við
mættum ekki leggjast að bryggju.
Engar skýringar vora gefnar,"
segir Reynir Georgsson skipstjóri
Más.
„Okkur var strax snúið til baka
að eyju sem er þama 16 milur í
burtu og köstuðum þar ankeram
meðan við biðum. Norska varð-
skipið Nornin kom síðan á vett-
vang með kafara sem fóra niður
að skrúfunni. Síðan funduðu þeir,
mátu stöðuna þannig að við gæt-
um siglt sjálfir og ákváðu að reka
okkur úr lögsögunni og að við
fengjum enga þjónustu í Noregi.
Þeir vildu varla upplýsa
okkur um hvað væri í
skrúfunni, sögðu fyrst að
það væri net en síðan að
það væri tóg.
V arðskipsmennimir
spurðu okkur hvar við
hefðum verið á veiðum og
það lá í loftinu að þar sem
við voram í Smugunni
voru viðtökumar þessar.
Þeir spurðu líka hvort við
væram á heimleið og mér
skildist að ef svo hefði
verið, hefðum við sjálfsagt fengið
þessa þjónustu. En þar sem ég
svaraði því ekki beint var niður-
staðan þessi. Þetta er forkastanleg
framkoma. Ég hélt ekki að það
myndi gerast í nokkra siðmennt-
uðu landi að skipi í þessari stöðu
væri neitað um aðstoð, og hefði
ekki trúað því að óreyndu.“
Nötrar og skelfur
Reynir hafði síðan samband við
útgerð Más og Eið Guðnason
sendiherra íslands í Noregi, sem
gerði honum grein fyrir að hann
gæti ekki neitað að hlíta fyrirmæl-
um Norðmanna.
Nomin fylgdi Má út fyrir fjög-
urra mílna landhelgislínu Noregs
og sóttist ferðin seint þar sem
skipin höfðu 6-7 vindstig á móti
sér, en Reynir kvaðst búast við
að vera kominn út fyrir línuna um
klukkan ellefu í gærkvöldi. „Við
eram aðallega hræddir við að
valda skemmdumá skipinu því það
nötrar allt og skelfur ef við setjum
eitthvert álag á vélina, sem getur
orsakað leka og eyðileggingu á
búnaðinum. Mér fínnst engan veg-
inn forsvaranlegt að leggja út á
opið haf í þessu ástandi, enda
myndum við vera um átta sólar-
hringa á leiðinni miðað við að ekk-
ert færi úrskeiðis í veðri eða bún-
aði vegna þess hversu hægt við
förum. Skipið er vanbúið til sigl-
inga og þetta eru aðstæður sem
ég legg ekki út í nema í algerri
neyð,“ segir Reynir.
Að sögn Svavars hefur verið
ákveðið að Már haldi kyrru fyrir
utan við fjögurra mílna lögsöguna
í von um að afstaða Norðmanna
breytist við aðgerðir íslenska
utanríkisráðuneytisins, en staðan
verði metin að nýju snemma í
dag. Einnig sé mikilvægt að at-
huga hvort að skip sem lendi í
vandræðum í Barentshafi geti
sótt neyðaraðstoð til Noregs eða
ekki. Svavar segir fjárhagslegt
tjón útgerðarinnar vegna þessara
atburða nema nokkrum milljónum
króna en of snemmt sé að áætla
það til fulls.
Reynir
Georgsson
skipstjóri.
TOGARINN Már við bryggju í Ólafsvík fyrir nokkrum árum.
Skipið er 493 brúttórúmlestir og 53 metra langt.
STRANDGÆSLUSKIPIÐ Nornin fylgdi Má frá landi
í gær. Myndin var tekin í Smugunni í fyrra.
Halldór Ásgrímsson
utanríkisráðherra
Spillir
fyrir sam-
skiptum
ríkjanna
HALLDÓR Ásgrímsson utan-
ríkisráðherra segir að aðgerð
norsku strandgæzlunnar, er
hún vísaði togaranum Má út
úr norskri landhelgi í gær-
morgun, spilli fyrir samskipt-
um ríkjanna í fískveiðimálum.
Norðmenn sýni afar lítinn
samningsvilja. Halldór segir
að íslenzk stjórnvöld hafí enn
ekki fengið viðbrögð við harð-
orðum mótmælum, sem
norska sendiherranum í
Reykjavík voru afhent í gær.
„Við höfum fordæmt að-
gerð Norðmanna og teljum
að hér sé um að ræða skip,
sem er vélarvana og er ekki j
hægt að senda í þessa sigl-
ingu milli íslands og Noregs
nema af því geti stafað veru-
leg hætta,“ segir Halldór.
„Ég tel það vera skyldu okkar
að sinna skipum, sem lenda
í slíkum vanda, og ég átti
ekki von á að Norðmenn
gripu til slíkra aðgerða.“ |
Myndum veita norskum )
skipum þjónustu j
Utanríkisráðherra segist
minna á að fjöldi norskra
skipa sé að veiðum í íslenzkri
lögsögu, samkvæmt sam-
komulagi þar um við Norð-
menn. „Okkur dytti ekki ann-
að í hug en að veita þeim
skipum þjónustu, ef þau
þyrftu á að halda,“ segir
Halldór. )
Hann segist telja að málið k
spilli fyrir samskiptum ís-
lands og Noregs í fískveiði-
málum. „Ég átti von á að
menn ætluðu sér að reyna að
sigla lygnan sjó. Það hefur
verið bærilegt samband miili
ríkjanna undanfarna mánuði,
án þess þó að samkomulag
hafí náðst. En með þessari j
aðgerð og framkomu Norð-
manna gagnvart rækjuskipi
fyrir nokkru síðan, eru þeir )
að sýna afar lítinn vilja, svo
ekki sé meira sagt,“ segir
Halldór Ásgrímsson.
Torstein Myhre yfirmaður norsku strandgæzlunnar
Engín hætta á ferðum ,
og skipinu því vísað frá
TORSTEIN Myhre, yfirmaður
norsku strandgæzlunnar, segir að
engin hætta stafi af því að sigla
togaranum Má til íslands til að
hreinsa úr skrúfu skipsins. Hem-
aðaryfírvöld í Noregi hafi því
ákveðið að framfylgja tæplega
ársgömlum reglum norskra stjórn-
valda um að skip, sem stundi veið-
ar í Smugunni, fái ekki að sækja
þjónustu í norska höfn.
Myhre sagði í samtali við Morg-
unblaðið að kafarar strandgæzl-
unnar hefðu kannað ástand skrúfu
og stýrisbúnaðar Más, þar sem
skipið lá úti fyrir Honningsvág, og
niðurstaða gæzlunnar hefði verið
sú, að skipið gæti siglt með sex
hnúta ferð. „Skipinu var þá vísað
Hermálayfirvöld
framfylgdu pólitísk-
um ákvörðunum
frá landi,“ segir Myhre.
Hann segir að strandgæzluskip-
ið Nornin hafí þá fylgt Má frá landi
áleiðis út fyrir fjögurra mílna land-
helgismörk Noregs. Myhre segist
telja að skipið muni nú halda til
Islands.
Pólitísk ákvörðun
Myhre segir að strandgæzlan sé
ekki sammála því mati skipstjórans
á Má að skipinu geti verið hætta
búin á leiðinni yfír hafið. „Kafarar
fóru niður að skipinu og könnuðu
ástand þess. Már er eitt af skipun-
um, sem hafa veitt í Smugunni,
og það hefur verið tekin pólitísk
ákvörðun um að þau skip fái ekki í
aðgang að norskri höfn. Við fórum |
eftir þeirri ákvörðun og hermálayf-
irvöld vísuðu skipinu frá.“
Aðspurður hvernig það verði
metið, þegar íslenzk skip á Smugu-
veiðum eigi í erfiðleikum, hvort þau
fái að koma til hafnar í Noregi,
eður ei, svarar Myhre því til að í
þeim tilfellum, sem mannslíf séu
ekki í hættu, verði skipum vísað
frá. „Skipið er fullkomlega stjórn-
hæft. Það nær ekki fullum hraða
en það er engin hætta á ferðum,“
segir Myhre.