Morgunblaðið - 12.07.1995, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 12. JÚLÍ 1995 29
AÐSENDAR GREINAR
í 1. TBL. 2. árg. 1995 Kvenna-
póstsins í Kópavogi, sem nýlega
var borinn í hús, er grein á forsíðu
við viðamikiíli fyrirsögn: „Löglegt
en siðlaust". Er grein þessi undir-
rituð sex nöfnum Kvennalistans í
Kópavogi. Greinin er hrein aðför
að Helgu Sigurjónsdóttur, bæjar-
fulltrúa í Kópavogi, og eins og
einkennir slík skrif er látið sem
verið sé að leggja sannleikann á
borðið, en í raun er sannleikanum
haldið undan eða hann dreginn
upp á blekkjandi hátt.
Töluverðar umræður hafa verið
á opinberum vettvangi um ástæð-
una fyrir fylgistapi Kvennalistans
í síðustu alþingiskosningum. í
þeim umræðum hefur m.a. verið
bent á einn þátt sem afdrifaríkan,
en hann er sá hvernig staðið var
að forvali á listann í Reykaneskjör-
dæmi. í júníblaði Veru, tímariti
um konur og kvenfrelsi, er leitað
álits nokkurra einstaklinga sem
fylgst hafa náið með stjórnmálum
í landinu, um ástæður fyrir tapi
Kvennalistans. Þar segir Þorgerð-
ur Einarsdóttir félagsfræðingur
m.a. að Reykjanesanginn hafi
umgengist lýðræðið og eigin út-
skiptareglu af nokkurri léttúð. Það
er vægast vægt til orða tekið. Því
annað eins brot á viðteknum lýð-
ræðisreglum, almennum félags-
reglum og fundarsköpum eins og
við var haft í þessu sambandi er
fáheyrt. Allt beindist það að því.
að þvinga Helgu Siguijónsdóttur
úr því sæti sem hún hafði verið
valin í í forvali meðal félags-
kvenna.
Hvað kom til að Helga, sem hlot-
ið hafði nær einróma samþykkt í
1. sæti Kvennalistans í Kópvogi á
fjölmennum undirbúningsfundi fyr-
ir bæjarstjómarkosningamar rúmu
ári fýrr, var óhæf til að vera í farar-
broddi listans í alþingiskosningum?
Hvað kom til að haldið var til
streitu að ganga á eftir Kristínu
Halldórsdóttur til að taka 1. sæti
á listanum þrátt fyrir ítrekaða neit-
un hennar? Hvað kom henni svo
til að skipta um skoðun?
Úrslit bæjarstjóm-
arkosninganna í Kópa-
vogi vorið 1994 urðu
þau varðandi Kvenna-
listann að hann jók
fylgi sitt úr 5,5% í
kosningunum 1990 í
11,3% - mesta kjör-
fylgi sem samtökin
hafa nokkra sinni
fengið. Er það vís-
bending um að valinn
hafi verið óheppilegur
fulltrúi til að vera í
forsvari listans? Nei,
áreiðanlega ekki. Víst
voru fleiri konur á list-
anum sem eflaust
hafa aflað honum fylgis. En að
slá því fram að Helga hafi ekki
aflað Kvennalistanum í Kópavogi
aukins fylgis, eða eins og segir í
umræddri grein að aukningin hafi
verið þrátt fyrir Helgu en ekki
vegna hennar, lýsir ekki öðru en
hroka og dómgreindarskorti.
Á jólafundi Kvennalistans hinn
9. des ’94 kynnti uppstillingar-
nefnd niðurstöður prófkjörs fyrir
alþingiskosningarnar. Þátttaka í
prófkjörinu hafði ekki náð 50%,
eins og gengið hafði verið út frá
að þyrfti til að val í þijú efstu
sætin yrðu bindandi. Hins vegar
náði þátttakan yfir 50% ef miðað
er við þann félagafjölda sem greitt
hafði félagsgjöld á árinu og gat
því talist virkur. Ennfremur var
búsetudreifíng þeirra þriggja efstu
og aldur talinn ákjósanlegur.
Fundurinn samþykkti því að hald-
ið skyldi áfram að vinna að undir-
búningi kosninganna miðað við
þær niðurstöður sem fyrir lágu og
hafa þær að leiðarljósi við uppröð-
un á listann. Var þetta samþykkt
með afgerandi meirihluta. Á fund-
inum kom fram tillaga um að efna
til undirskriftasöfnunar þar sem
skorað yrði á Kristínu Halldórs-
dóttur að gefa kost á sér í 1.
sæti. Undirtektir við tillöguna vora
afar dræmar og bent var á að
búið væri margsinnis að fara þess
á leit við Kristínu, en hún alltaf
neitað. Var tillagan þá
dregin til baka. Það
er því rangt sem fram
kemur í grein kvenn-
anna sex í Kvenna-
póstinum að á sama
tíma og þessir hlutir
áttu sér stað hafi verið
komin fram áskorun á
Kristínu Halldórsdótt-
ur um- að hún gæfi
kost á sér í 1. sætið
sem um 60% félags-
kvenna hefðu skrifað
undir. Á þessum tíma
var. hún margbúin að
neita tilmælum um
þetta, eins og fram er
komið, en formlega hafði aðeins
verið borin upp tillaga á fundinum
og henni verið hafnað.
Þegar langt var liðið á þennan
fund, og búið var að afgreiða flest
mál sem á dagskrá voru, mætti
Kristín Halldórsdóttir á fundinn
ásamt 3-4 öðrum konum. Var þá
þeirri fyrirspurn beint til fundar-
stjóra hvort ekki mætti á þeirri
stundu spyija Kristínu hinnar
þrálátu spurningar, hvor hún
gæfi kost á sér í efsta sæti list-
ans eða ekki. Þar með fengist úr
því máli endanlega skorið. Fund-
arstjóra fannst slík spurning ekki
við hæfi og vísaði fyrirspurnininni
frá.
Þrátt fyrir þennan fund, sem í
alla staði var löglega að staðið,
og þrátt fyrir bókaðar samþykktir
hans, var farið af stað með undir-
skriftasöfnun til þess enn á ný
að skora á Kristínu Halldórsdótt-
ur að gefa kost á sér í sæti sem
þegar var búið að fylla. Hveiju
áttu félagskonur að treysta? Hvað
var að marka orð og gjörðir? Var
verið að hafa að fíflum konurnar
í uppstillingarnefnd sem lagt
höfðu á sig mikla vinnu sem þeim
var trúað fyrir og þær konur sem
setið höfðu fundinn 9. desember
og treyst höfu niðurstöðum hans?
Var hægt að hundsa allar viðtekn-
ar félagsreglur og almennt viður-
kennda stjórnmálaflokka?
Hér skrifar Þorbjörg
Daníelsdóttir um
fækkun kjósenda
Kvennalistans í Reykja-
neskjördæmi.
Áróðursmaskínan fór í gang
og afraksturinn kynntur á fundi
hinn 5. janúar 1995. Þar var sam-
þykktum síðasta félagsfundar
kastað fyrir borð og tillaga borin
upp um að ný uppstilling skyldi
fara fram með þátttöku Kristínar
Halldórsdóttur. Hlaut sú tillaga
samþykki, enda búið að pjakka
jarðveginn rækilega.
Þessi framkoma og þessi vinnu-
brögð og stýring atburðarásar
fyrir alþingiskosningar sl. vor í
Reykjaneskjördæmi varð til þess
að undirrituð sá sér ekki fært að
styðja samtök sem svo berlega
höfðu brugðist trausti um heiðar-
leg vinnubrögð og yfirlýst mark-
mið um að hafa í heiðri virðingu
fyrir einstaklingnum, valddreif-
ingu og mannréttindi. Kvennalist-
inn, hafði gerst sekur um það
sama og fælt hafði margar konur
úr gömlu karlstýrðu flokkunum.
Af þessari ástæðu m.a. fækkaði
kjósendum Kvennalistans og er
undirrituð ein af þeim sem sagði
sig úr samtökunum.
Aðdróttanirnar-í nefndri grein
í Kvennapóstinum um að Helga
Siguijónsdóttir hafi ekki gengið
heilshugar til leiks í bæjarstjórn-
arkosningunum eru lítilsigldar og
ótrúlegt að konur sem vilja láta
taka mark á sér skuli hafa svo
óábyrg ummæli eftir. Höfum við
ekki allar, kvennalistakonur, kos-
ið aðra flokka eða starfað með
öðrum flokkum áður en við geng-
um til liðs við Kvennalistann?
Voru það ekki einmitt atriði eins
og þau sem ég nefndi hér á undan
og ég taldi Kvennalistann hafa
gert sig sekan um, sem urðu þess
valdandi að Helga kaus að hverfa
frá samstarfi við þann flokk sem
hún áður taldi vera málsvara hug-
sjóna sinna?
Það er alveg rétt ályktað hjá
konunum sex „að kona sem hefuF
skrifað um og fylgst með umræð-
um um kvenfrelsismál sl. 20 ár
hefði það góða þekkingu á stefnu
og starfsháttum okkar að hún
myndi ekki bregðast okkur kjós-
endum.“ Helga brást hvorki mál-
stað né kjósendum. Einmitt vegna
þessara eiginleika og vegna bar-
áttu hennar í skólamálum og fyr-
ir velferð bama er Helga þunga-
vigtarkona og þess vegna er hún
nánast sjálfkjörin í efsta sæti
Samtaka um kvennalista í bæjar-
stjórnarkosningunum í Kópavogi.
En hvers vegna ekki í alþingis-
kosningum? Er hún kannske of
þung í landsmálapólitíkinni?
Ef kvennalistakonur kæra sig
ekki um að nýta krafta og þekk-
ingu baráttukonu- eins og Helgu
Siguijónsdóttur fyrir sín málefni,
þá er hann kominn í blindgötu en
ekki hún. Enda augljóst, miðað
við niðurstöður kosninganna í vor,
að Kvennalsitinn þarf að endur-
skoða starfshætti sína og stefnu-
mörkun, ef hann á að eiga sér til-
vistar von áfram.
í umræddri grein í Kvenna-
póstinum segir ennfremur að
vegna úrsagnar sinnar úr Kvenna-"
listanum hefði Helga átt að víkja
úr bæjarstjóm og „réttkjörinn"
varafulltrúi Sigrún Jónsdóttir að
taka sæti hennar þar. Helga er
ekki að ganga í berhögg við það
sem áður þekkist og ekki að bijóta
stjórnarskrána, eða krafðist þess
nokkur af Jóhönnu Sigurðardóttur
að hún viki af Alþingi þótt hún
segði sig úr Alþýðuflokknum?
Helga hafnaði ekki samstarfi
við aðrar konur Kvennalistans í
Kópavogi að fyrra bragði. Þao
vora þær sem höfnuðu samastarfi
við hana og settu hana út í kuld-
ann. Mér persónulega, hefði þótt
það miklu betra ef réttkjörinn
varafulltrúi Sigrún Jónsdóttir
hefði haldið áfram að vera vara-
fulltrúi Kvennalistans í bæjar-
stjórn Kópavogs í stað þess að
hlaupast undan merkjum og kenna
öðrum um.
Höfundur er vnrnfulltrúi í
bæjarstjóm Kópavogs.
Ólýðræðislegt og siðlaust
Þorbjörg
Daníelsdóttir
SIGHVATUR
Björgvinsson fyrrum
heilbrigðisráðherra
birti á laugardaginn
var í Morgunblaðinu
greinarstúf og var
hryggjarstykkið í hon-
um einskonar pólitískt
ljóð sem hann hefur
ort. Með því að þessi
texti fyallar um Árna
Bergmann og pólitískt
göngufélag hans við
Davíð Oddsson er ekki
úr vegi að ég gefi les-
endum blaðsins kost á
nokkurri textaskýr-
ingu.
Eg skrifaði reyndar á dögunum
greinarstúf í DV sem fjallaði um
hörkuleg viðbrögð margra þeirra
sem mest kapp leggja á inngöngu
íslands í Evrópusambandið við
ræðu forsætisráðherra 17. júní. Þar
var á það bent, að þótt hinir Evr-
ópufúsu kvarti hástöfum yfir því
að menn vilji ekki ræða óskir þeirra
„málefnalega", þá bregðast þeir
sjálfir einatt hinir verstu við hve-
nær sem einhver dirfist að vera á
öðru máli en þeir um nokkur höf-
uðatriði sem varða stöðu og val-
kosti íslendinga í Evrópu og heim-
inum öllum. Ég rakti
nokkur dæmi af við-
brögðum þeirra við
Evrópugagnrýni Dav-
íðs, ekki síst æsilegar
yfirlýsingar Jóns Bald-
vins, fyram utanríkis-
ráðherra. Hann skip-
aði Davíð snarlega á
bekk með „þjóðernis-
sósíalistum“ og sagði
í Alþýðublaðinu, að
höfundarréttinn að
ræðu hans ættu ann-
aðhvort gamlir Þjóð-
viljakommar eða fram-
sóknaríhaldið, gott ef
ekki þeir allir í senn.
(Eftir að komúnisminn hrundi ligg-
ur ekki eins beint við að nota hann
sem altækt skammaryrði og hér
áður, margir eru að reyna að setja
Framsókn í staðinn, eins og dæmi
sanna, en sú þróun er ekki komin
alla leið.)
Um leið benti ég á það að Davíð
Oddsson er að sjálfsögðu ekki einn
á báti í sínum viðhorfum. Á nokkur
dæmi um það hve útbreiddar efa-
semdir manna eru um afdrif lýð-
ræðis og þingræðis í hátimbruðu
skrifræði ESB. Það eru ekki síst
þessar efasemdir, sem og eftirsjá
eftir fullveldisrétti, sem skipta þjóð-
um margra ESB-landa í tvennt eða
þrennt þegar deilt er um framhald
„samrunans“ í álfunni.
Með Stalín undir askloki
Sighvatur hundsar allt þetta eins
og vænta mátti. Hann rekur þess
í stað í prósaljóði pólitíska göngu-
ferð Árna Bergmanns. Þetta er
Sighvatur vildi draga
íslenzka sjúklinga og
lækna, að mati Arna
Bergmanns, inn í aust-
rænan miðstýringar-
kommúnisma.
skrýtinn texti. Sighvatur skáld
reynir að bregða fyrir sig fyndni,
en hún reynist ansi forskrúfuð (ÁB.
er með skalla og skegg eins og
Lenín, hehe). Snýr hann sér heldur
að því að gera vesaling minn að
einskonar samnefnara fyrir heims-
kommúnismann í svo til heila öld.
Þessi ofrausn stafar að sjálfsögðu
ekki af því að Sighvatur telji ÁB
skipta máli. Hitt er augljóst: ÁB
er talinn heppilegur tengiliður í því
málflutningskerfi sem ætlar sér að
gera hveija gagnrýni á íslenska
Evrópufíkla að skuggalegri iðju,
gott ef ekki glæpsamlegri. ÁB er
í kvæði Sighvats látinn segja:
„Geng ég enn/ glaður í bragði/
fundið hefi ég nýjan félaga:/ For-
sætisráðherrann/ félagi minn/ er
formaður Sjálfstæðisflokksins/ sá
er hefur asklok/ fyrir upphimin.“
Sighvatur Björgvinsson fylgir
hér eftir mætti hefð nafna síns og
hirðskálds á elleftu öld: Bersöglis-
vísur hans eru áminning til sjálfs
höfðingja landsins. Þau snúast vit-
anlega um það fyrst og síðast að
Davíð Oddsson, sem „hefur asklok
fyrir himin“ sé í hinum versta fé-
lagsskap. Þetta er gamalkunn að-
ferð sem einatt er tekin til dæmis
um höfuðsyndir gegn rökvísi: A
þekkir B sem þekkir þjófinn C -
þess vegna er Á í slagtogi við þjóf-
inn C, og hvað veit maður...?
Davíð gengur með ÁB, ÁB gengur
með Stalín og nú mega smáfugl-
arnir fara að vara sig.
Gangan mikla, segir Sighvatur
skýrt og skorinort utan ljóðsins,
er farin gegn „auknu samstarfi
íslendinga við lýðfrjálsar þjóðir sem
aðhyllast viðskiptafrelsi og mark-
aðsbúskap". Þetta er kjarni máls í
skrifi hans sem og í fyrrnefndri
grein Jóns Baldvins. Og það er
ekki síst þeim kratahöfðingjum að
þakka, að Evrópuumræðan á ís-
landi verður æ furðulegri: Aðeins
hér á landi er hamast við að setja
dæmið upp á þann veg, að sá sem
er á móti aðild að ESB hann sé
eiginlega á móti lýðfrelsinu og við-
skiptafrelsinu og markaðnum. Ou
sé hann það ekki sjálfur, þá gen
hann í reynd ekki annað en hjálpa
því illþýði sem fúlsar við fyrr-
greindum hnossum.
Nærtækar fyrirmyndir
Sjálfur hefur Sighvatur lært
þessa aðferð af eigin reynslu. Fyrir
skemmstu átti hann í deilum við
sérfræðinga í læknastétt sem héldu
uppi mikilli skothríð á- þáverandi
ráðherra, og var hún víst pöntuð
og hönnuð hjá einhveiju auglýs-
ingafirma. Sá samanburður varð
nokkuð fastur liður í þeim áróðri,
að Sighvatur vildi af fólsku sinni
svipta íslenska sjúklinga og lækn-
ana með öllu frelsi og draga þá
grátandi inn í einskonar austrænan
miðstýringarkommúnisma. M.ö.o*.
Sighvatur var á næsta bæ við Stal-
ín eða að minnsta kosti Honecker,
og er kannski ekki nema von að
hann reyni að koma þeim ósköpum
yfir á næsta mann.
í annan stað heldur Sighvatur
áfram þar sem kafteinninn á krata-
skútunni hætti í grein sinni í Al-
þýðublaðinu á dögunum. Nú er Jón
Baldvin hættur að fiska á þeim
pólitíska Selvogsbanka og getur
senn að því komið að skipta venði
um kaftein á skipinu. Við þær að-
stæður er ekki nema eðlilegt að
annar stýrimaður minni landslýð-
inn á það, að hann geti að minnsta
kosti skyrpt eins langt og karlinn
í brúnni. Hann sest niður og ber
saman ljóð.
Höfundur er rithöfundur.
Bersöglisvísur
Sighvats Bj örgvinssonar
Árni Bergmann