Morgunblaðið - 12.07.1995, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 12. JÚLÍ 1995 33
AFMÆLI
HÖSKULDUR
STEFÁNSSON
SÆHVÖNN
KÆRA afmælisbarn,
kæri tengdapabbi
Höskuldur.
Það er okkur, sem
næst þér stöndum,
mikil ánægja, að þú
skulir hafa náð þess-
um áfanga í lífi þínu
jafn hraustur og bratt-
ur og þú ert í dag.
Reyndar hefur þú
yngst um 10 ár síðan
ég sá þig síðast í
Reykjavík eins og þú
reyndar gerir alltaf
þegar þú ert kominn
norður á dalinn þinn.
Það er líklega skýringin á unglegu
útliti þínu og léttu fasi. Já, það er
með ólíkindum, hvað þú ljúfi sæmd-
ar- og heiðursmaður átt eftir af
þreki og andlegu atgervi.
Strax, þegar ég kynntist þér fyrst
fyrir sjö árum, hugleiddi ég hvemig
þú hefðir verið til vinnu á þínum
yngri ámm. Þú hlytir að hafa verið
eitthvað meira en venjulegur, slíkt
var afl þitt og úthald og þú orðinn
73 ára þá. Eg var leiddur í allan
sannleika um það mál fyrir nokkrum
ámm þegar ég átti tal við aldraðan
byggingarmeistara í Reykjavík, sem
þú hafðir unnið hjá. Sagði hann
mér, að hann hefði aldrei haft ann-
an eins mann í vinnu og þig, Hös-
kuldur. Þú hefðir verið með afbrigð-
um verklaginn, vandvirkur og
snyrtilegur verkmaður. Já, og hefð-
ir jafnframt öllu þessu unnið á við
þrjá menn. Slík hefðu afköstin verið
hjá þér.
Við, sem erum hér samankomin
að Ulugastöðum í dag, þekkjum til
veru þinnar hér á dalnum þínum.
Allar framkvæmdir hér; húsið, brú-
in, vatnsveitan, rafveitan, já öll að-
staðan hér, allt er þetta þitt verk,
með fenginni aðstoð, sem ég ætla
ekki að gera lítið úr. Allt er þetta ,
framkvæmt hér vegna ástar þinnar
og tryggðar til dalsins, bernsku-
stöðvanna þinna. Hér á Illugastöð-
um standa rætur þínar djúpt í jörðu.
Hér á þessum stað fæddist þú og
sleist barnsskónum, ólst hér upp í
faðmi þessara fallegu fjalla. Hér
hittir þú ástina þína
og lífsförunaut og
saman hófuð þið hér í
dalnum ykkar fyrstu
búskaparár. Það er
ótrúlegt að þessi eyði-
dalur í dag skuli hafa
iðað allur af mannlífi
hér á árum áður og
að hiusta á þig segja
frá lífinu í dalnum og
fólkinu, sem hann
byggði er eins og að
horfa á leiksýningu.
Svo lifandi verður sag-
an og mannlýsingarn-
ar fyrir manni. Og
þrátt fyrir að hafa flust héðan um
þrítugt, þá hefur þú alla tíð síðan
fylgst vel með öllu hér og í næstu
nágrannasveitum. Slík var og er
átthagatryggðin þín.
Þrátt fyrir, að þú Höskuldur ætt-
ir að vera kjarni þessarar afmælis-
kveðju, er ekki hægt að tala um þig
án þess að minnast á hana Valnýju
þína. Eins stór partur og þú ert,
Valný mín, af manni þínum og þið
hvort af öðru, því saman hafið þið
verið í um_56 ár ef ég hef tekið
rétt eftir. Ég fullyrði að það fara
fáar konur, ef þá nokkrar, í fötin
þín hvað myndarskap og gestrisni
snertir. Að koma til ykkar hjóna er
ekki neinu líkt. Slíkar eru alltaf
höfðinglegar móttökurnar, hvort
sem er í henni Reykjavík eða hér á
Illugastöðum. Og ekki er hægt að
segja þau um ykkur bæði hjónin,
að þið séuð mikið, ef þá nokkuð,
fyrir ykkur sjálf. Frændsemi ykkar
og ræktarsemi í garð annarra er
einstök. Þið látið ekki bílleysi ykkar
í Reykjavík aftra ykkur frá því að
rækta frændsemi og vinskap við
annað fólk. Þið farið allra ykkar
ferða, í hvaða veðri sem er, með
einkabílstjóra frá SVR. Mér er
minnisstæð umræða, sem ég heyrði
heima hjá mér að vetri til fyrir 2-3
árum síðan. Hjá okkur var stödd
vinkona Sigrúnar, sem spurði Sig-
rúnu hvemig þetta væri eiginlega
með ykkur foreldra hennar, þið
væruð aldeilis spretthörð. Vinkonan
hafði séð ykkur hverfa inn í bakarí
á Bergstaðastrætinu og eftir smá-
stúss vinkonunnar í bænum fór hún
(Lignsticum
soticum)
MARGIR garðeigendur hafa í
gegnum tíðina flutt í garða sína
hinar margvíslegu jurtir sem
vaxa úti í lítt spilltri náttúru
landsins. Sumar þessar jurtir
hafa ekki þolað gott atlæti í görð-
um okkar og hreinlega gefist upp
vegna of mikils áburðar. Aðrar
hafa orðið þvílíkar plágur að erf-
iðlega hefur gengið að uppræta
þær aftur. Svo eru enn aðrar sem
ágætlega gengur að halda í skefj-
um. Ein þessara jurta er sæ-
hvönn, en hún er einstaklega
fallega dökkgræn á lit og mynd-
ar þétta „þúfu“ sem er sjaldan
hærri en 50 cm oftar þó varla
nema 25-30 cm. Blöðin eru þykk
og gljáandi, þríhyrnd og sitja á
„löngum“ stilk með rauðhimnu
földuðum slíðurröndum. Blómin
eru lítil og hvít á lit. Þau sitja í
flötum sveip. Það er auðvelt að
halda henni í skefjum með því
að klippa af henni fræbrúskana
áður en hún fer að skjóta frá sér
fræinu. Eins má klippa af henni
blómstönglana og gera úr þeim
hinar fegurstu þurrskreytingar.
Hafi hún nú haft það af að skjóta
fræi er lítið mál að fjarlægja
ungplöntumar, því
rætur þeirra eru
grunnar.
í íslenskum sjáv-
arháttum segir svo
um sæhvönn: Hún
vex einkum fram á
sjávarbökkum og á
eyjum. Hún er all-
víða en þó ekki á
N.Austurlandi. I
Breiðafjarðareyjum
er sæhvönn algeng.
Hún var ekki til
manneldis en þótti
ágætis lækninga-
jurt. Jón Pálsson
Ú'órðungslæknir
hvetur menn í sjáv-
arplássum til að hafa kálgarð við
hús sín og rækta þar m.a. sæ-
BLOM
VIKUNNAR
286. þáttur
msjón Ágú$ta
Björnsdóttir
Ljósmynd/Hörður Kristinsson.
SÆHVÖNN — Ligusticum scoticum.
hvönn.
Af sæhvannarrót
var gert seyði og
dropar og þá með
þeim hætti að tekin
voru 3 lóð af smá-
skorinni rótinni og 15
lóð af brennivíni og
blandað saman. Var
blandan látin standa
við yl í nokkra daga
og vökvinn þá síaður
frá. Af dropunum
skyldi taka 80 dropa
í senn fjórum sinnum
á dag. Var þetta sagt
hreinsa blóðið, eyða
vindi í maga og draga
úr innantökum, drífa út svita,
leysa tíðir kvenna, lækna niður-
fallssótt og vatnsótt.. Svo sem sjá
má er þetta merkisplanta og virð-
ist lækna flest mannana mein.
Sæhvönn líður best í þurrum
og sendnum jarðvegi og virðist
græni liturinn því dekkri sem
staðurinn er sólríkari. Sæhvönn-
inni er alveg sama þótt hún fái
ekki áburð en verður hálf bumb-
ult ef of mikið er mulið undir
hana, verður hún þá heldur ræf-
ilsleg en gefst ekki upp. Gott
fínnst henni að fá smá fjörusand
með bragði af æskustöðvunum.
Margir þeir garðeigendur, sem
hafa gert sér far um að rækta
íslenskar plöntur, telja sæhvönn
í hópi þeirra auðræktuðustu og
skemmtilegustu sem völ er á.
Ingibjörg Steingrímsdóttir.
heim til sín upp í Breiðholt og kom
við í verslun í Breiðholti og þá vor-
uð þið komin þar á undan henni.
Henni fannst nóg til um yfirferðina
á ykkar, en sjálf var hún á bíl. Hún
var að velta því fyrir sér hvort þið
stunduðuð heilsubótargöngur borg-
arhornanna á milli um hávetur!? En
skýringin var auðvitað nærtæk og
lýsti ykkur vel. Í bakaríið höfðuð
þig farið til að kaupa með kaffinu
á leið ykkar í heimsókn til dóttur-
dóttur ykkar, Gerðar Rósu, og frá
henni lá leið ykkar til annarrar dótt-
urdóttur ykkar, Huldu Valnýjar,
sem þá bjó í Breiðholtinu og komuð
við í verslun þar til að versla og
hafa með ykkur heim. Og „rúnt-
uðuð“ borgarhornanna á milli, „að
sjálfsögðu með ykkar einkabílstjóra
frá SVR“. Ég þekki af eigin reynslu
þessa ásókn ykkar í þessi gulu og
grænu ferlíki með einkabílstjórun-
um þegar þið komið til okkar Sig-
rúnar. Þá þarf að þröngva ykkur
og jafnvel múta til að þiggja heim-
keyrslu með þessum lítilfjörlegu
blikkdósum frá Asíu.
Já, fórnfús og umhyggjusöm haf-
ið þið verið alla tíð og verið vakandi
yfír velferð dætra ykkar, tengda-
sona og barnabama. Það heyrði ég
strax frá Sigrúnu konu minni og
því hef ég sjálfur fengið að kynnast
í minn garð, síðan ég kom inn í
þessa fjölskyldu. Betri tengdafor-
eldra get ég ekki hugsað mér.
Ég óska þér, kæri tengdafaðir,
innilega til hamingju með áttræðis-
afmælið og ykkur báðum langra og
góðra lífdaga.
I tilefni afmælisins bjóða þau
Höskuldur og Valný vini og vanda-
menn velkomna að Illugastöðum
laugardaginn 15. júlí.
Bárður Árni Steingrímsson.
Sigurður Daði með fullt hús
Hansen sigraði örugglega á opnu
móti í Kaupmannahöfn sem lauk
um helgina. Urslit mótsins:
1. LarsBoHansen 8 v. af 10 mögu-
legum.
2. Glek, Rússlandi Vh v.
3—6. Emms, Englandi, Mortensen,
Danmörku, Hellsten, Svíþjóð og
Borge, Danmörku 7 v.
7—14. Lutz, Þýskalandi, Hector,
Svíþjóð, Ward, Englandi, Vescovi,
Brasilíu, Schandorff, Danmörku,
Fries Nielsen, Danmörku, Lyrberg,
Svíþjóð og Ole Jakobsen, Danmörku
6‘A v.
Þröstur Þórhallsson varð í
15-27. sæti ásamt stórmeisturun-
um Moskalenko, Úkraínu, Peter
Heine Nielsen, Danmörku, Skembr-
is, Grikklandi, alþjóðameistaranum
Sune Berg Hansen, Danmörku og
fleiri skákmönnum með 6 v.
Þröstur byijaði illa, en náði sér
á strik í lokin og vann m.a. eftirfar-
andi skák laglega. Andstæðingur
hans, Jörgen Hvenekilde, var ein-
mitt kynnir á útifjöltefli íslensku
stórmeistaranna í Kaupmannahöfn
á 17. júní í fyrra og reytti þá af
sér brandarana.
Hvítt: Þröstur Þórhallsson
Svart: Jörgen Hvenekilde
Phildor vörn
1. e4 - e5 2. Rc3 - d6 3. Rf3 —
Rf6 4. d4 - exd4 5. Rxd4 - g6
6. Bc4 - Bg7 7. Bg5 - 0-0 8. 0-0
- c6 9. f3 - a5?!
Hér eða í næsta leik hefði Daninn
átt að leika Dd8-b6 sem hefði fært
honum mótspil. Nú lendir hann hins
vegar í óvirkri stöðu.
SKÁK
B o ð s m ó t
Taflíclags
Rcykjavíkur
FÉLAGSHEIM-
ILINU FAXA-
FENI 12
26. júní-10. júh' 1995
SIGURÐUR Daði
Sigfússon vann allar sjö
skákir sínar á Boðsmóti
Taflfélags Reykjavíkur
sem lauk á mánudags-
kvöldið. Hann var
stigahæsti keppandinn
á mótinu og þarf sigurinn ekki að
koma á óvart, en það þarf gríðarlegt
öryggi til að missa ekki eitt einasta
jafntefli.
Úrslit á Boðsmótinu:
1. Sigurður Daði Sigfússon 7 v.
2. Torfi Leósson 5 v.
3. Sigurbjörn Björnsson 5 v.
4. Kristján Ó. Eðvarðsson 5 v.
5. Bjarni Magnússon 5 v.
6. Páll A. Þórarinsson 5 v.
7—11. Eiríkur Björnsson, Sverrir
Norðfjörð, Kjartan Á. Maack, Atli
Antonsson og Bjarni Sæmundsson
4'Av.
12—17. Matthías Kjeld, Einar Hjalti
Jensson, Sverrir Sigurðsson, Jóhann
H. Ragnarsson, James Burden og
Atli Hilmarsson 4 v.
Þátttakendur voru 40 talsins á
öllum aldri. Bjarni Magnússon tefldi
úrslitaskákina við Sigurð Daða og
árangur hans sýnir að skákkeppni
er vissulega fyrir alla
aldurshópa. Hann er 74
ára gamall og á uppleið
og getur heilshugar
tekið undir fleyg orð
Guðbrandar biskups
Þorlákssonar úr þjóð-
sögu: „Skák hefi ég
teflt bæði ungur og
gamall."
Evrópumótið í
Verdun
Eftir að hafa lent í
ótrúlegum hremming-
um á Evrópumóti
barna og unglinga í
Verdun, eins og lesa
máfcti um í Morgun-
blaðinu í gær, náðu íslensku kepp-
endurnir sér á strik i fimmtu um-
ferð og standa vel undir vænting-
um. Bragi Þorfinnsson er í toppbar-
áttunni í geysisterkum flokki 14
ára og yngri. Bragi hefur nú 3'/2
v. af 5 mögulegum og mætti Ung-
verjanum Peter Acs í gærkvöldi,
einum stigahæsta keppandanum.
Rússi er efstur í flokknum með 4 'h
v.
Hjalti Rúnar Ómarsson hefur l'A
v. í flokki 11-12 ára, Guðjón Heið-
ar Valgarðsson 2 v. í flokki 10 ára
og yngri, Harpa Ingólfsdóttir 1 v.
í flokki stúlkna 13-14 ára og Ingi-
björg Edda Birgisdóttir ú/2 v. í
flokki stúlkna 11-12 ára. Eftir er
að tefla fjórar umferðir.
Opna mótið í Kaupmannahöfn
Danski stórmeistarinn Lars Bo
Sigurður Daði
Sigfússon
10. a4 - Rbd7 11. Dd2 - He8
12. Hadl - Dc7 13. Khl - Rb6
14. Bb3 - Rfd7
a b c d • t 0 h
15. Rdb5! - cxb5 16. Rxb5 - Dc6
17. Bxf7+! - Kxf7 18. Rxd6+ -
Kg8
Lakara var 18. — Kf8 19. Df4+
19. Rxe8 - Bxb2 20. c3!
Mikilvægur liður í fléttunni.
Svartur lendir nú í vandræðum með
biskupinn á b2. Dæmi: a) 20. —
Bxc3 21. Da2+ - Dc4 22. Dxc4+
- Rxc4 23. Hcl - Bd2 24. Bxd2
- Rxd2 25. Hfdl - Rb3 26. Hc7!
og vinnur.
b) 20. - Dxc3 21. Rf6+! - Rxf6
(21. - Kh8 22. Rxd7 - Rxd7 23.
Hf2! var engu betra) 22. Dd8n--
Kf7 23. Dxb6 með vænlegri stöðu
á hvítt.
20. - Rxa4 21. e5! - b5 22. e6!
- Bxc3 23. exd7 - Bxd7 24. Rf6+
- Bxf6 25. Bxf6 - Ha7 26. Bal
og Hvenekilde gafst upp.
Margeir Pétursíon