Morgunblaðið - 12.07.1995, Blaðsíða 18

18 MIÐVIKUDAGUR 12. JÚLÍ 1995
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ
Aung San Suu Kyi kemur fram opinberlega í fyrsta skipti í sex ár
Valið stendur milli sam-
ræðu og örvæntingar
KÍNVERSK-bandariski and-
ófsmaðurinn Harry Wu á hót-
eli í Peking eftir að hann var
kyrrsettur í síðasta mánuði.
Hann fékk að hitta fulltrúa
Bandaríkjastjórnar i gær.
Segja af-
gerandi
sannanir
gegn Wu
Peking. Reuter.
KÍNVERSK stjómvöld vöruðu við
því í, gær að ef Bandaríkin viður-
kenndu Tævan sem ríki myndi slíkt
hafa alvarlegar afleiðingar fyrir ör-
yggi og stöðugleika i heiminum.
Talsmaður kínverska utanríkis-
ráðuneytisins sagði fréttamönnum
að ef ekki yrði brugðist á viðeigandi
hátt við málefnum Tævans mjmdu
áhrifin á samskipti Kina og Banda-
ríkjanna verða alvarleg. Brást hann
þar með við þeim tilmælum Newts
Gingrich, forseta fulltrúadeildar
Bandaríkjaþings, að Tævan yrði við-
urkennt sem ríki og þannig þrýst á
stjómvöld í Kína að láta lausan kín-
versk-bandaríska andófsmanninn
Harry Wu.
Wu hefur verið í haldi í Kína frá
því hann kom til landsins 19. júní,
og hefur verið ákærður fyrir njósnir.
Hann á yfir höfði sér líflát verði
hann fundinn sekur. Málgagn kín-
versku stjómarinnar sagði í gær, að
sannanimar gegn honum væm af-
gerandi, og að Bandaríkjamenn væm
iðnastir allra þjóða heims við njósna-
starfsemi.
Bandaríkjastjóm hefur neitað því
að Wu sé njósnari, og í gær var til-
mælum Gingrich vísað frá, á þeim
forsendum að viðurkenning á Tævan
myndi gera endanlega út um nokkur
tengsl milli Bandaríkjanna og Kína.
Rangoon, Osló. Reuter.
BÚRMÍSKA andófskonan Aung
San Suu Kyi kom fram opinberlega
í gær í fyrsta skipti frá því hún var
hneppt í stofufangelsi á heimili sínu
í Rangoon fyrir tæpum sex ámm.
Hún sagðist vera sannfærð um að
lýðræðið myndi hafa betur í þeim
átökum hijáð hafa Burma.
Herstjóm landsins lét Suu Kyi
lausa í fyrradag og í gær sagðist
hún reiðubúin að ræða við yfirmenn
stjómarinnar um hvemig koma
mætti á friði og stöðugleika í landinu.
Lýðræðisöflin sterk
„Það gleður mig að geta sagt að
þrátt fyrir allt em lýðræðisöflin í
Burma sterk og eindregin," sagði
Suu Kyi við fréttamenn. „Ég er
sannfærð um að lýðræði mun verða
í Burma vegna þess að fólkið vill
það.“
Suu Kyi sagðist aldrei hafa efast
um að henni yrði sleppt úr haldi.
Síðdegis á mánudag hefðu embætt-
ismenn Laga og endurreisnarráðs-
ins, sem er við völd í landinu, til-
kynnt henni að hún væri laus án
skilyrða.
„Þeir hafa óskað aðstoðar minnar
við að koma á friði og stöðugleika
í landinu," sagði hún. „Við þurfum
að velja milli samræðna og algerrar
örvæntingar. Ég vona að mannleg
eðlishvöt til að komast af, þótt ekki
sé annað, muni leiða okkur inn á
braut samræðunnar.“
Ábyrgð leiðtoga
Suu Kyi sagði að öfgafull viðhorf
væri ekki einungis að finna hjá af-
mörkuðum hópi og það sé á ábyrgð
leiðtoganna að hafður sé hemill á
öfgaöflum sem tefli sáttaumleitan í
tvísýnu. Hún fór þess á leit við yfir-
völd, að lýðræðissinnar, sem enn eru
í fangelsi, yrðu látnir lausir.
Það væri góðs viti að hún sjálf
hefði verið leyst úr haldi, en ekki
mætti vænta of mikils of snemma.
Hvatti hún fólk til „varfærinnar
bjartsýni."
Hún sagði að næst lægi fyrir
henni að setjast niður ásamt félög-
um sínum í Samtökum um lýðræði,
sem hún tók þátt í að stofna 1988,
og leggja á ráðin um framhaldið.
Samtökin unnu stórsigur í almenn-
um kosningum sem fóru fram 1990,
þrátt fyrir að Suu Kyi væri í varð-
haldi, en herstjómin virti kosn-
ingaúrslitin að vettugi.
Sendiherra Noregs
fer til Burma
Suu Kyi hlaut friðarverðlaun
Nóbels 1991 en fékk ekki leyfi til
þess að fara frá Burma og gat því
ekki veitt verðlaununum viðtöku í
Osló. Bjorn Tore Godal, utanríkis-
ráðherra Noregs, sagði gær að
Norðmenn hefðu beðið sendiherra
sinn í Singapore að fara til Burma
og hitta Suu Kyi og fulltrúa stjóm-
valda.
Godal sagðist vona að Suu Kyi
myndi koma til Noregs þegar hún
ætti þess kost.
Reuter
AUNG San Suu Kyi ræðir við fréttamenn á heimili sínu i Rangoon í gær. Hún vísaði til hávaxins
gróðurs við húsið og sagðist vilja byija á að komast að því hvað væri að gerast handan við garðinn.
Veikindi Jeltsíns auka á óvissu í rússneskum stjórnmálum
Hveiju breytir hjartakvillinn?
Moskvu. Reuter.
LÍKLEGT þykir, að hjartakvilli Borís
Jeltsíns, forseta Rússlands, auki enn
á vangaveltur um líkamlega getu
hans til að stýra þessu stóra landi
og hann hlýtur að auka enn á óviss-
una um það hvort hann muni sækj-
ast eftir endurkjöri á næsta ári.
Breskir læknar segja, að lífsmáti
hans sé bein ávísun á hjartveiki eða
annan krankleika en aðstoðarmenn
forsetans hafa ávallt vísað því á bug
sem getgátum, að hann væri alvar-
lega sjúkur eða hann ætti við
drykkjuvandamál að stríða og and-
lega hrömun.
Fimm ára kjörtímabili Jeltsíns lýk-
ur í júní á næsta ári en hingað til
hefur hann ekki tekið af skarið um
hvort hann hyggist leita eftir endur-
kjöri. Alexei Púshkov, dálkahöfundur
vikuritsins Moskvutíðinda, telur þó
ömggt, að Jeltsín ætli fram en vilji
bíða með tilkynninguna fram á næsta
vor. Púshkov segir, að hann hljóti
samt að verða að meta stöðuna á
ný með tilliti til heilsu sinnar og úr-
skurðar læknanna.
Jeltsin naut mikilla vinsælda þegar
hann var kjörinn forseti í júní 1991
og hann styrkti stöðu sína enn frekar
tveimur mánuðum síðar
þegar bældi niður upp-
reisnartilraun harðlínu-
manna. Síðan hefur leið-
in Iegið beint niður og
aldrei hefur staða hans
verið veikari en eftir inn-
rásina í Tsjetsjníju í des-
ember sl.
Aukin samkennd?
Þegar Jeltsín klifraði
upp á skriðdreka til að
ávarpa mannfjölda
meðan á uppreisnartil-
raun harðlínuaflanna
stóð í ágúst 1991 var
litið á hann sem eldhuga
og persónugerving lýð-
ræðisins en á síðustu
mánuðum hafa fjölmiðl-
ar gefið af honum dálít-
ið aðra mynd, að
minnsta kosti hvað Iík-
amlegt ástand hans
varðar. Stundum er eins og hann
eigi bágt með gang, hann staulast
upp stiga og er ósjaldan þvoglu-
mæltur.
Rússum er raunar þannig farið,
að þeir halla sér oft að
þeim, sem eiga undir
högg að sækja, en óvíst
er hvaða áhrif veikindi
Jeltsíns hafa á kjósend-
ur. Sumir eins og Pús-
hkov telja, að þau muni
auka á samúð með hon-
um og samkennd og
þeir eru margir, sem
segja, að Jeltsín sé ekki
búinn að segja sitt síð-
asta orð. Ýmsir óttast
þó, að hann muni fresta
forsetakosningunum
telji hann sig ekki hafa
möguleika til að vinna
þær.
Tsjernomyrdín
líklegastur
Akveði Jeltsín að
fara að ráðum konu
sinnar og bjóða sig ekki
fram á ný er líklegt að
hann muni styðja Víktor Tsjerno-
myrdín forsætisráðherra í embættið.
Öðlaðist hann miklar vinsældir meðal
almennings þegar hann samdi um
lausn 'gíslamálsins í Búdennovsk og
jafnt utanlands sem innan líta marg-
ir á hann sem kjölfestuna í rússnesk-
um stjómmálum.
Aðrir hugsanlegir frambjóðendur
eru hershöfðinginn Alexander Lebed;
þjóðemissinninn Vladímír Zhír-
ínovskí; umbótamaðurinn Grígorí
Javlínskí; augnskurðlæknirinn Svjat-
oslav Fjodorov og Míkhaíl Gorbatsj-
ov. Einnig má nefna Jegor Gajdar,
höfund einkavæðingaráætlunarinnar
í Rúslandi, kommúnistann Gennadí
Zjúganov, Níkolaj Ryzhkov, fyrrver-
andi forsætisráðherra Sovétríkjanna,
Vladímír Shúmeiko, forseta efri
deildar þingsins, og Alexander
Rútskoj, fyrrverandi forseta Rúss-
lands.
Lebed, sem var mjög andvígur
hemaðinum í Tsjetsjníju, er mælsku-
maður og Iíklegur til að taka hart á
glæpum en skortir alla reynslu í
stjórnmálum. Fjodorov er maður vin-
sæll og frægur sem Iæknir og búist
er við, að Zhírínovskí muni fá nokk-
urt fylgi bjóði hann sig fram. Frétta-
skýrendum ber þó flestum saman
um, að hvorki þjóðemissinni né
kommúnisti muni verða kjörinn næsti
forseti Rússlands.
Reuter
LESTARVÖRÐUR
ti-yggir, að Jeltsín
sé engin hætta
búin þar sem hann
veifar tíl fólks í
bænum Rybnoje í
mars sl.
Engin
rannsókn í
máli Juppes
ENGIN rannsókn mun fára
fram í máli Alain Juppes, for-
sætisráðherra Frakklands, en
hann er sakaður um að hafa
útvegað syni sínum íbúð í eigu
Parísarborgar
og fengið
leiguna lækk-
aða. Skýrðu
starfsmenn
saksóknara-
embættisins
frá því í gær.
Juppe býr
sjálfur í bæj-
aríbúð fyrir
lága leigu og sömuleiðis sonur
hans eins og fyrr segir, dóttir
hans, fyrrverandi eiginkona og
hálfbróðir hans. Allt er það þó
löglegt að mati fróðra manna
nema hugsanlega það, að leiga
sonar hans var lækkuð. Komið'
hefur í ljós, að það er ekki að-
eins Juppe og fjjölskylda hans,
sem búa í niðurgreiddu bæjar-
húsnæði, heldur einnig fjöldi
annarra stjórnmálamanna,
listamenn og leikarar .
Stöðvast
Internetið?
NOTENDUM Internetsins
ijölgar stöðugt og að því getur
komið, að það fijósi eða hrynji
vegna álagsins. Umferðin á
netinu, notendur eru taldir vera
um 20 millj. talsins, svarar nú
til 30 terabita en það jafngildir
aftur 30 milljónum bóka upp á
700 bls. hver. Verði flutnings-
getan ekki aukin með einhveij-
um ráðum mun það fara að
segja til sín eftir þijú til fimm
ár og þá þannig, að verulega
dregur úr umferðarhraðanum.
Vilja 1.000%
kauphækkun
LÆKNAR í Afríkuríkinu Sao
Tome e Principe hófu í gær
þriggja daga verkfall og ætla
ekki að sinna neinu nema neyð-
artilfellum. Krefjast þeir
1.000% kauphækkunar og verði
ekki orðið við því mun verkfall-
inu verða haldið áfram og eng-
ar undanþágur veittar. Segjast
læknamir ekki hafa fengið
neina kauphækkun um margra
ára skeið en ríkið er örsnautt.
Vilja ferða-
menn lausa
STJÓRNVÖLD í Pakistan
kröfðust þessi í gær, að músl-
ímskir aðskilnaðarsinnar í
Kasmír slepptu úr haldi fjómm
vestrænum ferðamönnum. Var
þeim rænt fyrir rúmri viku og
vilja mannræningjarnir nota þá
í fangaskiptum við indversku
stjómina. Pakistanar ráða þriðj-
ungi Kasmírs en Indveijar
tveimur þriðju en íbúarnir þar
eru flestir íslamstrúar og vilja
sameinast Pakistan.
Handtöku-
skipun á Craxi
ÍTALSKUR dómstóll gaf í gær
út heimild til að handtaka Bett-
ino Craxi, fyrrverandi forsætis-
ráðherra Ítalíu og leiðtoga sós-
íalista, en hann flýði undan rétt-
vísinni til Túnis. Craxi var
dæmdur til átta og hálfs árs
fangelsis á síðasta ári fyrir spill-
ingu en þá neitaði dómari í Róm
að gefa út handtökutilskipun.
Craxi var forsætisráðherra
1984-’87 ogveitti tveimur ríkis-
stjómum forstöðu.
>