Morgunblaðið - 12.07.1995, Blaðsíða 24

24 MIÐVIKUDAGUR 12. JÚLÍ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 12. JÚLÍ 1995 25
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjayík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI: Haraldur Sveinsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
VONARNEISTI
í BÚRMA
HERSTJÓRNIN í Búrma hefur veitt Aung San Suu Kyi
frelsi eftir sex ára stofufangelsi. Hún er efalaust
þekktasti pólitíski fangi síðari ára og voru henni veitt
mannréttindaverðlaun Evrópuráðsins, Sakharov-verðlaun-
in, og friðarverðlaun Nóbels árið 1991. Rökstuddi norska
Nóbelnefndin ákvörðun sína með því að hún væri merkis-
beri í baráttunni gegn kúgun og ofbeldi og hefði lagt áherslu
á friðsamleg mótmæli gegn „herforingjastjórn, sem alkunn
væri fyrir grimmd og miskunnarleysi“.
Suu Kyi er dóttir frægustu sjálfstæðishetju Búrma, Aung
San, sem tekinn var af lífi árið 1947. Hún varð á skömm-
um tíma að helsta leiðtoga lýðræðisaflanna í Búrma eftir
að hún flutti þangað frá Englandi árið 1988. Haustið 1988
benti margt til að stjórnvöld væru að missa tökin á ástand-
inu. Hundruð þúsunda flykktust á mótmælafundi þar sem
Suu Kyi hélt ræður gegn stjórnvöldum og almenningur
krafðist að lýðræði yrði komið á í landinu. Herforingjarnir
svöruðu með því að fella þúsundir manna.
í júlí árið 1989 lét her landsins hins vegar til skarar
skríða og bældi mótmælin niður. Suu Kyi var handtekin
og hneppt í stofufangelsi. Þrátt fyrir það vann stjórnmála-
hreyfing hennar afgerandi sigur í kosningum, sem haldnar
voru 1990. Herstjórnin virti úrslit kosninganna að vettugi.
Á fundi með fréttamönnum í gær sagði Suu Kyi að þrátt
fyrir allt væru lýðræðisöflin í Búrma enn í fullu fjöru og
að hún væri sannfærð um að lýðræði yrði komið á í land-
inu. Það væri vilji fólksins.
Hún sagði herstjórnina ekki hafa sett henni nein skil-
yrði fyrir að öðlast frelsi en látið í ljós von um að hún
gæti aðstoðað við að koma á friði og stöðugleika í landinu.
Næsta skref hennar yrði að ræða stöðuna við aðra stjórnar-
andstöðuleiðtoga.
Því miður virðist þessi ákvörðun herstjórnarinnar hins
vegar ekki vera til marks um að til standi að slaka á klónni
og auka pólitískt frelsi í Búrma. Herforingjarnir hafa þvert
á móti verið að herða takið og virðast standa í þeirri trú
að staða þeirra sé nógu sterk til að þeir geti leyft sér að
veita Suu Kyi frelsi. Nær öll andstaða við einræðisstjórnina
hefur verið brotin á bak aftur.
Herforingjastjórnin í Búrma er eitt síðasta dæmið í heim-
inum um harðsvíraða ógnarstjórn er kennir sig við sósíal-
isma. Á undanförnum árum höfum við orðið vitni að falli
margra slíkra stjórna, sem þó var talið að væru fastar í
sessi. Vonandi verður lausn Suu Kyi fyrsta skrefið í átt
að falli herforingastjórnarinnar í Búrma.
KALKÚNALÆRAFARSI
DEILA Jóhannesar Jónssonar, kaupmanns í Bónus, og
stjórnvalda um innflutning á kalkúnalærum er fyrir
löngu orðin farsakennd en hún hófst er fyrsta kalkúnalæra-
sendingin kom til landsins haustið 1993 og fékkst ekki
tollafgreidd.
Með samþykkt GATT-samkomulagsins hefði hins vegar
mátt ætla að deilur af þessu tagi heyrðu sögunni til þar
sem innflutningur soðinna kjötafurða er nú leyfður, að
uppfylltum skilyrðum um heilbrigðisvottorð.
Það skýtur því skökku við að yfirdýralæknir skuli ekki
heimila tollafgreiðslu þeirra ofnbökuðu kalkúnalæra, sem
Jóhannes hefur nú flutt inn, þrátt fyrir að öllum tilskildum
vottorðum hafi verið skilað til yfirvalda.
Yfirdýralæknir hefur gefið þær skýringar að eftir eigi
að afla upplýsinga frá Hollandi um hvað liggi að baki vott-
orðunum. „Við þurfum að vita hvort sláturhúsið er viður-
kennt og hvort þessum dýrum hafi verið gefin vaxtarauk-
andi lyf. Við þurfum að athuga hvernig lagaferillinn er í
þessum löndum. Við þurfum að vita hvað stendur að baki
þessum vottorðum og athuga hvort kjötið uppfylli þær kröf-
ur sem að við gerum,“ segir Brynjólfur Sandholt yfirdýra-
læknir í Morgunblaðinu í gær.
Hvernig má þetta vera? Af hvetju í ósköpunum hefur
embætti yfirdýralæknis ekki orðið sér úti um þessar upplýs-
ingar nú þegar? Það hefur legið ljóst fyrir um langt skeið
að innflutningur á búvörum yrði heimilaður á þessu ári og
því nægur tími til stefnu. Má ef til vænta uppákomu af
þessu tagi í hvert einasta skipti sem ný vara frá nýjum
aðila er flutt inn í landið? Innflytjendur eiga heimtingu á
snurðulausri afgreiðslu ef þeir uppfylla öll þau skilyrði sem
innflutningur viðkomandi vöru er háður. Það er orðið löngu
tímabært að þessum kalkúnalærafarsa linni.
SÍMASKRÁIN
SKIPTAR
SKOÐANIR
Á SKIPTU
SKRÁNNI
Nú í ár kom símaskráin út tvískipt
annað árið í röð. Auðunn Amórsson fletti
*
mest flettu bók á Islandi og kannaði
hvemig sú nýja hefði reynzt.
Morgunblaðið/Golli
SKIPTA símaskráin er um 1.200 blaðsíður samtals. Hér má sjá
til samanburðar bandariska símaskrá, sem er rúmar 1.100 síður.
Með réttu pappírs- og leturvali mætti auðveldlega koma upplýsing-
um íslenzku skránna tveggja fyrir í einu bindi.
SÍMASKRÁIN, mest notaða
bók landsmanna, kom í ár
út öðru sinni skipt 1 tvo
hluta: í nafnaskrá annars
vegar og atvinnuskrá hins vegar.
Skoðanir á skiptingunni hafa verið
skiptar og óánægjuraddir verið áber-
andi. Óánægjan hefur þó ekki sízt
komið til af gölluðum upplýsingum í
skránni, sem kveðið hefur rammar
að nú en oft áður. Að þessu sinni
hyggst Póstur og sími bregðast sér-
staklega við kvörtunum af þessum
toga og gefa út skrá yfir leiðrétting-
ar, sem dreifa á á næstunni. Hefur
þetta ástand nú beint sjónum manna
að því fyrirkomulagi, sem er á út-
gáfu símaskrárinnar og leitt af sér
tillögur til úrbóta.
Gallamir
í leiðbeiningum Pósts og síma um
rétta notkun símaskrárinnar segir
orðrétt: „í nafnaskrá eru allir símnot-
endur skráðir, jafnt einstaklingar
sem fyrirtæki. í nafnaskrá eru fyrir-
tæki aðeins skráð með nafni og heim-
ilisfangi. Þar eru engin símanúmer
fyrirtækja. Allar upplýsingar um
fyrirtæki er að finna í atvinnuskrá."
En símnotendur, sem leitað hafa
símanúmers fyrirtækis eða stofnunar
hafa hins vegar rekið sig á, að ekki
eru öll fyrirtæki og stofnanir í at-
vinnuskránni.
Bókasöfn, kirkjur, læknar og tann-
læknar eru nokkur dæmi um þjón-
ustuaðila sem ekki eru skráðir í at-
vinnuskránni. Ástæðan fyrir því mun
vera sú að greidd eru tvenns konar
gjöld fyrir skráningu í símaskrá, ann-
ars vegar fyrir símanúmer aðila í
atvinnurekstri og hins vegar síma-
númer einkaaðila, sem er lægra. Þeir
sem ekki greiða hærra gjaldið eru
ekki skráðir í atvinnuskrána. Þessi
skipting á skráningunni mun jafn-
framt vera ástæðan fyrir því, að
meira en 200 farsímanúmer duttu
út úr skránni. í tölvuforriti síma-
skráningarinnar eru öll símanúmer
merkt eftir því hvort þau eru atvinnu-
númer eða einkanúmer. Þessa merk-
ingu vantaði á umrædd farsímanúm-
er og því fór svo að þau duttu út úr
símaskránni.
Það sem öllu bagalegra
þykir en þessi óáreiðanlega
flokkun þeirra sem skráðir
eru í símaskrána er að í
nýju skránni hefur orðið
vart við margar villur. Villumar eru
af ýmsu tagi: Rangar upplýsingar
um símanúmer, nöfn, heimilisföng
og starfstitla einstaklinga, fyrirtækja
og annarra aðila sem skráðir eru.
Sem dæmi má nefna að Sovétríkin
sálugu lifa ennþá góðu lífí á síðum
símaskrárinnar; þar er aðeins talað
um sovézka sendiráðið en hvergi
minnzt á það rússneska.
Skoðanakönnun hjá
Verzlunarráði
Sá aðili sem gagnrýnt hefur síma-
skrána einna harðast er Verziunarráð
EINSTAKUNGAR
Í NAfNASRRÁ ew allir simhötendur skráðír, jafnt einMöklihgar ím fyrirtæki,
í NAFNASkRÁ eru fyrirtæki einungit skráð með natni ög heimilhlangi.
Þar eru 6N6IN SÍMANúNiER PYRIRTÆKJA. Allar uþpl^ingat um fyrirtækí er að
Hnna f ATVtNNUSKRÁ.
flSáílP^'
W:.
FYRIRTÆKI
ATVINNUSKRÁ skiptist i tvo hluta: Pyrtrtaekjaskrð og Gular síður,
Eyrlrtækjaskráln geymlr alla simnotendur sem eru með skráðán atvinnusima.
Þar er að finna allar þær upplýslngar sem fyrlrtæki vllja koma á framfæri I sfmaskrénnh
Gulu siðurnar geyma fyrirtæki raðað eftir atvinnugrelnum, féiagasamtök e.fl.
Framan víð Gulu sfðurnar er Atrlðlseröaskrá sem er sérstaklega gött hjálpartæki
þegar ieltað er að ákveðinni tegund af þjönustu.
MEÐ þessum leiðbeiningum vill Póstur og sími kenna símnotendum hvernig nota skuli skiptu skrána.
Leiðrétt-
ingaskráí
vændum
íslands. í nýjasta fréttabréfi ráðsins
er skipting skrárinnar kölluð „ger-
samlega óhæf“; það sé „samdóma
álit allra að þessi tilhögun sé ekki
bara vonlaus, heldur til stórfelldra
vandræða fyrir notendur (...).“ Auk
gagnrýninnar á skiptingu skrárinnar
er því haldið fram í fréttabréfinu að
upplýsingamar sem birtar eru í síma-
skránni séu „úreltar og/eða rangar
í þúsundum tilfella".
Verzlunarráðið efndi eftir útkomu
nýju símaskrárinnar til skoðanakönn-
unar um hana meðal allra aðildarfé-
laga sinna. Herbert Guðmundsson,
félagsmálastjóri Verzlunarráðsins,
sagði viðbrögðin við könnuninni hafa
verið mjög góð, og gagnmerkar upp-
lýsingar um reynslu þeirra, sem mest
notuðu símaskrána, þ.e. fyrirtækin í
landinu, hefðu safnazt.
Til helztu niðurstaðna könnunar-
innar má telja, að yfirgnæf-
andi meirihluti aðspurðra
töldu skiptingu símaskrár-
innar vera annaðhvort
óþarfa eða skaðlega, jafn-
vel þeir, sem að öðru leyti
höfðu ekki undan neinu að klaga í
viðskiptum sínum við Póst og síma.
Mjög margir sögðust þó hafa haft
eitthvað að athuga við skráningu síns
fyrirtækis í símaskránni. Gamlar
og/eða úreltar upplýsingar hefðu
birzt, nöfn starfsmanna rangt prent-
uð og fleira í þeim dúr.
Ein algengasta krafan, sem nefnd
er af þátttakendum í könnuninni, er
að próförk af skráningunni fáist send.
Mörgum þykir það sjálfsögð krafa,
að a.m.k. stærri fyrirtæki fái sjálf-
krafa senda próförk og yfirleitt ætti
öllum sem þess óskuðu að gefast
kostur á að sjá próförk af sinni skrán-
ingu i símaskrána. Með því móti yrði
komið í veg fyrir að margar villur
kæmust alla leið til birtingar, sem
með núverandi fyrirkomulagi rit-
stjórnar símaskrárinnar greinilega
gerist of oft. Einnig er algengt, að
kvartað sé yfir löngum skilafresti á
upplýsingum, sem birtast eiga í síma-
skránni, en sá frestur er nú hálft ár.
Herbert sagði Verzlunarráðið óska
þess að hætt verði tilraunum til skipt-
ingar skrárinnar. Skiptingin hefði
ekkert nema óþarfa aukakostnað i
för með sér og væri notendum til
ama. Aðalmálið væri þó, að tryggt
sé að þær upplýsingar sem birtist í
skránni séu réttar, annars væri hún
til skaða.
í öðru lagi sagði Herbert það sjálf-
sagða kröfu að sölu- og þjónustu-
hugsun réði við útgáfu símaskrárinn-
ar. Póst- og símamálastofnun gæti
hæglega boðið útgáfuna út. Hann
benti á að eftir nýjustu breytingar á
fjarskiptalögum, sem gerðar voru
1993, hefði Póstur og sími ekki leng-
ur einkaleyfi á útgáfu símaskrár.
Viðbrögð Pósts og síma
Hjá upplýsingadeild Pósts og síma
fengust þær upplýsingar að burtséð
frá kvörtunum yfir skiptingu síma-
skrárinnar, sem sé lang algengasta
atriðið sem kvartað er yfír, hefðu
eftir ábendingum símnotenda fundizt
um 200 hreinar villur i skráningu.
Póstur og sími ætli að bregðast við
þessu með því að birta sérstaka leið-
réttingaskrá.
Að sögn Gústavs Amars, yfirverk-
fræðings hjá Pósti og síma, verða
leiðréttingarnar birtar sem ein stór
auglýsing og/eða dreift sem aukas-
íðu, sem bæta má inn í símaskrána
sjálfa. Verið er að vinna að útgáf-
unni, sem áætluð er fyrir júlílok.
Þetta er í annað sinn, sem slík leið-
réttingaskrá er prentuð, en sú fyrsta
kom út í fyrra, þá sem sjálfstætt
hefti.
Gústav Arnar sagði villurnar vissu-
lega of margar og markmiðið að
fækka þeim. Annars væri margar
skráningarvillur og úreltar upplýs-
ingar í skránni i ár að rekja til þess
að upplýsingum hefði ekki verið skil-
að innan tilskilins frests, þ.e.a.s. fyr-
ir 1. janúar. Hann sagði magnið vera
slíkt, sem bærist inn á síðustu vikun-
um áður en skilafrestur rynni út (á
hveiju ári væru gerðar um 25.000
breytingar á númerum, heimilisföng-
um og starfstitlum fólks í skránni),
að ekki hefði verið unnt að taka til-
kynningar um breytingar
til greina, sem bárust eftir
áramót. Skráningarvillur,
sem á þennan hátt væru
til komnar, teldust ekki _____
með ofannefndum 200 vill-
um.
Vandamálið væri, að frágangur
simaskrárinnar færi alltaf fram undir
mikilli tímapressu. Ritstjórn síma-
skrárinnar yrði að skila til prent-
smiðjunnar fyrsta handriti um 20.
febrúar. Eins og fyrirkomulagið hefði
verið, hefði ekki verið hægt að koma
nákvæmum prófarkalestri við, eins
og æskilegt væri.
Annar villuvaldur er tölvuforrit
það, sem enn er notað við skráningu
í símaskrána, segir Gústav. Það er
gamalt, upprunalega samið 1979 og
breytt 1986, og hefur enga inn-
byggða villuleit. Nú stæði til að fá
nýjan og betri hugbúnað, sem hins
vegar sé ekki hlaupið að, auk þess
sem það er dýrt. Það gætu liðið tvö
ár áður en það tækist að fínna nýjan
hugbúnað, sem uppfyllti allar þær
kröfur sem gera þyrfti til hans.
Hvað varðar spuminguna um,
hvort breyta eigi fyrirkomulagi á rit-
stjórn símaskrárinnar fengust þau
svör, að verið sé að vinna að gæða-
málum innan stofnunarinnar. Ráðinn
hafi verið sérstakur gæðastjóri og
líklegt sé að hann muni stuðla að því
að fyrirkomulag símaskrárútgáfunn-
ar verði líka tekið til endurskoðunar.
Hugsanlegt sé, að strax muni vera
til bóta að lengja skilafrestinn á
skráningarbreytingum fram í miðjan
janúar, en það þýði líka að óbreyttum
samningum við prentsmiðju að álagið
á starfsmenn skráningarskrifstofu
Pósts og síma yrði meira og nauðsyn-
legt yrði að þjálfa upp fleira starfs-
fólk til að anna álaginu sem skyldi,
án þess að auka hættuna á mistökum.
Róttækari breytingar á fyrirkomu-
lagi útgáfunnar munu ekki vera fyrir-
séðar. Nú þegar mun þó vera ákveð-
ið, að nokkrir þættir útgáfu síma-
skrárinnar verði boðnir út, en í þeim
útboðum felst ekkert meira en þegar
hefur verið tíðkað árum saman sam-
kvæmt því sem ætlazt er til af ríkis-
stofnunum almennt. Nú strax í haust
á að bjóða út auglýsingasöfnun í
skrána, sem í fyrsta sinn var boðin
út 1993, og prentunina á henni stend-
ur til að bjóða út þegar núgildandi
samningur við Odda rennur út, eða
þegar símaskráin 1996 hefur verið
prentuð.
Skipting
símaskrárinnar
Gústav Arnar sagði skiptingu
skrárinnar upprunalega hafa verið
ákveðna i kjölfar þess að kvartanir
hefðu borizt vegna þykktar hennar.
Símnotendum fjölgar sífellt, og því
varð ekki séð fram á annað en að
nauðsynlegt yrði að skipta skránni.
Ymsir möguleikar væru á skipt-
ingu - til dæmis eftir stafrófinu eða
höfuðborgarsvæðið/landsbyggðin
en skiptingin í nafna- og atvinnuskrá
hafi legið beinast við. Póstur og sími
hefði gert könnun á viðbrögðum fólks
við skiptu skránni eftir að hún kom
fyrst út í fyrra, þá með slembiúrtaks-
skoðanakönnun. Út úr þeirri könnun
komu bæði jákvæð og neikvæð við-
brögð og engin ástæða þótti til að
hætta við skiptinguna og henni því
áfram haldið í ár.
Gústav viðurkenndi það vandamál,
sem notendur skiptu skrárinnar
rækju sig oft á, að ýmsir þjónustuað
ilar væru ekki skráðir i atvinnu-
skrána. Svo lengi sem ekki er hægt
að treysta á skiptinguna er hún til
efni til óánægju. En Gústav telur,
að þegar tekizt hefði að fá öll at-
vinnunúmer skráð í atvinnuskrána
yrði sátt um skiptinguna. Hann sagði
ennfremur, að í athugun væri að efna
til nýrrar skoðanakönnunar í ár. Ljóst
væri, að ef símnotendur væru ekki
sáttir við fyrirkomulag símaskrárinn-
ar væri ekki útilokað að skiptingunni
yrði breytt eða jafnvel snúið aftur til
óskiptrar skrár.
Símaskrá á
tölvudiskum
Erlendis er orðið alvanalegt að
hægt sé að kaupa símaskrár á tölvu
diskum. Þetta var reynt hér fyrir
---------- tveimur árum. Póstur og
sími bauð upp á tölvudiska
með símaskránni allri og
fylgdi tilboðinu ársfjórð-
ungslega nýjustu breyting-
ar á skránni. En salan varð
sama sem engin.
Ástæðan fyrir hinum dræmu und-
irtektum var þó ekki litill áhugi is-
lenzkra fyrirtækja á að fá simaskrána
á tölvutæku formi. Verðið sem sett
var upp hljóðaði upp á 50.000 krónur.
Þetta verð þótti flestum of hátt
og héldu því að sér höndum (eða
fengu eftir öðrum leiðum ólögleg
afrit). Eftir þessa reynslu af fyrstu
tilrauninni til útgáfu tölvutækrar
símaskrár hætti Póstur og sími við
frekari útgáfu af þvi taginu og mun
hún víst heldur ekki standa til á
næstunni.
Utboðá aug-
lýsingasöfnun
og prentun
Fyrirhuguðum kjarnorkutilraunum Frakka mótmælt
Reuter
ANDSTÆÐINGAR fyrirhugaðra kjarnorkutilrauna Frakka á Mururoa-eyju í Suður-Kyrrahafi mótmæla
í miðborg Santiago í Chile. Nokkrir þeirra voru með grímur sem líktust Jaeques Chirac, forseta Frakk-
lands. Á fremstu skiltunum stendur „Fyrir Mururoa" og „Eftir Mururoa".
Chirac vill sýna
þor og stefnufestu
AHLAUP franska sjóhersins á Rainbow
Wairior II á sunnudag þykir til marks um
að Jacques Chirac, forseti Frakklands, vilji
sýna kjósendum sínum að nýja stjómin sé
áræðin og stefnuföst og láti ekki aðrar þjóðir
og Greenpeace segja sér fyrír verkum.
Stjórnin kann að eiga í vand-
ræðum heima fyrir vegna
ýmissa hneykslismála, sem
tengjast leiguhúsnæði
stjórnmálamanna og fjármögnun
flokka, en Chirac hefur gengið langt
til að sýna umheiminum að hann
sé nýr og kraftmikill ieiðtogi.
Chirac hefur gegnt embættinu í
tæpa tvo mánuði og á þeim tíma
hefur hann ásamt Bretum tekið
frumkvæði í Bosníumálinu og lofað
að Frakkar gegni mikilvægu hlut-
verki í friðarumleitunum í Miðaust-
urlöndum. Hann hefur ennfremur
reynt að beina athyglinni meira að
vandamálum Afríku og fer i opin-
berar heimsóknir til fimm Norður-
Afríkurikja siðar i mánuðinum.
Annar stjórnunarstíll
Áhlaupið á skip umhverfisvernd-
arsamtakanna Greenpeace var gert
daginn áður en þess var minnst að
tíu ár voru liðin frá þvi að franskir
leyniþjónustumenn sökktu fyrra
Rainbow Warrior skipinu i höfn i
Auckland, en Grennpeace var þá
einnig að undirbúa aðgerðir gegn
kjarnorkutilraunum Frakka. Tíma-
setning áhlaupsins hefur beint at-
hyglinni að ólíkum stjórnunarstíl
Chiracs og forvera hans, Francois
Mitterrands.
Virtur rithöfundur og sagnfræð-
ingur, Alain Peyrefítte, skrifaði grein
í Le Figaro á mánudag þar sem hann
minnist sprengjuárásarinnar á Ra-
inbow Warrior fyrir tíu árum og af-
leiðinga hennar fyrir franska skatt-
greiðendur. Hann segir að þetta
„óhæfuverk“ hafí verið framið vegna
„hræsni“ sósíalista, sem hafí verið
hræddir við að misbjóða umhverfís-
verndarsinnum úr röðum kjósenda
skömmu fyrir kosningar.
Peyrefitte segir að forsetinn hafi
„skýrt umboð“ og beri „ábyrgð á
trúverðugleika fælingarvopnanna“
en lætur i ljós efasemdir um að
Mitterrand hafi sinnt þessari skyldu
sinni með því að láta undan kröfum
Greenpeace og fresta kjarnorkutil-
raununum.
„Chirac hefur sýnt áræðni með
ákvörðun sinni,“ segir Peyrefitte.
„Hún felst í því að gera okkur
tæknilega kleift að hlíta samningn-
um um algjört bann við kjarnorkutil-
raunum sem við erum reiðubúnir
að undirrita. Frakkar munu með-
taka þær skuldbindingar með
reisn.“
Heimildarmenn sem tengjast Al-
þjóðakjarnorkumálastofnuninni í
Vín segja að því fari fjarri að tak-
markaðar tilraunir Frakka og Kín-
verja dragi úr líkunum á algjöru
banni við kjarnorkutilraunum. Þvert
á móti sýni þær að slíkt bann sé
líklegt á næsta ári. „Það sem vakir
fyrir þeim er að knýja fram nokkrar
tilraunir áður en bannið verður að
veruleika,“ sagði einn þeirra.
„Óafturkallanleg" ákvörðun
Chirac er staðráðinn í að halda
reisn sinni. Þegar hann skýrði fyrst
frá þeirri ákvörðun sinni að hefja
kjarnorkutilraunirnar að nýju, eftir
að Mitterrand hafði stöðvað þær,
sagði hann skýrt að hún væri „óaft-
urkallanleg". Hann getur því ekki
látið undan kröfum erlendra stjórn-
málamanna og umhverfisverndar-
sinna, undir forystu Greenpeace.
Mörgum þykir að Chirac hafi sýnt
þor sem leiðtogi með því að beygja
sig ekki fyrir tilfinningalegum rök-
um umhverfisverndarsinna. Fram-
ganga hans sé til marks um að
hann meini það sem hann segi og
reyni að tryggja hagsmuni Frakk-
lands eins og hann telji henta best.
Hann útskýri stefnu sína fyrir öðr-
um leiðtogum en biðjist ekíri afsök-
unar á henni.
Upp á kant við SÞ
Chirac hefur einnig látið Bosníu-
málið til sín taka. Þar hefur kraftur
hans og staðfesta þegar rekist á
flókið og þungiamalegt stjórnkerfi
Sameinuðu þjóðanna.
Nokkrir fréttaskýrendur í París
telja að embættismenn Sameinuðu
þjóðanna eigi eftir að veikja hraðlið-
ið í Bosníu, sem er einkum skipað
frönskum og breskum hermönnum,
og gera það að lokum gagnslaust.
Þegar Chirac var í Genf í síðustu
viku í tilefni af 50 ára afmæli Sam-
einuðu þjóðanna gagnrýndi hann
embættismenn samtakanna.
Forsetinn sagði að enginn gæti
„álasað Frökkum, sem hafa lagt
mest af mörkum til friðargæslu í
heiminum, fyrir að gera ekki allt
sem hægt er til að leysa Bosníumál-
ið.“ Hann bætti við að þótt emb-
ættismenn Sameinuðu þjóðanna
vildu að deilan yrði leyst með samn-
ingum vissu þeir að tíminn til þess
væri mjög naumur. „Frakkar geta
ekki þolað það lengur að friðargæsl-
uliðar Sameinuðu þjóðanna séu auð-
mýktir."
Chirac er óánægður með fram-
göngu Bandaríkjamanna í Bosníu-
málinu og vill að gripið verði til
hernaðaraðgerða til að opna birgða-
leiðir til Sarajevo ef ekki tekst að
fá Bosníu-Serba til að aflétta ums-
átrinu.
Þjóðverjar lítt hrifnir
Helmut Scháfer, aðstoðarutan-
ríkisráðherra Þýskalands, sagði á
mánudag að sú ákvörðun frönsku
stjórnarinnar að hefja kjarnorkutil-
raunir að nýju „gleddi ekki þýsku
stjórnina" og að slíkar tilraunir
„samræmdust ekki pólitiskum hug-
myndum hennar“.
Þótt Chirac vilji ekki stefna vin-
áttutengslum Frakka og Þjóðverja
í hættu er afar ólíklegt að hann
láti undan þrýstingi frá þýskum
stjórnmálamönnum, ekki einu sinni
frá Helmut Kohl kanslara.
•Heimild: The Daily Telegraph.
I